eiland voor de
honeymooners
ONDAGS
BUD
NEDERLANDER
OP JERSEY
ZATERDAG 18 MAART »#T
JERSEY, vooruitgeschoven zonnig brokje Britannië voor Frankrljks Bretonse kust, maakt
zich klaar voor de honeymooners. De stroom is in aantocht, weet het eiland. De eerste
boekingen zijn er al: de „run op de dubbelbedden" staat op het punt van start te gaan.
jersey, het in heel Engeland vermaarde Kanaaleiland, heeft de loper uitgerold. Hoteldeuren
zwaaien open en op de terrassen worden stoelen bijgeschoven.
Nóg ligt op de ramen van de kusthotels het witte zout van op de rotsen stukgeslagen Ka-
naalgolven. Maar nog even en dan zal de zon doorbreken om een lange subtropische zomer
aan te kondigen. Want Jersey ontvangt zijn gasten warm. Geen honeymooner, die dat niet
zal beamen
H
in
t H fr*
8» r*- - - 1 '-1- i
- fr - t
1 WSÊ3ÈKÊKÊÊBM
brem en (een handvol) palmen. Op het moment,
dat de Kanaal-omgeving nog haar.koude maartse
buien kent, komt het eiland in bloei. Vroeger dan el
ders begint hier het voorjaar. Dank zij de warme
golfstroom, die de grillige rotsen vriendelijk om
spoelt, het kwik omhoog brengt en mét de warmte
ook de toeristen aantrekt: 700.000 per jaar, bijna het
twaalfvoud van de eigen bevolking.
Jersey blijkt een attractie, zeker voor de Engelsen,
ook voor de Fransen, maar vooral en in de eerste
plaats voor de honeymooners.
Jersey-man brengt het
naar voren: zijn eiland
jonggetrouwden uit heel
Soms met duizenden
elijk, die Britser dan Brits
wittebroodsweken samen
In groepen maken
in groepen lig-
ze op het strand en in groe-
komen ze aan op St. Peter's
zo uit de kerk. Het is
„pub-talk" van de man van
toeristenbureau als hij ver
van dat vliegtuig, dat vorig
uit Manchester aankwam,
paren zaten er in. De
waren 's ochtends nog
en stonden 's middags
het platform,
eerste maanden van het
\izoen reserveert Jersey graag
llir zijn „special guests",
/festal is dat de tijd voor
de periode, waarin het
tse trouwlustigen door de
aantrekkelijk wordt ge
in de huwelijksboot te
Ze krijgen dan een be-
igrijk deel van hun belasting
En dat is een douceurtje,
velen zich niet laten ont-
De piek van 5000 honey-
I-.v.o voor Pasen op Jersey
it dat duidelijk zien.
irs
vormt dat legertje honey-
maar een gedeelte van
Vele anderen blij-
specifleke attracties van
ije op de kaart 20 km
Bretonse, 200 km van de
kust ook te kunnen
waarderen. En die waardering is
zodanig, dat de 60.000 eilandbe
woners er voor 90 procent van
leven.
Toerisme levert hun het hele
jaar door een flinke boterham
en een aantal faciliteiten, die me
nige Brit jaloers maken.
De zeer lage belastingen staan
in dat rijtje wel bovenaan. Re
den waarom de Jersey-man in
doorsnee welvarender is dan zijn
landgenoot „overzee".
Dat blijkt wel (onder meer)
uit het grote aantal ayto's: een
kleine 40.000 of wel 1 op ander
halve inwoner, wat betekent: dg
grootste autodichtheid par vier
kante mijl ter wereld met uitzon
dering van de autqstod Detroit
Trouwens, Jersey heeft nog
zo'n merkwaardig record ge
boekt. Peter Savory. J8 maanden
geleden nog perschef van de
Rhodesische premier Ian Smith
nu in dezelfde functie, maar
dan voor Jersey's ijverige toe
ristenbureau, zegt achter een
glas Mary Ann: „we hebbc-n
ook 22 miljonairs, méér per vier
kante mijl dan ergens anders in
het United Kingdom. Engeland
telt er maar 160 totaal.
De reden van hun vestiging
ligt voor de hand: van hun mil
joenen blijft op Jersey méér in
eigen kluis, dan in Engeland.
En die attractie heeft ook vele
andere Britten naar het eiland
getrokken. BOAC's president Sir
Miles Gurthrie is één van hen.
Hij heeft er graag een dagelijkse
vliegreis naar zijn Londens kan
toor voor over.
Toerisme is de hoofdschotel,
waarvan de Jersey-man leeft
Vandaar dat het hele eiland
(overigens maar 10 mijl lang en
6 mijl breed) daar ook helemaal
op gericht ie. Accommodatie is
er voor een heel leger: ruim 800
hotels en pensions, waarvan 160
ziuiver hotels. En daarnaast
uiteraard een flink aantal
inns en wine-lodges. Helemaal
in Engelse stijl, maar en dat
zal voor menig toerist een op
luchting zijn m met andere slui
tingstijden. Geen middagsluiting,
maar openingstijden van 9 urn
's morgens tot 11 uur 's avonds.
Weliswaar wordt de feestvie
rende vakantieganger daarmee
minder geboden dan hij gewend
is op het continent, maar voor
een Brit is het toch al heel wat.
Bij St. Heiiers WV zegt men
laconiek: „wie in die tijd nog
niet voldoende heeft kunnen
drinken, moet wat mankeren".
Waarmee men dan gelijk ook
de bezwaren van velen tegen het
vroege sluitingsuur van de 15 ca
baret-dancings op het eiland op
zij wil schuiven.
Wie na het „God save the
Queen" op het middernachtelijk
uur nog wat wil blijven, wordt
door portiers de uitgang gewe
zen. Een gebaar, dat menig toe
rist mokkend accepteert.
Zelfs voor de honeymooners
wordt geen uitzondering ge
maakt. Ondanks het feit, dat zij
bij de gastheren altijd een
streepje voor hebben.
Verscheidene bars bieden hen
een avond lang „free cham
paign" en verrassen hen met sou
venirs. Ook in de hotels wordt
dat gedaan. En heeft men een
maal de wittebroodsweken op
Jersey doorgebracht, dan ont
vangt men nog ieder jaar op de
trouwdag een kaartje thuis met
een vriendelijke gelukwens erop.
Want Jersey houdt zijn gasten
graag lang vast.
Zacht klimaat
Harold G. Pipon, directeur van
de Londensc touroperator
Preston Travel Ltd., die elk jaar
samen met Channel Airways
15000 Jersey-gangers overbrengt,
geeft graag toe. dat toerisme een
levensvoorwaarde voor zijn ei
land is. Ook al heeft het daar
naast een belangrijke export van
snijbloemen, tomaten en bloem
kool. Maar dat levert de
Jersey-man maar tien procent
van zijn nationaal inkomen. En
daarop blijft zijn eiland niet drij-
Nog meer toeristen dus, ter
wijl er al 700.000 komen en in
het hoogseizoen soms weken ach
tereen 10.000 per dag op de lucht
haven worden afgezet? „Graag",
zegt de reisbureau-directeur. „In
het voor- en naseizoen zijn er
nog mogelijkheden te over." Tus
sen april en juni en augustus
en november is er nog ruimte
genoeg om op een van de 22
niet al te brede „golden sands"
te zonnen, of te wandelen langs
de vele baaien, die het eiland
kent. De toerist kan er nog
ruimschoots genieten van dé gro
te attractie: het zachte klimaat.
Illustraties? Jersey brengt
graag zijn tabellen ter tafel. In
april al 198 zonuren, een hoogste
temperatuur van 26 graden en
een gemiddelde van 10; in sep
tember worden 171 zonuren geno
teerd. terwijl het kwik een
hoogste stand van 31 graden be
reikt en een gemiddelde van 17
laat schrijven.
Dat zijn cijfers, die in de wij
de omgeving nooit gehaald wor
den. En dan spreekt Jersey al
leen nog maar over voor- en
naseizoen.
Een maand als augustus
breekt alle records: 231 zonuren,
een maximum temperatuur van
35 graden en een gemiddelde
van 18.
Lage prijzen
Daarnaast kan de toerist dan
ook nog genieten van wat an
ders, dat het eiland zijn gasten
voorhoudt: de in vergelijking
met het Britse vasteland lage
prijzen van drank, sigaretten en
benzine.
Wie voor 90 gulden in de
week een van de ruim 3000 huur
auto's betaalt, hoeft daar niet
nog eens een flinke som voor
benzine bovenop te leggen.
En wie onderweg aanlegt bij
een inn vindt daar matige prij
zen. Ook voor Jerseys speciali
teit, het ormer-gerecht: een gro
te soort oester, die bij zeer laag
tij aan de Bretonse kust wordt
gevangen. Met wijnsaus er
over een delicatesse.
Helaas kan men deze lang niet
overal krijgen, men moet er
voor naar de country-restau
rants". Maar dat is de trip meer
dan waard.
Trouwens, wie het land in
gaat zonder ormer-schotel als
doel vindt ook attracties genoeg.
En daarvoor hoeft men lang niet
alle 880 kilometers weg af te rij
den. Een rondtrip van drie uur
per auto (ruim 70 km) geeft al
een ruime blik op wat Jersey
biedt.
Al moet gezegd: nergens ziet
men Jersey beter dan van de
„country-lanes". En daarvan telt
het eiland er vele: smalle wegge
tjes, vaak met bomen, die zich
slingeren door een glooiend
landschap met van die typisch
Engelse cottages. Voor de toerist,
die de charme van zo'n omge
ving weet te proeven, een
aansprekende ervaring.
bouwd om Jersey tegen de vij
and té beschermen.
Want hoe vriendelijk het zon-
ne-eiland nu ook moge lijken,
het is in het verleden heel dik
wijls slagveld geweest. Noorman
nen, Fransen en Engelsen lever
den om het bezit ervan dikwijls
felle strijd.
Vele malen moest het van be
zetter veranderen. Het laatst in
de laatste oorlog, toen de
Duitsers er bezit van namen.
Niet alleen de talrijke bunkers
herinneren daaraan. Jersey heeft
ook een museum, dat deze zwar
te tijd wil vasthouden: St. Pe
ters bunker, even buiten St. He-
lier (hoofdstad van het eiland),
door de Duitsers gebruikt als
verdedigingsbastion, maar ook
als hospitaal. Een zeven zalen tel
de oorlog honderden Russische
krijgsgevangenen werden onder
gebracht en velen werden ver
moord.
Nu is het eiland weer Engels.
Al is dat dan met een Frans tint
je: Gevolg van het jarenlange
touwtrekken tussen Britten en
Fransen.
Die Franse „touch" aan het ei
land kan men op vrijwel elke
winkel en op elk straatnaambord
aflezen: Engelse en Franse na-
Trouwens, ook de
schrijftaal getuigt nog
van sterk Franse in
vloeden. Officiële stuk
ken worden nog steeds
in oud-Frans geschre
ven. En op enkele scho
len is men al weer hard
bezig Jersey's jeugd de
oude volkstaal, het
Jersey-patois, daterend
uit de tijd van de Noor
mannen, bij te brengen.
Maar de spreektaal
blijft Engels, al ziet de
eilandbewoner dat be
grip graag wijder. „Wy
zyn niet Frans, we zyn
ook niet Engels", zegt
hij. „We zyn Brits". En
daarmee wil hij maar
duidelijk maken, dat
zijn banden met Engeland losser
zijn dan van Britse onderdanen
zou worden verwacht.
Jersey gaat er prat op een -
zelfstandig gouvernement te heb
ben, een eigen bestuur, dat al
leen verantwoording schuldig is
aan de Britse kroon. Voor de
rest is het een zelfstandig staat
je, dat wanneer bijvoorbeeld En
geland tot de EEG zou toetreden,
best „nee" zou kunnen zeggen.
Het heeft ook andere gewoon
ten en tradities, voorzover daar
van sprake kan zijn op een ei
land, dat zo vaak een andere na
tionaliteit kreeg te dragen.
Eén van die tradities is, dat
het zijn politieambtenaren niet
salarieert, uitgezonderd de 100
geüniformeerde politiemannen.
De rest van het korps bestaat
"F1 EN Nederlander op Jersey: Robert Dobber (30),
sinds acht jaar woonachtig op het eiland en dit
seizoen voor het eerst hoteleigenaar. En dat betekent,
dat ook zijn Tay House Hotel aan St. Helier's New St.
John's Road nu al wagenwijd openstaat voor de ho-
neymooners-in-aantocht.
Voor drif ton
kocht hij zijn tien
kamers tellend
home: de kroon
op werk van vele
jaren. Na de ho
telvakschool in
Nederland, werk
te hij in Zwitser
land en Engeland.
Daarna ook nog
een jaar als chef
garde manger in
Aviorama.
Maar Jersey bood de Am
sterdammer meer. In de eer
ste plaats een huwelijk met
de 27-jarige Duitse Helga, die
hij op een eiland ontmoette.
Maar ook een goede toekomst
als hoteleigenaar. De lage be-
Schiphols lastingen gaven de doorslag",
zegt hij. „Als je de zaak een
beetje op poten hebt, liggen
er beste mogelijkheden."
En daar wachten Robert en
zijn vrouw nu maar op. Hoop
vol, want de eerste gasten
zijn al op komst.
uit burger wetsdienaren: de cen
teniers, eilandbewoners, die als
enig teken van hun waardigheid
een insigne achter op de revers
dragen.
Slechts wanneer zij nodig zijn,
treden zij op. Voor het overige
zijn zij als ieder andere
Jersey-man tuinder, boer, ho
tel-eigenaar of winkelier. Maar
hun bevoegdheid als dienaar der
wet is groot. Zij kunnen pro
ces-verbaal opmaken en funge-
Historie
Zo'n trip over het eiland biedt
de toerist veel. Kleurige bloemen
velden, pittoreske tafereeltjes,
maar ook historie. Veel kastelen
vooral, waarvan St. Michel (in
Zee) en Mont Orgeuil (bij Gorey)
wel de voornaamste zijn.
Zij illustreren de oudheid,
evenals de 18 uitkijktorens, die
rondom het eiland in zee in de
Bourgondische tijd werden ge
ren zelfs als officier van justitie.
Niet betaald zijn evenmin de
politici, de senatoren. Ook hen
vindt men in de winkeltjes, in
de hotels, op het land of in de
kassen.
„Dat is nou het charmante van
dit eiland", zegt Harold Pipon,
„Wil je in Londen een autoriteit
spreken, dan bel je op, je krijgt
drie secretaresses aan de lijn en
kan dan pas een afspraak ma
ken. Hier stap je gewoon de win
kel binnen. Iedere senator wordt
ook bij zijn voornaam aangespro
ken".
On-Engels, zal de vreemdeling
direct beamen. Maar toch: de
sfeer op het eiland is even Brits
als op Engelands „vasteland". Al
was het alleen maar om de
„ham and eggs" bij het ontbijt,
of om de uniformen van de scho
lieren: voor elke school een an
der model, of om die typisch En
gelse huizen en de cottages op
het land.
Die sfeer proeft men overal.
Iets minder misschien in de ho
tels. Maar dat komt door het ve
le buitenlands bedienend perso
neel, dat 's zomers uit alle delen
van Europa naar Jersey trekt
om er te profiteren van het „tax
free"-inkomen als men korter
dan een half jaar blijft.
Vaak zijn het Italianen, die na
een seizoen in dure wintersport
hotels op het eiland een zakcent
je voor de zomer komen verdie
nen. Een flink zakgeld overi
gens: een chefkelner krijgt er na
een half jaar 15000 gulden in
handen..-
Nog meer
Zo heeft Jersey voor iedereen
zijn speciale attracties. Zelfs
voor de Franse huisvrouwen, die
graag de boot uit St. Malo ne
men om op het eiland goedkoop
te winkelen.
Die boot is er natuurlijk ook
voor de toerist, die van Frank
rijk uit Jersey wil „doen". Voor
een paar tientjes heeft hij een
retour-ticket Jersey of Guern
sey, voor de vleugelboot of
voor de normale. Ook zijn auto
kan hij meenemen.
Wie direct van huis uit naar
de Kanaal-eilanden wil, kan het
vliegtuig nemen. Voor 199 gul
den vliegt men er van Rotter
dam naar toe, via Southend.
Channel Airways-directeur
voor Holland, de heer Stoep:
„Jersey is voor Nederlanders nog
vrij onbekend. Per jaar gaan er
nog geen 500 naar toe. Maar de
genen, die het eiland eenmaal
hebben gezien, komen terug, dat
is onze ervaring".
In voor- en naseizoen is er
ruimte genoeg voor méér
gasten".
En dat houdt ook Jersey de
toerist graag voor. Ondanks
die 700.000 per iaar: er kun
nen er nog best méér bij.
