Strijd tegen
armoede
ee
MENINGEN LOPEN
STERK UITEEN
DIT WAS ONS FORMULIER
TAKEN VAN DE KERK ANNO 1967:
„Maak boodschap
toch eens waar''
Prioriteiten
voor de kerk
Benadering van kerken
ouderwets-modem
is
NIEUWE LEIDSE COURANT
ZATERDAG 31 DECEMBER 19fo
STEEDS nieuwe taken worden de kerk op haar schouders gelegd. Waaraan zal zij in het komend jaar haar aan
dacht primair moeten besteden
Het ziet ernaar uit, dat net als de economen en de politici op hun terrein, ook de kerk een prioriteitenlijst
zal moeten opstellen. Het belangrijke zal een plaats moeten innemen na het noodzakelijke.
sen, die in het afgelopen jaar op kerkelijke con
ferenties en in. de kerkelijke pers geuit zijn, een ne
gental voorgelegd aan zeventig prominente Neder
landers. Wij vroegen hen: welke taak vindt U nu
voor de kerk in 1967 het meest urgent? Daartoe ga
ven zij de genoemde wensen nummers van 1 tot 9.
Wij verwerkten deze lijsten weer in een eindlijst,
die men hierbij aantreft.
Natuurlijk moet men deze lijst moeite blijkt te tolereren, een ei-
met grote voorzichtigheid hante- genwillige compensatie wordt ge-
Jongeren, journalisten en vrouwen vin
den de vrede in de wereld de belangrijkste
taak van de kerk anno 1967. Politici en pre
dikanten leggen de nadruk op zending en
evangelisatie, terwijl zij die nauw betrokken
zijn bij de zending, de oecumene en de oecu
menische hulpverlening, willen, dat de kerk
haar aandacht primair richt op de hervor
ming van de structuren van de samenleving
Enkele markante dingen komen naar vo
ren, als we de mensen, die aan onze enquêtt
meewerkten, in verschillende groepen in
delen.
representatief.
Ook moet men bedenken, dat
door imperialistisch en dreigt
een clericalisme, dat héél het le-
ven wil beheersen en voorts
de negen prioriteiten door ons ge- wordt de aandacht afgeleid van
formuleerd zijn. Velen formuleer- wat wezenlijk de roeping van de
een bloemlezing. Vooral de zorg
voor de jeugd kwam daarin naar
voren.
Sommigen schrapten beslist
een aantal zaken niet omdat
zij ze op zichzelf piet belangrijk den ™nd «««Hu*
vonden, maar omdat zij meen- meeste) punten even belangrijk
den, dat ze niet behoren tot de en urgent Kan men voor de kerk
Even urgent
Een groot aantal geënquêteer-
Jongcrcn
Journalisten
Politici
Predikanten
Zending/Oecumene
1 3 6 5 4 8/9 8/9 7
13754 8 69
3 4 18
2/3 5/6 7 2/3 4 5/6 8
taak van de kerk als kerk.
Eigenwillig
Zo schreef het Eerste Kamerlid
de heer H. Algra ons: „Het is een
bedenkelijk verschijnsel, dat
juist in die kerkelijke kringen,
waar men ruimte maakt voor al-
eigenlijk wel een prioriteitenlijst
opstellen? Wat genoemd is, moet
allemaal gebeuren.
Toch menen wij, dat dit een
prioriteitenlijst niet uitsluit Zo
gaf iemand als zijn mening, dat
hij de kerkelijke eenheid zeer be-
lerlei wind van leer en zelfs de langrijk vond, maar dat daar nu
loochening der heilsfeiten zonder al zoveel jaren aandacht aan was
besteed, dat de kerk er nu eens
goed aan zou doen, dit vraagstuk
even uit te stellen. Wie weet valt
die eenheid ons dan niet als een
vrucht in de schoot, wanneer wij
samen aan andere dingen gaan
werken.
Wens
De prioriteitenlijst voor de
kerk Anno Domini 1967, die men
hier vindt, blijft maar van be
trekkelijke waarde. Toch blijkt
er een duidelijke wens uit dat
de kerk zich inzet in de strijd
tegen de armoede en voor de vre
de in de wereld.
Zo blijkt, dat de strijd tegen de
armoede door geen van deze groe
pen op de eerste plaats wordt ge
noemd. Van alle ondervraagden
noemde slechts zes procent de
strijd tegen de armoede nummer
Veel meer mensen noemden de
vrede in de eerste plaats (18 pro
cent). Anderen echter (met name
politici en predikanten) gaven de
vrede een lagere plaats op de
lijst, omdat zij hier niet direct
een taak voor de kérk zagen.
Iets dergelijks deed zich voor
bij „de vraag, hoe de kerk weer
een belijdende kerk kan wor
den". Maar liefst 21 procent
noemde dit het voornaamste pro
bleem voor de kerk. Daarentegen
noemde 44 procent deze vraag punten uit: de kerkelijke eenheid
pas op de zevende, achtste of ne- vinden zij minder belangrijk dan
gende plaat, als ze ham ten- de andaren, dia tvi, ondervraag- d e v ™al Vn'iuf on de con aran
minste niet geheel doorgeschrapt den. We zullen dit wel zo moeten £Jrlr J
hadden. Op dit punt lopen de opvatten, dat voor hen de kerke- Genève £m de orde ziji gèweest
meningen dus ook sterk uiteen, lijke eenheid geen probleem is, l*eneve aan ae orae z"n geweest-
maar al lang een realiteit. Mis- Vermoedelijk komt het mede
ArmA0il* schien dat het woord „gesprek" door de wat duistere formulering
Mrmoeae in deze vraag hen afschrikte: door ons van dit punt, dat velen
T» geen eenheid praten, maar een- dit geen belangrijke plaats
Da stnjd tegen de armoede heid docn, hun lijstje gaven
daarentegen kwam constant uit j j e
Verder vinden de mensen van
de zending en de oecumene hei
het belangrijkst dat de kerk aan
dacht besteedt aan de hervor-
Zending
r>„ artnv, r,rr minS van de structuren van de
De mensen van de zending en s *nlpvini, nnHat UlITWn
De vragen, die te maken heb
ben met de samenleving van
man en vrouw voor en in het hu
welijk, worden blijkbaar minder
urgent geacht, dan wel eens ge
dacht wordt. Alleen de dames
en de jongeren gaven aan deze
groep niet de laatste plaats.
Vrouwen vinden de taak van
de kerk in de strijd tegen de
discriminatie kennelijk belang
rijker dan de mannen. De politi
ci zetten dit pas op de achtste
plaats, waarschijnlijk omdat zij 9aan op ait onderwerp, de
verkondiging van de kerk,
Erg belangrijk achten ve
len, blijkens hun nadere in-
-Zij-
gaven
hun
mening
Aan onze enquête verleenden
onder anderen de volgende per
sonen hun medewerking. De
meesten vertegenwoordigen het
kerkelük leven in brede scha
kering. Daarnaast kozen wij
mensen uit het maatschappelijk
leven en de politiek.
Pastoor M. J. Aarents, Haar
lem. ds. H. G. Abma, Gouda, H.
Algra. Leeuwarden, dr. J. W.
Beerekamp, Hoogeveen, ds. K.
Berveling. Rotterdam, ds. G.
Boer. Katwy'jk, J. Bos. Odijk, E.
G. Boshuijzen, Bussum, dr. J.
L. P. Brants, Goes, pater C.
Braun, Rotterdam, dr. R. H.
Bremmer, Enschede, ds. I. de
Bruyne, Rotterdam, ds. J. H.
Carlier, Kampen, lt.-kol. A. A.
van Dalen, Amsterdam, drs. G.
Fafié, Hilversum, ds. H. G.
Groenewoud. Amersfoort, d.s. H.
Harkema. Zeist, ds. A. Hilbers,
Zwolle, prof. dr. L. J. van Holk.
De Bilt, mevrouw ds. H. van
Holk-Meyer. De Bilt, ds. T. B.
van Houten. Aalsmeer, ds. F. E.
Huizinga, Hengelo, prof. dr. J.
W. van Hulst, Amsterdam, ds.
J. Karelse, Goes, D. van Kat
wijk, Velp, G. A. Kieft, Utrecht,
pater J. van Kilsdonk, Amster
dam. mevrouw M. C. E. Kloos-
terman-Fortgens. Voorschoten,
ds. G. P. Klijn, Driebergen, H.
Koekoek. Bennekom, dr. H. B.
Kossen, Zeist, mr. R. W. Kijl-
stra. Utrecht, ds. F. H. Lands
man. Den Haag. dr. H. M. de
Lange, Den Haag, J. B. Looyen.
Utrecht, ds. P. J. Mackaay,
Oegstgeest, ds. A. van der Most,
Rotterdam, ds. P- J. Mietes.
Zeist. dr. W. R. M. Noordhoff.
Rotterdam. F. Oudejans. Breda.
A. Ramaker. Rotterdam, prof.
dr. H. N. Ridderbos. Kampen,
mevrouw W. M. Ridderbos-de
Rooij, Amsterdam, mr. H. van
Riel. Den Haag. B. Roolvink,
Hilversum, mejuffrouw mr. J.
C. Rutgers. Amsterdam, ds. L.
Rijksen, Rotterdam, ds. Y.
Schaaf, Pingjum. M. W. Scha-
aam, mejuffrouw I. Sennema,
Rotterdam, prof. dr. P. Smits,
Den Haag. mejuffrouw G. R.
Stienstra. Amersfoort, drs. A. D.
W. Tilanus. Arnhem, mevrouw
B. J. Velema-Benschop, Ugche-
len. prof. dr. J. Verkuyl. Am
sterdam. J. M. P. J- Verstegen.
Den Haag, H. H. Wemmers. Den
Haag.
De groepen .jongeren" en
„journalisten" werden versterkt
door een aantal redactieleden
van onze krant. Hun inzendin
gen hebben wij voor de grote
totale lijst vanzelfsprekend bui
ten beschouwing gelaten.
Zo stelden zeventig prominente Nederlanders op ons
verzoek hun prioriteitenlijst op:
De kerk moet in 1967 haar aandacht besteden aan
1. stryd tegen de armoede
2. vrede in de wereld
3. kerkelijke eenheid
4. hoe zü weer een belijdende kerk kan worden
5. zending en evangelisatie
6. strijd tegen discriminatie
7. moderne theologie
8. hervorming samenlevingsstructuren
9. nieuwe moraal.
dat wil zeggen -
er zich thuis kunnen voelen. (Op-,
merking van een gereformeerde).
Wat minder schermen met ge
leerde theologische werken, meer
j gewoon en eenvoudig het
om met de Woord brengen, zodat iedereen
C7
woorden van de heer Frans het begrijpt en er wat aan heeft.
Oudejans, perschef van de Vooral de zeer eenvoudigen van
bisschop van Breda, te spre- g^d(!)0pme,'king van een H
ken- het waar maliën van Door het „dringend aan de orJ
de Boodschap van het Chris- de stellen, van de Boodschap de
iendom tegenover de groeien- leden te activeren tot een getui
de massa, die het begrip Kerk gfnd ®n. dienend in de wereld
-staan (vindt een lutheraan). Dan
zal die Boodschap ook buiten de
kerk „aanslaan", want volgens
mij (hier spreekt ds. Ype Schaal
hervormd zendingspredikant j
heeft de buitenkerkelijke mens
Ongevraagd is er bij de peiling zeer veel kritiek regentencolleges, houdt, eens op
op „de" kerk losgekomen. Een greep hieruit: Laten d|0^ delenDit
we beginnen met het Eerste-Kamerlid mr. H. van bjj V00rbaatl
Riel (liberaal), die zegt geen lid van enig kerkge
nootschap te zijn en daarom ook niet wil aangeven
waar de kerk in de eerste plaats belangstelling voor
zou moeten tonen.
Eigentijds
Dodend
Boer Koekoek:
Tien Geboden
houden
„Zoeken naar eigentijdse vor
men" is al eveneens een vaak
gesignaleerde opmerking, die we
refereert aan onze poging om het religieuze slijta- op de peilingsformulieren aan- ken en nagejaagde eenheid
vraagstelling inzake huwelijk en ge-proces^wat^ op te houdernjta troffen De kerk blijft maar slechts een uiterlijke zaak. Ik gc- „"ieV
innerlijk in ons
HU
omdat deze begrippen inherent;
lijken te zijn gemaakt met fagade
en traditie. Waaraan een anonie-
me christen-kunstenaar wil toe-
Christus voegen: Als wij (kerkmensen) er
nog altijd niet in slagen de enor
me afstand tussen woord en
daad te verkleinen, dan is elk
streven verwoord in uw program-j
mapunten hoogmoedig, schijn-1
heilig en belachelijk in de ogen;
van buitenkerkelijken.
Kort en goed: kerk, durf in de
lijstje van Boerenleider H. Koe- sexualiteit en constateert dat de feite ziet "hij in de huidige opstel- -
koek, waarmee hy dus onze mee«te kerken daar maar een bij- ling van de kerkelijke orthodoxie voortborduren °P oude stram.e- oof. dat
negen punten voorbijging. Als zonder slap standpunt over inne- in ons land een benadering die nen en is hoogstens wat voorlijk loofsbeleven
tweede punt, waaraan de kerk men. Wie meent aan de hand voor het zg. modernisme van vijf- in haar spreken, maar wat bereik
zijn inziens aandacht moet be- van een geopenbaarde waarheid tig, zestig jaar geleden al gold.
steden, noemt hij dan de her- de mensen voor te moeten lich- De kritiek van binnen-kerkelij-
vorming van de structuren van ten, aldus mr. Van Riel, zocke ken aj evenmin mals. Laten
niet steeds excuses maar bepale we tocb eens ophouden al maar
je daarmee? Aldus een hervorm
de samenleving.
Neen, ik zie er niets meer in,
„Leven naar Gods Woord
zich houden in woord en daad. De strijd tegen de armoedezelf de
in handel en wandel aan de die gemiddeld als eerste uit de gaan doen, verzucht de baptist,
Tien Geboden, opdat de Kerk bus is gekomen, plaatst de voor- in de wijze waarop veel ker- maar op de achtergrond dringen, ten die zich kerk noemen deden
en haar genieenschap als voor- zitter van de BP op de tiende ken deze en tal van andere bran- van de gewone kerkmensen, die er goed aan, zichzelf maar op te
beeld kan zijn voor de leefwijze en onderste plaats. Negen is bij dende vraagstukken benaderen veel meer bij het kerkewerk be-
de wereld." hem de strijd tegen de discri- kan de heer Van Riel niets an- trokken zouden moeten worden.
Dat is het eerste punt op het minatie.
ders zien dan een krampachtige Dominees, kerkeraden en andere lijke, in casu onchristelijke, be-
H. KOEKOEK
UITERSTEN
RAKEN
ELKAAR
Dat uitersten in deze enquête
elkaar soms op merkwaardige
wijze raakten, bleek meer dan
eens.
DS. L. RIJKSEN (Gereformeer
de Gemeenten) noemde als eerste
en zijns inziens voornaamste
punt, dat de kerken eens met el
kander in de schuld mochten ra
ken en zouden gaan leren, dat zij
niets kunnen doen buiten God en
Christus om.
En PROF. DR. L. J. VAN
HOLK (remonstrant) formuleer
de als speciaal punt in afwijking
van onze lijst „bidden om veelzij
dige vernieuwing door de Heilige
Geest."
Wy vroegen cyfers te zetten voor deze wensen in volgorde van belangrijkheid. Hier staan ze dus in
een willekeurige volgorde.
De kerk zal in 1967 aandacht moeten besteden aan
de hervorming van de structuren van de samenleving, opdat we kunnen komen tot een nationaal verantwoorde
maatschappij
zending en evangelisatie, waarbij de Woord-verkondiging voorop moet staan in eigen land en daarbuiten
de vraag hoe zy weer een bclydende kerk kan worden. Daartoe is een studie van de bijbel en de belijdenisge
schriften noodzakelijk.
de stryd tegen de discriminatie. In de eerste plaats tussen de rassen om tot integratie te komen, maar ook tussen
bevolkingsgroepen en landen.
de moderne theologie, zoals die via Bultmann, Robinson en de jongere theologen tot ons komt. De kerk zal een
eigen antwoord moeten formulerer
de stryd tegen de armoede in de wereld. Door akties zal zij jonge kerken en staten moeten helpen opdat de ergste
nood gelenigd kan worden.
de vragen die te maken hebben met de samenleving van
moraal, geboortenbeperking etc.
we denken! Ik geloof, dat God
zijn Kerk vergaderd houdt uit al
le kerken en dat de uiterlijke
grenzen er weinig toe doen.
Of zo
mer, (vrijgemaakt) gerefor-
naar binnen gericht (meer), durf
je al experimenterende aan te
éen zijn dan passen, zodat je verstaan wordt
en zodat dan ook je kerkmensen
minder wereldvreemd zullen wor
den. (gereformeerde jonge
vrouw).
Jeugd zoekt
nieuw elan
„De jeugd moet geïnspireerd
worden tot een blij en nieuw
elan voor God en Zyn Rijk", vul
de een van de ondervraagden als
zijn eigen gedachte in.
Hoewel wij op ons formulier
de jeugd niet genoemd hadden,
werd zij in de beantwoording
vaak genoemd. Zoals: „De jeugd
in aanraking trachten te brengen
met de levende Christus" (ds. P-
J. Mietes, vrij-evangelisch).
De jongelui zelf meenden, dat
er meer aandacht moet worden
besteed aan de nieuwe denkbeel
den van dc jeugd en dat de kerk
zich moet aanpassen aan de mo
derne samenleving.
Zij brengen het soms ontwape
nend onder de aandacht; zoals de
ze hervormde: „Natuurlijk,
kerk is feitelijk voor iedereen
toegankelijk. Maar toch: maak
die kerk toegankelijk voor IE
DEREEN. De kerk is voor velen
een verschrikking, omdat de
„dienst" zo saai wordt geacht.
Waarom niet wat meer moder
ne muziek? Waarom niet meer
speciale jeugddiensten (elke zon-
i en vrouw, voor en in het huwelijk, zoals de nieuwe meerd predikant, die nadrukke-
lijk als prioriteit gesteld wil dag in elke kerk)?"
zien dat de onderlinge verhou-
ding binnen de vrijgemaakte
de vrede m de wereld. Vooral de strijdende partijen in Vietnam oproepen om plaats te nemen aan de confe- gereformeerde kerken beter
rentietafel.
minder veroordeelt hen die
de kerkelijke eenheid. Zij moet zich ten volle geven om in gesprek met andere kerken de ware eenheid vRn ^rtharden^bij^et^lsvan
Christus' Kerk te zoeken. gelie van Christus.
wordt; dat men in deze kring mende kerkmuren omlaag, zodat
