Binnen 10 minuten is
blijde nieuws bekend
Man van
veelzijdige ervaring
,Paul de Groot,
een handige
intrigant'
Nog nooit
Te lage beloning voor
toerwagenchauffeurs
9
DONDERDAG 13 APRIL 1967
HENK GORTZAK:
VERLOREN ZAAK
IMSTERDAM Ik kan mij
niet voorstellen dat Paul de
Jroot de huidige strjjd in de
:PN zal verliezen. Daarvoor is
jj een veel te handige intrigant.
Ovendien heeft een oppositie in
e CPN vrijwel geen mogelijk
heid om te opereren. Daarvoor
ontbreken de financiële middelen
n de pers blijft in handen van de
eiding. Neen, ik denk dat De
Jroot wel tot zijn dood toe aan de
nacht zal blijven. Maar als hij
og lang blijft leven sloopt hij de
artij.
Dit is de opvatting van de heer
Gortzak, die de CPN door en
)or kent. Henk Gortzak die op
i april 59 jaar wordt heeft lange
jd tot de vooraanstaande Neder-
mdse communisten behoord,
an 1946 tot 1958 leidde hij de
msterdamse raadsfractie van de
PN. Ongeveer in dezelfde pe-
iode van 1948 tot 1959 was hij
iveede Kamerlid. Voorts had
van 1949 tot 1962 zitting in
Provinciale Staten van Noord-
olland.
e heer Gortzak werd met een aantal
andere vooraanstaande leden zoals
Gerben Wagenaar en Berend
Brandsen in 1958 door Paul de Groot
„uitgezuiverd". Deze uitgestotenen
verenigden zich geruime tijd in de
Socialistische Werkers Partij. Deze
partij werd in 1965 opgeheven. De
heer Gortzak is thans lid van de
PSP. Hij stond dit jaar vijfde op de
kandidatenlijst van de pacifis-
tisch-socialisten. De PSP haalde vier
zetels in de Tweede Kamer,
het dagelijks leven is de heer Gort
zak opzichter van het Amsterdamse
woningcomplex „Oranjehof". Hij ont
vangt ons tussen zijn werkzaamhe
den door, in de middagpauze. Wij
vroegen hem naar zijn mening over
de huidige conflicten in de CPN en
de reden waarom deze partij thans
een pro-Chinese koers volgt.
STALINIST
geloof dat het niet zozeer een
pro-Chinese maar vooral een an
ti-Russische koers is, antwoordt onze
gastheer. Paul de Groot is een ty
pisch produkt van het Stalinisme.
Historisch moment
zal een sober
karakter dragen
door
Hans van Spanning
Hij zou zijn plaats snel verliezen als
in de CPN een zekere mate van
vrije discussie werd toegestaan. De
Groot heeft zich altijd sterk gekeerd
tegen de destalinisatie. Bovendien is
hij meer een man van de harde lijn.
Hij gelooft in zijn hart niet in een
coëxistentie met kapitalistische lan
den en een vreedzame weg naar het
socialisme.
Hoe komt het volgens U dat De Groot
nu al vele jaren zo'n machtige posi
tie kan innemen?
Dat heeft verschillende oorzaken. In
1945 was er van het communistische
kader vrijwel niets meer over. De
overgebleven vooroorlogse leden ste
gen snel in de hiërarchie. De Groot
was hier een van. Hij was in 1938
politiek secretaris geworden en gold
als een van de mensen van vroeger.
Hij kende veel communisten uit de in
ternationale organisaties zoals de
Fransman Thorez en de Italiaan Tog-
liatti. Daarom werd hij ook door bui
tenlandse partijen gezien als de eni
ge die geschikt was om de leiding te
hebben. Momenteel is dit gezag veel
zwakker. In 1958 zag De Groot nog
kans om Wollf naar Moskou te stu
ren en daar Wagenaar en mij als
revisionistisch af te schilderen. Nu
zou De Groot waarschijnlijk alleen
nog China en Albanië achter zich
krijgen.
INTRIGANT
Er is echter nog een veel belangrijker
punt. De Groot is een geboren intri
gant. Hij heeft bovendien een gewel
dig organisatietalent. Hij plant op
lange termijn en weet door het we
ven van intriges, plat gezegd, allerlei
rotzooi in de partij te ontketenen.
Laat ik U een voorbeeld geven. De
Groot wist al geruime tijd dat de
groep waartoe ik behoorde een
discussie in het partijbestuur wilde
over de stalinistische invloeden in de
partij. In 1956 wist hij dit te voorko
men door op het laatste moment zijn
rede voor het partijcongres te wijzi
gen.
In 1957 zijn twee vooraanstaande
bestuursleden Haken en Branden
burg overleden. De heer Borst en
ik waren geruime tijd ziek. De
Groot stelde toen voor het partij-
heb ik van sparen willen weten,
maar nu...
Nu moest ik gewoon wel, want het sparen werd te aantrekkelijk.
Mijn vrouw en ik sparen nu elk jaar 500,- en naast de normale
rente krijgen we vanaf 1972 ieder jaar ook nog eens honderd
gulden van het Rijk! Belastingvrij! En dat telt dubbel aan.
Waarom informeert u ook niet eens naar de spaarbewijzen van
het Premie Spaarplan? Alle Spaarbanken, Poskantoren, Banken,
Boerenleenbanken, Raiffeisenbanken en Bouwfondsen zullen u
graag inlichten.
PREMIE SPAARPLAN
Basis voor persoonlijk bezit
H. GORTZAK
bestuur met zes leden uit te breiden.
Dit bleken later de mensen te zijn
die hem aan een meerderheid tegen
ons zouden helpen.
De moeilijkheden die er thans zijn
heeft De Groot ook al lang aan zien
komen. U zult zich herinneren dat
geruime tijd geleden een aantal
dacteuren van De Waarheid zijn uit
gerangeerd. Zij zijn vervangen door
personen, waarvan de Groot wist
dat ze hem steunden.
Wat is er toen gebeurd. De redacteu
ren, waarvan men vermoedde dat ze
het niet in alle opzichten met De
Groot eens waren werden afzonder
lijk op het partijsecretariaat uitgeno
digd. Daar zei men: „Joh, we zitten
financieel wat moeilijk. Jij ziet
waarschijnlijk wel kans ergens an
ders aan de slag te komen. Zou jij
ontslag willen nemen?" Toen al de
betrokken redacteuren daarin
toestemden werd echter het bericht
gepubliceerd dat zes redacteuren,
met een afwijkende visie, ontslagen
waren.
Hoe ziet De Groot volgens U kans
veel partijleden buiten het bestuur
achter zich te krijgen?
Omdat hij daarvoor een aantal ty
pische eigenschappen bezit. Hij
maakt op velen een grote indruk.
Dit komt omdat hij een voorsprong
heeft op andere partijleden. Hij be
heerst vreemde talen en kan zich snel
ler internationaal oriënteren b.v.
door het lezen van buitenlandse par
tijbladen. Daardoor maakt hij op ve
len de indruk van: „De Groot weet
het toch maar".
Tot ongeveer 1949 was ik zelf ook een
van zijn bewonderaars. Vaak heb ik
toen gedacht: „De Groot heeft pech
dat hij in Nederland is geboren
want hij is een van de belangrijkste
communistische leiders."
AFLEIDEN
De Groot is bovendien een meester in
het afleiden van de problemen waar
om het gaat. Als iemand er be
zwaren tegen maakt zegt hij b.v.:
„Hoe kan je dit nu insinueren, ter
wijl in Vietnam de bevolking
gesladht wordt. Jij saboteert enz."
Daar komt bij dat de CPN zich sterk
tegenover de kapitalistische wereld
plaatst. In De Waarheid wordt mo
menteel ontkend dat er conflicten
zijn. Als iemand er naar vraagt, zegt
men: „Je weet toch dat dit door de
burgerpers over ons wordt geschre-
Communisten zijn over het algemeen
zeer trouw aan hun partij. Geeft het
niet veel persoonlijke moeilijkheden
als men er uit stapt of geroyeerd
wordt?
Persoonlijk heb ik ervaren dat je dan
een moeilijke periode doormaakt. Ik
kwam in 1923 in de communistische
jeugdorganisatie en in 1925 in de par
tij. Bijna 36 jaar heb ik met overtui
ging in het communisme geloofd. Er
zijn natuurlijk wel eens zaken waar
bij je aan de partijlijn twijfelt.
Maar uiteindelijk vertrouw je de
partij omdat je er van uitgaat dat
de mensen die het geheel kunnen
overzien het 't beste weten.
Geleidelijk aan ging ik echter twijfe
len. De wijze waarop Stalin bij zijn
zeventigste verjaardag werd opgehe
meld vond ik on-Nederlands. Mis
schien ligt zo iets ook niet in mijn
aard. Na de de-stalinisatierede van
Chroestjov en de gebeurtenissen in
Hongarije in 1956 zag ik in dat de
partij het ook wel eens mis heeft
waaruit een situatie kan ontstaan
die met het beginsel in strijd is.
Toen ik de partij uitging was dat niet
gemakkelijk. Je verlaat een groep
met wie je een nauwe band hebt. Je
vroegere vrienden zien je als een vij
and van de partij. Ik heb een moei
lijke periode doorgemaakt en ik ver
moed dat Wollf en Hulst momenteel
een zelfde ervaring zullen hebben.
Rooms-katholiek
leidt NVSH
DEN HAAG Het hoofdbestuur
van de Nederlandse vereniging voor
seksuele hervorming (NVSH) heeft mr.
N. C. van Zeist uit Vught benoemd tot
directeur van de vereniging en de
daarmee verbonden consultatiebureaus
en uitgeverij. Hij is de eerste directeur
van de NVSH. Deze vereniging streeft
naar meer professionalisering van het
bestuurswerk.
De heer Van Zeist is praktizerend
rooms-katholiek. Hij is 37 jaar, ge
huwd en vader van vier kinderen.
Thans is hij secretaris van de reclasse-
ringsraad in Den Bosch en voorts do
cent aan de katholieke sociale acade
mie in Eindhoven.
A. E. M. Duynstee
onder-minister
voor luchtmacht?
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG Minister Den Toom
(defensie) heeft de KVP'er A. E. M.
Duynstee uitgenodigd staatssecretaris
voor de luchtmacht te worden. De heer
Duynstee zal zeer binnenkort een
beslissing nemen.
Minister Den Toom zou voorts de
directeur van het Staatsbedrijf „Artil
lerie-inrichtingen" de heer J. C. E.
Haex, het staatssecretariaat voor de
landmacht hebben aangeboden. De
heer Haex, die lid is van de CHU, was
reeds in het kabinet-Marijnen ondermi
nister voor dit legeronderdeel.
De heer Duynstee had van 1956 tot
februari jl. zitting in de Tweede Ka
mer, maar werd bij de laatste Kamer
verkiezingen niet herkozen. Hij is ech
ter nog steeds lid van de Raadgevende
Vergadering van de Raad van Europa,
de Assemblee van de Westeuropese
Unie en het NAVO-parlement Van
1952 tot 1956 had hij een leidinggeven
de functie bij de KLM.
Het liberale Tweede-Kamerlid M. J.
Keyzer overweegt nog het aanbod om
staatssecretaris van verkeer en wa
terstaat (internationale vervoerspoli-
tiek) te worden. Zoals bekend bekleedde
de heer Keyzer deze functie reeds in
het kabinet-Marijnen.
In politieke kringen verwacht men,
dat het kabinet-De Jong nu zeer bin
nenkort het koninklijk besluit betref
fende de herbenoeming van oud-pre
mier Zijlstra tot president van de Nc-
derlandsche Bank ter tekening aan de
Koningin zal voorleggen.
Prinses Beatrix
dronk koffie
op Soestdijk
(Van een onzer verslaggevers)
LAGE VUURSCHE De
rijksvoorlichtingsdienst zal tien
minuten nadat er een prins of
prinses is geboren het blijde
nieuws namens de regering of
ficieel bekendmaken.
Dat gebeurt in de eetzaal van ho
tel-restaurant „De Kastanjehof", waar
de RVD zijn tijdelijke hoofdkwartier
heeft. Als de Oranjetelg overdag of
's avonds ter wereld komt. zal de radio
de programma's onderbreken voor een
extra-nieuwsuitzending. De televisie
verzorgt directe reportages vanuit La
ge Vuursche. De organisatorische voor
bereidingen daarvoor zijn gereed.
Via de „hot line" tussen Dra-
kensteyn en „De Kastanjehor' zal
de voormalige secretaris van prins
Claus, mr. C. J. van Schelle, de
RVD-functionarissen van de ge
boorte op de hoogte stellen. Onmid
dellijk daarna worden eerst enkele
autoriteiten, de minister-oresident
en de vice-president van de Raad
van State, telefonisch van iet
nieuws in kennis gebracht en ver
volgens de vertegenwoordigers van
pers, radio en televisie. De kans is
dus groot, dat heel televisie-Kij
kend Nederland dit historische
ogenblik, dat overigens een sober
karakter zal dragen, kan meema
ken.
Hoewel mr van Schelle geen secreta
ris meer is van de Prins, is hem toch
gevraagd, het nieuws van de geboorte
aan de RVD door te geven. Reden hier
voor is het feit, dat de heer van Schelle
een grote rol heeft gespeeld bij de or
ganisatorische werkzaamheden. die
met de bekendmaking van het nieuws
verband houden.
De verloskundige prof. Jr. W. P.
Plate uit Utrecht zal drie keer 24
uur voor de geboorte zijn intrek
nemen in kasteel Drakensteyn. Hij
bepaalt daarna zelf het tijdstip,
waarop de leden van het medisch
team, dat hem bij de bevalling zal
assisteren, moeten worden ge
waarschuwd.
Tegelijkertijd met prof. Plate gaat
ook mr. van Schelle op Drakensteyn
logeren.
Het is nog niet bekend, wanneer
prins Claus aangifte zal doen van de
geboorte van zijn zoon of dochter. Vol
gens de letter van de weft moet dat
drie keer 24 uur na de geboorte gebeu
ren, de dag van de geboorte niet mee
gerekend.
Traditie
als ambtenaar van de burgerlijke
stand zal optreden. De traditie wil. dat
prins Claus hem dan de baby op Dra
kensteyn z I tonen. Als ambtenaar van
de burgerlijke stand kan de burge
meester dat trouwens eisen, zoals hij
ook twee getuigen kan vorderen. Wie
die getuigen zijn is nog niet zeker.
Prinses Beatrix heeft gistermorgen
bij haar moeder op paleis Soestdijk
koffie gedronken. Zij verliet Dra
kensteyn aan de achterzijde en reed
via een hobbelig pad door het bos
naar de straatweg in de richting Soest
dijk.
De bakker, die elke dag brood be
zorgt op Drakensteyn, heeft nog steeds
geen bestelling voor beschuiten gehad.
„Ik heb de Prinses gisteren nog ge
zien", vertelde hij. „Ze ziet er prima
uit"
Claus onderzocht
Als de geboorte in de tweede
helft van deze maand plaats heeft,
valt de blijde gebeurtenis mogelijk
samen met het staatsiebezoek, dat
de koning van Nepal op 25, 26 en
27 april aan ons land brengt. Prins
Claus heeft gisteren, aldus een
summiere mededeling van de
RVD, de Groningse longarts prof.
dr. N. G. M. Orie voor een „routi
ne-onderzoek" geconsulteerd. De
zelfde specialist heeft de Prins eni
ge tijd geleden ook onderzocht.
Een RVD-woordvoerder deelde eer- Gistermiddag kwamen twee meisjet
gisteren mee, dat het (tweede) bezoek Korea aan een der hekken van
van prins Claus aan prof. Orie „een Drakensteyn, met een pakje waarin
strikt privé-karakter droeg" Achteraf zelfgemaakte sokjes voor de ver-
blijkt dit dus niet juist te zijn. wachte Oranjetelg.
Met de dag wordt het aantal De twee meisjes Djun Ja Kim en
mensen, dat bij kasteel Drakensteyn Djung Suk Kim werken sinds drie
cadeaus komt aanbieden, groter. Giste- jaar in het gereformeerd bejaarden-
ren waren er twee Koreaanse kinderen centrum „d Amandelboom" te Bilt-
in klederdracht, die babykleertjes bij hoven. Een telefoontje via de mare~
zich hadden. Zij mochten hun chaussee naar het jxtleisje was ge-
geschenk bij de deur van het kasteel noeg om even later te worden binnen
afgeven. gelaten.
PCB weigert cao te tekenen
(Van onze soc.-econ. redactie)
UTRECHT De beloning van
de toerwagenchauffeurs is in Ne
derland nog ontstellend laag.
Deze werknemer, aan wie bij-
PROF. DR. G. H. VERINGA
(Van onze onderwijsredacteur)
DEN HAAG Aan de Nieuwe Uitleg, het hoofd
kwartier van Onderwijs en wetenschappen, zetelt nu
een andere (hooggeleerde) heer, prof. dr. Gerhard
Heinrich Veringa. Hij is als hoogleraar een waardige
opvolger van prof. mr. I. A. Diepenhorst, al verschilt
hij in burgerlijke staat met hem: de vrijgezel uit
Zeist maakte plaats voor een Groninger, vader van
vijf kinderen.
Prof. Veringa („Ik ben nog niet ingewerkt en ik kan u
nu nog niets over mijn toekomstige werk vertellen") werd
in 1924 in Groningen geboren. Hij deed daar eindexamen
hbs-B in 1943. Direct na de oorlog begon hij in zijn ge-
STEEKHOUDEND
boortestad met de rechtenstudie. In 1945 stelde de toen
malige minister van onderwijs, kunsten en wetenschappen
hem in de gelegenheid zijn studie voort te zetten in de
Verenigde Staten.
In 1946 ging hij studeren aan de Fordham University te
New York aan de faculteit der politieke en sociale weten
schappen. In 1947 behaalde hij daar de graad van „master
of arts".
Het onderwijs in Amerika bleef dr. Veringa boeien; in
1949 werd hij als docent verbonden aan het Manhatten
College in New York, waar hij sociologie van de misdaad
en de straf doceerde. In augustus 1949 promoveerde hij tot
doctor in de wijsbegeerte, met als hoofdvak empirische
sociologie.
In 1964 verleende de minister van onderwijs, kunsten en
wetenschappen de heer Veringa het recht ook in Nederland
de titel doctor te voeren.
Prof. dr. G. H. VERINGA
breed georiënteerd
Met ingang van 1 november 1959 juli van het vorige jaar werd hg
Eind 1949 keerde dr. Veringa werd hij benoemd tot supervisor benoemd in de nieuwe functie van
directeur voor de strafrechtstoepas
sing. In die hoedanigheid kreeg hg
tot taak de activiteiten van de di
rectie Gevangeniswezen en van de
hoofdafdelingen Reclassering en
de functie van plaatsvervangend Psychopatenzorg te coördineren.
naar Nederland terug. Hij werd
toen assistent van de bekende prof.
dr. P. J. Bouman in Groningen. Op
wetenschappelijk werk en op 1 ok
tober 1961 volgde zijn benoeming
tot algemeen adviseur wetenschap-
1 februari 1950 trad hij in dienst pelgk werk op het ministerie van
van het ministerie van justitie bij de justitie. Tegelijk werd hij belast met
afdeling Gevangeniswezen.
in 1 januari 1952 tot 1 ji
hg nog steeds ambtenaar
zijnde van justitie fungerend di
recteur van de bijzondere strafge
vangenis voor jonge mannen in Zut-
fen en van 1 oktober 1955 tot 1
maart 1962 was dr. Veringa hoofd
van het Centraal Opleidingsinsti
tuut voor het Gevangeniswezen in
Den Haag.
De nieuwe minister van onder
wijs en wetenschappen kan dus ho-
Maar het onderwijs bleef toch gen op een rijke bestuurlijke erva-
trekken; sinds 1 september 1965 is ring en op een brede oriëntatie,
dr. Veringa buitengewoon hoog- hetgeen ook blijkt uit het advise-
leraar in het penitentiair recht aan rend lidmaatschap van de Commis-
de Katholieke Universiteit te Nij- sie spreiding hoger technisch 011-
megen, waar hij voordien een bui
tengewoon lectoraat bekleedde.
Justitie bleef echter ook t
roep doen op dr. Veringa, want in gekomen.
derwijs onder voorzitterschap
dr. L. Neher. Zijn hbs-B opleiding
zal hem daarbij stellig van pas zijn
zonder zware eisen worden ge
steld, verdiende een jaar geleden
een functieloon, dat nauwelijks
uitkwam boven het minimumloon
van 120 per week. In de nieuwe
c.a.o. voor 1967 willen de werk
gevers niet verder gaan dan ƒ135
bruto per week, een bedrag dat
de Protestants Christelijke Bond
van Vervoerspersoneel te laag
vindt. De bond heeft daarom ge
weigerd dit nieuwe contract me
de te ondertekenen. De beide
andere vervoersbonden hebben
zich hiertoe wel bereid verklaard.
De bond merkt het als een grote on
billijkheid aan, dat chauffeurs op lijn
diensten, die ook op een toerwagen
kunnen worden ingezet, ongeveer 40
per week meer ontvangen. Voor de
chauffeurs bij het toerwagenbedrijf,
het groepsvervoer en het ongeregeld
personenvervoer is een zelfde loon be
dongen als voor de chauffeurs op do
lijndiensten in het streekvervoer. Zelfs
de minimale eis, dat althans een onder
zoek zou worden ingesteld naar de
rechtpositie van de toerwagenchauf-
feur in het algemeen, werd door de
werkgevers afgewezen.
Dit verschil in beloning blijkt In de
praktijk concurrentie uit te lokken.
Het heeft tot gevolg dat ondernemers
die lijndiensten exploiteren, er toe nei
gen ook het lagere loon te gasm uitbe
talen, indien hun chauffeurs inciden
teel een toerwagen moeten rijden.
Het feit, dat een toerwagenchauffeur
over het algemeen van het publiek
fooien ontvangt, wenst de PCB bulten
beschouwing te laten, omdat hier ook
een extra prestatie tegenover staat en
omdat een fooienstelsel nooit de
grondslag mag zijn voor een redelijke
beloning. Wordt de man ziek of toont
het publiek zich minder royaal met d«
fooien dan zou de man een onredelijk
laag loon ontvangen.
De heer C. Groenendijk, die voor de
PCB de loononderhandelingen heeft ge
voerd, betreurde het dat de beide ande
re vervoersbonden wel bereid zijn het
ontwerp-contract voor 1967 te tekenen.
Weigering behoeft immers nog geen
contractloze periode te betekenen. De
c.a.o. kent namelijk voor het geval
geen overeenstemming bij de onderhan
delingen wordt bereikt nog een bemid
delingscommissie, die aan partijen een
arbitrair voorstel kan doen. Ook daar
na zou het nog mogelijk zijn een con
tract af te sluiten, waarin de 4 en lVt
pet. voor dit jaar worden veilig
gesteld.
Bliksem richtte
grote schade aan
NEDERWEERT Bliksem heeft gis
termiddag in Nederweert op drie na
bij gelegen plaatsen ernstige schade
aangericht Een vrij nieuwe bungalow
werd voor de helft verwoest en in een
daarnaast gelegen boerderij een koe ge
dood.
Aan de overzijde van de weg werd
een kippenhok getroffen, waarna 140h
kippen verbrandden. De totale schade
wordt geschat op 50.000,- gulden.
