TV
Onthullingen over de
Britse tv-reclame
RADIO
en
FISCUS PIKT VELE MILJOENEN IN
D
Provo-rel
Maastricht
ONDER HET PUIN
Jan H. Oosterloo
(T 1
WOENSDAG 18 JANUARI 1967
Commentaar
Buitenhuis
VARA's Achter het nieuws ging er
gisteravond prat op enkele foto's te
kunnen vertonen van het buitengoed in
het Spaanse stadje Vinaroz, dat door
de koninklijke familie zou zijn aange
kocht als nieuw vakantieverblijf. Ook
wist men te melden dat de regerings
voorlichtingsdienst dit bericht had ont
kend en dat het dus waarschijnlijk
steelachtige witte villa
j legen, heeft gekocht.
In elk geval liet de VARA ons zien
j hoe op het viertalige bordje Verboden
toegang" deze woorden ook in het Ne-
derlands voorkomen, geheel ongebrui-
I kelijk voor de streek.
Bij wijze van aanklacht kregen we te
horen en te zien hoe, zelfs met ver
bodsopschriften, vlak over de grens in
j België Nederlanders worden geweerd
uit etablissementen, omdat zij er zo te
keer gaan en een enkele zelfs de han
den niet thuis hield en een damestas
j roofde. Om de zaak wat in evenwicht
te brengen was er ook een struise Bel
gische, die bekende dat Belgen in het
buitenland ook wel eens lastig zullen
zijn en voor haar part de Nederlanders
wel binnen mogen komen. We stonden
er dus eventjes niet zo best op.
De Kamerbeelden werden zwakjes
geflatteerd doordat Achter het nieuws
mevrouw Van Someren-Downer en de
heer Schakel korte tijd bijeengebracht
in de Haagse studio. Beiden gaven in
dezelfde bewoordingen die zij in de
Kamer gebruikten nog eens hun vol
komen tegengestelde mening over de
omroepwet ten beste.
Bijzonder aardig was de reportage
van Ellen Blazer over het maken van
reclamefilmpjes in eindeloze priegel-
arbeid dié heel secuur moet worden
verricht.
Vanwege de veel gebruikte vakter
men werd alles de kijker niet glashel
der, maar men hield er voldoende aan
interessante indrukken van over.
Het cabaret van Henk Elsink blijft
net onder de maat, en de eenvormig
heid van de uitzendingen werkt er niet
toe mee er wat verrassing in te bren
gen. Node zagen wij de geestige Annie
Fratellini die het programma helemaal
ophaalde, na één nummertje alweer
verdwijnen: over vier weken zal zij in
dit programma langer optreden en dat
is wel iets om naar uit te kijken.
Op de weg Aalten-Varsseveld is de
40-jarige L. Mekking uit Winterswijk
gisteravond met zijn auto met dodelijk
gevolg tegen een boom gebotst.
E BRITSE OMROEPMAAT-; hebben af te dragen en hiervoor heeft
SCHAPPIJEN BBC en ITA
Zijn gewoon, aan het einde van steen en been geklaagd over het feit,
dat buiten de normale belastingen nog
de moeilijk onder een noemer te bren
gen „aanvullende betalingen" worden
opgelegd, hetgeen betekent dat onge
veer de helft van de totale winst wordt
afgeroomd en in de staatskas terecht
komt.
Het rijk heft van de commerciële tv
op vier manieren belasting: eerst die
op de vennootschap, dan de aanvul-,
lende, betalingen, vervolgens moet de
ITA zelf nog eens belasting betalen
van haar inkomsten die de diverse sta
tions bij haar op tafel dienen te leggen
en tenslotte moet zij dan nog een fikse
overwinstbelasting aan de fiscus afdra
gen.
„Een schande!" roept het jaarboek
hierover. Maar ja, het gaat dan ook
wél om handenvol miljoenen....
Miljoenendans
een kalenderjaar een handboek
uit te geven. Lijvige werken,
waarin gewoonlijk niet veel
nieuws staat te lezen.
Mag het BBC-boek zich nog
eens bezig houden met de gelden
de omroepproblematiek, verge
lijkingen met het verleden treffen
en blikken in de nabije en zelfs de
verre toekomst werpen, het jaar
boek van de ITA bevat meestal
bedroevend weinig informatie,
want het houdt zich alleen bezig
met de stand van zaken der com
merciële omroepstations.
Alleen ditmaal doet het frap
pante onthullingen over de finan
ciën.
Om precies de status van de ITAl
(waarover in het buitenland en dus
ook bij ons nogal eens wanbegrippen
bestaan) aan te tonen, het volgende:
dit is een overkoepelende maatschap
pij, destijds op last van de overheid
(maar niet dóór de overheid!) inge
steld, die commerciële stations zend
machtigingen kan laten aanvragen en
de regeringsopdracht heeft, toe te zien
op alles, wat zij doen.
Zelf maakt de ITA dus geen program
ma s, maar men noemt ha^ naam wan- van Qe normale oe^simgen is geen aan-
neer men het over „de eommerciele te- M betaling verschuldigd. Over
levisiein Engeland heeft. De ITA - 6
draagt de verantwoordelijkheid voor
de commerciële tv-stations, voor hun
programmavoering en hun financieel
beleid. In het verleden moesten de sta
tions. alle zelfstandige maatschappijen,
wel eens op de vingers worden getikt^
niet zozeer omdat zij wat de program
ma's betreft over de schreef gingen,
dan wel omdat zij zulke enorme
winsten maakten (uiteraard ten koste
van de kwaliteit der programma's!) dat
dividenduitkeringen van 40 pet geen
uitzondering vormden.
miljoen. Na kosten, salarissen enz. te
hebben betaald en de nodige reserverin
gen te hebben weggelegd hield de ITA
27 miljoen schoon over. „Hier ermee,"
zei de fiscus en pikte er nog eens 20
miljoen van weg.
Geen wonder, dat er gemopperd
wordt! Niettemin is de commerciële te
levisie in Engeland nog altijd een
hoogst lucratief bedrijf. Het jaarboek
zegt, geen overzicht te kunnen geven
van de resultaten welke ieder station
afzonderlijk in 1966 heeft geboekt,
maar van 30 juli 1964 (de dag waarop
de wet op de aanvullende betalingen
van kracht werd) tot 29 juli 1966 brach
ten de netto advertentiebetalingen
maar liefst in totaal 1.650 miljoen
gulden op.
Daarvan gingen buiten de belastin
gen nog ƒ430 miljoen via de gewraakte
aanvullende betalingen naar de schat
kist.... maar de rest. en dat is ongeveer
de helft van die anderhalf miljard, was
I ter beschikking van de aandeelhouders.
En al zijn dat er zeer velen, slecht
j boeren doen zij er niet mee!
Onthullingen
Het hardste komen de „aanvullende
betalingen" bij dit alles aan, want die
kunnen voor de fiscus op de meest pro
fijtelijke manier worden vastgesteld. Op bijna onthullende manier geeft
hetgeen de maatschappijen een doorn het handboek van de ITA weer, hoe
het oog is. 1 alle organisaties die bij de commerciële
tv betrokken zijn, de hand hebben ge-
documentaire reportage
toe uitgezonden team in Indonesië
maakte. President Soekarno ontving
het team dikwijls, maar wilde slechts
één keer informeel voor geluids- en
beeldcamera optreden. Bij die gelegen
heid werd deze foto gemaakt. U ziet
rondom de president gegroepeerd het
NTS-team: van links naar rechts
cameraman Fred Romeijn, journalist
Willem Oltmans, productieleider Jan
van der Koïk en camera-geluidsman
Loed Hensen.
Tweede van links de grote vriend
van Soekarno, tweede van rechts een
ambassadeur die op bezoek was. De
documentaire begint met een indruk
van de wijze waarop Soekarno zijn
vriend aan het team presenteert.
Helft weg
Men hanteert voor het bepalen van
de hoogte van die bedragen een sys
teem, dat er als volgt uitziet. Bij een
netto winst van 15 miljoen na aftrek
de normale belastingen is geen
de volgende ƒ60 miljoen wordt echter
nog eens 25 pet geheven en voor som
men boven 75 miljoen gulden nog eens
45 pet.
De ITA ontvangt van de tv-stations
huur voor het gebruik van de zenders
die haar eigendom zijn, en een som
voor de verstrekte zendvergunning.
Na aftrek van de administratieve en
technische kosten moet over het sur
plus belasting worden betaald, maar
daarmee is het nog niet uit, ook de
overwinst wordt belast.
Zo deelt de ITA nu mede. dat zij in
1966 van de programmamaatschappijen
in totaal een som van 90 miljoen gul
den ontving. Aan belasting werd daar
van 20 miljoen betaald, bleef over 70
Vanzelfsprekend bestaat er in Enge
land een deugdelijke wet op de tele
visie. Die regelt, dat de luister- en kijk
gelden de BBC tep goede komen als i
autonome radio- en tv-omroep en de
commerciële maatschappijen zichzelf
moeten bedruipen met hun winsten uit I U*/ II I r"j C? Ir
de reclame, die zij echter niet onbe-1 9
perkt mogen voeren. (Ter verduidelij-1
king nog eens: commerciële tv is iets.
anders dan reclame in de tv zoals wij
die kennen, want laatstgenoemde gaat
buiten de programma's van de omroe
pen om, eerstgenoemde laat echter toe
dat firma's kostbare zendtijd kopen
van de tv-maatschappij om eigen pro
gramma's, gericht op hun ingevoegde
reclame, te vertonen).
Tevens voorziet de wet in bepalingen j
aangaande de belastingen, welke de
commerciële stations aan de schatkist j
Ludder-puzzel
AMSTERDAM Opnieuw is er een
Nederlandse deelneming in een ontwik
kelingsbank in Afrika na Tanzania
nu Kenya.
Via de Nederlandse overzeese finan-
cierings-maatschappij neemt de Staat
der Nederlanden voor een kwart deel
in de DFCK-bank in Kenya, die nieu
we ontwikkelingsprojecten zal financie
ren. Nederlandse bedrijven in Kenya
kunnen er mede hun winst mee doen.
licht met het van overheidswege voor
geschreven systeem voor reclamevoe
ring. dat in theorie zo waterdicht leek.
Toen de commerciële televisie tien
jaar geleden begon, mocht er alleen
maar reclame tussen de programma's!
in, de zgn. „natuurlijke onderbrekin-1
gen" in een uitzending, worden inge- j
past. De adverteerders namen er geenl
genoegen mee en hebben al spoedig
„natuurlijke onderbrekingen" binnen
afgeronde programma's ontdekt: tussen
shownummers in, tussen items in actua- j
liteiten- of sportrevues, in de pauze
van sportwedstrijden, tussen vragen in -
forums enz.
Wel wordt nog de hand gehouden)
aan bepaalde regels zoals het verbod
om godsdienstige programma's, jour
naaluitzendingen, schooltelevisie of uit
zendingen over het koninklijk huis met)
reclamespots te onderbreken.
Ook moet men zich onderwerpen
de volgende regels: in een programma
dat 20 minuten duurt geen reclame-i
derbrekingen, in een van 20 tot 40 i
nuten eenmaal 21/» minuut (die kan
men dus ook in een uitzending van 25
minuten al kwijt!) in een programma
van 40 - 70 minuten éénmaal 3 of
tweemaal 2Vt minuut en in een
langer tweemaal 3 of driemaal 2Vs
nuut reclame-onderbreking.... en dan
nog de „natuurlijke onderbrekingen'"
opvullen: dan gaat er heel wat onder
door!
Laten we hopen, dat Nederland nooit
de'Schijnvertoning van „natuurlijke on
derbrekingen" aanvaardt, want dan is
het einde niet te overzien.
DR. P. GROS.
Zaterdagmiddag is het weer zover: voor klein en
groot de doldwaze avonturen van „Ja zuster, nee zus
ter", Annie Schmidt's kindermusical waarnaar zoveel
volwassenen graag meekijken. Hetty Blok in de persoon
van zuster Clivia gaat nu met haar merkwaardige rust
huisclub in het wijkgebouw het sprookje van Repel
steeltje opvoeren en daaraan komt wel een en ander
De problemen beginnen pas goed, als hoofdrolspeler
Gerrit de inbreker op het laatste moment niet komt
opdagen. Gerrit heeft een baantje als broodbezorger bij
bakker Jan Blaaser, die in deze aflevering ook eens
komt kijken.
Koningin zuster Clivia vindt dat de bakker haar
maar uit de moeilijkheden moet helpen en hoe het al
lemaal afloopt is zaterdag piekfijn te zien.
Hier alvast een scène uit hel spel: Hetty Blok als
koningin verkleed en Jan Blaaser in zijn bakkerspak.
Hor. 1. verlegen, 2. draad van radio
toestel, 3. toekomend deel, 4. aandoen
lijk, 5. vertelling, 6. beneden in iets.
Bij juiste oplossing vormen de be
gin- en eindletters, beide van boven
naar beneden gelezen, twee plaatsna
men in de provincie Overijsel.
OPLOSSING VORIGE PUZZEL
Horizontaal: 1. horde - deze. 2. orde
- reiger. 3. fase - ree - v.e. 4. pats -
toren. 5. olm - den - ant. 6. toe - els -
nat. 7. teen - Ot - ode. 8. en - negende.
9. re - trepaan.
Vertikaal: 1. hof - Potter. 2 oraal -
Oene. 3. rest - meent. 4. Dresden - er.
5. eer - te - loge. 6. die - on - step. 7.
eg - era - nona. 8. zeven - Adda. 9. ere
- N.T. - teen.
MAASTRICHT Bij een bezoek
van de Europese NAVO-commandant,
generaal von Kielmannsegg, hebben
Maastrichtse provo's en Amsterdamse
studenten gisteren een rel geschopt. Ze
ven Amsterdammers, waaronder twee
meisjes, werden enige tijd vastgehou
den.
Terwijl de pers in de Tapijnknzerne
werd ontvangen, wist een provo bin
nen te komen en aan generaal von Kiel
mannsegg een pamflet te overhandi
gen, waarvan de inhoud tegen de
Duitse generaal was gericht.
Ook voor het Provinciehuis, waar de
generaal en de NAVO-opperbevel-
hebber, generaal Lemnitzer, werden
ontvangen, stonden enkele pro'
Stencils werden uitgereikt van
linkse studentenvereniging Pericles. Er
stonden ook hakenkruisen op.
Een grote politiemacht had de h,-uv
den vol.
BRUNSWICK Een 21-jarige
Oostduitse soldaat is er vandaag in
geslaagd onder een regen van kogels
naar het Westen te vluchten. Een ande
re soldaat die ook een vluchtpoging on
dernam is door communistische
grenswachten gevangen genomen.
VANAVOND TE ZIEN
Ned. 1 NTS
7.00 uur aflevering van Mona.
7.25 uur Inburgeren: kiezer en gekozene.
8.30 uur drie gespeelde verhalen van O'Henry, ge
schikt voor alle leeftijden.
9.45 uur documentaire reportage over Indonesische
revolutie: „Orde Baru".
Ned. 2 VPRO
8.05 uur aflevering van de Avonturen van Tom
Sawyer.
8.35 uur rubriek Randfiguren: programma over de
Duitse auteur Erich Kastner.
9.20 uur optreden van de pianist Daniël Wayenburg
en de Chinese Bas Yi-Kwei Sze.
9.50 uur gesprek over „Valt er te geloven in een
rechtvaardige God?"
VANAVOND TE HOREN
Hilversum I VARA
uur kynstrpbriek.
uur veel muziek in Trammelant .in Loeren aan
de Hor.
1.55 uur Dor'us praat en zingt,
liedjesprogramma.
muziekprogramma (serieus) voor kenners
en liefhebbers.
9.10
Hilversum II NCRV
7.30 uur Leger des Heils.
8.15 uur Erich Leinsdorf dirigeert het Concertge
bouworkest in stereofonische uitzending
(NRU).
10.40 uur geestelijke liederen.
11.15 uur nieuwe platen (stereo), klassiek en licht.
Zelfs als een goed jaar na Barent een zusje wordt geboren,
is dit voor Carel nog geen zaak. die zijn kleine gedachtenwe-
reldje sterk beroeren kan.
Pas veel later ontdekt hij, dat het komen van kindertjes
en de daarmee gepaard gaande ziekte van moeder een gere
geld terugkerende gebeurtenis is, die even zeker komt als
de zondagen, waarop het na kerktijd zo gezellig is in huis.
Even zeker ook als de verjaardagen met hun feestelijke
drukte, de sinterklaasavond met peperbollen en geschenken,
de kerstdagen met hun stille wijding en de jaarwisseling
met oliekoeken en plezierige wensen over en weer. Hij
bemerkt, dat al deze dingen behoren bij het leven. Ze geven
er glans en vreugde aan en men kan er zich reeds van
tevoren op verheugen.
Tegenover de blijde dagen staan echter ook droeve.
Carel is vijf jaar als hij voor het eerst van nabij ken
nismaakt met de dood.
Op een ochtend in het voorjaar komt vader hem en Ba-
rent roepen. .Jongens, kom eens kijken wat een lieve kinder
tjes Claartje de poes vannacht heeft gekregen."
Ze staan onmiddellijk naast het bed. Twee kleine kereltjes
in hun witte nachthemdjes: de blote voetjes op de plavui
zen. Met nog slaperige gezichtjes kijken ze op naar vader,
die daar voor hen staat en de geur van het land mee naar
binnen heeft gebracht.
„Eerst aankleden," beslist vader. Vlug schieten ze hun
kleertjes en klompjes aan en volgen vader naar de schuur
achter in de tuin, waar het mandje van de poes staat.
Claartje is in geen velden of wegen te bekennen, maar op
het dekentje in haar mand liggen de drie jonge poesjes. Ze
maken klein, zwakke piepgeluidjes en klimmen, warmte
zoekend, op en over elkaar heen. Alle drie zijn ze zwart met
witte vlekken, precies als Claartje. Carel en Barent kijken
er met grote, verbaasde ogen naar. Graag zouden ze er een
oppakken, maar dat durven ze niet Vader echter blijkt
gedachten te kunnen raden. Hij zegt: „Pak er maar gerust
een op, hoor."
Ze kijken elkaar aan. Ze kijken naar vader. Maar ze
blijven onbeweeglijk staan. Dan bukt vader zich en neemt in
iedere hand zo'n klein poesje, dat hij voorzichtig in de tot
een nestje gevormde handjes van de jongens legt.
Carel weet niet goed hoe hij het heeft. Het bewegen van
dit kleine, levende lichaampje in zijn handen geeft hem een
ongekende sensatie. Hij voelt de warmte van het poeselijfje
en beseft opeens, dat hij hier iets heeft wat hij beschermen
moet Waarom hij die bescherming zou moeten geven, heeft
hij zich niet gerealiseerd. Maar onbewust is hij overtuigd
van de noodzaak ervan. Hij vraagt: „Waar is Claartje?"
Want dat bij zulke tere. hulpeloze wezentjes de moeder
behoort te zijn, is duidelijk. Dat ze zich niet laat zien,
beduidt, dat er iets niet in orde is. Daarom herhaalt hij de
vraag, waarop hij geen antwoord kreeg: „Waar is Claartje?"
„Ik denk... ik denk..." zegt vader ontwijkend, „dat ie eten
is gaan zoeken voor de poesjes."
Het is een raar antwoord. Maar aan twee kleine jongens
kan men dat nog wel geven. Ofschoon de oudste toch
vraagt: „Wat voor eten?"
„Nou, melk," antwoordt vader. „Melk van de koe. weet
je?" En hij zingt, op een wijsje dat hem te binnen schiet:
„Claartje is naar de koetjes, die geven haar melk zo zoetjes."
Carel lacht. En Barent herhaalt de laatste woorden: „Mel-
ke zoetjes."
Daarmee is het probleem, waar moeder poes zich ophoudt,
van de baan. Maar als ze 's middags nog niet bij de kinder
tjes is teruggekeerd, vragen de jongens opnieuw. Nu is ook
moeder in de schuur. Ze zegt, evenals vader: „Nee, ik weet
niet, waar Claartje is." Wat zij van vader heeft gehoord,
vertelt ze niet. De poes is wel teruggeweest in de schuur:
tweemaal heeft vader haar al gezien. Ze draaide wat om het
mandje heen, doch bekommerde zich niet om de jongen, die
nu onophoudelijk klagend piepen en waarschijnlijk honger
hebben. Tegen d'e avond is er nog maar één poesje in de
mand. De jongens kijken vader en moeder vragend aan en
Carel wil weten: „Waar zijn die andere?"
„Claartje is ze komen halen. Ik denk, dat ie ze ergens
anders heeft gebracht," zegt vader. Dat hij zojuist de twee
poesjes dood heeft gevonden en in de tuin heeft begraven,
verzwijgt hij maar liever voor de kinderen. De jongste
reageert nog niet op vaders antwoord, maar Carel zegt:
„Stoute poes, stoute Claartje."
(Wordt vervolgd)
Koord
danser
STOCKHOLM
In Zweden
is een nieuw
wereldrecord gevestigd. Een 19-
jarige koorddanser bracht 56 uur
en 16 minuten onafgebroken op
een kabel door. Overmand door de
slaap viel hij er toen vanaf. Hij
heeft nu de titel terug die een ri
vaal hem een maand geleden ont-
WARSCHAU
Sirene In Chelm in
Zuid-Polen
vloog een vrachtauto in brand. De
politie moest het vuur blussen om
dat de brandweer niet beschikbaar
was. De brandweermannen hadden
een feestje. Zij waren zo aange
schoten dat zijde sirene niet meer
hoorden.
SUKKELTJE
EN
BRUUNKE
Jammer dat de paraplu
weg is; het gaat nog regc
nen ook. Arme Bruunkt
wordt hoe langer hoe kle
veriger! Stikkeltje heef;
medelijden met hem. „We
moeten in vredesnaam
maar ergens schuilen!"
vindt hij „Moet je daar eens
de berg; laten we daar zolang ingaan!" stelt Bruunke voor.
