Uitgetreden
kloosterzusters
worden
doodgezwegen
Vroegindewey is
bekende naam in
Amerikaanse pers
Stlj? jfarirótg Nrtus
DAAR EN NU
r
roes Acquit Klansman In Liuzzo Mir
EMIGRANT WIL NIET
OP ZONDAG WERKEN
ER KOMEN ER STEEDS MEER. MAAR
Kuyper bezorgde VU
kerkvoogdenarchief
ZATERDAG 4 MAART 1967
^IET iedere immigrant zal het lukken, om met vrouw en kinderen
voorpaginanieuws te worden in de Ver. Staten. Maar Adrian
Vroegindewey (44) te Clifton (New Jersey) speelt het telkens weer
klaar.
Nortberé Jettef's l,dcp»Bd<st 'Ntwspmpar for Alt Th- Pgopit
Taak van de zending
in huidige tijd
Prof. dr. J. Verkuyl
TEDER die zich wil inleven in de taak van de gevende rol vervulde. Dat
"A kerken in de jonge staten, zal zich moeten in
werken in de zorgen, problemen en taken van deze
samenlevingen", schrijft prof. dr. J. Verkuyl, de al- Prof. Verkuyl meent dat nu
gemene secretaris van de Nederlandse Zendings- een derde fase aangebroken.
raad in zijn nieuwste boek „Daar en nu" Uit zijn £^£"^*5fSjfc
vruchtbare pen verscheen een geschrift dat duidelijk ven WOrden met diemtverle-
maakt wat de taak is van de zending in deze tijd. ning, hulpverlening." Dan tuil
hij niet alleen denken aan „We-
relddiakonaat", maar ook aan
.pending."
/^LIFTON is een industrie-
stadje van zo'n zeventig
duizend inwoners aan de
rand van New York. Even
als in naburige plaatsen, als
Paterson, Passaic en
Hackensack hebben zich er
in de vorige eeuw nog al wat
Nederlanders gevestigd.
Sinds 1883 is er naast de Re
formed (hervormd) en de
Christian Reformed (gere
formeerd) ook een Nether
lands Reformed Church (ge
reformeerde gemeente). Tot
deze gemeente behoort
Vroegindewey.
Hij werkt tachtig uur per
week. Dot moet hij wel,
want hij heeft een gezin van
Aflojntl PeSgiovt fta&m
i alher of J 1 Protest- P.O. Directive
On Sundav Part- l ime Work Role
ij#ttssigasf -j*
NEW YORK De Ameri
kaanse Lord's Day Alliance
(de vereniging voor ion-
dagsrust) heeft bij de direc
teur-generaal van de Ameri
kaanse posterijen gepro
testeerd tegen het ontslag van
een PTT-er, die weigert op
zondag te werken. Het
ontslag betekent een schen
ding van de burgerrechten, al
dus dr. Samuel A. Jeanes. Dc
Alliance wil van deze zaak
een proefgeding maken. De
naam van de ontslagene
wordt opgegeven als Adrian
Vroegindewey. lid van de Ne
therlands Reformed Church
van Clifton (New Jersey).
krant. In redactiejargon
wordt zo'n berichtje een stop-
pertje genoemd. Maar het
stoppertje keerde langs on
naspeurbare wegen over de
oceaan terug naar Clifton
(New Jersey). Daar werd het
op 4 februari voor de redactie
van The Herald-News aanlei
ding voor een hoofdartikel,
beginnend met „Clifton kreeg
publiciteit in Nederland,
maar niet van het plezierige
soort". En dit was weer aan
leiding voor Adrian Vroegin
dewey himself, om in actie te
komen en ons de gegevens
voor bijgaand artikel te zen-
Het boek verschijnt op een mo- len winnen voor het Lam, een-
ment dat een afscheiding in Ka- voudig omdat prof. Verkuyl
meroen de christelijke kerk zegt: Dat ook.
weer eens opnieuw bepaalt bij
de problemen van de jonge ker- Maar hij wil de boodschap
ken. Terwijl in de afgelegen en van persoonlijke bekering niet
geïsoleerde jungle-dorpen uiter- los maken van bijvoorbeeld de
lijk nog weinig is veranderd, be- *aak van de kerk die naar voren
vinden de stedelingen zich al in kwam op de conferentie
Termen
Voor prof. Verkuyl zijn die ter
men al weer verouderd. Hij
wijst er op dat de Amerikaanse
kerken al spreken van „diensten j
een geheel nieuwe maatschappij, Kerk en Samenleving van overzee." De Oostduitse Kerk I
pers kennelijk een wit voetje, met nieuwe vragen en taken. Dit Genève. Daar werd aangedron- spreekt van „de buitenlandse
Ook zijn kindertal brengt hem brengt grote spanningen met §en °P verandering en verbete- diensteder kerken." Hij stelt ech-
de publiciteit. De Paterson zich mee. rinS van de macrostructuren van ter geen nieuwe Nederlandse
de samenleving, opdat sociale, term voor. Een nieuwe naam
Maar het betekent ook, dat er economische en politieke gerech- vindt hij ook niet zo belangrijk,
de zending veel is veran- tigheid ingebouwd wordt in de zolang iedereen maar beseft dat
Evening News kwam met een fo
to over vier kolom, toen de der
tien kinderen Vroegindewey
rig jaar juli met de gezinsauto- derd. Er is gezegd dat „de tijd ordeningen van de staat en de het gaat om hulpverlening
bus moeder met de nieuwste aan- der westerse zending" voorbij samenleving.
Vroegindewey is bij al zijn ac
tiviteiten ook nog gelegenheids
dichter. Van tijd tot tijd krijgt
president Johnson een vader
lands lied toegezonden, waarin
hij de „moedige strijd van onze
mannen in Vietnam" bezingt" of
stelling neemt tegen de rassendis-
ter niet vervuld."
Zo laat prof. Verkuyl zien
persoonlijke bekering, gemeente
vorming, kerkinstituering en soci
ale verantwoordelijkheid niet dan
van elkaar losgemaakt mogen heid
jonge en oude kerken „bij de
vervulling van hun missionaire,
nscfnrala on
pastorale en diakonale taak."
De rest van zijn boek geeft
overzicht van de veel-
terreinen waarop de
deze in de huidige situatie ver- worden. Het probleem in vele jonge kerken geholpen moeten
vuld moet worden. jonge kerken is op dit moment en kunnen worden. Duidelijk
Samenvatten
deze opdrachten gezien wor- geeft dit boek aan dat het de
den als -innerlijke tegenstellin- schrijver gaat om wat .daar"
gen. Daaruit komen dan allerlei „nu" gedaan moet worden, in de
Wat
zijn boeken steeds
spanningen voort.
criminatie. Ook dat brengt Vroeg- weer opvalt, blijkt ook nu: Hij
i de public
Alliance staat achter hem. alsme- in de steek gelaten", zo schrijft godsdienstige minderheid groot
veteranencomité (tijdens hij. genoeg is, om gewicht in de
veertien kinderen (negen de oorlog vocht Vroegindewey In ieder geval heeft hij de schaal te leggen bij verkiezin-
meisies en viif iongens), als sergeant bij de marine op plaatselijke pers achter zich. gen. Mr. Vroegindewey heeft de
-„H,,. m-mi. °kinawa 'V" Schreef The Herald-News in een h te horen tot cen minder.
waarvan ae oudste (Dennis, waarvoor hij onderscheiden commentaar: „De regering iieid dje te klein is om
werd). Maar de vakbond, die schijnt het beginsel van zorgen
Amerikaan
vat alle antwoorden die gegeven Psi" lOClên
zijn samen en wil ze combine
ren. In dit boek vinden we geen -
scherpe aanval op de piëtistisch,. ^arm, e^j°J
uitspraak: Zending moet zijn zie-
17) nog op school zit. Vijftig Z^eere, ook sleunde. heef, godsdienstvrijheid aile'en in prak-
uur kost Zijn melkzaak. De hem „in opdracht van hogerhand tijk te brengen,
overige dertig uur had hij
«en parttime-job bij de pos
terijen. En om dat laatste is
Clifton in opschudding ge
komen.
r te maken."
Vroegindewe
Vroegindewey is een geboren
Amerikaan. Zijn familie kwam
van Flakkee. Zijn vrouw Lorrai
ne Mol was een half jaar, toen
heeft bij de zij uit Nederland emigreerde.
taak, schrijft prof. Verkuyl „,dan
worden wij verlost van allerlei ^J.acht'
Vorig jaar april trad bij de
Amerikaanse PTT een nieuwe re
geling in werking, waardoor de
werktijden van de parttimers
voortaan zoveel mogelijk tijdens
de weekends werden gesteld.
Ook Vroegindewey kreeg be
richt, dat hij op zondag zou moe
ten werken.
Hij antwoordde, dat hij bij
zijn sollicitatie acht jaar tevoren
duidelijk had gesteld, dat hij om
prindpieel-godsdienstige rede
nen niet op zondag wilde wer
ken. Vroegindewey werd voor de
24e april genoteerd als AWOL
(absent without leave afwezig
zonder verlof) en toen dit nog
vier maal gebeurde, kreeg hij
zijn ontslag.
Omdat dat voor hem een ver
lies van vierduizend dollar per
jaar zou betekenen en hij
vreesde geen ander werk te zul
len vinden, besloot Vroeginde
wey niet in dit ontslag te be
rusten. Met zijn hele gezin hield
hij een protestmars door de stra
ten van Clifton met opschriften
als „Zondag is onze heilige dag",
„President Johnson, help ons" en
drie Amerikaanse vlaggen, waar
van twee in de rouw.
Laatste hoop
Hij kreeg gedaan, dat hij in
december bij de hoogste instan
ties ran de PTT mocht komen,
in Philadelphia. Op een informe
le hearing legde hij verantwoor
ding af van zijn godsdienstige
overtuiging. Maar men sprak uit.
dat de eis om op zondag te wer
ken geen aantasting van de
godsdienstvrijheid betekende.
Vroegindewey had immers het
volste recht, om zijn ontslag te
nemen als parttimer.
Mejuffrouw
drs. M. I. Th.
van der Leeuw
hoopt met haar
scriptie over de
vrouwelijke re
ligieuze te hebben meegewerkt aan een
beginnende studie over de psychologie
van het kloosterwezen.
sc hijn-tegenstellingen
schijn-keuzen, waardoor in de te
genwoordige tijd zoveel discus
sies vertroebeld worden."
Prof. Verkuyl onderscheidt in
de zendingsgeschiedenis drie peri
oden. De eerste was die der pio
niers. Daarna volgde de fase
waarin zelfstandige kerken ont-
huidige situatie.
In een tijd waarin verouderde
zendingsromantiek nog steeds
niet geheel uitgestorven is. moet
dit boek gezien worden als een
welkome situatietekening. Het is
een uitstekend boek voor de gelo-
igen am de moderne zendingsop-
van de kerk beter te
verstaan.
Daar en nu, door prof. dr.
J. Verkuyl. Voor de Neder
landse Zendingsraad en de
Stichting oecumenische hulp
aan kerken en vluchtelingen
uitgegeven door J. H. Kok te
Kampen. (134 blz.; 7.90)
TAE tragiek is, dat de meeste kloosters in de ver- verhoudingen.
U anderende wereld achter zijn gebleven. Veel vaalt veel te
zusters zien dan ook de toekomst van het huidige
kloosterleven somber in. De uitgetredenen schilde
ren de sfeer in de kloosters als naargeestig, ver
killend en mensonwaardig. Dit blijkt uit de scriptie derscapaciteiten.
..De vrouwelijke religieuze en haar uitgetreden
zuster", samengesteld door mejuffrouw M. I. Th. paTVIliav,lc
van der Leeuw voor haar doctoraal examen in de doendeselectiemaakt
psychologie, dat zij onlangs aflegde aan de Vrije binnen de kloosters veel zusters
Universiteit. De nieuwe doctorandus, 38 jaar oud. JS
Oversten zijn
autoritair. Bij de
benoeming speelt nog al eens
vriendjespolitiek mee. Ze zijn
niet ontwikkeld genoeg, dikwijls
bekrompen en hebben geen lei-
ïrscapacitelten.
Het eisen van blinde gehoor
zaamheid veroorzaakt frustratie
psychische misgroei. De onvol-
zijn, die cr eigenlijk niet thuisho-
is wel rooms-katholiek, maar geen uitgetreden non. ™„°ed "Try.™'''' do°„rrdt
persoonlijke uitgroei zoekt.
Vroegindewey's laatste hoop
De journaliste Anne Biegel. ken bij degenen, die (nog) blij-
die in dagblad De Tijd over het ven.
werkstuk schrijft, meent, dat er Het gaat om congregaties,
nu nog gevestigd op een hearing grote belangstelling zal zijn voor gesticht in de negentiende eeuw.
in Washington. De Lord's Day deze studie, omdat er over het werkzaam bij het onderwijs en
probleem van de uitgetreden in de verpleging, die gezamen-
vrouwelijke religieuzen hoege- lijk 29.000 leden tellen. Mejuf-
naamd geen literatuur is. Er zijn frouw Van
alleen maar min of meer geslaag- gesprekken gevoerd met zestien
de romans over geschreven. kloosterzusters binnen
klooster, die een werkkring heb-
Zij schrijft: „Uitgetreden ben op school of in de verple-
priesters en paters staan tegen- ging en minstens acht jaar it
woordig midden in de publici- een klooster zijn.
telt. Dat is niet het geval met de
uitgetreden vrouwelijke religieu
zen. Die worden doodgezwegen.
Officieel hoort men daar nooit
iets van. Toch zijn er veel en
vermeerdert hun aantal voortdu-
Te laat
n
Het infantiel moeten zijn als
kloosterling en een volwassen
mens In het beroep, doet veel
Leeuw '"heeft zusters onder 8rote spanning le-
.jen ven omdat ze die persoonsgesple-
'het tenheid nauwelijks aankunnen.
Een uitlaat is er niet. Maar het
is onzin te beweren, dat alle
kloosterzusters neurotisch zijn.
Ze zijn niet meer en niet minder
dan andere vergelijkbare groe
pen leken.
Toch kwam telkens naar vo
ren. dat de uitgetredenen het
klooster probeerden te ver-
Eveneens had zij gesprekken ontschuldigen en naar voren
met zestien uitgetredenen, die op brachten, dat het de laatste vijf
Geremd
Leed
dezelfde wijze werkzaam waren jaar wel is verbeterd. Maar de
als kloosterling en minstens een vernieuwingen zijn voor velen
lilllllllllllfllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllltllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllillllllll
(Van onze kerkredactie)
Hoe kwam het archief van de Vereeniging voor
het Vrije Beheer van de Kerkelijke Goederen der
Hervormde Gemeenten in de bibliotheek van de
Vrije Universiteit terecht?
Naar aanleiding van het artikel in ons Zondags
blad van 4 februari over deze vereniging van her
vormde kerkvoogdijen uit de vorige eeuw ontvingen
wij een brief van dr. J. P. van Dooren, archivaris
van de Nederlandse Hervormde Kerk.
Hy heeft een brief gevonden van A. W. van Beeck Cal-
koen, de secretaris van deze vereniging, aan Abraham
Kuyper. In deze brief (gedateerd 29 mei 1889) wordt ge
constateerd, dat de vereniging geen levensvatbaarheid
meer heeft en voorgesteld, het archief te deponeren in
de bibliotheek van de VU.
Op grond van deze brief schreef dr. Van Dooren ds.
Seinen, dat hij het archief waarschijnlijk daar zou kunnen
vinden. Ongeveer tegelijkertijd ontving ds. Seinen de tip
van dr. W. Volger.
Van Beeck Calkoen schreef Kuyper het volgende:
Hooggel. Heer en Vriend.
Sedert verscheiden jaren heeft de vereniging voor Vrij
beheer der kerkelijke goederen en kwijnend bestaan gehad.
Enkele kerkvoogdijen zonden de begrotingen en rekeningen
ter goedkeuring, doch haar getal nam gaandeweg af; raad
en voorlichting werd in de laatste jaren hoogst zelden ge
vraagd. Deze toestand met de heer De Geer besprekende,
besloten wij de 23 gemeenten, wier naam nog op de lijst
der leden stond, te vragen of het voortbestaan der Vereni
ging wenselijk werd geacht: indien op die vraag toestem
mend geantwoord werd dan zou een vergadering der leden
worden bijeengeroepen om allereerst de Centrale Commis
sie aan te vullen, van wie thans nog over zijn UHG, de HH
de Geer en Van Teylingen, en ik.
Op die vraag zijn slechts vijf antwoorden ontvangen, vier
toestemmend, een afwijzend. Op grond van deze uitslag
schijnt de ontbinding der Vereniging, waarvoor zo weinig
belangstelling bestaat, gerechtvaardigd. Is dit ook Uw oor
deel. en mogen wij dan mede uwen naam plaatsen onder
een circulaire, waarbij de ontbinding wordt uitgesproken
De drukkosten der circulaires zullen de overgebleven
penningen des kas genoegzaam uitputten. Het archief zou
ik wensen te deponeren b.v. in de bibliotheek der Vrije
Universiteit.
Wellicht mag ik door een briefkaart enig bericht van u
inwachten.
Met de meeste hoogachting en heilbede
Uw vriend en broeder
A. W. V. B. CALKOEN
Uit deze brief blykt. dat Kuyper na de Doleantie nog
bestuurslid was van deze vereniging van hervormde kerk
voogdyen.
r lingen waren persoonlijker dan
betoSïSrdoverhetwleendi" die met de kloostcrlin8en- zijn ieuK.cu«-.,
bekommerd o\er het \e e en de. laatsten werden geremd door die zich zeer bewust met het
leerd De bezwaren tegen Teel reTls In ïïbtSi" k!^!^en verenigen en geluk-
van het huidige kloosterleven te- Z™ bePaalde re*els cn 8ebrui" ktg zijn. dank zij een groot aan
kenen zich duidelijk in het on
derzoek af. Bezwaren, die on- De belangrijkste redenen tot
overkomelijk waren voor dege- uittreding zijn: het dictatoriaal
nen. die het klooster verlieten en geiag. de Infantiliserende struc- op iedere poging om zichzelf te moede geeft de minste moeilijk- ten. want ze zijn uit zelfbehoud crisis in het kloosterwezen.
passin gs vermogen.
De crisis in het huidige kloosterwezen mankt, dat na lijf, tien, twintig.
soms dertig jaar kloosterzusters uittreden. Zij kunnen niet meer tegen de nen profiteren. De grote pro'ole-
spanningen op. Dat toil echter niet zeggen, dot er geen religieuzen zijn, die men zijn aanvankelijk geldge-
in hun kloosters gelukkig kunnen zijn.
Na een jaar is dat overwon
nen. Maar bij velen leeft de on-
voor de menselijke persoonlijk- Na het verlaten van het rust over de (vermeende) on-
heid. Er is bijna nooit een man klooster valt er een enorme druk trouw. De oorzaak van het uittre-
tenschappelijk doorlichten van
de kloosterpsyche. Mejuffrouw
Van der Leeuw zendt haar
geschrift toe aan de Stichting Ne-
Bij de redenen tot uittreding in het spel. Ook geen materia- en spanning weg. De meeste wil- den, zo is de conclusie, is dus derlandse Vrouwelijke Religieu-
dege- uittreding zijn: het dictatoriaal komt steeds naar voren de rem listisch motief. De gelofte van ar- len trouw blyven aan hun gelof- vooral te wijten aan de huidige zen, aan de bisschoppen en aan
die enorme spanningen veroorza- tuur en de slechte onderlinge zijn en het gebrek aan eerbied heden.
uitgetreden en niet om te kun- Uit de literatuur blijkt, dat concilie.
de voorzitter van het pastoraal
