Schipperskind
walkind nu
gelijkgesteld
en
Ik dacht:
't is weer
oorlog
Lodge opgevolgd
door Bunker
Echtpaar
verongelukt
BOLBLIKSEM BRACHT CHAOS EN ONTSTELTENIS
DONDERDAG 16 MAART 1967
een onzer redacteuren)
ROTTERDAM „Het ontwerp-Leerplichtwet
1968 dat staatssecretaris Grosheide eind vorige
maand bij de Tweede Kamer heeft ingediend, maakt
een eind aan de achterstelling van het schippers
kind bij het walkind, en daarom juichen we het
van harte toe.
Nu is ook voor het schipperskind het volgen van
onderwijs verplicht. Het ontbreken van een vaste
verblijfplaats is geen grond meer voor vrijstelling,
We hebben, in het algemeen gezegd, bereikt wat we
wilden bereiken.
besondanks zijn al onze wensen nog niet vervuld en plaatsen
fc bij een enkel punt van het ontwerp nog een vraagteken".
S. VENINGA:
„TOCH ZIJN
ER NOG
WEL WENSEN"
AMERSFOORT Waarschijnlijk
ten gevolge van een hartverlamming is
de 75-jarige A. van der B. uit Zeist
gistermorgen met zijn auto op de
rijksweg 23 nabij Amersfoort dwars
door de berm van de parallel lopende
laan 1914 gereden, waarna de wagen
tot stilstand kwam tegen -een zware
betonnen paal.
De politie trof A. van der B. dood
achter het stuur, terwijl zijn echtgeno
te zwaar gewond naast hem werd aan
getroffen. Zij overleed tijdens het
transport naar het ziekenhuis De Lich
tenberg.
ommentaar is van de heer S. Ve-
hga, secretaris van de Nederlandse
otestants-Christelijke Schip-
■sbond, de organisatie die in okto-
1964 een „Nota inzake het onder
in schipperskinderen" het
jit deed zien. waarin een aantal
jrlangens onder de aandacht van
kering en volksvertegenwoordiging
trd gebracht.
hota was in feitfe een noodkreet
kis er de laatste decennia door de
kippersbonden zovele noodkreten
jn geslaakt: „Geeft het schip-
Jrskind dezelfde kansen die het
li-kind heeft."
Kansen
chippers willen
weer aktie
OTTERDAM Het Onderling Ver-
i van binnenschippers, dat twee
oden geleden een staking van 48
I afkondigde, overweegt opnieuw
jaktie te gaan voeren als de komen-
tainister van verkeer en waterstaat
I op korte termijn maatregelen zal
len ter verbetering van de situatie
e binnenvaart.
Dit besluit is genomen tijdens een
kenbare vergadering, na afloop van
I «chippersbeurs. Daar werd meege-
Irld dat er langs de weg van het
ferleg momenteel geen vooruitgang
lor de schippers is te bereiken. Het
:ote bezwaar van de schippers
)t een groot deel van het verv
let via de beurzen loopt. Onderling
krband is gekant tegen de vergun-
ogen voor het z.g. relatievervoer.
larheen gaat een groot deel van
tt vervoersaanbod. Er zou nog
Ichts 27 procent via de beurs gaan.
jiMERS VAN KOOPHANDEL
Snelle hulp voor
meenten nodig"
USTERDAM De Kamers van
handel en Fabrieken van Amster-
Rotterdam en Den Haag hebben
ibinetsformateur, mr. Biesheuvel,
itandpunt over de financiële toe
van de gemeenten medegedeeld,
verwachten dat het gezamenlijke
t van de drie steden over 1967
lerdvijftig tot tweehonderd mil-
gulden zal bijdragen. De be
lle financiële mogelijkheden ver
éren met name de grote gemeen-
maatregelen te treffen om hun
lie als economisch, sociaal en
ureel centrum te blijven uitoefe
menen dat alleen de centrale
'beid deze problemen kan oplossen
achten een spoedige aanpak ge
it.
[Studentenflats
van de haan
(Van onze onderwijsredactie)
IJMEGEN Het plan voor de
van flats voor 750 studenten op
Galgenveld in Nijmegen is
ukt. Bij de aanbesteding bleek de
?te inschrijfsom nog zo ver boven
door de architect beraamde bedrag
1 iggen. dat ook na een belangrijke
obering de rijksnorm niet kon
len gehandhaafd.
stichting Studentenhuisvesting
zich nu oriënteren op projecten in
^re universiteitssteden.
Opening Schiphol
loofdredacteuren
uitgenodigd
MSTERDAM De Algemene Ne-
andse vereniging voor vreemdelin-
verkeer heeft honderd hoofdredac-
in kranten uit vele landen uit-
de opening van het nieuwe
iphol (op 22 april door de Konin-
bij te wonen. Ze zullen zes dagen
gasten zijn de van ANVV.
Secretaris-generaal Thant van de
enigde Naties heeft een Russisch
H>ek om alle uitgaven van het
rlichtingsbureau van de volkeren-
anisatie eerst aan de landen-leden
r te leggen, afgewezen. De Russen
wijten het bureau een te sterk be
drukt standpunt voor het Westen
te nemen.
len. die een toekomst aan de wal
willen opbouwen. Maar daarvoor is
het nodig, dat zij zeker goed lager
onderwijs krijgen, waarop zonodig
kan worden voortgebouwd. Ont
breekt dat goede lager onderwijs
dan zijn zij ten opzichte van het
walkind volkomen kansloos.
Maar zelfs al worden zij schipper dan
nog is een goede algemene vorming
een eerste vereiste. Het beroep van
schipper wordt steeds ingewikkelder.
Vandaag de dag wordt van hem veel
gevraagd. Hij moet technische ken
nis bezitten, maar omdat hij onderne
mer is moet hij ook kunnen calcule
ren, en kermis dragen van be-
drijfsrechtelijke regelingen op het ge
bied van het vervoer, hij moet het
handelsrekenen onder de knie heb
ben en zeker enige kennis van een
vreemde taal, liefst van twee vreem
de talen omdat hij zowel naar
Duits- als naar Franssprekende lan
den kan varen."
Anders
Er zijn nog altijd schipperskinderen,
die nauwelijks lager onderwijs genie
ten. Dit is onder meer te wijten aan
het feit dat tot op heden het onder
wijs voor schipperskinderen anders
is geregeld dan %*oor walkinderen en
speciale financiële konsekwenties
voor de schippersouders meebrengt
Veninga: „Volgens de huidige Leer
plichtwet heeft het schipperskind
vrijstelling van leerplicht omdat het
geen vaste verblijfplaats heeft. Maar
een schipper moet zijn kinderen
naar school sturen indien hij langer
dan tweemaal 24 uur voor de wal
ligt.
Zij volgen dan het zogenaamde lig-
plaatsonderwijs, dat is onderwijs of
aan aparte ligplaatsscholen of in
ligplaatsklas, die aan een gewone la
gere school is toegevoegd.
Gaat vader weer varen dan krijgen zij
een beschrijvingsboekje mee. waarin
staat genoteerd hoever zij zijn gevor
derd en dat zij op een volgende lig-
plaatsschool ter inzage geven."
Offers
De jaren door hebben de schippers ge
tracht hun kinderen, als de walkinde
ren, zeker gewoon lager onderwijs te
laten volgen. Twee wegen stonden
daartoe voor hen open. Zij konden
hun vrouw met de kinderen aan de
wal laten wonen of zij konden de
kinderen naar een continu-school,
een zogenaamde schippersschool, zen
den en daarbij hen onderbrengen in
een internaat of in een kosthuis.
De eerste weg werd zelden bewandeld
omdat het merendeel van de schip
persvrouwen aan boord een taak
heeft en niet gemist kan worden.
Veninga: „En de tweede weg was en is
kostbaar. Natuurlijk kostbaar door
het kostgeld dat de schipper moet
betalejv voor het onderdak,
huisvesting en de voeding, aan zijn
kinderen verleend. Wel is tenslotte
op die kosten een rijkssubsidie gege
ven, maar toch ring staat de schip
per, wiens kin d op een conti
nu-school is geplaatst voor hoge uit
gaven en moet hij werkelijk offers
brengen."
Wensen
Wat wensen de schippers nu? In de
Nota van de Nederlandse Protes
tants-Christelijke Schippersbond
staat onder meer: „Ten aanzien van
de financiering van het verblijf van
het schipperskind aan de wal moet
Veninga: ..Als de minister zegt: Het
Zeldzame waaiers
in Utrecht
worden gestreefd naar een rijksver
goeding van een hoogte, die gelijk
is aan de meer-kosten die het gezin
heeft omdat het kind aan de wal
onderwijs volgt."
volgen van onderwijs is nu ook voor
schipperskinderen zonder uitzonde
ring verplicht, dan moet de minister
dit ook financieel voor de ouders mo
gelijk maken.
Ook op dit punt moet er gelijkschake
ling komen met het walkind, wiens
ouders nu eenmaal in een gunstiger
positie verkeren. Ik geef toe. dat dit
geld gaat kosten, veel geld mis
schien. maar dat moet dan maar op
tafel komen."
Meer
De schippers hebben meer wensen, ook
ten aanzien van de inrichting van
internaten.
Veninga: „Er is nog een punt. De
staatssecretaris zegt. dat indien ou
ders zorgen voor voldoende huison
derwijs, i.e. schriftelijk onderwijs,
zij hun kind niet buiten hef. gezin'
hoeven te plaatsen. Hij' overweegt
voor schipperskinderen van rijkswe
ge schriftelijke cursussen in te stel
len dan wel een tegemoetkoming te
verlenen in de kosten van het schrif
telijk onderwijs indien dit niet
rijkswege wordt georganiseerd.
Bij de realisering hiervan zien
beslist moeilijkheden. Hoe moet dat
gaan met dat schriftelijk onderwijs'
Wie houdt -er toezicht op, wie helpt
de kinderen als zij met bepaalde vra
gen zitten?
De ouders? In de eerste plaats: Bezit
ten zij zelf voldoende kennis om he'
Gandhi zinspeelt op
geboortenbeperking
NIEUW DELHI Premier Indira
Gandhi van India heeft gisteren ir
haar eerste radiorede na de verkiezin
gen gewaarschuwd dat de bevolking
van India, die met 30.000 per dag
stijgt, moet worden beheerst „voordat
we ten onder gaan aan numerieke
overmacht".
Problematiek
We zijn dankbaar voor hetgeen we
met de nieuwe wet hebben bereikt.
Maar de totale problematiek is nog
niet opgelost. Er resten nog tal van
vragen. En we hopen, dat straks, als
de wet in de Kamer in behandeling
komt, onze volksvertegenwoordiging
de minister en de staatssecretaris
met vragen zal overstelpen. Klaar
heid op enkele punten is gewenst.
Dit is de kern de schipper neemt in
onze samenleving en eervolle plaats
in en hij heeft er recht op met alle
landgenoten te worden gelijkgesteld.
Schipperskinderen hebben recht
op gelijke behandeling als wal
kinderen: eindelijk ook, voor hen
leerplicht.
Zijn kinderen hebben recht op een zelf
de behandeling als de walkinderen.
Zij moeten, als zij dat willen en er
geschikt voor zijn, elk soort onder
wijs kunnen volgen. Elk beroep en
elk ambt moet voor hen openstaan
Maar het begin van alles ligt bij het
lager onderwijs. Dat is het funda
ment waarop wordt gebouwd. Daar
om mag het schipperskind bij het
volgen van goed lager onderwijs
niets in de weg worden gelegd."
CAHOT L.ODGE
NASHVILLE De ambassadeur
van de Verenigde Staten in Zuid-
Vietnam, Henry Cabot Lodge, heeft
zijn ontslag gevraagd en gekregen.
President Johnson maakte gisteren
in Tennessee bekend dat hij de 72-
jarige diplomaat-in-bijzondere-dienst
Ellsworth Bunker heeft benoemd tot
opvolger van Lodge.
Ook de vice-ambassadeur van
Zuid-Vietnam, William Porter, is afgetreden. Hij zal worden
vervangen door Eugene Locke, die nu ambassadeur in Pa
kistan is:
e nieuwe ambassadeur in
Zuid-Vietnam, Bunker, heeft di
plomatieke functies vervuld in
Argentinië, Italië en India. Hij
is vorig jaar zeer succesvol op
getreden als bemiddelaar in de
crisis van de Dominicaanse repu
bliek. In 1962 hield hij zich bezig
namens Oe Thant met de kwestie
Nieuw Guinea.
Bunker is ondanks zijn hoge leeftijd
kerngezond. Onlangs is hij voor de
tweede maal getrouwd, met de Ameri
kaanse ambassadrice Carol Laise, die
haar land in Nepal vertegenwoordigt.
Bunker zal maandag en dinsdag
aanstaande nog niet deelnemen aan de
conferentie van Amerikaanse leiders
onder leiding van president Johnsori
op Guam. Behalve Johnson zullen van
Amerikaanse zijde onder meer de mi
nister van buitenlandse zaken Rusk,
de minister van defensie McNamara,
de ambassadeur in Saigon, Lodge en
de opperbevelhebber in Zuid-Oost-
Azië, generaal Westmoreland bij de
conferentie aanwezig zijn.
De Zuidvietnamese delegatie wordt
gevormd door de generaals Ky en Van
Thieu, respectievelijk premier en presi
dent van Zuid-Vietnam, de minister
van buitenlandse zaken Tran van Do
en de minister van ontwikkeling Boeoe
Diem.
In een rede voor de volksvertegen
woordiging van Tennessee heeft presi
dent Johnson gisteren verklaard dat
Amerika alleen over „vermindering
van de bombardementen"
Noord-Vietnam wil praten als Hanoi
duidelijke bereidheid heeft getoond tot
wederkerige vermindering van de oor
logsinspanning.
Hij betoogde dat de bombardemen
ten op Noord-Vietnam een essentieel
onderdeel vormen van de stopzetting
van de infiltraties uit het noorden,
wat de basis van het Amerikaanse be
leid in Vietnam is.
Johnson vroeg zich af wanneer Ha
noi zou gaan beseffen dat Amerika net
zolang Zuid-Vietnam zal verdedigen
totdat over een eervolle vrede kan
worden onderhandeld. „Als deze
boodschap doordringt tot Hanoi en
men er redelijke gevolgtrekkingen uit
opmaakt, kunnen wij morgen aan de
conferentietafel zitten", aldus Johnson.
Cleveland, ambassadeur van de Vere
nigde Staten bij de NAVO, heeft alle
ambassadeurs van de VS in
Zuid-Oost-Azië bezocht. Hij deelde
mee dat zij in de landen waar zij zijn
gestationeerd, geen voorstanders heb
ben gevonden van eenzijdige terug
trekking van Amerikaanse troepen uit
Vietnam.
Een Zuidvietnamese missie, die con
tact onderhoudt met de internationale
controlecommissie voor Vietnam, heeft
bericht dat 9.196 mensen het slachtof
fer zijn geworden van Vietcong-ter-
reur. Van hen werden er 2613 gedood,
5690 gewond en 893 weggevoerd,
Het Russische persbureau Novosti
heeft China ervan beschuldigd goede
rentreinen met voor Noord-Vietnam
bestemd oorlogsmaterieel aan de grens
met Rusland op te houden.
kunstredactie)
tig kostbare
zien- Het is ecJ J
Amsterdamse verzamelaar Felix Tal, die
hij in ongeveer veertig jaar bijeen heeft
gebracht. De waaiers komen uit alle de
len van de wereld en zijn van de meest
uiteenlopende vormen, materialen en de
coraties. De topstukken uit deze verza
meling. die in vitrines zijn opgesteld.
2ijn thans enkele duizenden guldens
waard.
Sommige exemplaren vertonen een ho
ge kwaliteit van schilder- of tekenkunst.
Er zijn zowel historische, religieuze als
mythologische voorstellingen op afge
beeld. De materialen bestaan uit papier,
ivoor, perkament, zijde, katoen, hout
zelfs zilver Deze Nederlandse verzam_
ling is uniek. Enkele weken geleden heeft
de heer Tal voor vijftien Zwitserse francs
nog een Hollandse tulpenwaaier uit 1650
in Zürich gekocht. De meeste waaiers
zijn afkomstig uit Frankrijk De expo
sitie was wel permanent te zien in Am
sterdam. doch maar heel weinig in
De bezoekers kunnen op deze tentoon
stelling ook wat meer te weten komen
over de „geheimtaal" van de waait
belangrijkste teken is de gesloten waaier
aan een koord om de rechterarm gedra
gen. hetgeen wil zeggen: „Ik zoek een ge
leider voor het leven".
Het echt- paar Crommentuyn nanst wat eens een televisietoestel was
(Van een onzer verslaggevers)
VENLO Aan een haak in de schemerige keuken hangt, als was
het een souvenir, haar witte schort dat ze die morgen aan de
ontbijttafel droeg. Het zit vol met brandgaten, winkelhaken en
scheuren. Haar handen beven een beetje, als ze op haar tenen gaat
staan om het te pakken.
Ze zegt: „Het is onbegrijpelijk.
dat we er zo goed vanaf zjjn
gekomen. Ik had wat brandwon-
den aan armen en benen en de
dokter in het ziekenhuis con
stateerde een gaatje in mijn
trommelvlies. M'n man, die de
lamp en het halve plafond op
zijn hoofd kreeg, had een paar
schrammetjes aan zijn handen.
Dat Was alles
De 55-jarige mevrouw G. (Truus)
Crommentuyn en haar 58-jarige
man zijn de grootste schrik alweer
te boven. Zaterdagmorgen, kort voor
tien uur, werd hun boerderij aan de
rand van het Noordlimburgse dorp
Panningen tijdens een kortstondige,
maar hevige onweersbui getroffen
door een bolbliksem. een gloeiende
vuurbal, die waarschijnlijk via de te
levisieantenne de kamer binnen
drong en in een ondeelbaar ogen
blik een onvoorstelbare ravage aan
richtte
P/.1I OVI» OMLAAG
Alle ruiten aan de voorkant sprongen
in gruzelementen: de scherven wer
den later op de dag honderden me
ters verder gevonden. Tenminste
drie dikke binnenmuren werden ont
zet. het plafond kwam naar beneden
zetten, de metershoge televisieanten
ne stortte van het dak en de radio
en het televisietoestel vlogen in
brand.
Stopcontacten werden uit de muren ge
rukt en twee huiskamerdeuren
scheurden finaal door midden alsof
ze van karton waren. In de gang
naast de trap hing de elektrische
installatie aan een paar draden ve
gen de zwart geblakerde muur, waar
in grote gaten waren geslagen. De
ijzeren buizen waardoor de stroomlei
dingen liepen bungelden ernaast,
evenals het televisietoestel-
In het slaapvertrek boven de eetkamer
was de chaos niet minder groot Ook
hier was het plafond vernield en
had bovendien een begin van brand
een gat in de vloerbedekking en in
de houten planken daaronder veroor
zaakt.
Onbeschadigd bleef alleen de hangklok
in de eetkamer, die doorgaans al op
houdt met tikken, als hij een beetje
scheef hangt. Het prachtige glasser
vies, de trots van mevrouw Crom
mentuyn, sneuvelde in het donkere
dressoir, dat door de hevige lucht
druk als een lucifersdoosje heen en
weer was geschud. Zelfs de solide
marmeren platen van de zwarte
schoorsteenmantel braken; de eenza
me voorjaarstak in he vaasje op de
schoorsteen overleefde het echter.
Het regende en hagelde af en toe uit
de loodgrijze lucht, toen het kinderlo
ze echtpaar Crommentuyn aan
ontbijt zat, later dan op andere da
gen omdat het zaterdag was. Me
vrouw Crommentuyn had even tevo
ren een bezoeker uitgelaten. Zij had
hem nog gevraagd, de dreigende on
weersbui bij haar af te wachten,
maar hij had haast en ging weg.
Mevrouw Crommentuyn realiseert zich
nuf „Die man is door het oog van de
naald gekropen. In de gang had hij
zijn baas opgebeld voor een informa
tie. Als hij dat een of twee minuten
later had gedaan, was hij vast en
zeker op slag dood geweest..."
TI G I A DE GROA'D
Wat er precies is gebeurd herinneren
zij zich slechts vaag. De vrouw ver
telt: „Er was een knal, een explosie.
Ik sloeg tegen de grond en m'n
adem werd bijna afgesneden. Ik
schreeuwde, want ik dacht: als je
schreeuwt dan leef je nog".
Boer Crommentuyn: ,.Als je het niet
hebt meegemaakt, kun je je niet
voorstellen, wat er hier is gebeurd.
Mijn eerste gedachte was: er is een
vliegtuig op het huis gestort, daarna
flitste het door m'n hoofd: het is
weer oorlog". Hij werd bedolven on
der het stucwerk van het plafond,
maar hij mankeerde niets.
Zijn vrouw, die in plaats van naar
buiten, de keuken was binnen ge
vlucht, zat onder de brandwondjes.
Zij waren gelukkig niet van ernstige
aard. Korte tijd nadat zij het zieken
huis van Tegelen was binnenge
bracht, mocht zij weer naar huis.
OPSCHLODIAG
Bewoners tegenover en naast de
boerderij van de heer Crommentuyn
waren getuige van het ogenblik, waar
op de gloeiende vuurbal in het huis
sloeg met een klap, die kilometers ver
opschudding veroorzaakte. Zij zagen
de bolbliksem door de lucht flitsen en
in de boerderij tot ontlading komen.
Dank zij hen kwam er snel hulp De
overbuurman, familie van het echt
paar, rende met een blusapparaat.
De getroffen boerderij
naar het slaapvertrek dat inmiddels
vol rook stond. Andere buren alar
meerden de brandweer nog voordat
de heer Crommentuyn zelf had ont
dekt, dat rookwolken uit het venster
sloegen.
De inslag had tot gevolg, dat in de
wijde omgeving de stroom uitviel. Een
van de voedingskabels was vlas voor
de boerderij van de houten palen ge
rukt Ook het telefoonverkeer in dit
afgelegen stukje Limburg werd
gestoord. Monteurs van de PTT ontdek
ten later, dat de telefoonkabel onder
de grond tot -op geruime afstand van
het huis kapot was.
ZWARTE GAT IA
Nog ernstiger was de schade aan do
elektriciteitsleidingen. Omdat de heer
Crommentuyn op zijn gemengde be
drijf (akkerbouw en veeteelt) niet zon
der licht in zijn stallen kan, kreeg hij
eerst een noodaansluiting. Daarna be
gonnen electriciens aan de praktisch
volledige vernieuwing van de bedra
ding.
De oude leidingen waren alle on
bruikbaar. Op de plaatsen waar stop
contacten en schakelaars hadden geze
ten vonden zij zwarte gaten. „De repa
ratie is een karwei van dagen," vertel
de een van hen. „Alles is kapot. Er
zijn kabels die helemaal gesmolten
zijn."
Behalve van de verzekeringsexpert,
die de schade op meer dan tienduizend
gulden heeft geschat, krijgen de heer
en mevrouw Crommentuyn de hele
dag door bezoek van buurtbewoners,
die nieuwsgierig door het huis scharre
len en hun medeleven onder woorden
brengen.
AAGST
Op het kolenfornuis in de keuken (het
elektrische werkt nog niet) houdt me
vrouw Crommentuyn voortdurend
de koffiepot gevuld. Als een mon
teur een stuk gereedschap op de ste
nen vloer laat vallen, maakt ze een
schrikbeweging. Verlegen zegt ze:
„Ik ben de angst nog niet helemaal
kwijt. Ik schrik van elk onverwacht
geluid. Zou dat nog wel overgaan?"
Volgpns Amerikaanse onderzoekers
ontstaat een bolbliksem. als er tus
sen een onweerswolk en de grond
een hoeveelheid lucht door elek
trische lading genoeg wordt verhit
om te gaan gloeien. Plotselinge la
dingsveranderingen kunnen de vuur
bal doen exploderen.)
