1937
KLEUMEND DEN HAAG
ZAG BRUIDSSTOET
Bruidsjapon:
vol margrieten
n
TOEN KONINGIN EN PRINS HUWDEN:
Europa kraakte; vijf
cent voor een sigaar
Buitenlandse pers toont
weinig belangstelling
Weinig publiek
Toch nog de zon
11
DINSDAG 10 JANUARI 1967
(Van een medewerker)
rIJ denken dezer dagen onwillekeurig en soms
met weemoed terug aan die gedenkwaardige
7de januari 1937. Dertig jaar geleden immers
is het alweer dat onze toenmalige prinses
IJuliana met prins Bernhard trouwde, en wat is er sinds-
I dien in de wereld al niet gebeurd.
De ouderen weten het nog wel hoe 1937 werd beheerst
door bittere armoe, ontstellende werkloosheid en dreigend
oorlogsgevaar, en de jongeren zullen over die crisis allicht
wel eens iets hebben opgevangen. Bromfietsen waren er
nog niet, televisie-apparaten evenmin, moderne hulpmid
delen waren er alleen voor de rijken, en lang niet in elk
huis stond een radio-ontvangtoestel. Laten wij u nog eens
meenemen door dat onvergetelijke jaar.
Het nieuwe jaar begint ple
zierig, want overal in den lande
leeft men naar het Prinselijk
huwelijk toe. Die schitterende
plechtigheid voltrekt zich op 7
januari 1937 in de Hofstad. Tien
duizenden slaan het kleurrijke
schouwspel gade; de zon laat
ons op deze kille januaridag
niet in de steek.
Het jonge paar brengt de wit
tebroodsweken door in de
Poolse plaats Krynica, waar het
logeert in hotel Patria, dat aan
Martha Eggerth en Jan Kiepura
toebehoort.
In de zomer leeft het Neder
landse volk opnieuw mee met
het Huis van Oranje, wanneer
prinses Juliana voor de radio
de komende blijde gebeurtenis
bekendmaakt, en het doet zulks
opnieuw wanneer prins Bernard
ie herfst een ernstig auto
ongeluk overkomt.
Spanningen
Europa kraakt in zijn voegen. De
Duitse Führcr Adolf Hitler houdt
vast aan zijn koloniale en andere
eisen, Italië verlaat de Volkenbond
en treedt toe tot het anti-komintern-
pact, en daardoor wordt de „As"
Berlijn-Rome bijzonder hecht. Maar
de rust in Europa komt zulks aller
minst ten goede.
Het wakker geschudde Engeland
gaat eveneens wat aan zijn bewape
ning doen, om zoals premier
Chamberlain zegt de vrede te be-
1 waren, en andere mogendheden vol
gen dit voorbeeld. Het is duidelijk:
Hitier reikt naar de wereldmacht,
en stuurt op een tweede wereldoor
log aan.
De Amerikaanse president Roose
velt zegt te hopen buiten het con
flict te blijven, doch het geeft de
burger in Europa moed wanneer hij
eraan toevoegt dat de gebeurtenis
sen in Europa hem niet onverschil
lig laten. In Spanje maakt men el
kaar kapot om Franco in het zadel
te helpen, en in Rusland eist de
openbare aanklager Wysjinski tegen
17 personen de doodstraf in het
Trotzkistenproces.
Belastingen hoger
De internationale toestand beroert
ook ons land, en noopt de mi
nister-president, dr. H. Colijn, een
belastingverhoging aan te kondigen,
ter dekking van de defensieuitga
ven. De economische toestand is ver
re van rooskleurig, en men doet van
alles om het lamgeslagen bedrijfsle
ven weer op gang te helpen.
Zo gaat men wol uit ondermelk
?n epn begin met de drooglegging
van de N.O. Zuiderzeepolder maken.
Rotterdam begint aan de bouw van
de Maastunnel. Amsterdam vat het
Bosplan op, in Apeldoorn leggen
werklozen het park Berg en Bos
aan, en op initiatief van wethouder
Buurman wordt in de Residentie de
actie „Den Haag werkt weer" op
touw gezet.
Dit alles is bedoeld als een stimu
lans om de werkgelegenheid te ver
groten. Het gaat inderdaad wat be
ter dan het jaar ervoor, doch uit de
impasse komt men niet. Op een ge
geven moment telt ons land 400.000
werklozen.
De mensen worden ook vin
dingrijk, er zijn er die zelf (clan
destien) margarine bereiden. Van
zelfsprekend is men goedkoper uit
dan in de winkel. De boel is spot
goedkoop weliswaar, doch de beur
zen geven bij de meesten de bodem
te zien. Damespumps kosten 2,69.
2 ons Haagse leverworst 9 cent. en
48 cent een kilo cacao.
Er worden roofovervallen ge
pleegd op dr. De Ridder aan het
Oranjeplein en op een auto van de
posterijen in de J. P. Coenstraat.
Ingebroken wordt bij Van Willigen
in de Spuistraat en in het Ringen-
huis aan de Prinsegracht. Invallen
voor hazardspel worden gedaan in
woningen aan de Zeekant en de
Van Lansbergestraat, en op de Be-
zuidenhoutseweg wordt de Haar
lemse garagehouder Hes het slacht
offer van roofmoord.
Het Bospad, het gebouw van de
Pensioenraad en het tentoonstellings
gebouw Houtrust worden geonend.
Het laatste wordt ingewiid met ..De
Hofstadbloem". en wat later vindt
er de luchtvaarttentoonstelling
AVIA plaats. De spoorlijn Den
Haag—Utrecht wordt geëlectrifh
Bruidskinderen
Jacoba Albertine Christine Ruth
Wilhelmina van der Hoeven (Coosje)
is drie jaar oud. Zij is de dochter
van de heer en mevrouw Van der
Hoeven-Viëlor en de kleindochter
t an mr. J. tan der Hoeven, particu
lier secretaris van de Koningin.
dezelfde autobaan geo-
Wereldjamboree
In Texas vliegt door ontploffing
van een gasbuis een school in de
lucht (399 doden). Vogelenzang heeft
zijn Wereldjamboree, Parijs zijn we
reldtentoonstelling, en in Huizen
haalt men de oude zendmasten neer.
's Werelds grootste baggermolen
„de Kantoeng" vergaat voor de kust
van Engeland, de flottieljeleider
Tromp en de Nieuw Amsterdam lo
pen van stapel, het luchtschip Von
Hindenburg en het KLM-toestel
Specht verongelukken. In Rotter
dam gaan vier opslagplaatsen van
Pakhuismeesteren in rook op, en
onder de Nederlandse hazenstand
heerst mond- en klauwzeer.
De dichter G. W. Lovendaal wordt
90, Lord Baden Powell 80, W. H.
Vliegen 75, Toscanini 70, en Rika
Hopper, Buziau en Kees van Dongen
60 jaar. De 87-jarige mevrouw Theo
^lann-Bouwmeester viert haar
70-jarig toneel jubileum, Bouwe Vlas
(commandant van Het Leger des
Heils) treedt in het huwelijk, Jacob
Hamel dirigeert 25 jaar het Haags
Gemengd Koor, Annie van de Lugt
Melsert-van Ees speelt voor de 600e
maal Boefje.
Van ons heen gaan de Ameri
kaanse staatsman Rood, Rockefeller,
de gevleugelde mens Clem Sohn, de
Britse staatslieden Austin Chamber
lain en Ramsay Mac Donald, de
Tsjechische president Masaryk, ge
neraal Ludendorff, de zigeunerko
ning Kevik, de Poolreiziger Scott
Hansen, de uitvinder Edison, de
componist Ravel, de dichter Ver-
wey, de beeldhouwer Dupuis, de zan
geres Helene Treep-Cals, de actrice
Esther de Boer-van Rijk.
Fanny ontdekt
Burgemeester Droogleever For-
tuyn opent het gereed gekomen Fey-
enoordstadion, Puck van Heel wordt
onze record-international, en Bak-
huys (HBS) en Van Nellen (DHC)
De zesjarige Jonkheer Arnoud Jan
de Beaufort is de zoon van Jonkheer
de Beaufort en mevroutc de Beaufort-
Jonkvrouwe Sickinghe. Zijn moeder
was van 1951 tot 1953 gouvernante
van de vier Prinsessen.
Een foto van het Koninklijk paar, genomen door hoffotograaf
Franz Ziegler.
zetten een streep onder hun inter
landloopbaan. Nida Senff, Jopie
Waalberg, Cor Kint en Iet van Feg-
gelen brengen ons land aan de
zwemtop, en Willy den Ouden zegt
de wedstrijdsport vaarwel. Euwe
verliest de schaaktweekamp tegen
Aljechin, Arie van Vliet fietst zich
naar de wereldtitel sprint. Het kop
pel Pijnenburg-Slaats wint de Ant
werpse zesdaagse en op de sintel-
baan ontdekt men Fanny Koen.
Emile Zola wordt bekroond als de
beste film van het jaar, maar ook
de Nederlandse speelfilm Pygmalion
met Lily Bouwmeester, Johan de
Meester en Eduard Verkade mag er
zijn. Johan Kaart volgt in de Bouw
meesterrevue Siem Nieuwenhuizen
op. Lou Bandy is heer en meester in
de Haagse Scala, en Jacques van
Bijlevelt en Octave van Aerschot
V*
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG De bruid van
vandaag zag er bijzonder char
mant uit in haar prachtige toilet
van witte cloqué zijde van het
Parijse modehuis Bianchini) met-
lange mouwen en ingeweven
margrietpatroon.
De vijf meter lange sleep was,
evenals het lijfje, geborduurd
met margrieten, de motieven
van het weefsel volgend. De
grootste breedte van de sleep
was 2.20 meter. Het borduursel
was geleverd door het huis Hu-
rel te Parijs.
Ook in de diadeem van de
Prinses zaten margrietmotieven.
De blaadjes waren van diamant,
het hart was een parel.
Evenals de Kroonprinses had
prinses Margriet haar bruidstoilet
laten ontwerpen door het modehuis
Linette in 's-Hertogenbosch.
Alerts
De bruidsmeisjes droegen japon
nen van lichtblauw zijden cloqué,
waarvan de hals was afgezet met
witte nerts. Ook de mofjes waren
van dit bont vervaardigd. De hoed
jes waren uit dezelfde stof gemaakt
als de japon. De corsages van de
bruidsmeisjes waren van fresia's.
Ook de bruidskinderen zagen er
schattig uit. Coosje van der Hoeven
droeg een toiletje van witte otto-
manzijde met bijpassend kapje. Ar
noud Jan de Beaufort had een lan
ge zwarte broek van ribfluweel en
een witte zijden blouse aan.
De Koningin droeg een robe van
smaragdgroen fluweel. Daarover
had zij een bepassende driekwart
mantel. Haar sjaal en hoed waren
van sabelbont.
Borduursel
Het toilet van prinses Beatrix be
stond uit een lange japon van tur-
kois-achtige zijde, waarvan hals en
zoom waren geborduurd. Haar lan
ge mantel was van zijde en had een
vaag bloempatroon. In haar hoed
waren verschillende kleuren van
het borduursel verwerkt.
Prinses Irene droeg een indigo
japon van wollen lamé met een 1
witte nertscapuchon. De japon was |j
met zilverdraad doorweven en af
gezet met witte nerts.
De moeder van de bruidegom, I
mevrouw van Vollenhoven-De Lan-
ge, was gekleed in een japon met
bijpassende jas van grijsblauwe
stof (waarin beige motieven), afge
zet met nerts. De hoed was van de
zelfde stof en was ook met bont af-
gezet.
Richard Tauber
Ons land wordt bezocht door The
Mills Brothers, de Wiener Sanger-
knaben, Toscanini, Jacques Thibaud
Frits Kreisler, Maurice Chevalier,
Richard Tauber. Op het witte doek
excelleren Greta Garbo, Mariene
Dietrich, Deanne Durbin, Lilian Har
vey, Irene Dunne, Clark Gable, Wil
ly Fritsch, Willy Forst, Paul Hörbi-
ger, Tyrone Power, Spencer Tracy,
Charles Laughton, Jean Gabin, Ro
bert Taylor, Bing Crosby, Emil Jan-
nings, George Formby, en natuur
lijk Stan Laurel en Oliver Hardy.
Veel is sindsdien gebeurd, het
„Oranje boven" is gebleven.
DEN HAAG Prinses Margriet en
de heer P. van Vollenhoven ontvingen
bij hun huwelijk vele geschenken. Van
het Nederlandse volk kwamen: 48-de-
lig tafelzilver, 48-delig glaswerk, een
schommelbank, een lamp, een ikoon,
een Empire eettafel, bijzettafeltjes, een
rubberboot en van verenigingen o.m.
een antieke scheepsbel, een anker voor
de tuin, zilveren schalen, dito servie
zen, schilderijen, een handgeknoopt
smyrnatapijt met margrietmotieven,
een 17-de eeuwse Hollandse linnenkast
(van het Schiedamse gemeentebestuur),
een antieke porseleinkast (van prinses
Beatrix en prins Claus), Chippendale
kandelabers, een antiek olie- en an-
zijnstel en een zilveren presenteerblad
(van de Haagse Kamer en Koophan
del).
Centrum in Grafelijke Zalen
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG De belangstelling
bij de buitenlandse pers voor
het huwelijk van prinses Margriet
en mr. Pieter van Vollenhoven
was aanzienlijk geringer dan die
(Van onze verslaggevers)
DEN HAAG Het ivas een prachtig schouwspel, de kleurrijke stoet met de dam
pende paarden in draf door de Haagse straten te zien gaan. De dagmiezerig en ivaterkeud
begonnen, klaarde op, en terwijl prinses Margriet met haar bruidegom naar de raadzaal
togen, braken de grijze wolken en ging er een zonnetje schijnen.
Veel publiek was er niet. Een
paar honderd belangstellenden
op het voorplein van Huis ten
Bosch, langs de route vaak
meer politiemannen dan bur
gers, hier en daar groepen
ambtenaren (die vrijaf kregen
om de stoet te zien).
Soms ineens een vleug spontane
feestelijkheid. Vertegenwoordigers van
een firma deelden op Plein 1813 met
gulle hand rode, witte, blauwe en oran
je ballonnetjes uit. Kinderen en oude
ren zwaaiden er enthousiast mee, toen
de stoet langs kwam.
Spontaan
Spontaan was de demonstratie van
een groep jongelui, die waren getooid
met oranje en een spandoek bij zich
droegen, waarop de woorden „Oranje-
Den Haag" waren te lezen. Ze liepen
zingend door de Parkstraat, over het
Plein 1813 en door de Alexanderstraat,
er was geen politieman die het in
zijn hoofd haalde, de jongens en meis
jes een strobreed in de weg te leggen.
Toen de gala-berline met het stra
lende bruidspaar in zicht kwam,
gingen zij er zingend en juichend in
looppas naast lopen.
Prinses Margriet en haar bruide
gom waren met dit hartverwarmen
de huldebetoon kennelijk ingenomen.
Ze lachten en zwaaiden tegen de
jongelui.
Geroezemoes
Van lieverlee waren er wat meer
mensen op straat gekomen. Gelukkig,
want om halftien was da binnenstad
uitgestorven.
„Wo sind die Menschen vroeg een
Duitse cameraman op het Lange Voor
hout. Er waren geen mensen, alleen
politieagenten. Te voet, of te paard.
Geen automotor liet zich horen: al
leen geroezemoes van gesprekken van
groepjes mensen, hinneken van paar
den en af en toe geronk van een aan-
gierende politiejeep.
Een wandeling voor de met „drang
hekken" afgezette binnenstad beklem
de evenzeer als een verblijf in een
belegerde stad.
Voorhout stonden groepjes politiemnn-
Rond iedere boom op het statige
ncn te praten. Persmensen met gele
banden om de arm liepen heen en
weer. en fotografen mopperden op
Vreemd gezicht: hir en daar een
het langdurige duister van de ochtend,
vertegenwoordiger van da schoolpers
met een gele band; een jongen ol
een klein meisje, die zich van hun
waardigheid bewust onder de afzet-
hekken doorkropen en zich tussen
de pratende politiemensen begaven.
Passeerde iemand zonder gele band.
dan werd hij of zij door alle ordebe
wakers argwanend nagekeken.
Een meelijwekkend gezicht.
Uitgestorven
De binnenstad was tussen negen
en tien uur een uitgestorven stad.
Een soort belegerde vesting, waar
ieder zich binnenshuis bevond, in
afwachting van hetgeen zou gaan
gebeuren.
De enkele bezoeker, die gekomen
was om het bruiloftsfeest mee te
vieren, droop bij het zien van de op
catacomben lijkende, kennelijk
zwaar bewaakte huizen en wegen
direct weer af, alsof hij een koude
douche kreeg.
Nee, Den Haag zou niet zo sterk
worden bewaakt, was gezegd.
Om half tien: een binnenstad
alleen bevolkt door politie.
Toch: toen de stoet eenmaal reed,
kwamen de mensen, moeders met
kinderen vooral. Ze juichten nauwe
lijks Den Haag juicht nooit
stampten de voeten warm en bespra
ken de geruchten over de provo's.
Provo's: hèt gesprek langs de route.
Doen ze wat? Doen ze niks? Hier en
daar plotseling pamfletten, gericht tot
ons volk, tot bevriende staatshoofden
en ordebewaarders.
Een onnozele tekst: „Een zalig
Nieuwjaar, en dat er nog vele bom
men mogen vallen. In naam van dc
westerse beschaving en de lieve cul
turele vrede, Amen."
Geen rookbommen? Het leek er soms
wel op, maar dat kwam door de damp
van de paarden, en dat bracht het
publiek weieens in verwarring.
Het bleef rustig in het centrum van
de stad. Een sterke politiemacht stond
opgesteld gezicht naar het publick
om de kleinste ongeregeldheid de
kop in te drukken.
Het was gelukkig niet nodig. Er was
ook zo weinig publiek. De kou en ook de
televisie, die met 41 camera's de plech
tigheden volgde, zullen er niet vreemd
aan zijn geweest. De Hagneaars-thuis
hadden trouknes ook last van de politie,
zij het indirect: de aanwezigheid van zo-
Bewaking
De Korte Poten was geheel afgezet
door manschappen van de Koninklijke
marechaussee. Ook de straatjes die erop
uitkomen, waren ontoegankelijk.
De palfernier-koetsier had enige moei
te de zes paarden de scherpe bocht var
het Plein rond te krijgen.
De ramen van het glazen rijtuig, waaa
het bruidspaar in zat, waren enigszins
Bij de raadzaal in de Javastraat stond
het publiek rijen dik, toen de bruids
stoet kort na half elf arriveerde. Er wa
ren ook hier geen incidenten. De politie
agenten hadden het gemakkelijk. Ze wa-
reen geduldig kinderen behulpzaam, die
hun ballonnetje achter de hekken had
den laten vallen.
De afsluiting van de binnenstad heeft
vooral de leveranciers veel ongemak op
geleverd. Men zag melkhandelaren en
bakkers met kratten met flessen of man
den met brood sjouwen.
Ook de Tweede-Kamerleden konden
niet, zoals gebruikelijk het Binnenhof per
auto bereiken. Men zag hen bij tiental
len de stille binnenstad doorkruisen met
koffertjes of uitpuilende aktentassen in
de hand.
JfEN oranjefeest zonder balon-
netjes is nauwelijks denk
baar. Reeds vroeg in de morgen
deden de straathandelaren in
Den Haag goede zaken. Voor de
kinderen was de dag al goedj
voor de feestelijkheden ter gele
genheid van de trouwdag van prin
ses Beatrix en prins Claus op 10
maart vorig jaar. Slechts een
handjevol buitenlandse journalis
ten, merendeels Franse en Duitse
verslaggevers, was naar Den Haag
gekomen om de plechtigheden te
verslaan.
De Rijksvoorlichtingsdienst had in de
Grafelijke Zalen aan het Binnenhof,
dezelfde ruimte, waarin eens de maal
tijden voor Graaf Floris V werden
bereid, een perscentrum ingericht,
waar de naar schatting tweehonderd
journalisten alle mogelijke facilitei
ten vonden: telefoon- en telex verbin
dingen en voor de fotografen appara
tuur om foto's direct over te seinen.
Voor de fotojournalisten was boven
dien de dienst van de NV Aeronaut
paraat om volgeschoten filmrolletjes
per speciale koerier naar Schiphol te
vervoeren voor verdere verzending
naar, het buitenland.
BELGIË
Ook uit de geringere belangstelling
voor de televisie-reportage van het
huwelijk bleek, dat het huwelijk in
het buitenland minder tot de verbeel
ding sprak. Alleen België nam de di
recte uitzending over. Andere Euro
pese landen namen genoegen met
korte filmbeelden van de hoogtepun-
Na de krachttoer bij het huwelijk van
de Kroonprinses had de RVD het de
afgelopen dagen veel gemakkelijker.
Drijvende op de ervaringen, opge
daan in de weken, die aan 10 maart
1966 voorafgingen, had de RVD wei
nig moeite om aan de meest uiteenlo
pende wensen van journalisten, foto
grafen, radioreporters en regisseurs
en cameramensen van televisie en
film te voldoen.
PASJES
Het administratieve personeel van de
RVD heeft overigens in de afgelopen
dagen volop werk gehad met de
verstrekking van doorlatingsbewij-
zen aan persvertegenwoordigers, die
tevoren door de Haagse politie waren
„gescreend". Met het Hof heeft de
RVD voortdurend overleg gepleegd
over de bijzondere wensen van de
visuele pers. Eén van de RVD-functi-
onarissen zei hierover: „Het Hof
heeft veel begrip getoond voor de
verlangens".
In de Grote Kerk waren dertig a 35
fotografen en een groot aantal came
ramensen van televisie en filmjour
naal. De RVD had de kerk „uitge
licht". zodat alle fotografen hun
werk konden doen zonder gebruik te
maken van hun blitz-apparatuur. In
de raadzaal hadden ongeveer tien fo
tografen een plaats gekregen.
KOERIERS
Drie medewerkers van de RVD ston
den in de kerk de schrijvende journa
listen ten dienste. Zij namen hun ko
pij mee en overhandigden die via
een luik aan koeriers, die buiten ston
den te wachten. Ook de filmrolletjes
werden via dezelfde weg getranspor
teerd. De koeriers, die de films naar
de nationale luchthaven moesten
brengen, kregen in de stad begelei
ding van motoragenten van de
Haagse politie.
De voorbereidingen voor de persrege
ling hebben drie maanden in beslag
genomen. De eerste bespreking werd
gehouden in aanwezigheid van verte
genwoordigers van de Haagse politie,
gemeentelijke voorlichtingsdienst,
PTT, NRU, NTS, Federatie van Ne
derlandse Journalisten en Federatie
van Nederlandse Persfotografen. De
details werden daarna in talrijke an
dere vergaderingen nader uitge
werkt
