Mao: nu „beschaafde" revolutie
Zijlstra beëindigt Nederlands
zestiende „informatie"
Amerika bemiddelt in
J Brits-Duits geschil
CONSTERNATIE IN
W.-DUITSLAND NA
VOORSTEL FDP
ZIJLSTRA
Geheime dienst wilde
Castro vermoorden
Wat moet er
van India worden
s
ZVTERTHG 4 MAAKT 1067
Bemiddeleninventariseren
en grondslag leggen
Psychologisch heter dan
direct kabinet vormen
(Van onze parlelmentsredactie)
DEN HAAG Nu prof. Zijlstra zijn werkzaamheden als informateur heeft voltooid, is aan de zes
tiende informatie in onze parlementaire geschiedenis een einde gekomen. Als we bedenken dat pas in
1951 voor de eerste maal een informateur hij de kabinetsformatie is opgetreden, wordt het duidelijk
dat de informateur in korte tijd in ons staatskundig bestel een belangrijke rol is gaan spelen.
Maar wie had de breuk veroorzaaktgeestverwante politici is opgetreden. De
De aanleiding van de crisis was de motie- eerste keer gebeurde dit bij de informa-
Oud. maar deze was verworpen Ook een tie De Gaay Fortman in 1960. Aanleiding
formatieopdracht aan mr Stikker lag hiertoe was een kabinetscrisis die was
echter moeilijk omdat de motie tegen ontstaan door onenigheid tussen minister
hem was gericht Door het verlenen van Van Aartsen en de ARP-fractie nadat de
een informatieopdracht werden deze pro- Kamer een motie van de heer Van Eiber-
blemen overwonnen gen (a.r.) over de woningwetwoningen
Overigens paste mr. Stikker bij deze had aangenomen.
w/o26 ?'S 96,1 forma" Na gesprekken met de ministers Van
r-iaiictic^ho u name van so- Aartsen en Zijlstra en de a.r.-Kamerledcn
cialistische zijde kntiek. Toen de poging Bruins slot en Smallenbroeg slaagde prof
Het duidt tevens op de toenemen-
ie moeilijkheden die zich in ons land
>ij een kabinetsformatie voordoen. De
odzaak om tot vorming
coalitieregering te komen, heeft dit
van oorsprong Franse element in ons
parlementaire leven gebracht. Het
voornaamste verschil tussen forma
teur en informateur bestaat hierin
dat de informateur voornamelijk de
mogelijkheden voor de vorming van
een kabinet onderzoekt. Hij beperkt
zich doorgaans tot het inventariseren
van bestaande wensen, geschilpunten
en overeenkomsten tussen de aspi-
rant-regerlngspartyen-
De formateur daarentegen belast zich
met de definitieve vorming van een ka-
binet Dit komt vooral tot uiting in de' sindsdien Is in de taak van de inlor-
wi,ze waarop belde reageren op hun op-m,tenr me„ „komen. Over het al-
drachten. De formateur houdt zijn op- „m„n hi||„venUrisatle maken
de politieke wensen en de grondslag
Stikker mislukte, kreeg prof.
I Romme een informatie-opdracht Na het
beëindigen hiervan belastte hij zich met
formatie
Meer lijn
dracht „in beraad", en neemt hem
als hij geslaagd is. De informateur aan
vaardt zijn taak onmiddellijk en brengt
na beëindiging hiervan verslag uit aan
de Koningin.
Stikker
informatieop-
De eerste maal dat t
dracht werd verstrekt
mr. D. U. Stikker. Het
voorafgaande kabinetscrisis is hier waar
schijnlijk de oorzaak van geweest. De
VVD had een motie ingediend waarin
afkeuring werd uitgesproken over het
regeringsbeleid ten aanzien van Nieuw
Guinea. Deze motie werd verworpen
maar de liberale minister had verklaard
af te zullen treden als de VVD voor zou
stemmen. Het kabinet verklaarde zich
solidair met Stikker en ging heen.
De vraag wie hierna met de formatie
moest worden belast, leverde veel moei-
deze avond- !]Ükheden °P- Er bestaan namelijk ten
aanzien van de kabinetsformatie geen re-
s staatsrecht. Er wordt soms ge-
Ibruik gemaakt van de ongeschreven re-
leven. De japon is een ontwerp gel ..Wie breekt betaalt met andere
woorden wie
het huis Benko uit Munchen. ihaar ook hele
i turquoise zijde met tulp- J Reis L
veroorzaakt r
leggen voor een nieuw kabinet. De
eindelijke formatie wordt dan door een
ander verricht. Duidelijk komt dit tot
uiting in de informatie Burger In 1956.
Bij deze langste formatie uit onze par
lementaire geschiedenis er waren 121
dagen voor nodig slaagde mr. Burger
er in een compromis tussen KVP en
PvdA te vinden over het voornaamste
struikelblok: de bezitsvorming- Hierna
kreeg dr. Drees een formaticopdracht. die
resulteerde in de vorming van het derde
naar hem genoemde kabinet-
In enkele gevallen heeft de in forma - iy'erioop
In 1965 kreeg drs. Schmelzer de op
dracht een onderzoek (informatie» in te
stellen nara de mogelijkheden om tot een
oplossing te komen van de moeilijkheden
die in het kabinet gerezen waren over de
radio- en t v.-kwestie. In tegenstelling
tot de informatie van prof. De Gaay Fort
man had deze poging geen resultaat.
Psychologisch
De informateur hebben we ge
zien bemiddelt, inventariseert en
legt de grondslag voor een nieuw
kabinet. Zijn rol schijnt vooral psy
chologisch een betere werking te
hebben dan een formateur. Waar
schijnlijk is vooral dit aspect in ons
land van groot belang.
De leidende politici wringen zich vaak
moeilijke positie bij- het verdere
de formatie als zij een for-
Het
163 is hiervan een voorbeeld.
Wellicht komt het mede hierdoor dat
de keuze van de regerings-
Geharreivar kan ramp veroorzaken
LONDEN Amerika ls tussenbeide
gekomen bij liet geschil van Engeland
en West-Duitsland over financiering
en de sterkte van het Britse Rijn-
leger. Johnsons speciale ambassadeur
John J. MeCloy heeft gewaarschud
dat het geharrewar een ramp zou
kunnen veroorzaken.
Het Witte Huis vindt dat men de
moeilijkheden „als grote mensen"
zal moeten oplossen. Volgens
MeCloy houdt een vermindering van
de spanning tussen Washington en
Moskou niet in dat de strijdkrach
ten van de NAVO teruggetrokken
moeten worden.
Hoe
Jilles lAmburg
het mogelijk dat
teur zijn taak
matieopdracht aan prof Romme
bevatte de opvallende woorden: „In deze
opdracht is derhalve niet vervat de vor
ming zelve van een kabinet doch aan de iwi liaiJlc uc val
informatie stelt zij geen grenzen. Prof. j partners de laatste jaren
Romme aanvaardde tenslote nog een offi- aan een informateur wordt
ciele formatieopdracht maar de omschrij
ving van de taak van de formateur bood
de mogelijkheid om als zodanig het ka
binet praktisch gereed te maken, waarna
een formateur optreedt die het kabinet
..uit de handen van de informateur" ont
vangt.
Later is dit een keer gebeurd. Prof
Beel heeft als informateur in 1959 het
kabinet-De Quay, inclusief de portefeuil
leverdeling. gereed gemaakt. Ook prof
Ziilstra heeft thans deze weg gevolgd
Prof Beel heeft zich trouwens op het
gebied van informatie een reputatie ver
worven. Van de 1 6mformatieopdrachten
die sinds 1951 zijn gegeven, heeft hij er
ontvangen. Hij heeft voor de kabi
netten van mr. Ma rijnen en prof. Zijlstra
de grondslag gelegd.
In 1963 leidde prof Beel het overleg
/er het opstellen van het Akkoord van
Wassenaar. Hierna werd een formatieop
dracht aan prof De Quay verleend. In
deze eindfase was voornamelijk de bezet
ting van de post van minister president
een knelpunt. Prof De Quay ambieerde
deze functie niet. Hij wilde wel vice-pre
mier worden onder prof. Zijlstra. De
KVP gaf echter de voorkeur aan een pre
mier uit eigen kring. Tenslotte viel deze
taak toe aan mr Marijnen.
Bij de vorming van het kabinet-Zijlstra
fungeerde dr. Beel eveneens als architect.
Na de „nacht van Schmelzer" slaagde de
KVP-fractieleider er niet in zijn forma
tieopdracht tot een goed einde te bren
gen. Hierna maakte de heer Beel als in
formateur de weg vrij voor een over
gangskabinet van KVP
Zijlstra voltooide als formateur deze
Hier zijn ze: Michèle Boule,
France en Christine, die de Can
nes de coiffure zomer 1967
toonden, ontworpen door be
roemde Franse kappers.
Vervolg
pag. 1)
BONN In de Westduitse
hoofdstad is grote consternatie
ontstaan over een gisteren gepu
bliceerd „actieprogram" van een
groep Vrije Democraten (libera-
len), waarin onder meer wordt Iwaarachtei. lal
aangedrongen op erkenning van zoucjen staan,
tot nu toe een gemeenschappelijk SI»P=' het versterkt
standpunt hebben ingenomen wat de SüüSfrfSSi'i'Jlït.Sft H.t
kwestie-Duitsland betreft. Men zou net
dan ook zeer betreuren als hierin
verandering zou komen.
FDP-voorzitter Erich Mende heelt
direct al ontkend dat het program,
an liberale politici
officieel karakter
Oost-Duitsland en de huidige gren- draagt. Hij verklaarde in de verhou-
zen van Duitsland. Ook zou de ding tot Oost-Duitsland niet verder te
willen gaan dan een „eerbiediging de
Bondsrepubliek Zijn aanspraken ,act0.. Erkenning van Oost-Duitsland
op gebieden die nu bij Polen beho- zou volgens hem een schending van de
ren, moeten laten vervallen. Westduitse grondwet betekenen.
In regeringskringen in Bonn wees Van d® z'-ide xan d® ^D.F werd ^et
men erop dat alle Westduitse partijen voorstel „onaanvaardbaar genoemd.
I,i r.T" President Johnson meent dat als de
jls Jilles Limburg er een halve eeuw NAVO-strijdkrachten zwakheid tonen de
Moor nodig heeft gehad om erachter politieke stand van zaken snel zou kun-
le komen dat de partij waar hij al nen veranderen
dlie jaren een trouw lid van is ge- In Londen is inmiddels een begin
nutteloze en niets zeggende I gemaakt met een conferentie waarop
lartij is9 De KVP mag van geluk Amerika. Engeland en Duitsland het
'reken dat de heer L.mburg niet jggfc™ k0!ten
Nieuwe onthullingen dood Kennedy
9?
:ou dit hebben geweten. Bij j genodigd dinsdag de vergadering
I wiiie van tegenaanval zou de Cubaanse liet volkscongres bij te wonen w;
schappij Wins heeft gisteren aan president opdracht hebben gegeven zijn eventueel ontslag zal worden be
de onthullingen over de moord op! Kennedy ..terecht te stellen", aldus Wins.sproken.
De slotbespreking van de informa
teur met de vier fractieleiders heeft
van 's middags half vier tot 's nachts
even na twaalven geduurd. Na afloop
verklaarden de heren Schmelzer en
Toxopeus absoluut tevreden te zijn
over het bereikte resultaat. Op vragen
over het formateur- en premierschap
gingen zij echter niet in.
„Onze voldoening". aldus de heer
Schmelzer, „geldt de bereikte over
eenstemming over de hoofdlijnen van
het regeringsprogram. Dat is in ons
land nog nooit eerder binnen veertien
dagen vertoond".
..Maar komt het basiskakkoord niet
weer op losse sehroeven te staan als
niet Zijlstra, maar een ander het gaat
uitvoeren?" zo werd gevraagd.
Mr. Biesheuvel: „de politieke wilso
vereenstemming tussen de vier groe-
DJAKARTA Tegen brigade-generaal pen is op zjchzelf heel belangrijk. Ik
Soepeldjo is de doodstraf eeetst wegens j da, he, akkoord in
samenzwering tegen de regering. Ook is
geëist dat al zijn militaire onderschei- volgende fase weer aan de orde zal
dingen worden ingetrokken Hij wordt komen, maar het feit van het akkoord
er van beschuldigd de communistische is daar. los van personen." Daarmee
staatsgreep van oktober 1965 te hebben stemde de heer Schmelzer in. De heer
georganiseerd. Toxopeus was op dit punt wat minder
De aanklager beschreef hem als een r°yaa'-
„gevaarlijk man voor land en volk' 7 J I) I I
Soekarno heeft, inmiddels geweigerd J .11 1%-MU
SSiStó SS ^ttSSg-W Bfoehcovri voorspelde. d.t „et
Hij wil in Indonesië blijven. nieuwe kabinet 1 april zal zijn *e-
Hierop is meegedeeld dat dan de re- vormd. Dc heren Schmelzer en Beer-
gering hem een verblijfplaats zal toe- nink sloten zich daar bij aan. En na
wijzen. Soekarno zal niet worden uit- enige aarzeling ook de heer Toxopeus.
Doodstraf geëist
tegen Soepardjo
op!
Tegen half eei
Zijlstra zich nog e
Omar Dhani. de voormalige stafchef listen, maar niet o
- - I «tuip, «....out,, u.u -WW., vp...van de Indonesische luchtmacht heeft .woorden. „Ik ben «u mj
gevoegd: net komplot tegen fven- baarde met zijn mededelingen over de creweigerd president Soekarno om gra- dusdanig stadium van ovei
nedy werd vanuit Cuba geleid en ""»rd november 1963. „eelt tot nu "e (e °verzoeken Hij is bereid voor het gekomen, dat mijn computer
ingegeven door het feit da^ de jbeLrtïSi "eUiI («r daMlTspreek be-executiepeloton te verschijnen. ven mets meer opneemt.
vertoonde prof.
1 aan de journa-
vragen te beant-
Vermeldenswaard zijn
gebeurtenissen waarbij
als bemiddelaar bfj g
ïslotte
van plan zou zijn geweest presi
dent Fidel Castro van Cuba te ver
moorden.
Niet slapen
het Britse
ijnleger bespreken.
Amerika wil hoe dan ook voorkomen
dat de troepensterkte 'of de kwaliteit»
terugloopt tenzij dat bepaard zou gaan
aan een vermindering van de troepen-
„..ww.. wew sterkte in de landen van het Warschau-
„««t-cxRR! maat omdat de ARP pakt Amerika is evenmin van plan de
«fts te reggen heeft, vooral ook tot de 1tau^^trocpeu m W«-Durt.-
'ngeren. Hoe valt het anders te ver- Qm de in de laatste weken eegroeide
aren dat de ARP als enige van de slechte verhouding tussen Washington
vijftig jaar lid kan zijn. Als
^ij de KVP zoveel beter vindt, waar-
verklaart hij dan het verlies voor
leze partij en de winst voor de ARP?
9it laatste beslist niet alleen vanwege
pet Jelle-effect,
djf grote partijen nauwelijks of geen
ongeren aan D 66 moet hebben verlo-
fen? Hoe kan de heer Limburg het
eit verklaren dat de ARP die aan
kabinet Cals en Zijlstra deelnam
verloor doch won? (In tegenstel
ling met KVP en PvdA).
yOORBURG J. Jongepier jr.
Tbc-explosie
l is het bij een tb-explosie nodig de
naam van een vermoedelijke besmet-
Ier. althans zoveel gegevens dat zijn
naam eruit kan worden afgeleid, 7.0
Huidelijk in de krant te zetten, dat
iedereen in die plaats weet wie de
Ongelukkige is? Weet u dat die
persoon zijn leven lang het stempel
besmetter niet meer kwijtraakt?
et eveneens bekend dat er perso-
zijn die eenmaal besmet zijn ge-
st en nu moeilijk meer
een begeerde baan kunnen
en? Indien de dokter een
ere ernstige afwijking of kwaal
konstateert weet de patiënt meestal
fef niet direct wat hem mankeert. En
vordt openlijk gepubliceerd. De
'doelde zakenman kan zijn zaak wel
definitief sluiten.
Rotterdam A. Schenk
Socialisme
Met de heer Veenstra ben ik van
j dat de christelijke of confessi-
mele partijen geen echte politieke
irtijen zijn omdat uit de praktijk
ilijkt dat ze z.owel naar links als
rechts kunnen. Een aardig voor
van deze onoprechtheid kan
waarnemen als de ARP straks in
zee gaat met de VVD. Zij zal dan
[ineens haar radicalisme weer ver
loochenen. Links praten en rechts
[doen. het is niets nieuws voor deze
rtijen. Daar komt dan nog bij dat
de zich confessioneel noemende partij-
ia(en naar mijn mening in het verleden
zo heel veel hebben begrepen
de christelijke opdracht de we
meer leefbaar te maken. Dat is
de reden waarom bijvoorbeeld een fi
guur als dr Buskes zich meer
ithuisvoelt in de Partij van de Arbeid,
dan n een der confessionele partiien-
Voorburg R. W. van Cammelen
Bonn iets te verbeteren, heeft Amerika
besloten dat er niet langer aan zal wor
den vastgehouden dat Duitsland alleen
militaire goederen in Amerika koopt om
de kosten goed te maken van het leger
van Amerikaanse troepen in West-
Duitsland.
Bovendien hoeft het totaal van de
Westduitse aankopen in Amerika niel
noodzakelijk eenzelfde bedrag te zijn
als de Amerikaanse uitgaven in ver
band met het legeren van de 225.001
Amerikanen in West-Duitsland.
Voorafgaande aan de officiële
opnebare verkoop bij executie
van de inboedel van de Amster
damse fotografen Ted Struijck
en Suki Langereis hield Max
Tailleur een ..happening". Ted
Struijck rechtstelt de op-
brengst dropjes voor een juk,
dat Max ouder de hamer bracht.
Links het raadslid voor de Boe
renpartij de heer N. Verlaan.
Dhani werd vorig jaar december ver
oordeeld tot de doodstraf wegens zijn WENEN De Oostenrijkse regering
aandeel in de communistische opstand heeft besloten in Wenen een centrum
van 1965. voor de Verenigde Naties op te ichteD.
dat na New York en Genève op de derde
plaats komt. Hierin zullen het interna-
Op een opmerking van een verslaggc- Qp de Bergeijkse weg in de Bra- tionaal atoombureau en de nieuwe VN-
ver van Wins, dat Garrison tot zeer laat bantse gernecnte Eersel is het vierjarig organisatie voor industriële ontwikke-
m de nacht scheen te hebben gewerkt. jongetje M m. d«? Haas door een ling 'Unido» worden gevestigd. Ook wil
[had Garrison geantwoord „dat wanneer personenauto aangereden, toen het van Oostenrijk nog andere internationale
de gehele geschiedenis bekend zou zijn. acbter een paard en wagen, plotseling de organisaties aantrekken. Over vier jaar
er vele lieden zouden zijn, die s nachts weg overstak Het kind overleed ter moet het hoofdkwartier van Unido ge
niet zouden slapen, de president van de plaatse reed zijn.
Ver. Staten inbegrepen".
Ook heeft Wins beweerd, dat kort voor
de moord een groep Cubanen is ge-
arresteerd. die uitgezonden zou zijn om
president Kennedy te vermoorden. Het
hoofd van de Amerikaanse immigratie-
dienst heeft dat echter direct tegenge-
j sproken.
Intussen heeft het bureau van Garrison
gisteravond bekendgemaakt, dat nog een
vierde man is verhoord, een zekere
Dante Marachinl. Ook hy zou betrok
ken zyn geweest bij de moord op de pre
sident. Een van de overige drie. Clay
Shaw, Is op een borgsom van 10.000 dollar
op vrije voeten. De twee anderen. An
drews en Lewallcn, zijn na een langdu
rig verhoor vrijgelaten.
TOKIO Er schijnt inderdaad een
kentering te zijn ingetreden in de
Chinese revolutie. Partijleider Mao
Tse-toeng heeft allerlei richtlijnen
uitgegeven voor een meer geregle
menteerde revolutie. Tegelijkertijd
blijkt dat premier Tsjou En-lai
steeds meer macht krijgt. Tsjou
schijnt onlangs op een vergadering
van de Rode Garde gesproken te
hebben uit naam van zowel Mao
als van de minister van defensie,
Lin Piao.
Het is niet duidelijk waarom, maar
aangenomen wordt dat de druk van
het 2,5 miljoen man tellende leger
wat te groot werd voor Mao. Toch
blijft Lin de tweede man in China.
Hij kreeg zelfs de eretitel Mao's wa
penbroeder. Overigens is diezelfde
Lin al geruime tijd niet meer in Pe
king gezien. Het heeft er de schijn
van dat de onrust in het leger het
gevolg is van een gebrek aan vaste
leiding. Tsjou ..helpt" Lin daarmee.
Hoe de stand van zaken in de cul
turele revolutie ook is. Lin heeft mee
gedeeld. mede namens Mao, dat de
militaire oefening voor burgers dient
te worden uitgebreid.
Het centrale comité van de Chinese
communistische partij heeft alle be
trokken Chinezen opgeroepen onver
wijld terug te keren naar de eigen
provincies om het gewone werk weer
op te nemen. De militairen dienen zich
weer bij hun eenheid te melden. Dat
staat op een plakkaat dat vrijdag in
Peking is opgehangen.
Het is voortaan verboden legerin-
stanties te kritiseren. Muurkranten
waarvan de inhoud de staatsveiligheid
in gevaar brengt, mogen niet ver-
Onbevoegden zullen de ge-
an een reeks ministeries en
centrale bestuursorganisaties niet lan
ger zo maar kunnen binnengaan.
Tegelijk met deze voorschriften
heeft partijleider Mao een verklaring
afgegeven waarin hij zegt dat de re
volutionaire strijd in beschaafde vorm
moet worden voortgezet. Wanneer wij
de dictatuur van het proletariaat wil
len versterken, moet ons politiek en
ideologisch werk op zeer hoog peil
staan, meent Mao. Volgens de muur-
kranten had hij nog opgemerkt: ..Onze
handelingen en ons optreden dienen
in overeenstemming te zijn met onze
hoge doelen".
Hoe de geruchten over talrijke ge
vechten in China met deze opmer
kingen vallen te rijmen, is onduidelijk.
Er wordt gemeld dat in diverse plaat
sen het leger In opstand is gekomen
maar ook wordt melding gemaakt van
verzet tegen het leger. Het is zeker
dat het In China nog lang niet rustig
CHU-journalisten
beter publiciteit
DEN HAAG De werkgroep van
CH-journalisten is bezorgd over het
gebrek aan inzicht in de werking van
de publiciteitsmedia dat de CHU met
name bij "de-jongste verkiezingen heeft
getoond. De werkgroep is van mening
dat de CHU veel te weinig begrip
heeft voor de wijze waarop zij haar]
politieke beleid in de publiciteit kan
brengen.
Nauw hiermee in verband staat, vol
gens de CH-joumalisten. de vraag of
I de structuur van de Unie voor een!
moderne politieke partij nog wel toe-1
reikend is om op-behoorlijke wijze aan
de politieke discussie deel te nemen.
De werkgroep zal zich de komende
tijd bezinnen op de verbeteringen die
zij op het gebied van publiciteit en
propaganda in de Unie gewenst acht.
Het dagelijks bestuur van de CHU
en de onlangs ingestelde structuurcom
missie onder leiding van oud-minister
Y. Scholten zullen van het overleg op
de hoogte worden gehouden.
Tijdens de gisteren in Den Haag ge
houden bijeenkomst werd onder meer
kritiek geleverd op het feit dat de ver
gaderingen van de Unieraad altijd een
besloten karakter h'ebben.
AKTUEEL
(Van een onzer redacteuren)
BIJ de verkiezingen in India heeft de on
der premier Nehroe zo machtige Con
grespartij een zware klap gekregen, die de
vraag doet rijzen, of het land nog wel gere
geerd kan worden. De partij behield de
meerderheid maar is innerlijk verdeeld en
de macht van de deelstaten kan een ver
lammende uitwerking hebben op het cen
trale bestuur.
Dat ook leiders van de Congrespartij die niet
met de regering van mevrouw Gandhi geiden-
zorden. een nederlaag leden.
alleen kritiek was op
is een algemeen gevoel
tificeerd konden
kan betekenen dat
het regeringsbeleid. Er
elf.
MEVROUW GANDHI
vredenheid over
Oorzaken
British-American tobacco company
(Nederlandi. fabrikant van sigaretten en
tabak, heeft besloten een concentratie
van haar produktie in één bedrijf door
te voeren Zij heeft twee fabrieken in
Amsterdam. Er zullen tien personeels
leden moeten afvloeien.
Verlies van stemmen bij deze eerst verkiezingen
na de dood van Nehroe werd verwacht. De vermin
dering van de politieke stabiliteit al in Nehroe»
dagen begonnen werd verergerd door de plotselinge dood van premier
Sjastri en de (volgens de Londense Times) openlijke knoeierij bij het kie
zen van mevrouw Gandhi, tot premier. De politieke zenuwen werden voorts
van streek gebracht door sluipend geweld en tegenslag door misoogsten. Als
partij begon „het Congres" corrupter en zelfvoldaner te lijken dan andere
groeperingen.
Geen van de oppositiepartijen is evenwel in staat, de regeringsverant
woordelijkheid over te nemen. Zij hebben vaak slechts regionale betekenis.
Het luchtledig biedt de oppositie perspectieven bij
volgende verkiezingen. In verschillende deelstaten lj|l('lltl<Mlii£
is de Congrespartij al in de minderheid geraakt. Dit
versterkt de neiging, die de ontwikkeling van de Indiase politiek al jaren
heeft gekenmerkt, namelijk de verzwakking van het federale centrum in
New Delhi.
Niemand zal geloven, dat de centrale regering nogmaals het gezag kan
overnemen van een oppositie-regering in een deelstaat, zoals Nehroe in 1959
in Kerala deed, waar de communisten de macht hadden overgenomen. In
de hoofdstad zelf heeft de Congrespartij trouwens een nederlaag geleden
tegen de Jan Sangh. De opkomst van deze partij werkt ook de regionale
verdeeldheid in de hand. Haar propaganda voor het Hindi heeft in Madras
felle reacties veroorzaakt. Het zou dan ook onjuist zijn de verkiezingsuit
slag te analyseren in termen van rechts en links.
Een zwakke federale regering en sterke regeringen in de deelstaten kun
nen overigens in andere opzichten heilzaam zijn voor India, aldus de Ti
mes in een hoofdartikel. In plaats van altijd naar buitenlandse hulpverle
ning uit te zien, zouden de deelstaten meer het oog kunnen richten op re
gionale problemen.
In dat opzicht heeft de CongresDartij gefaald.
Het Indiase politieke leven 'heeft een schok gekregen, waar ook nog iets
I goeds uit kan voortkomen. 8
