Tsjechische zegels
OP DE KERMIS
populair bij
verzamelaars
De eeuw die in 1914 stierf
The Foster gang
in Zuid-Afrika
ZATERDAG 28 JANUARI 1967
Posfzegél rubriek
J. J. M. KIGGEN*'
jgEN postzegel van wat uitzonderlijke afmetingen
(vijf bij twee cm) is in december door de poste
rijen te Praag uitgegeven ter gelegenheid van de
48e verjaardag van de Tsjechische postzegels.
Voorals als u de echte zegel ziet met zijn in fraaie
blauwe en diepgele figuren weergegeven, gestyleer-
de postduif, zult u deze regel zeker gaan waarderen.
Hij is voor mij aanleiding om wat langer bij post
zegelemissies van Tsjechoslowakije stil te staan.
1 Die zegels zijn vanaf de
eerste, waarop het kasteel
van Praag figureert, di
rect een populair verza
melgebied geworden. Niet
alleen wegens de veelal
kunstzinnige ontwerpen,
maar zeker ook om de
grafische kundigheden en
om de grote variëteit.
Van de eerste Tsjechische
zegels spreken en niet de kun
stenaar-ontwerper noemen zou
onwaardig zijn. Deze uitverko
rene, was de schilder-graveur
Alfons Mucha (1860-1939). Bij
de viering van zijn honderdste
geboortedag werd aan hem een
postzegel gewijd. Mucha had
vele kunstreizen gemaakt en
leefde lange tijd in Parijs.
Daar maakte hij o.a. de af
fiches voor de toneelspeelster
Sarah Bernard. Behalve de be
kende zegels met het kasteel
van Praag, graveerde Mucha
nog port- en expressezegels.
Hulde
In 1958 werd de viering van de
40e verjaardag van de postzegels
in het teken van een hulde aan
Praag
E SKO.SJOVSNJ KO
Mucha getrokken. Zijn eerste ze
gel van 1918 staat gedeeltelijk op
deze zegel weergegeven. Het is
die van de stralende zon; dit zon
netje is namelijk een schilder-
lijke vrijheid van Mucha, omdat
in de gegeven tekening de zon,
volgens deskundigen, nooit op
die plaats kan staan. Men heeft
die zonnestralen later ook wegge
laten, alsmede een struikgewas
op de voorgrond.
Het doek bevindt zich reeds in
Praag sinds 1685. Men neemt
aan, dat het een andere versie is
van hetzelfde schilderij van de
meester in het Louvre (Tiziano
Vercellio 1477—1567). In 1965 is
dit kunstwerk op een gravure-ze
gel verschenen.
In december gaven de Tsje
chische posterijen vijf postzegels
uit met kunstwerken van de
laatste vier eeuwen. „Voorjaar"
is een gravure uit de cyclus
Het silhouet van de stad
Praag, geaccentueerd met de con
touren van het kasteel, is steeds
een geliefd onderwerp voor Tsje
chische postzegels geweest. In
1964 echter werd een fraaie
close-up van het kasteel op een
zegel gereproduceerd. De burcht
van Praag is een eeuwenoud sym
bool van de nationale onafhanke
lijkheid.
Daterend uit de negende
eeuw, werd het bouwwerk in de
loop der eeuwen door de konin
gen van Bohemen en later door
de Habsburgers verbouwd, ver
nieuwd, verfraaid en dikwijls be
giftigd met kunstwerken van we
reldfaam. In zes zalen van het
kasteel is een kunstgalerij perma
nent ingericht
Schilderij
Een van de kostbaarste bezit
tingen die de burcht in zijn gale
rij herbergt is „het toilet van een
jonge vrouw", een schilderij van
Titiaan uit de jaren 1512-1515.
Hij was schilder van stillevens
en portrettist. Een „vaas met tul
pen" van Spala (1885—1946)
spreekt ons Nederlanders goed
aan. De zegel is gaaf gedrukt in
mooie kleuren. Spala, die als de
stichter van de moderne Tsje
chische schildersschool bekend
staat, voelde zich tot bloemen en
de kleuren rood en blauw aange
trokken. De laatste zegel is een
weergave van „de recruut" van
de schilder Ludovic Fulla (gebo
ren in 1902). De aanstaande sol
daat is waarschijnlijk door zijn
vrienden in een kakelbont ker-
mispakje gestoken om het
afscheid van zijn jeugd te vieren.
De scène met de onwezenlijk kij-
Picasso
In de ban blijvend van de Tsje
chische postzegels met reproduc
ties van kunst maak ik u nog
even attent op een kunstwerk
van Picasso, dat de posterijen
het vorig jaar op een grootfor
maat zegel hebben weergegeven.
Picasso maakte het werk in 1937
voor het paviljoen van de
Spaanse republikeinen op de in
ternationale tentoonstelling te Pa
rijs. De kunstenaar, zelf van ge
boorte Spanjaard, wijdde zijn
werk aan de internationale briga
de. die tijdens de burgeroorlog in
Spanje aan de zijde der republi
keinen streed.
Hij noemde het „Guernica",
naar een Baskisch stadje, dat
op de dag van de jaarmarkt
op 28 april 1937 door vliegtui
gen van de andere partij werd
gebombardeerd. Tweeduizend
mensen lieten het leven...
Hel is een realistisch-heftige
reportage van wat Guernica toen
beleefde. U moet maar eens een
echte zegel scherp bekijken. Bij
de zegel behoort een geperforeer
de strook, door Picasso" gesig-
Deze kunstenaar liet 700 gravu
res en een paar honderd tekenin
gen na, welke voorhet meren
deel in de nationale galerij zijn
ondergebracht. Het portret van
„mevrouw Wussinova" is van de
hand van de grootmeester der
portretkunst, Jan Kupeckv
(1677—1740).
De derde postzegel toont een
reproductie van de „Sneeuwuil"
van Karei Purkyne (18341868).
Het congres van Wenen luidde
een nieuw tijdperk in. Napoleon
Bonaparte, de keizer van Frank
rijk, gehaat en gevreesd in heel
Europa, was verslagen en verban
nen. De vorsten en de volken
konden weer rustig ademhalen.
Er was weer een toekomst en die
toekomst werd dansend inge
gaan. La belle époque, zouden de
Fransen later deze periode noe
men. Het prachtige tijdperk met
glanzende hoogtepunten, dat defi
nitief zou eindigen op de slagvel
den in Vlaanderen en bij Ver
dun.
Lajos Zilahy, een vooraanstaan
de Hongaarse schrijver, heeft
aan deze eeuw een prachtige ro
man gewijd, Century in scarlet
(uitgave Heinemann. Londen, 439
blz., 30 shilling), een historische
roman, waarin de groten uit die
tijd tot leven zijn gewekt.
Hoofdpersonen zijn twee aristo
cratische Hongaren, de graven
Antal en Adalbert. Antal, conser
vatief elegant en loyaal jegens
de Habsburgse monarchie,
Adalbert, de revolutionair, de
man, die een ander Europa wenst
dan dat van zijn tijd, een Europa
zonder koninkrijken en een Hon
garije, dat onafhankelijk is van
Oostenrijk.
Want hoe mooi die eeuw ook
geweest moge zijn. het gistte en
het broeide. Koningin Victoria
bracht Engeland naar het top
punt van zijn roem, maar aan
het hof in St. Petersburg vierde
intrigue hoogtij, en werden in
Het zijn soms op zichzelf staande voorvallen, die
de loop van de geschiedenis direct beïnvloeden. Het
schot in Serajewo luidde de Eerste Wereldoorlog in.
In Zuid-Afrika was het eveneens een schot, uit angst
en willekeurig gelost, dat verstrekkende politieke
gevolgen kreeg.
Wie van Historische romans
houdt en over het Europa, dat in
1914 stierf nog eens wil lezen,
kan in Century in Scarlet volledi
ge bevrediging vinden.
Romeinse rijk
herleeft in
..Famina"
Het oude Romeinse rijk, de
caesars, de goden, de priesteres
sen het zijn alle onderwerpen,
die het succes van een roman ver-
Voor de meeste Afrikaners
werd de Boerenoorlog in 1902
met de ondertekening van de
Vrede van de Vereniging alleen
maar voor een bepaalde tijd on
derbroken. Twaalf jaar later wa
ren zij weer gereed om gewa
pend te protesteren tegen de. wat
zij noemden, groeiende onderwer
ping van Botha en Smuts aan
Londen.
Maar de sleutelfiguur, generaal
De la Rey, de aanbeden held uit
de Zuidafrikaanse oorlog, bleef
een raadsel. Zijn moreel gezag
onder de Afrikaners was ongebro
ken. Hij was een man. die sterk
werd beïnvloed door Niklaas van
Rensburg een aartsvaderlijke fi
guur. die helemaal zou passen in
het Oude Testament. Zou zijn
woord het loyale bestuur van Bo-
zekeren. Pierre Sabbagh en Antoi-
ne Graziani hebben er gebruik
van gemaakt in Fanina (uitgave
Heinemann, Londen. 257 blz., 30
shilling).
Het is de geschiedenis van een
heel mooi meisje uit het Rome
van keizer Tiberius, dat wordt
uitgekozen om te worden opge
leid tot priesteres maar op een
goede dag een aardige jongeman
met blauwe ogen ontmoet. Het
wordt hun niet gemakkelijk ge
maakt, doch ten slotte bereiken
zij samen hun bestemming.
Afgezien van het feit dat Sab
bagh en Graziani vlotte schrij
vers zijn, is hun roman ook de
moeite van het 'ezen waard om
dat zii fascinerend vertellen over
de zeden en gewoonten van het
oude Romeinse rijk. dat vandaag
de dag nog tot de verbeelding
van de mensheid spreekt.
tha en Smuts omver kunnen wer
pen, de Boer opnieuw tegen de
Brit kunnen opzetten en beslis
send kunnen zijn voor vrede of
oorlog?
Toen de crisis haar dieptepunt
naderde, werden Johannesburg
en de satellietsteden in de Rand
van alle problematiek afgeleid
door het optreden van William
Foster en zijn bende.
Foster kwam uit een goed ge
zin. Hij kreeg een opleiding tot
mijnkundige, maar de omstandig
heden brachten hem op een pad,
waarop hijzelf niet wilde gaan,
het pad van de misdaad, dat hij
ook al weer door de omstan
digheden niet kon verlaten,
waardoor hij steeds tot erger ver-
Op dezelfde dag en bijna op
hetzelfde ogenblik waarop gene
raal De la Rey in Pretoria zijn
definitief besluit nam, werden
Foster en zijn gang in Johan
nesburg ontdekt en werd de
iacht op hen geopend, een jacht,
die eveneens van beslissing zou
zijn....
Henry John May en Ian Ha
milton hebben in The Foster
gang (uitgave Heinemann. Lon
den, 296 blz., 30 shilling) de dra
den ontward en de samenhang
van tal van voorvallen knap aan
getoond in een boeiende roman.
Twee mannen, een generaal en
een gangster Zij ontmoetten el
kaar nimmer. Hun paden
kruisten elkaar steeds opnieuw.
Maar beiden hebben een rol
gespeeld in de bestemming van
hun land.
PUZZEL VAN DE WEEK
Kruiswoord - puzzel
Horizontaal: 1. aardsoort, 5. vet der melk, 9. troep ongeordende
krijgers, 14. plaats in N.-Brab., 16. mannelijk beroep, 18. zwakke, 19.
betreffende, 21. bloedhuis, 22. kreet, 23. voorzetsel, ?4. bijnaam van
Ezau, 26. meisjesnaam. 27. jongensnaam, 29. profeet, 31. leeg, 32. spore-
plant, 34. aardsoort, 35. verdikking der opperhuid, 37. bedelaar, 39. stad
in Bretagne, 41. dam langs een water, 42. priem, 43. vis, 45. buurtschap
onder de Dr. gem. Borger, 46. groente, 47. boom, 48. steeds, 50. schoon
dochter van Juda, 52. soort van antilope, 53. gravure, 55. deel van de
mond, 56. zuiver, 57. hoogmoedig, 60. graanelevator, 61. slede, 62. ge
troffen, 64. scheik. element (afk.), 65. telwoord (Eng.), 66. rivier in
Nederland, 68. zeemacht, 70. lusthof. 72. vloeistof, 74. plaats in Drente.
75. hooggebergte in Eng. Oost-Afrika, 76. telwoord, 77. sappig.
Verticaal: 1. als 75 hor., 2. stad m Mexico, 3. gem, in N.-Bra>b„ 4
denkbeeld, 6. rund. 7. familielid, 8. rijkaard, 10. jongensnaam, 11. be
stuurder, 12. werf, 13. verdikking der opperhuid, 15. einde. 17. boom,
20. alleenzang, 25. plaats in N.-Brab., 27. bontjas, 28. deel van de
onderarm, 30. vlaktemaat, 31. schoenvorm, 32. sappig, 33. muzieknoot,
35. een zekere. 36. op die plaats. 37. lichaamsdeel, 38. ontvangkamer,
40. wijs, «erwaardig grijsaard (figuurlijk), 41. slag, 44. myth, figuur.
46. mannelijk beroep, 48. bijrivier van de Tiber, 49. aardsoort, 51. tel
woord, 52. plaats in Limb.. 54. vast deel van een boom, 56. run (ge
westelijk), 57. wijze, 58. zijtak Moezel, 59. plaats in Groningen. 60.
overwelfde nauwe straat in Tunis met winkels en werkplaatsen. 61.
streling, 63. gebogen, 64. vlug, 67. sneeuwschaats. 69. meisjesnaam.
71. scheik. element (afk.). 73. voorzetsel.
OPLOSSING VAN DE
VORIGE PUZZEL
Horizontaal: 1. best, 4. kwark,
8. deel, 12. Ede, 13. trens, 14. poe
ne, 15. Ie. 16. leest. 17. van. 18. ge.
19. glu, 21. les, 22 men, 24. eis.
26. keper. 28. den, 31. top, 33. mot,
34. magie. 36. el, 38. met, 40. log
ger, 41. Lee. 43. portier, 44. ere,
45. kennel, 47. les, 49. si, 50. enter,
51. dag, 53. los, 55. sek. 56. belet,
58. pas, 61. aak, 62. vin, 64. mis.
66. Aa. 68. ban, 69. Aaron, 70. ma,
71. slaap, 73. staal, 74. por, 75.
eens. 76. stern, 77. nona.
Verticaal: 1. Belg, 2. edele, 3. se,
4. kreek, 5. Wessem, 6. ant, 7. Rs,
8. Don, 9. Ee, 10. eng, 11. leer, 13.
tel. 14. pan, 17. ver, 20. uit, 22.
met, 23. Regge, 25. som, 27. por
taal. 28. dag, 29. Niers. 30. welke,
32. peper, 34. morel, 35. ereis, 37.
Leens. 39. tol, 40. lel, 42. enter, 46.
nek, 48. sop, 51. dek. 52. gevaar.
54. Sam. 56. ban, 57. tiran, 59.
Simon, 60. fase. 61. aap, 63. nol,
65. Sara, 67. ale, 68. bas, 69. Ate,
72. An, 73. st. 74. Po.
INZENDINGEN
Inzendingen worden voor don
derdag a.s. op ons bureau ver
wacht. Oplossingen mogen uit
sluitend op een briefkaart wor
den geschreven. In de linker
bovenhoek vermelden: „Puzzel
oplossing". Er zijn drie prijzen:
een van 5,en twee van 2,50.
H
EEL lang geleden leefde er eens een
meisje. Ze heette Ilsebeth. Vreemde
naam, vind je niet? Nu moet je weten, dat
Ilsebeth een prinsesje was. Toen ze geboren
werd, hadden haar ouders beslist, dat ze
naar de oude koningin zou heten. De oude
koningin heette Ilseniera Engelbeth. Je
kunt begrijpen, dat dat een te lange naam
was voor een klein prinsesje. Daarom werd
ze Ilsebeth genoemd.
Ilsebeth was een eigenwijs en
ondeugend prinsesje. De koning
en de koningin zaten vaak met
de handen in het koninklijk
haar. Het was een hele toer, om
van Tlsebeth een lief en volg
zaam prinsesje te maken.
Ilsebeth zejl vond het
verschrikkelijk naar, om tel
kens weer standjes te krijgen.
Op een goede dag besloot ze
weg te lopen. Ze nam stiekem
de kleren van een dienstmeisje
weg. Want als ze zo in haar
prinsessekleren weg zou lopen,
zouden alle mensen haar dade
lijk naar het paleis terugbren-
Zodra er een moment kwam,
dat ze ongemerkt weg kon glip-
oen, trok ze gauw de kleren
van het dienstmeisje aan. Na
een paar angstige ogenblikken
stond ze op straat
Ze huppelde van blijdschap
en verkneuterde zich over de
verbaasde gezichten, die al di
stijve, starre lakeien zouden
trekken, als ze merkten, dat
ze.„. foetsi.... verdwenen was.
TN DE verte hoorde ze mu-
1 ziek en lawaai. De dienst
meisjes in het paleis hadden
fluisterd, dat er kermis wa:
het stadje. Ilsebeth was daar
nog nooit geweest. Vader en
moeder hadden gezegd, dat dat
niet paste voor een prinsesje.
Maar nu kon ze er gerust heen
gaan. Niemand kon immers
zien. dat zij een prinses
Vlug en nieuwgierig liep ze in
de richting van het lawaai.
QP DE kermis was het één
bont gewemel van lachende
en pret makende mensen. Klei
ne kinderen hadden hun mon
den vol met allerlei lekkers.
Midden op het kermisplein
stond een lange jongen. Hij
speelde op een fluit en drie hon
den trippelden sierlijk om hem
heen. Ilsebeth keek er met gro
te ogen naar
Toen het liedje uit was,
de jongen de grootste hond
bakje in zijn bek. Tot Ilsebeths
grote verbazing, zag ze, dat de
hond naar de mensen liep en ze
uiftv^igpnd het bakje voor
hield, De mensen lachten luid
yOOR ZE HET wist, stond de
hond ook voor haar.
Haastig graaide ze in de grote
:akken van haar schort. Die wa-
'en rechter helemaal leeg. De
hond bleef maar wachten. Hulp
zoekend keek Ilsebeth naar de
jongen. Hij lachte en riep „He
la....geen centen.... tja, dan moet
je komen dansen
Hij liep naar haar toe
maakte een zwierige buiging;
„Juffrouw.... kom en dans!"
Aarzelend liep ze naar het mid
den van de kring. De mensen
lachten. Voor de iongen de fluit
pakte, fluisterde hij: „Niet
bang zijn, de honden helpen ie
wel." Toen begon hii te spelen
"TYADELIJK GINGEN de hon-
den, Robbie. Zerra en Dino
om haar heen staan. De jongen
floot zo snel, zo huppelend dat
Ilsebeth wel moest dansen op
dat vrolijke wijsje Ze schater
de het uit van oret. toen ze zag
dat de honden nuffig met haar
meetrippelden. Voordat ze
zelf wist had ze er al eer
zijn voorpootjes gepakt en
zwierde lachend met hem ii
het rond.
De mensen juichten en klap
ten zo hard. toen het uit
dat Robbie vlug uit zich zelf
het bakje pakte, om ermee rond
te gaan.
Ilsebeth straalde van pleziei
toen het bakje al gauw boorde
vol was met blinkende munten.
De mensen riepen: „Nog een
keer.... nog een keer"
Hoopvol keek Ilsebeth naar
de jongen die lachend knikte.
En weer danste z® samen met
7E MERKTE niet, dat er ko-
ninklijke soldaten op het
plein waren gekomen Haar
vlucht uit het paleis was al
gauw opgemerki door de lakei
die haar dageliiks vruchtensap
kwam brengen Toen hii haar
niet vond, hoe hij ook zocht
snelde hij gauw naar de koning
de koningin
TAEZEN SCHROKKEN ver
schrikkelijk en lieten
het hele paleis doorzoeken
Toen dat niets opleverde, wer
den koninklijke soldaten de
stad ingestuurd om prinses Ilse
beth te zoeken. Overal vroegen
ze, of iemand soms de prinses
had gezien. De mensen fluister
den en riepen tegen elkaar: „De
prinses is verdwenen.... zoek de
MAAR ILSEBETH wist hier
niets van. Ze had het veel
te druk om te letten- op de
mensen om baar heen
danste maar dooi net ol ze er
nooit genoeg var kon krijgen
Plotseling riep een harde
stem" „De orinses. daar! Ilse
beth schrok zo erg dat ze haast
viel. De jongen hield- op met
speler en keek verbaasd in het
rond Twee soldaten drongen
door de mensen heen en liepen
naar Tlsebeth
Hoogheid zo vriendelijk zijn.
om met ons mee te gaan naar
het paleis." Omdat z« wisten,
hoe eigenwijs Ilsebeth kon zijn,
pakten ze haar meteen bij de
hand en namen haar vlug mee
De jongen stond Ilsebeth
stomverbaasd na te kijken. Was
dat prinses Ilsebeth' O. O, en
hij had haai z< maar laten
dansen met de honden, alsoi
het een gewoon meisie was Hii
vas zo onderste boven van de
schrik, dat hij dadelijk de hon
den aan een riem deed en mei
ze wegvluchtte. Te kon immers
nooit weten, misschien stopten
re hem wel in de gevangenis.
Dezen keken zeer vriendelijk.
.Hoe heet ie" vroeg de koning,
..Alfonso... Majesteit" „Voor
taan Alfonso, benoem ik jou en
ie honden tot koninkliike hof-
dansers Alfonso kreeg een
kleur van verlegenheid Hij
gluurde naar orinses Ilsebeth,
QNDERTUSSEN WAS iise-
beth weer ir. het paleis. Ze
builde van verdriet en te
leurstelling. De koning en de ko
ningin waren blij dat ze er
weer was. Toch had Ilsebeth
straf verdiend dus werd ze
naar bed gestuurd
Treurig lag Ilsebeth onder de
dekens en keek naar het pla
fond Het was zo prettig ge
weest op de kermis Die iongen
en zijn honder zou ze vas'
nooit meer vergeten.
De volgende dag kon ze nie>
eten van narigheid en de daar
op volgende dagen slechts met
heel veel moeite Tlsebeth werd
steeds stiller en bleker. Bezorgd
vroegen de koning en koningin
zich af wat ze hieraan moesten
doen
Ze besloten, dal Ilsebeth een
wens mocht doen want dan zou
ze zeker opknappen Verheugd
vroeg Ilsebeth of die iongen
met zijn bonden alstublieft,
alstublieft in het paleis mochi
komen. Hiervar schrokken de
koning en dt koningin wel
maar als Ilsebeth het zo graae
>vildp dan mnp.ri het maar
U)E KONINKLIJKE soldaten
kregen bevel om stad en
land naar de iongen af te zoe
ken. Eindeliik werd de jongen
gevonden. Hii had zich ergens
verstopt.
Toen de soldaten hem von
den. bibberde hii van angst. Ze
zouden hem vasf fn de eevange
nis zetten. De soldaten brachter
in haar han
den klapte Haa' wangen kleur
den zich ook., eer beetje rood,
maar dan van pret. Ze riet a-
cbend" Voorui4 Alfonso a at
ze maar eenc zien. wat jullie
kunnen!"
r)AT LIET Alfonso zich geen
twee keei '.eggen. Vol trots
en i.iver zette hi-5 de fluit aan
'ijri mond Eei speels en vro
lijk wiisie vlinderdp door dp no-
ge ruime koningszaal. Robbie#
Zerra en Dino 'ripnelden deftig
op bun aebtomooties rond hun
mppeter Alton die in de zaal
waren, moesten lachen en ze
"prmaakten zip>> kostelijk
tlsebptb straalde van plezier#
Ze nam zich voor om nooit
meer ondeugend en eieenwiis
te ziln. Over dp fluit heen saf
Alfonso baar Irnlnnogje 9*
ze knipoogde guitig terug.
