Lm
Herboren Youth for Christ
zoekt naar nieuwe wegen
GEESTELIJI
IEVEN
Psalmzong op de plaat
ZATERDAG 18 MAART 1<
NIEUW MAANDBLAD VOOR
EEN NIEUWE GENERATIE
Hans Cornelder
George Brucks
(Van onze kerkredactie)
£EN nieuwe generatie, een nieuwe vorm, in
ieder geval voor het maandblad, heeft de
Nederlandse Youth for Christ- (Jeugd voor
Christus-) beweging gezegd. En als tweede
blad in ons land (het rooms-katholieke Missie
Integraal ging voor) werd gebroken met het
Terwijl het zijn eerste nieuwe,
Jonge abonnees won, trok de af
gelopen weken de nieuwe „full
timer" Hans Cornelder door het
land met de Zweedse Gospel
Four. Tijdens dit tournee deed
hij ervaring op voor een veel
grotere tournee met een groep
Amerikaanse musici in het na-
Jaar.
Youth for Christ deed in 1946
zijn intrede in ons land. Interna
tionaal ontstond deze nieuwe
vorm van jeugdevangelisatie
spontaan in verschillende Ameri
kaanse steden, in Ethiopië en in
het Verre Oosten in de laatste
jaren van de oorlog.
Wereldbeweging
Reeds in 1945 sloten deze losse
plaatselijke acties zich aaneen
tot een wereldorganisatie. Ken
merkend voor de begintijd wa
ren de massale samenkomsten,
de grote nadruk op de waarde
van het geestelijk lied en de op
roep aan het eind van een rally
tot een zeer persoonlijke beslis
sing voor Christus.
Zo nieuw was deze vorm van
massa-evangelisatie, dat de jon
geren een stroom van kritiek
over zich heen kregen. Men
sprak van het „Jazz-evangelie".
van Amerikaanse import, van te
veel show. Maar al spoedig
kreeg het werk in Nederland
een eigen karakter en won het
vertrouwen.
Tegen het midden van de ja
ren vijftig bleek in Amerika dat
de massale bijeenkomsten hun
aantrekkingskracht verloren. De
televisie had zijn intrede gedaan.
Jongeren kregen de beschikking
over eigen auto's. De zaterdag
avond werd anders besteed. Een
nieuwe generatie was op het we
reldpodium verschenen, die min
der voelde voor zelf evangelise
ren. Er is in die tijd geschreven
dat de naoorloese bouwende ge
neratie plaats moest maken voor
een consumerende generatie.
verticale formaat waarin bladen verschijnen.
Het nieuwe blad is breder dan de hoogte en ook
breder van opzet. Ook de naam veranderde „Jeugd
in Actie" werd kortweg „Aktie". Het eerste num
mer is verschenen en er zo goed in gegaan dat er
al meer losse nummers zijn verkocht dan er op
het maandblad oude abonnementen waren.
evangelist A. Ramaker, die ech
ter ook nog andere verantwoor
delijkheden had. Hoewel pogin
gen ondernomen werden om het
voorbeeld van Amerika te vol
gen bleek dat de Nederlandse
middelbare school-situatie hier
zo anders was dat hier andere
wegen gezocht moesten worden.
Ook hier liep de belangstelling
voor de grote rally's terug. Het
werk concentreerde zich in de
afgelopen jaren vooral op open
lucht-acties, zomerkampen en
contactavonden in kleiner ver-
Directeur
generatie die weer interesse gaat
tonen voor alles wat zich in
kerk en maatschappij afspeelt.
Het kenmerkende is dat deze ge
neratie vraagtekens zet achter al
le antwoorden van het verleden.
Het ziet ernaar uit dat deze
nieuwe generatie vooral zich aan
kondigt irr het welvarende en
verstedelijkte westen van ons
land. De gereformeerde jongeren
hebben daar volop rekening mee
te houden voor hun aanstaande
jeugddag in Leeuwarden. Het
programma is een merkwaardige
mengeling om twee soorten jon
ge mensen te bereiken, de groep
die graag wil zien wat anderen
doen en de groep die zich volop
in de discussie wil mengen.
Het nieuwe maandblad Aktie
draagt eigenlijk hetzelfde dubbe
le kenmerk. Het heeft gebroken
met de eenzijdige belangstelling
voor het eigen persoonlijk ge-
Hoofsleven die het oude „Jeugd
*.n Actie" kenmerkte. Het toont
meer belangstelling voor de we
reld waarin de jeugd leeft
Charlotte de Bourbon heeft in 1582, na de moord
aanslag op Prins Willem door Jean Jaureguydoor
haar dag noch nacht aflatende bloedstelpende zorg
en inzet van haar eigen gezondheid het leven van
haar gemaal gered; de spanning en de inspanning
kostten haar het leven.
Een Engelse vrouw van onze dagen wordt op haar
100ste verjaardag geïnterviewd, o.a. over haar bijna
70-jarig huwelijk. „Hebt u al die jaren nooit aan
scheiding gedacht?" luidt de indiscrete vraag van de
journalist; en het eerlijke antwoord van de weduw
vrouw: „Neen, aan scheiding niet; wèl aan moord".
En een Franse professorsvrouw, opgebeld uit Parijs
door de kabinetsformateur, die zegt haar man, als die
thuis geweest was, te hebben willen polsen voor de
ministersportefeuille van onderwijs, antwoordt zonder
zich een ogenblik te bedenken: „Nous acceptons!"
Naar aanleiding van dr
Elizabeth Visser, dr. C
Soeteman, dr. G. Kazemier
dr. A. Ro
mein-Ver-
schoor, drj
H. A. Wag
en H. S. vai
Lelyveld-Haasse, Het beek
van de vrouw in de
teratuur, een uitgave vi
Servire/Den Haag. (1!
blz., 3,95.)
Hoe bont moet wel het beeld
van de vrouw in de literatuur
zijn, zo schrijft prof. Soeteman
in zijn bijdrage, als reeds het
gewone leven specimina van zo
uiteenlopende vrouwelijkheid te
zien geeft. Charlotte de Bourbon
behoorde tot het opofferende ty
pe, de honderdjarige weduwe tot
het berustend-realistische type
en de professorsvrouw tot het
echtelijk-eerzuchtige type.
Er zijn natuurlijk veel meer
typen, maar hoe uiteenlopend al
die typen ook zijn mogen, de
vrouw blijft vrouw. Op drie ma
nieren kan men haar in verband
brengen met literatuur, namelijk
als lezeres, als schrijfster en als
figuur in verhaal of gedicht
Doe-mens
wat anders geaard werk. vooral
gericht op de tieners en in het
bijzonder op de middelbare
schooljeugd. Op vele middelbare
scholen in Amerika is tegenwoor
dig een Youth for Christ club.
die tot taak heeft het evangelie
aan de medescholieren uit te dra
gen. Nog meer dan vroeger werd
het een werk van en voor de
leugd.
Enkele jaren later bleek dat
ook in Europa en met name in
Nederland een dergelijke
overschakeling nodig was. De zo
merkampen in Giethoorn trok
ken steeds minder twens die
naar het buitenland gingen en
steeds meer tieners. Maar een
daadwerkelijke overschakeling
werd bemoeilijkt door het vrij
wel gelijktijdige vertrek van de
twee vaste medewerkers (die bij
gebrek aan een beter woord nog
altijd „full timers" genoemd wer
den) in 1958.
Ruim een jaar geleden benoem
de het bestuur de Nederlandse
Canadees George Brucks tot
landelijk directeur. Ook hij
moest dit werk combineren met
de leiding over een Europese zen
dingsorganisatie.
Enkele maanden geleden
kwam Hans Cornelder, zoon van
een hervormde predikant uit Rot
terdam, hem echter helpen. Hij
had net zijn kandidaatsexamen
theologie afgelegd te Utrecht en
kreeg tot opdracht om het lande
lijk werk vooral onder de mid
delbare schooljeugd, te gaan sti
muleren.
Youth for Christ, zegt George
Brucks, heeft een nieuw begin
gemaakt. Dit jeugdevangelisatie-
werk wil weer meer naar buiten
gaan treden om een nieuwe gene
ratie te bereiken.
Vraagtekens
Er zijn tekenen dat de tweede
naoorlogse generatie nu op zijn
beurt plaats moet maken voor
een derde. Na de bouwende en
de consumerende jeugd ziet het
ernaar uit dat nu een „vragende
generatie" naar voren treedt.
In tegenstelling tot de vorige
Redaktie
De redactieraad bestaande uit
Sipke van der Land, J. H.
(Hans) Cornelder en George
Brucks heeft onder leiding van
de bekwame redacteur Jan Fili-
us het blad een totaal nieuw en
fris gezicht gegeven, waarbij uit
zonderlijk goed gebruik is ge
maakt van foto-materiaal.
Het brede formaat geeft moge
lijkheden voor nieuwe lay-out
grapjes. De inhoud is speels ge
worden en steekt scherp af bij
het oorspronkelijke Jeugd in Ac
tie, altijd diep ernstig en bewo
gen, dat in de laatste jaren wat
zwaarwichtig was geworden.
Maar in ieder geval is één
Youth for Christ-kenmerk in het
blad gebleven. Tussen al het
speelse ontbreekt de persoonlijke
benadering niet. Een van de jon
geren schrijft over het de
monstreren:
„Kijk het is natuurlijk heel
nuttig en heel zinvol om met bor
den en spandoeken te lopen pro
testeren tegen fouten van ande
ren. Maar zouden we ook niet
eens wat vaker moeten proteste
ren tegen de fouten van
onszelf". Zijn conclusie is: „Pro
testeer tegen de hele wereld,
maar begin bij jezelf".
Tieners
Richtte het werk zich in de
begindagen vooral op de jeugdi
ge twen, na 1955 werd het een
Zendingsimage en
gezangbundel
(Van onze kerkredactie
De Kerk van Schotland is be
zig met een herziening van haar
gezangenbundel. Dat was reden
voor het comité-overzee van de
ze kerk, enkele wensen te formu
leren.
Om te beginnen wil dit comité,
dat de meeste „zendingsliederen"
geschrapt worden, omdat zij niet
beantwoorden aan het moderne
beeid van de zending. (Wy den
ken maar aan hervormd gezang
110: Straks groeten w'onze moe
derhanden en tarten wind en
golfgebruis).
In plaats van deze gezangen
stelt het comité voor, negen lie
deren over te nemen uit het ge
zangboek van de raad van ker
ken van Oost-Azië. Zij zijn af
komstig uit Japan, Korea, China
en Thailand.
Deze gezangen van Aziatische
christenen onderscheiden zich
door aansprekende eigentijdse
teksten.
En, zo zeggen deze Schotten,
laat niemand zeggen, dat liede
ren uit een vreemde cultuur
kring in Europa niet bruikbaar
zijn. De melodieën zijn helemaal
ln de internationale stijl van nu.
En dat kan men van vele kora
len in het oude gezangboek he
laas niet zeggen.
tj^EN aanzienlijk deel van
het kerkvolk blijft de
psalmen „niet-ritmisch" zin
gen en het ls geen wonder
dat er met de uitbreiding van
de platenmarkt ook een rui
me plaats komt voor derge
lijke muziek. Imperial -heeft
een serie van drie langspeel
platen. zowel stereo als mono
weer te geven, waarop o.a. de
voor velen vertrouwde ma
nier van psalmzingen te ho
ren is. Drie platen van de Ve-
luwe onder de titel „Looft
den Heere met zang'.
Op de eerste (ILAS 271) ko
men twaalf va* de bekendste
psalmen voor, gezongen in de
Oude Hervormde, kerk van
Lunteren onder leiding van
Henny Pomp met orgelbegelei
ding van Leo van Stempvoorl
De tweede plaat (ILAS 272) be
vat behalve een enkele psalm
elf bekende christelijke iede-
ren van gevarieerde herkomst:
„Vaste rots van mijn behoud"
bijvoorbeeld naast Voorwaarts
christenstrijders" en de Ambro-
siaanse lofzang. Koren uit Lun
teren. Ede, Veenendaal en
Renswoude: eenvoudig, traditio
neel, welluidend.
De derde plaat is weer ge-
neel aan psalmzang gewijd, zij
het dat de niet-ritmische ge
meentezang wordt afgewisseld
door wel-ritmische koorzang
Bob van Stempvoort speelt op
het orgel van de Bethelkerk te
Veenendaal enkele voor- en
naspelen (ILAS 273). Teksten
compleet op de hoezen
Ander geluid
Een heel ander geluld op een
volgende LP van Imperial:
..Komt tot uw Heiland" (ILA
268). De Haagse organist Jan
van Weelden voert niet min
der dan 36 liederen van Joh.
de Heer uit, niet op zijn orgel
in de Oranjekerk maar op
een „magie organ" een elek
tronisch instrument, waarmee
Van Weelden veel ervaring
heelt. Een enkele melodie in
dit genre doet het wel op dit
„magie organ" maar de
meeste worden erg vlak en
fpndantzoet, ondanks de enor
me registratiemogelijkheden.
van Imperial: een nieuwe uitga
ve van de al eerder uitgebrach
te plaat met Nederlandse psal
men naar J. Gelineau SJ.
Vroeger hebben wij deze plaat
i al-
„Gelineau' wordt ook in ons
land nogal eens gezongen, al
beperkt zich dat tot enkele be
kende en ook zeer gestaagde
bewerkingen zoals de psalmen
23 en 100, en al zien ve deze
methode in de liturgie mg met
doordringen. Frits de Groo*
leidt een goed zingend paro
chiekoor in Bergen op Zoom
Er -taan negen psalmen en
zang
(ILA 2
De vrouw is ingesteld op het
nabije, concrete, persoonlijke. Ze
is over het algemeen een
doe-mens, pragmatisch van aard,
op handelen gericht Ze is tege
lijk nuchterder èn emotioneler
dan de man. Door wat de
Duitsers noemen haar Le-
bensnahe, d.w.z. doordat ze zo
dicht bij het hart van-het leven
staat, staat ze ook dicht bij het
hart van de literatuur. Maar de
eedrukte literatuur, die dus in
de vorm van boeken tot haar
komt. kan haar wel eens vreemd
blijven-
Toen ik na de verschijning
van mijn roman Koningskinde
ren (december 1930) een exem
plaar aan een sympathieke, onge
trouwde tante van me gaf, be
dankte ze me voor het boek en
verzekerde me, dat ze het zuinig
zou bewaren. Het boek in geslo
ten toestand was een familiestuk
voor haar, dat geregeld moest
worden afgestoft en bewaard
moest worden evenals foto's,
brieven en tafelzilver.
In bepaalde families las een
vrouw alleen als er werkelijk he
lemaal niets anders te doen was.
op zondag bijv. Léést de
vrouw, dan schakelt ze haar fa
miliale belangstelling en emotio
naliteit in. Het gaat haar om de
geschiedenis als levensverhaal.
Vandaar dat ook ontwikkelde
vrouwen de verhaaltjes in da
mesbladen en het feuilleton in
de krant graag lezen, als zij ze
maar ervaren als verhaal van ge
leefd leven.
In poëzie vragen ze om een
soort getuigenis van levenserva
ring, vandaar het grote succes,
vooral bij vrouwen, van de
eerste bundel van Okke Jager:
Worden als een kind. Een relatie
met het boek als boek (afgezien
van de begrippen „rommel" en
..stofnesten") is er vaak niet; de
bibliofiel ls doorgaans een man.
zelden een vrouw.
Verzorgend
In sport, misdaad en kunst
vindt men vrouwentypen, die al
tijd in de buurt van sporthelden,
misdadigers cn kunstenaars te
vinden zijn. Ik bedoel dit natuur
lijk respectievelijk: de vrouw als
adept, hetzij op het gebied van
de sport, van dc misdaad of van
de kunst. De vrouw ls ook aange
legd op gemeentevorming, rond
om de suggestieve figuur van
een In de openbaarheid optreden
de man.
Als ze zelf schrijft (er zijn
veel romancières en lyrische
dichteressen) komt haar
vrouw-zijn vaak uit in de the
ma's: liefde, kinderen, familie.
Ook ligt de gecultiveerde natuur
(bloemen, tuinen, planten, par
ken), de natuur dus waarbij de
vrouw verzorgend kan optreden,
binnen haar belangstellingssfeer,
wat zich ook in de vrouwelijke
kunstcreatie verraadt.
Maar ik ben zelf aan het medi
teren geslagen en vat haastig de
draad van het begin weer op.
Het" boekje in kwestie bevat de
tekst van zes lezingen, gehouden
gedurende het cursusjaar 1965 -
1966 voor de School voor taai
en letterkunde te 's-Gravenhage.
Prof. dr. Elisabeth Visser
schrijft deskundig (en een beetje
droog) over „De. vrouw en het
noodlot in de Griekse litera
tuur". Op haar volgt prof. dr. C.
Soeteman met een beschouwing
over „De polariteit van het
vrouw-zijn in de middeleeuwse
literatuur".
Twee polen
Aan de hand van voorbeelden
toont hij aan dat daarin twee
polen zijn: „niet slechts die van
figurante en medespeelster, doch
ook die van unwip en wip, van
wip en vrouwe, geliefde en
meesteres, overspelige minnares
en hoofse gemalin, wraakzuchti
ge duivelin en kuise jonkvrouw,
zondares en heilige, EVa en Ma
ria". Het beeld van de vrouw in
de middeleeuwse literatuur be
vindt zich telkens weer in een
spanningsveld tussen twee alter
natieven, twee polen, zo conclu
deert deze germanist.
Dr. G. Kazemier, ln zijn stuk
„De vergoddelijking van de
vrouw in de renaissance", herin
nert eraan dat de vrouwen in de
middeleeuwen veelal een hard le
ven hebben gehad. In landen als
Frankrijk en Italië tierde in de
vijftiende en de zestiende eeuw
de prostitutie welig, wat niet
pleit voor een waardige positie
van de vrouw in het algemeen.
Venetië had in die tijd op
300.000 inwoners bijna twaalfdui
zend geregistreerde prostituées.
De mannen begeerden de vrou
wen en dochters van anderen en
namen op afschuwelijke wijze
wraak op wie de hunne te na
kwam.
Spanning
Engel Angel
MIJN
BUURVROUW
KUAM
G/STER SN
DAT LUKT MS NIET
DE JUISTE VISIE OP
Tegen deze donkere achter
grond van antl-feminisme moet
de vergoddelijking van de
vrouw in dc renaissance als iets
merkwaardigs worden gezien.
Voor de Italiaanse kunstenaars
van de renaissance was schoon
heid dikwijls identiek met het
goede. Christendom en Plato-
nisme vloeiden vaak ineen. Er
moet een polaire spanning heb
ben bestaan tussen de realiteit
en de idealiteit van de liefde.
In wezen werd in Italië de
vrouw in de renaissance aan de
man gelijk geacht. Door hun ont
wikkeling ontstond bij de dames
uit hogere stand evengoed een
uitgesproken individualisme als
bij de mannen. De betiteling „vi
rago" kwam toen voort uit een
onvermengde bewondering.
Schoonheid, energie, doortastend
optreden bij gevaar waren bij
vrouwen bewonderde eigenschap
pen.
Dr. Kazemier citeert een frag
ment van een brief, gesenreven
door Alessandra Macinghi-Stroz-
zi aan Filippo degli Strozzi, haar
zoon: geen humanistenpronk
stuk, maar wel de uiting van
een gevoelige en tegelijk flink®
vrouw, die in zorgen en verdriei
alles van de beste kant weet op
te nemen. Het huwelijk was in
die tijd niet in trek. Macchiavel-
li oordeelde:
„De vrouwen zijn de mees\
menslievende mensen van de we
reld en tegelijk de lastigste. Wie
hen afstoot, vermijdt tegelijker
tijd de lasten en het nuttige; wie
met hen omgaat, heeft tezamen
het nut en de last. Dat is zo
waar als dat er geen honing zon
der vliegen bestaat."
Vrouwendienst
Zo onstond een zekere buiten
echtelijke „vrouwendienst"
Een groep van ontwikkelde cour
tisanes kreeg grote kansen, voor
al ln de tweede helft van de vijf-
Na Italiaanse humanist
bespreekt de auteur enk('
Franse dichters, voomamel
aan de hand van een ode
Sappho, nagevolgd in de oudl
reeds door Catullus, in Fran
rijk door Ronsard en uit
tweede hand in Nederland dc
Jonker Jan van der Noot
In Engeland en Holland
vergoddelijking van de vroi
en gedachte aan een huwelijk i
mengaan, zegt Kazemier. Opmi
kelijk dat in een tijd, waarin
vrouw nog in hoge mate als
verachtelijk of toch als een j
de man minderwaardig wei
werd gezien, zij ook als een
din werd vereerd! De vroi
vond zowel verguizing als vei
ring. De auteur van het stuk z
daarin een beeld van de rena
sance-tijd zelf.
Gevarieerd
ressante bijdragen van mevrot
Romein-Verschoor over
vrouw tussen idee en realiteit
de 18de eeuw en de romantie^
van drs. H. A. Wage over
vrouw als demon en droomgest
te in Naturalisme en SymlfM
lisme" en van Hella Haasse o\"g
„De vrouw als medemens èn
tagonist van de man in de n J'
derne literatuur".
Men ziet dat de beschouw
gen van de docenten
uitstrekken van de Grieks-Ij»
meinse oudheid tot in de i
ne tijd. Het boekje had kumtbl
openen met een opstel oyer
vrouw in het Oude er
Nieuwe Testament, of desno
met twee opstellen, aan dit diL
bele onderwerp gewijd.
De School voor taal- en Ie(3l
kunde zou in antwoord kunif
wijzen op een vorige uitgave: E
bijbel in de literatuur, maar j
laatstgenoemde onderwerp
toch anders. Laat ik conclude
met te zeggen dat er heel
belangrijks in dit goedkope boi
je staat. Natuurlijk moet
bij de lectuur van deze Zesj
even wennen aan de didactisi
toon. want het zijn strikt gej
men geen essays. Maar de stofl
oevarieerd en boeiend.
Dr. C. RIJNSDORP.
Dubbel nummej;
Wapenveld
Het maandblad Wapenv
heeft zijn traditionele dubtr
nummer dit jaar gewijd aan
thema „De omgang met God"
„In deze tijd, waarin niet
leen de omgang mèt, maar
de God van de Bijbel discuta I
gesteld wordt, heeft het da 1
ten we alle zin dit onderw 1
aan de orde te stellen", aldus
redactie in een ten geleide.
„Bepalend voor deze keui
zo schrijft hoofdredacteur
G. van Leyenhorst, „was on
meer het besef, dat ten aanz
van de omgang met God er
ons heel wat mankeert. Er
kerken, die alle nadruk leg t
op de zuiverheid der leer, an
re waar men met veel verve
ontmoeting aanprijst; overal e
ter heerst er een ernstige lee
waar het de bevinding, het da
lijks verkeren met onze God,
treft."
De God-is-dood-theologie ko j
aan de orde, maar ook
gen als „is godsdienst medem
selijkheid?" en „wat is nu eig j
lijk bevinding?"
De medewerkers aan dit nu
mer zijn drs. Van Leyenho
drs. J. J. Bos, drs. A. Noor
graaf, ds. R. J. van de Hoef,
J. Overduin, ds. G. Boer en
C. Graafland.
