Hollanders hebben geen geld over voor kunst TIP-PARADE op HET LOO OPEN BRIEF BLAD ZIJ "Daad Een gootsteen voor vele karweitjes dialoog ZATERDAG 22 APRIL 1967 TK was vroeger een lastig schoolkind. Ik werd op de lagere school altijd de klas uit gestuurd. Bij (na) tekenen verfde ik de lucht paars of groen. Daar waren ze boos om, 'khad een vier voor tekenen. Op de kostschool in België ging het beter. Daar waren ze heel ver met de vrije expressie. Ik kon goed leren, zingen en dichten. Met gedichten ben ik nog niet in de openbaarheid getreden". Dit zegt Trees Suringh, die uit 190 werken van 100 kunstenaars onlangs prijs winnaar werd van de Salon van de Maassteden 1967 voor haar schilderkunst „op grond van de homogene inzending, de verrassing van de nieuwe ontwikke ling in het werk en de overtuigende wijze waarop dit gebracht is". ressen die over ieder onderwerp dat wij op Blad- Zij aansnijden klaas. Mode, Bui- tenshuiswerkende huisvrouw, Win kelen of de Baby Een ervan is mevrouw Deur- loo, die de door haar verdiende Tip-parade aan Prinses Margriet pREES (36) is tenger, heeft een spits gezicht en een kort geknipt donkerblond al grijzend kap- fcZ. Ze draagt een leren rokje, daarop een fel arsige jumper met zwarte col, paarse oorknop- n, waarin een zwart rondje, zwarte huissloffen beige beatkousen. Ze is bezig de chaos te ordenen die een verhui- ng meebrengt. Op zo'n oud trappenhuis in 'rooswijk aan de Goudse Rijweg te Rotterdam eeft ze drie kamers met keuken bemachtigd. In deze volksbuurt wonen veel gezinnen op één kale !ap. Maar ze heeft een aardig achteruitzicht met zo- aar nog een bloesemboom. De stad benauwt haar et, boeit haar eerder. Ze werd geboren in Arnhem. gymnasium A deed ze de Academie in Rotterdam, ider (Beer Suringh) is kunstschilder en zus Hanneke ehuwd, een kind) óók. Rivaliteit tussen die drie? au wel ij ks. Hannie Suringh doorliep de Vrije Academie in Den aag, haar werk is surrealistisch. Vader schildert vrije c" ivengezichten en portretten, werkt nu expressionis- eh. „Ik vind vooral zijn landschappen heel leuk, ze n nog niet tentoongesteld." Als je jezelf in mocht delen, waar zou je je dan laatsen? „Ik houd niet van hokjes. Het ellendige van Holland dat we iedereen in een hokje stoppen. Als je er niet o i past, heb je het dikwijls heel moeilijk, dan weten pijhet niet meer. Ik begon expressief, daarna abstract. u werk ik meer naar de natuur, meer geabstraheerd. ontwikkelt je gewoon." Ie Trees is haar „Griekse" periode voorbij. Die ontstond a een kunstreis door Griekenland. Het vele wit, de inchte bouwwerken vinden we terug in subtiele expres ses van Zeeland. Warm wit, met grijze en blauwe .jbetsen suggereren het wijde Zeeuwse landschap met »ndom water en verre luchten. Vandaar de verrassing ij de jury. Haar nieuwe werk heeft frisse, soms helle kleuren. k!et die strakke helle kleuren rijgt ze mooie perspectieven. fat op het eerste gezicht ge lilde vlakken in primaire kleu- ïn lijken, blijken etalageruiten ij avond te zijn. De stad fas- ndneert Trees. De schoonheid vin de techniek, van de alle- aagse dingen zoals een strak d Jgetrokken bankgebouw, ver- eerslichten, de stad bij avond, zpnder mensen, een heel strak- weg en dat alles in lakverf. ,Met olieverf kun je lagen op- ggên! lakverf ^SineïSraak „ZE moet wel een pocket-rekje vol met Tip- parades hebben" dachten wij zo. Want mevrouw N. Deurloo-Thorenaar doet iedere maand mee aan Uw mening Uw ervaring en Dialoog. Haar keus? Heel dikwijls: Tip-Parade. Dit handige boekje vol met tips geeft ze aan elk bruidje in haar om geving. Vorig jaar ging er een exemplaar naar „de bruid van het jaar", prinses Margriet. „Ik kreeg deze brief," zegt me vrouw Deurloo trots. We lezen: „Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Margriet heeft mij ge vraagd U haar hartelijke dank te willen overbrengen voor Uw gelukwensen ter gelegenheid van haar huwelijk en voor het bijzon der aardige boekje „Tipparade" dat U haar stuurde. De Prinses heeft Uw goede wensen zeer op prijs gesteld en zal zeker veel gebruik kunnen maken van de praktische raadge vingen voor de huishouding." Het is niet de eerste keer dat in huize Deurloo aan de Kraaien- laan 24 in Den Haag koninklijke post arriveerde. Het is een hob by van zoon Rick, nu dertien jaar, om vorstelijke personen ge lukwensen te zenden. Hij heeft een plakboek met een telegram van koningin Anne Marie: „heartfelt thanks for your con- Hi j las in de Nieuwe Haagse Courant (waarop zijn ouders al 20 jaar zijn geabonneerd) dat prins Claus van Haagse Hopjes hield en stuurde prompt een doosje. Op 13 juni 1963 kreeg Rick een brief van het secreta riaat van koningin Fabiola: Beste vriendje, de Koningin heeft uw brief met veel genoe gen ontvangen. Aanvaard, Beste Vriendje, mijn genegen groeten... Zijn plakboek bevat post van verscheidene vorstenhuizen. Prins Bernhard bedankte hem voor de aanvulling van zijn oli fanten-collectie. Vader Deurloo maakt namelijk voor zijn zaak vele reizen naar het Verre Oosten en bracht voor Rick een curieus doosje vol met piepklei ne olifantfiguurtjes mee. Hij hoorde dat prins Bernhard oli- Mevrouw Deurloo heeft intus sen 27 Tip-Parades verdiend door haar belangstelling voor en medewerking aan Blad-Zij. Ze gaf ze eadeau aan de buren die haar exemplaar wel eens leen den. Toen Paula, de oudste doch ter van negentien, die sociologie studeert aan de Vrije Universi teit, van het bedankje van de Prinses hoorde, zei ze: „Mam, krijg ik ook zo'n boekje?" Lach end antwoordde haar moeder: „Kind, het staat al op je bureau in je Amsterdamse studenten flat." Ze heeft er voor alle drie haar kinderen alvast één gereser veerd. Ook de zeventienjarige Hugo krijgt er een als hij gaat trouwen, maar zover is het nog niet Dan neemt mevrouw Deurloo ons nog mee door haar huis, waarvan ze al eens schreef dat het op een museum leek. Ze zei niets te veel. Van onder tot bo ven bewonderen we kunstige woorwerpen en schilderijen, alle een herinnering aan een buiten landse reis van de heer Deurloo. neille gewend. Wij zijn een ren-van-de-keizer-theorie, over nieuwe generatie. Daar moet de doorgezaagde fles, opgesta- men ook aan wennen. Die reis- beurs naar Griekenland was gaatii fijn. In eigen land sta je dan kunstenaar zijn naam zet. weer helemaal fris tegenover ,,je kunt zeggen: het is artis- de dingen. tiek gedaan. De Zero-beweging ligt me niet. Pop-art? Heeft iets In 1959 kreeg ik koninklijke enorm vitaals. Dada? gezond, subsidie, de prijs van Oostende vruchtbaar, dat houdt het le- in 1963, de Europaprijs met gou den medaille (geen geld!). Eens per jaar een opdracht. In kleu- Hil- jn. Als het niet raak is, erk meteen verknoeid, rakke lijnen lijken liniaal- echt, zijn nochtans met de hand etrokken. Het is niet gezegd at ik daarmee door zal gaan." Met die felle kleuren be ukt ze haar perspectief, bij norbeeld legersberg, muurschilderingen Pg in het Groothandelsgebouw van landbouwwerktuigen, heel moei lijk. „Portretten. Wie kent zich- t zelf? De ander ziet je soms 'èn Turkse zonder pose, meer onthuld. En ziek.' is de opdrachtgever dan tevre- ven erin. Knokken Trees Suringh zet af en toe een mooi concert op terwijl ze schildert; klassiek, soms beat, Beatles bijvoorbeeld, jazz niet. „Ook Franse chansons zijn fijn, Griekse volksmu- ecuei oil- ------ een miskend genie zoals bekroonde den met j°Vw VISle? Ik v""1 wel De Tijd schreef? „Nee, ik heb runnel". Nee, de stad benauwt ?at ?r ateliergebrek is. Dat heb plezier in het werk. Als 1 Te, in ,.7„i z-fc je in Amsterdam ook. Hier hen ie vrii geïsoleerd. Ee aar niet „Je zit wel in de ank maar daar moeten ande- experts zich maar mee bezig "J* w.at te tankeren fcuden» e niets is volmaakt." Ze vouwt zichzelf op, handen om de knieën geslagen. Wat ze van Zero vindt? „Ook met ob- ben je vrij geïsoleerd. Een schil der vindt een meisje leuk om mee uit te gaan. In het werk is de vrouw zijn concurrent. Er gens is dat isolement dus lo gisch, vindt ze. De aanklacht van vele ionee je**®1* kun je kunst maken. Ook O ja, ik hing ook in Boymans [unstenaars tegen de stad? met nieuwe materialen kun je vorig ,aar vanwege het lustrum Baar wordt je werk eenzijdig 3"' arfstteke meent Trees. Kritiek op e oudere generatie? Akkoord, ie is er altijd. We zijn allemaal 1 laar mensen. Als die kritische tingeren nu zelf een een daad zaken die me niet aanspreken" bekent ze eerlijk. „De kunstenaar laat waar hij op dat ogenblik mee ken. Daarom ben ik echt verrast elIüdenl."wMneM" ^"oudeï beziü is" verdedigt ze m«n kle- met ie vrijs vandaag". Als vrouw steken je niet zo gauw in de hoogte. Daar moet je enorm voor knolc- •u rordt, verlies je veel van eherpe kritiek." Haar stadsgezichten zijn geen anklacht, hoewel de mens erin ntbreekt, overigens ook in haar ïndschappen. Eén enkele mo orrijder bijvoorbeeld, verder trakke felle lijnen in polder- andschap. Kan ze ervan komen, van de ichilderkunst? (Tikje bitter) J°iHollanders hebben geen geld Sver voor kunst. Je verkoopt .Alleen als er subsidie op is. Wel J' ommige kleine dingen. De taJnensen zijn aan Appel en Cor- Op de Ideal Home Exhibi tion in Londen was de Sink- a-Matic te bewonderen. Dat is een geheel nieuw soort gootsteen met twee bakken, taken zoals het mixen van voed sel en het schoonmaken van me talen voorwerpen. Uit Amerika, waar men voor aan gaat als het om arbeidsbe sparende zaken gaat, is het tezamen niet groter dan de schoonmaken van de braadslee gemiddelde gootsteen. Deze verleden tijd. Tenminste nieuweling doet de afwas. wast de kleren, mengt eten en maakt het zilver schoon. keukenprinses die een alumi nium braadslee kocht die men na het gebruik kan weggooien. Ze mag het geval natuurlijk schoonmaken (dat is namelijk mogelijk), maar het loont het Er is reeds een order uit Ame- J UJ rika voor 50.000 stuks ter waarde werk niet, want de prijs is de van 15 miljoen gulden ontvan- moeite niet waard. Vier stuks in gen. Een Belgische klant bestel- één pakket zijn verkrijgbaar de er vijfhonderd. De Sink-a- Matic heeft voor het wassen van 3.6 kg kleren slechts vijf minu ten nodig. Het wonder maakt de vuile borden voor een maaltijd voor 49 dollarcents (ƒ1,76). De slee kost dus nog geen 45 cent. De aluminium slee is van zeer dun materiaal gemaakt. Toch zal zij bij normaal gebruik niet van drie gangen van een gezin doorbuigen. De afwerking stelt vier personen m zeven mi nuten schoon. Het is ook mogelijk hulpstuk ken op de pulsator aan te slui- de gebruikster in staat haar by de beide korte kanten beet te pakken. In de Verenigde Staten de gootsteen in elke grote le- ten voor andere huishoudelijke vensmiddelenzaak te koop. We worden overspoeld met artikelen over prinses Beatrix. Maar gebeurte nissen rond haar geboorte zoals die beleefd werden door „de gewone man" zijn altijd vermakelijk. Zo het verhaal van mejuf frouw D. te S. Zij kende een Engelse brie venbesteller uit Hull-Enge- land die veel belang stelde in de geschiedenis van ons land en het huis van Oranje. Ter gelegenheid van Beatrix ge boorte zond zij he»p... Wij laten de Engelsman zelf aan het woord: „Ik kreeg Uw brief en voelde dat er zaad ingesloten was. Ik zeide: ha-ha, ik heb een mooie tuin, uit deze zaaden zal ik mooi bloemen groeien. Ik geef ook zaaden ervan aan vrien den, zij waren er blij mee en dachten dat het voor een nieuw soort bloemen was die daar in Holland groeien. Ik deed het zaad in een bak grond, daarover dik glas. Enige tijd later ontmoette ik een Hollandse zadenhande- laar, ik zei: „Neemt U mij niet kwalijk maar als u een zaadhandelaar ben, misschien weet u t:on welke bloemen dien zaaden zijn. Ik heb ze pas van Den Haag ontvan gen." „Hij zei: „Ja, men eet ze met beschuit of boterham." „Zo", zei ik," Ze zijn van sala de natuurlijk?" Hij lachte en begon er van te eten. Ik ver telde mijn vrienden wat ik ge leerd had, en het „sprookje" werd gauw rondgebracht Nog dikwijls vragen mijn col lega's: „Heeft u een paar zaa den voor mijn tuin. Frank'*" Baby-uitzet Heel andere herinneringen heeft mevrouw T. V. te S. aan de geboorte van Beatrix. Zij was toen in verwachting van haar achtste kind en kleertjes waren er niet. ..Toen werd be loofd dat als er genoeg was wij in aanmerking kwamer voor de baby-uitzet die geschonken werd bij de geboor te van de Prinses. Het kindje liet op zich wachten en werd pas begin maart geboren. Toch kreeg ik nog een compleet ba by-uitzet in een mand met een oranje lint doorregen, en in oranjeletters het monogram JB". Niet geleerd Heel goed herinnert me vrouw V. te R. zich nog de geboorte van koningin Juliana: ..Het was in die tijd nog zo, dat het ongepast geacht werd als kinderen (ik was toen elf jaar) zouden weten dat de Ko ningin in verwachting was. Hoewel de betekenis ervan ons in zekere zin ontging, leer den we lang van te voren versjes, waarvan er een Degon: ..Laat luid de blljmaar noren er is een Prins (es) geboren" Die dertigste april hadden we aardrijkskundeles op school en het huiswerk voor deze les had ik niet geleerd. Het zweel orak me uit bij de gedaenh dat ik een beurt zou krijgen Het geluk was met mij: plotse ling begonnen de klokken te luiden en de meester draafde de school uit. Even later kwam hij terug en riep: „Kinderen, jullie mo gen naar huis. het is feest. Ei is een Prinsesje geboren." Het wérd feest, de grootste vreugde op dat moment was voor mij toch dat de aardrijkskundeles niet doorging! Eerder thuis Mevrouw A. te C. kan zich die blijde dag ook nog heel goed herinneren: „Ik weet nog dat mijn vader iets vroege thuis kwam. misschien twee- uur eerder. Het was voor or.s feest dat vader er was, jvant normaal lag ik al in de koffe- als hij thuis kwam. En wij maar roepen: „Vader er is Op bed Hoe reageren kinderen op de komst van de baby? Hier volgt een reactie die me vrouw O. te R. gaf toen zij acht jaar was en moeder ver telde dat er weer een kindje kwam (het zesde). „Ik zei he vig verontwaardigd: „Waar om gaat u ook altijd op bed liggen, dan komt er natuur lijk weer een babytje, blijf nu eens op de stoel zitten, dan komt het niet. U hebt het 'och zo druk." Moeder keek vader eens aan en ze glimlaehen beiden, waarvan ik niets begreep. Nu in deze tijd ('k Ben nu zelf al oma) zou zo'n vraag wel goed beantwoord worden. Ik weet nog heel goed dat „moeder op bed" een grote vraag voor me ..Het is waar, in onze tijd werd misschien te weinig over die dingen gesproken" zegt me vrouw W. te S. die ook al oma is, „maar nu soms te veel. On ze meisjes hoor ik wel eens praten over „Twee of drie kin deren is meer dan genoeg en „Je moet ze voor je veertigste faar krijgen" enz Och, ik glimlach er maar om, de praktijk is immers heel an ders! Het valt me juist op dat ondanks voorlichting, de pil en groter dan kleiner wordt.' Mevrouw A. te C. zorgde voor twee nichtjes toen hun mama een baby kreeg. „Toen alles achter de rug was, gingen wij naar hun huis toe. Het meisje van drie jaar vroeg: ..Mammie, heeft de Here Jezus het zelf gebracht? Je staat dan even te kijken, van wat moeten we daar nu op zeggen' naar bijdehante zusje van vijf loste het praktisch op door de opmerking: „Welnee, daar heeft hij toch zijn engelen Geboorte brengt soms ver driet. Mevrouw R. te R. kan daarover meepraten. Toen haar oudste zoontje geboren werd, werd die dag het Westen van Rotterdam gebombardeerd. De gewonden werder in het zie kenhuis gebracht. Het was een vreselijke dag. Anderhalf jaar later werd een dochtertje .geboren, men dacht toen dat de invasie zou komen, kleren en schoenen stonden onder het bed zodat in tijd van nood direct gevlucht kon worden. Anderhalf jaar daarna was mevrouw R. weer in verwach ting. „Toen werden onze kin dertjes heel ern«*:e ziek. na drie weken stierf ons dochter tje. Enkele uren brachten we ons zoontje naar hs' zieken huis, de dokters gaven geen hoop meer. Het was een wanho pige tijd, ik had de kinderen drie weken zelf verzorgd, dag en nacht in de weer. en plotse ling niets meer. Mijn man werkte b"'*en de stad. en het zou nog drie we ken voor het nieuwe kindje kwam. Verdrietig ging ik naar bed. de andere morgen gebeur de het wonder, 't kindje werd geboren, een jongen. Wat w Mijn ter geworden, het rijke bezit Eerder Tot slot een advies van zuster C. D. tc L. „Soms staat er op het geboortekaartje (be halve naam. datum enz.) de toevoeging: „Moeder en kind maken het goed." In de derde week gaat het meestal niet zo goed. Dan is er veel bezoek en de jonge moeder komt door al de drukte helemaal achterop. De was 's avonds nog niet in de kast. het rusten schiet erbij in, de voeding laat het afweten. Ervaring heeft ge leerd dat het helpt op het kaartje erbij te laten druk ken: „Wij willen u heel graag onze baby laten zien. Wilt u bij voorkeur komen In de da gen dat de kraamhulp er nog is?" (eventueel tijden in over leg met de kraamhulp). Ieder een vindt het aardig om uitge nodigd te worden en velen ge ven aan het verzoek gehoor. IK ben blij dat ik het onder werp van veertien dagen gele den even heb laten rusten. Er zijn nog enige reacties gekomen en door een en ander, niet het minst ook door de tijd, ben ik wat mil der gestemd dan eerst. Het is heel moeilijk hier niet te spreken. En zo heb ik dan ook eerst proberen aan te duiden dat dienst, liefde, een levensgeheim is. Een geheim dat tegen vlees en bloed ingaat. Dagelijks nieuw wor den is een kwelling, ook mij een kwelling. Daarom wilde ik geen lesje geven maar naast mijn briefschrijfsters taan. HET is ontzettend moeilijk om nooit te vergelijken. Om nooit iets te wensen wat een an der dan toch maar hééft. Ik voel dat wel, ik sta niet tegenover ie mand die zo redeneert. Maar som» steiger ik even. Bijvoorbeeld als iemand roept; ja, ze zeggen van me: „Jij? jij bent met geen goud te betalen! en daarom geven ze me dan maar een schijntje". Dat is niet waar. Je wordt voor iemand die lagere school heeft als mede twee nijvere handen en een halfbakken diploma (in de wereld geroepen terwille van taakomschrijving ter verkrijging van subsidie), heel aar dig betaald. Er wordt ook zonder dat het hoeft nog bovendien aan je gedacht, en wat er met geen goud te betalen is, is je blijde hart. je bereidheid, en die mate rie, beste vriendin, is een geheim. A LS een neurochirurg een A moeilijke operatie verricht heeft, wordt zijn patiënt naar de ziekenzaal gereden, een ver pleegster helpt hem. ook zijn er dienende geesten die vloeren en wastafels schoonhouden, andere die het linnengoed verzorgen. Ook zijn er instrumentmakers, veilig heidsspelden-fabrikanten en elek triciens nodig geweest, mensen die kranen voor vaste wastafels ont werpen, mannen die machines uit denken die bijv. matrassen ma- Al deze mensen worden verschil lend gewaardeerd, zij hebben alle maal iets moeten leren, maar er if natuurlijk wel enig verschil tus sen leren vloerwrijVen, langzaam heen en weer met een soort elek trische bezem, en het priegelen in iemands hersenmassa. Al deze mensen dienen, ook zijn zij allen nodig. Ook hebben zij allen een gouden hart en die kant van hen is dan ook niet te beta len. Maar dat er verschillen in ca paciteiten zijn, staat toch wel vast, meen ik. En dat de een na jaren ingespan nen studie en in een leven van werken, onder nog groter spannin gen voor het dragen van zulk een verantwoordelijkheid, hoger wordt beloond dan iemand die enkel uit huis heeft te lopen en de handen uit de mouwen te steken, is m.i. duidelijk. Wat jij nu doet, briefvriendin, is steeds jezelf voor de gek hou den dat het je gouden hart is dat maakte dat je niet meer leerde, niet „hoger" kwam. Je verwijt anderen, de maatschappij, de omstandigheden, dat er nu nog geen vaart in je leven zit, en je kijkt naar de mensen die van je diensten ge bruik maken en meer geld hebben dan jij met een blik van: mijn geld zit in jouw zak. Kijk, en daar steiger lk nu even. Want je noemt het nu geweten („ben ik goed-gek of niet") maar het is gewoon onrust Daarom ben ik blij dat de vorige week een ander onderwerp hier gediend heeft, want nu weet ik weer iets beter wat het is: niet te begeren wat „in iemands poorten is", wat in iemands hoede gegeven is. Elk mens heeft eigen verant woordelijkheid. blijf van elkaar af. gun elkaar leven. Dan word je rustig, zo werd ik weer mild. Ach, wat doet het er toe. Aan geld is geen einde. Als je kregelig wordt in je werk van nu, stap er dan uit, verdien meer en ga eens na of je gouden hart er blijder, rusti ger van wordt. Beter dan grom men en brommen, want dan valt er van overgave ook niet veel te bespeuren. TXJEN ik meen, de vroegere •- kroonprins van Duitsland eens bij Ford was (hij had daar in de fabriek gewerkt) hield Henry Ford een rede voor zijn werkne mers over arbeidsvoorwaarden. De ze laatste waren in de ogen van de Europeaan verbluffend en hij keek dan ook zeer verbaasd, toen er na Henry Fords woorden een gemor opsteeg. Wat willen ze nu nog? vroeg hij aan Ford. „Meer", zei deze en is dat niet een verschrikkelijke conclusie? Zijn wij dat niet alle maal ten voeten uit? DE gedaante van deze wereld gaat voorbij. Wij nemen dat graag aan als het maar niet te direct op onszelf behoeft te wor den betrokken. Als bij ons dienst en liefde voor de medemens maar in een prettige financiële ruim*# kunnen bloeien. Als het allemaal maar niet zo minimaal, bekrom pen is. Vandaar bij ons dat éne rukje meer Hoe zou ik je daarin ongelijk kunnen geven? Hoe. zonder mij zelf belachelijk te maken? Alleen: laten we God achter onze oogmer ken laten zien. Dwars door onze verzinsels heen. Zodat ons streven nog binnen zijn ontferming valt. Zodat gebod en liefde samenval len. Zodat we zó los komen van kortstondig welzijn dat we alle» cadeau krijgen Baantje Salari». Plaatsje op aarde.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1967 | | pagina 15