Ds. Tabaksblatt doopt
liever geen joden
Hij kwam in ons iand op doortocht...
ZATERDAG 22 APRIL 1
T~\S TABAKSBLATT werd geboren in 1902 in
een zeer traditioneel orthodox-joods gezin.
Zijn wieg stond in het plaatsje Koek in Polen, dat
toen nog een deel van Rusland was. Hij groeide op
in het textielcentrum Lods, waar van de 600.000
inwoners een derde deel joods was.
Daar kwam hij in 1928 in aanraking met iemand
die zendeling bleek te zijn. Na heet aanlopende
discussies moest hij zich gewonnen geven en
kwam hij tot de erkenning dat Jezus de beloofde
Messias was.
Toen was het daar voor hem niet houdbaar. Be
gin 1930 trok hij naar Parijs. Zijn ideaal, naar Pa
lestina te gaan, om daar als Messiasbelijdende
jood in het land der vaderen te kunnen leven,
leek in vervulling te gaan ,toen hij contact kreeg
met een predikant in Palestina. Zoals Paulus ten
tenmaker was, wilde hij landarbeider worden.
Maar het vlotte niet. En terwijl Tabaksblatt
wachtte, kwam ds. J. Rottenberg hem vragen,
zolang naar Nederland te komen. Rottenberg (in
1942 in Auschwitz vermoord) werkte in dienst
van de „Nederlandse Vereniging voor Zending
onder Israel, genaamd Elim" te Rotterdam.
Zo kwam Tabaksblatt in ons land. Op 13 augus
tus 1930, om precies te zijn. Op de doortocht naar
het land der vaderen. Maar omdat de dominee in
Palestina maar op zich liet wachten en hij enigs
zins op de schop kwam te zitten, besloot Tabaks
blatt na negen maanden terug te gaan naar Pa
rijs.
Op de dag, dat hij naar het Franse consulaat
was, kwam Rottenberg, om hem mee te delen dat
de Elimzending besloten had de weg te openen
tot studie. De Theologische School der Vrije Evan
gelische Gemeenten, toen nog te Apeldoorn, ver
leende hem gastvrijheid (1931-1933) en zo werd
de Poolse jood evangelist in Nederland.
Elim herrees na de oorlog niet meer. Maar in
middels was in 1942 in het geheim onder leiding
van Kraemer de raad voor de verhouding van
kerk en Israël van de Nederlandse Hervormde
Kerk opgericht. En deze vroeg Tabaksblatt na
zijn terugkeer uit het concentratiekamp in 1945.
voor hem te gaan werken.
Van meet af deed hij het werk van een pre
dikant. Maar pas de nieuwe kerkorde maakte het
hem mogelijk toegelaten te worden tot de bedie
ning van het Woord en sacramenten. Na een aan
vullende studie van twee jaar bij de Amsterdam
se hoogleraren Van Niftrik en Smelik werd hij
op 3 mei 1953 bevestigd tot predikant.
Zondagmiddag om vier uur preekt ds. Tabaks
blatt afscheid in de Maranathakerk (Sweelinck-
straat). Begin mei vertrekt hij met zijn vrouw
voor vier maanden naar Amerika. Daar hopen zij
twee getrouwde dochters te bezoeken.
Daarna wil ds. Tabaksblatt zich verdiepen in
zijn liefhebberij: de jiddische literatuur. Het ligt
hem zeer na aan het hart, dat het jiddisch, waar
in hij is opgevoed (het was eeuwenlang de on
derlinge taal van de joden in Oost-Europa) door
droevige omstandigheden in vergetelheid dreigt
te raken.
Er is nog een oudere generatie in Israël die het
spreekt, maar het wordt er verdrongen door het
Iwrieth. Zo zal het ook in Amerika een kwestie
van nog één generatie zijn.
Bekende jiddische auteurs waren Sholem Ale-
chem en Sholem Asch. Maar de jiddische litera
tuur is veel uitgebreider. Om er nog iets van voor
de algemene cultuur te redden, wil ds. Tabaks
blatt nu en dan iets gaan vertellen in het Neder
lands. Hij heeft al een uitgever gevonden.
Maar overigens, zegt hij, heb ik het in mijn le
ven wel afgeleerd, ver vooruit te kijken.
PP!
T1D3
gg>
(Van onze kerkredactie)
Een joodse tafel, die is gedekt
volgens de ritüel'e voorschriften.
een hele winter colleges bij hem Flusser dat zegt. is dat geen ver-
gelopen: over Marcus,en over de wijt aan Jezus, maar aan dege-
oorsprong én de geschiedenis nen, die zeggen in Hem te g?lo-
van de eerste christelijke kerk. ven.
Ik heb eens tegen hem gezegd:
Het verschil tussen u en mij ts,
ia» 'k r.o er:n greintje geloof
heb, dat Jezus zijn volgelingen
eens klein zal krijgen. Juist om
dat Hij de Messias is.
ALS de Haagse predikant ds. S. P. Tabaks
blatt had gewild, had hij elke maand, als
hij in Israël was, kunnen dopen in de Jordaan.
Maar hij wilde niet. Want als er één woord is,
dat ds. Tabaksblatt hartgrondig verfoeit, is het
wel het woord „jodenzending".
Omdat hij per 1 mei met emeritaat gaat. hadden
wij een gesprek met deze predikant, die een veel
bewogen leven achter de rug heeft.
Evenwicht
Ik bewonder het in hem, dat
hij zijn orthodox-joodse overtui
ging en levenswijze in even
wicht weet te houden met zijn
formidabele kennis van het Nieu
we Testament. Nooit heb ik ge
merkt, dat hij zijn kennis op het
altaar van zijn orthodox-joods
zijn zou leggen.
Hij doceerde daar met het
Nieuwe Testament voor zich en
ik was vaak verbaasd over zijn
conclusies, die christelijke theolo
gen soms beslist niet positiever
konden trekken. En toch leed
zijn joods-orthodoxe achtergrond
daar niet onder. Dat heeft me
nog meer overtuigd van de een
heid tussen jodendom, en
christendom.
Flusser is een van de zeer wei
nige joden, die ook Paulus aan
vaarden als een van de
grootsten van het jodendom.
Wat ii
v visie op Paulus?
grijpen nu. dat zij als loyale part
ners beschouwd worden en zijn
bereid tot gesprek
Maar hel mag ons niet gaan
om een enkele jood. Het gaat om
Israël. De zending heeft altijd de
doop van individuen op de ach
tergrond. Daarom moet het
gesprek beginnen, om de ouinho-
pen op te ruimen, die de kerk in
het verleden gemaakt heeft. Dat
is een taak van de kerk zelf en
dus spitste mijn werk zich voor
Dominee, hoe ziet u de moge- droom van Rottenberg en mij, een groot deel juist op de kerk
toe!
Pas als Israël ziet, dat wij het
ernstig menen met dit gesprek,
zal het grotere bereidheid tonen,
om aan één tafel te gaan zitten
en samen te gaan denken. Voor
lopig is het zover nog niet. Israël
heeft zich te veel gebrand aan
de aanraking met de christen
heid.
Ik kan overigens wel zeggen,
dat er voor dit gesprek in Israël
veel meer mogelijkheden zijn
dan hier. Ik ben er vijf maal
geweest (bij elkaar twee jaar) en
ik kan wel zeggen: Daar concen
treert zich thans het denkend
deel van het joodse volk.
Hoe is in dit verband uw me
ning over prof. David Flusser in
Jeruzalem?
Het heeft veel werk gekost (en David Flusser was eerst zeer
net kost het nog), om de kerk gereserveerd tegenover mij.
voor dit gesprek rijp te maken. Maar er is een zekere innige
En ook moeten we Israël leren, band van openheid en vertrou-
dat we geen verkapte vorm van wen gegroeid bij respectering
zending bedoelen. Sommigen be- van eikaars inzichten. Ik heb
Opstanding
lljkheden van gesprek tussen om ons werk (toen nog uitgaan-
kerk en Israël? de van een vereniging) kerkelijk
te doen worden, zodat de kerk
Het woord ..gesprek" is op Ne- betrokken ,ou words„ in dc
derlandse bodem gegroeid. Het houdlne ,ot Israël droom
was al lang voor de oorlog een wprd jn ,942 vervuld: de raad
voor kerk en Israël werd opge
richt.
Direct na de oorlog begonnen
we in die richting te werken, als
een pasgeboren kind. Want we
begrepen dat ons werk nu heel
andere vormen zou krijgen.
Geen ..zending onder de joden"
meer, maar een gesprek met
Israël. Dat moest betekenen, dat
het mes naar twee kanten zou
gaan snijden.
Flusser buig» volkomen voor
Jezus in het Nieuwe Testament,
als de gezondene van de God
van Israël. Eens voer hij uit te
gen een orthodox-joods student,
li» sceptisch stond tegenover de
wonderen in het Nieuwe Testa
ment. „Geloof je dat niet? Hier
is de God van Israël aan het
werk!" Flusser gelooft zelfs in R.QQQS0I
de opstanding van Jezus. Het
kon gebeuren, zegt hij, want het
is de God van Israël, die het
deed.
Paulus schrijft aan de Romei
nen, dat zij nu samen dezelfde
sappen trekken uit dezelfde wor
tel. Met wie? Het volk Israël! Er
is tussen jodendom en christend
om geen tegenstelling.
Ze hebben vaak tegen me ge
zegd, van beide kanten: ben jij
christen geworden, dan ben je
geen jood meer. Ik zei steeds:
dat is niet waar! Deze beiden
hoten bij elkaar.
Het is de zondeval van het
christendom geweest, dat het
zich van Israël heeft losgemaakt,
met alle fatale gevolgen voor
Israël en voor de kerk zelf. Pau
lus schrijft aan de Efeziërs, dat
zij medeburgers geworden wa
ren med»-erfgenamen, medele
den. medegenoten van de belof
te.
schreef: toen en toen omhelsde
hij het christendom". Omhelzen
David Flusser was voor mij
daarom een ontdekking, omdat
ik bij hem hetzelfde zag, wat ik
las in de brieven van Paulus
aan de Romeinen en de Efeziërs.
Niet alleen in Flussers woorden,
maar vooral in hemzelf. Zelfs in
zijn ongeloof.
Mannen van zijn formaat vor
men een hoop voor de toekomst.
Het zijn er nog maar enkelen.
Maar laten we vooral niet probe
ren hen over te halen tot het
christendom.
Ik begrijp, dat u het niet juist
acht. in het gesprek met Israël
naar de doop toe te werken?
Juist! In Israël vooral niet do
pen! Ik kwam er bij een predi
kant. Hij wist een gezin waar
gedoopt kon worden. De mensen
wilden het zelf en waren er vol
gens de predikant rijp voor. En
als ze het zelf willen, mag je
dan weigeren? Denk aan de ka
merling: „Ziedaar water; wat
verhindert mij gedoopt te wor
den?"
Tegenhouden
En toch heb ik het tegengehou
den. Je moet elke trilling van de
snaar in Israël aanvoelen om dit
tegen tp gaan. Het gaat er niet
om. enkelingen te dopen en zo
tot afvalligen te brandmerken.
Andere volken kunnen alleen
als individuen tot het heil ko
men. maar Israël is als volk ver
koren. En God heeft Zijn volk
niet verstoten. De kerk heeft het
gedaan, alsof ze in Israëls plaats
gekomen was. Daarmee is ze
even blind als de synagoge.
Maar God zal gans Israël behou
den. Dat zegt de hele Bijbel.
En nu hebben wij alleen te
getuigen van de eenheid. Al
schudt de jood het hoofd en
ik heb al heel wat schoppen van
mijn eigen volk te incasseren ge
kregen. maar Flusser zei eens te
gen mij: Jezus heeft het kruis
gedragen, dan moet het voor jul
lie christenen het grootste sie
raad zijn toch mag dat de
kerk niet weerhouden, van de
eenheid met Israël te blijven ge
tuigen.
Meer stempeltjes
Het inspectieverslag van CVO legt de vinger op een
wonde. Meer eenheid bij het aanvankelijk schrijfonderwijs
in het belang van de kinderen. Bij verhuizingen en
ring van school ondervinden de leerlingen bijzonder nadet
gevolgen van de grote verscheidenheid van methoden. jr
Op verscheidene scholen is het gebruik van „pen en in£h,
afgeschaft, maar dan is een uitstekende balpen een ee<es
vereiste. Tenslotte vindt de rapporteur dat er nog te weifret:
stempeltjes worden gebruikt met bemoedigende teksten ff1'
„Je hebt goed je best gedaan, probeer het nog wat mooie jj
Het is echter de vraag of dat niet evengoed ontmoedigen Het
Carrière maken Li!
Een manier van carrière maken van een Duitse ondpe
wijzer: De man vond in het werk van zijn leerlingen v ui
schrikkelijk veel spelfouten. Die streepte hij met een
rood potlood aan. Toen het echter al te bar werd en de oud 'g'
begonnen te klagen, zag de onderwijzerzijn carrière in gev£e:
komen. Daarom „maakte hij fouten" in het werk van z
leerlingen. Dat ontging de attente ouders echter evenmin
zij sleepten de streber voor het gerecht, dat de onderwijs
veroordeelde wegens „Urkundenfalschung".
Visie op Duitse boer
En nog even in Duitsland, Een Berlijns landbouwecono
heeft een aantal schoolboeken op hun visie op de Duitse b
onderzocht. Schoolboeken onder de dorsvlegel" noemt
zijn onderzoek heel toepasselijk. De blanke ploegschaar
de Duitse boer is heilig, las de econoom in een modern le
boek. De jeugd krijgt nog steeds het beeld voorgeschot f
van een arme landman, die 's avonds bij een petroleumla
uitrust in een bedompte hoeve. Dat de moderne boer tractoC
gebruikt, een auto heeft, een ijskast en naar de tv kijkt, wi
de Duitse jeugd stelselmatig onthouden.
Veiliger aardgas
In Cambridge zal een jaar eerder dan gepland was 1 ia
aardgas komen. Dat om het aantal zelfmoorden onder s ar
denten tegen te gaan. Tussen 1948 en 1966 hebben namel le
31 studenten de hand aan zichzelf geslagen. Van hen gebru: ro
ten er 21 het oude vergiftigde lichtgas,
geen koolmonoxyde bevat, is niet giftig.
Alleen gelooft hij niet. dat Je
zus de Messias is geweest, want
als de Messias komt, wordt alles
anders, gaat zelfs het gras .an
ders bloeien. En er Is volgens
hem niets veranderd. Maar, als
Het is mij een raadsel, dat de
kerk dit zo vertrapt heeft. Dan
is zij wel christelijke kerk, maar
geen kerk van Christus, de Mes
sias meer. Was het me niet om
de Messias gegaan, dan zou ik
nooit naar de kerk gegaan zijn.
Schrijft u dus niet, wat een
krant verleden week van mij
Overlaten
Computer voor TH
En dan mogen we het aan
God overlaten, wanneer de
tijd aanbreekt, dat Hij zijn
Geest zal uitstorten over Is
raël en zij Hem zullen aan
schouwen.
De Delftse Technische Hogeschool heeft een tweede co
puter gehuurd, omdat de eerste sinds 1963 in gebruik cj
het werk niet meer aankon. De aanwinst is speciaal bedoi g
voor wetenschappelijk onderzoek aan de TH. De machi lV
heeft een kerngeheugen van 16384 woorden van 24 bits j]
een schijvengeheugen met een capaciteit van twee miljo 0.
woorden. Per seconde kunnen gemiddeld 75000 elementa 0,
rekenbewerkingen worden uitgevoerd.
Engel Angel -
Veel werk
éindelijk ieajano i-iet
V \ZOfJ6
xri p uet-
STAMO
DE OOM/NEE ZEl
NIET DOEN
Of OUDERLINGEN
RAADDEN HET AP
Bert sant ze/
natuurlijk doen!
