Hoge huizen
vangen
veel wind
MACRO-ZORG BIJ
MINI-MODE
BLAD ZIJ
ZATERDAG 17 DECEMBER 1966
ZIJ was dolblij met haar nieuwe flat. Bezwaren van kennissen over
gehorigheid, gebrek aan privacy, berg- en speelruimte wuifde
ze vrohjk weg. Ze somde op: veel vertrekken aan de zonkant, een
balkon, makkelijk onderhoud, alles gelijkvloers, grote ramen, de
nodige technische voorzieningen! Hier moest haar jonge gezin ge
dijen!
Na enkele jaren wonen in hoogbouw bekoelde haar enthousiasme.
Een gevoel van onbehagen bekroop haar. De architect die dit huis
ontwierp moest zélf eens een jaar met kleine kinderen in dit huis
wonen, bedacht ze vertwijfeld.
Zij bracht haar klachten te bestemder plaatse, nameliik in de
woningcommissie van de Nederlandse Huishoudraad. Daar stroomde
het klachten van dien aard. De commissie bestudeerde literatuur en
organiseerde twee hearings.
Resultaat: een verontrusting over de mate waarin en de wijze
waarop in Nederland ,,hoog wordt gebouwd".
Welke gevolgen
heeft hoogbouw
voor bewoner?
Deze verontrusting werd pas geleden geuit op een
bijeenkomst in het Groothandelsgebouw te Rotter
dam. Vertegenwoordigers uit de medische, architec
tonische, sociaal-psychologische en technisch-fysi-
sche wereld belichtten de vele aspecten van het wo
nen in hoogbouw.
De honderden aanwezigen kwamen uit de centrale
en provinciale directies van volkshuisvesting en
bouwnijverheid, plaatselijke diensten van volkshuis
vesting en stadsontwikkeling, overheidsdiensten.
Ook medici, leden van de Vrouwen-advies-Commis-
sies, de president van de Nationale vrouwenraad,
leden van de Nederlandse vereniging van huisvrou
wen, de Nederlandse huishoudraad en een groot aan
tal stedebouwkundige architecten namen aan de bij
eenkomst deel.
Voorzitter was ir. H. M.
Buskens, directeur-genéraal van
de Centrale directie van de
volkshuisvesting en bouwnijver
heid.
Onder „hoogbouw" verstaat
men de woningen boven de lift-
grens. Vele gemeentebesturen en
opdrachtgevers zien, als mani
festatie van het stedelijk uiter
lijk, vaak om naar hoogbouw. Er
bestaat een regelrechte relatie
tussen wonen en welzijn van de
bewoner.
Het gaat niet om incidentele
gevallen: maar om de
volkshuisvesting als massaal as
pect. Hoogbouw sluit een groot
aantal zaken uit: muziek maken,
feesten houden, huiswerk leren.
Een kind van drie jaar vroeg,
uit het raam van een hoge flat
naar beneden kijkend: zijn al die
mensjes daar al geboren? Ergens
is er iets in de realiteit door
gesneden, aldus ir. Buskens.
Auto's
De architect (BNA) L.' de Jon
ge HBO noemde cijfers. Onze be
volking verdubbelt zich elke vijf
tig jaar. De welvaart verdubbelt
zich elke twintig jaar. Tweeder
de deel van de leeftijdsgroep tus
sen 12 en 19 jaar volgt voortge
zet onderwijs.
In Zaandam verrijzen vijf
hoogbouwflats van veertien la
gen, in Hengelo en Enschede wor
den 900 en 1000 woningen in ho
ge gebouwen aan de rand van de
stad geplaatst voor mensen wier
grootvader nog achter de ploeg
liep.
Omdat we het geld er niet
voor over hebben, wordt de zoge
naamde groene ruimte rondom
de gebouwen voor een groot deel
gedekt met onze blikken auto's.
De mensen worden gestapeld, de
auto's bewonen de begane grond.
„Bedenk dat het stapelen ter-
wille van het grondgebruik in on
volledige woongebouwen zijn
doel voorbijschiet als het de nei
ging naar het tweede
huis-op-het-land bevordert."
„Woon berg"
Het toekomstbeeld is een
„woonberg" waarvan de hellin
gen bekleed zijn met huizen aan
tuin-terrassen, en waarvan het
inwendige bergruimte is'voor o.a.
auto's.
In ons land heeft de Stichting
Architecten Research het princi
pe ontwikkeld van de horizontale
leefplateaus. Daarop en daaraan
zijn huizen, samen te stellen uit
onderdelen van genormaliseerde
afmetingen, waardoor ieder zijn
woonruimte kan assembleren. De
kleurigheid en individualiteit
van het straatbeeld der middel
eeuwen keert dan terug. Onder
de horizontale plateaus raast het
verkeer, aldus architect De Jon-
Isolering
Ir. E. van Gunst, van het Insti
tuut Gezondheidstechniek TNO
te Delft, signaleerde reeds ont
wikkelde technieken, die niet ten
dienste komen aan de woning
bouw. De windsnelheid neemt
met de hoogte toe. Regelmatige
ventilatie vraagt planning van
de luchtbeweging in de woning.
Gepleit werd voor betere isole
ring van de buitenomwanding.
Bij hoogbouw wordt een groter
BU
kantoren verkrijgbaar:
Supplement 7 is uitl
een vijfbladig patronenset maten 36 t/m 48 éénmaal
kopen, verder kijken f2.50
mapje met uitleg en patronen, rokken, pantalons,
avondkleding „2,25
supplement elk 35 modellen nrs. 2, 3, 4, 6. en 7 per stuk 1.45
kinderpatroons met uitleg: leeftijd van uw kind Is maat 4.—
Geef bij bestelling de maat op! Ontvangst na storting op giro
39639 t.n.v. Dagblad De Rotterdammer te Rotterdam. Op het
strookje: afd. Service, dan wel na b»i«lint bij het bur. v. d. blad.
deel van de hemelkoepel zicht
baar: lage zoninstraling en hel
derheid worden spoedig als „te
veel" ervaren.
Hinderlijk zijn loop-, klop- en
tikgeluiden. Vloeren van galerij
en en balustraderails dienen „ge
luidstechnisch los" gemaakt te
worden van de woningen.
Uit een recent onderzoek van
de Stichting Bouwresearch
blijkt, dat kleine openingen van
doorvoeringen van verwarmings
leidingen, televisievoorzieningen
en de flankerende geluidsover
dracht een vernietigende invloed
kunnen hebben. Van de elf blok
ken die op papier volgens de
norm konden worden gekwalifi
ceerd als „matig" bleek er in de
praktijk slechts één te voldoen.
In de nieuwe etage- en hoog
bouw woont een doorgaans jonge
bevolking. Voor een harmo
nische ontwikkeling van het jon
ge kind is zijn bewegingsleven
van essentieel belang. De flat
biedt weinig ruimte voor bewe
ging.
Moeders moeten kleuters ver
bieden, om geluidsoverlast aan
de buren te beperken. De kinde
ren raken geremd en ge
frustreerd door het teveel binnen
zijn: ze verliezen alle remmingen
als ze buiten komen. Dit alles
doet een extra beroep op het or
ganisatie- en uithoudingsvermo
gen van in hoogflats wonende
moeders, en heeft zijn consequen
tie voor de relatie moeder en
kind, betoogde drs. C. Bitter, soci
aal psycholoog.
Er is onvoldoende speelruimte
in huis, geen veilige speelruimte
buitenshuis, onvoldoende contact
mogelijkheden tussen moeder en
buiten spelend kind, te weinig
oergruimte. Hét droombeeld van
een jong gezin is nog altijd: een
eengezinshuis met flinke tuin.
Spel en vertreding vereisen
ruimte; ook auto's vragen dat.
Spel- en verkeersruimte zijn el-
kaars vijanden. Waar het één is,
kan het ander niet zijn. Het is
een bepaald wat achterlijke
toestand dat er voor vervoersmid
delen zoveel vierkante meters
ruimte wordt gereserveerd die
op een menswaardiger wijze zou
kunnen worden besteed. De au
to's, die heilige koeien van de mo
derne wereld, zouden op een keu
rige wijze in ondergrondse gara-
TIPS BIJ HET
WINKELEN
*t Is rose en lijkt op cleansing milk,
bet spul dat bestemd is om in het
laatste spoelwater van de was te doen.
Uw schone goed wordt zo zacht als
een perzik. Ideaal voor baby-klcer-
tjes, baddoeken en teer ondergoed.
Om aan te denken als u uw baby-uit
zet nakijkt voor de tweede of volgen
de boreling.
Voor als baby er eenmaal is: de
speciale nachlluier met een absorb-
tievermogen van driehonderd gram.
(een normale luier neemt honderd
vijftig gram vocht op). Van de fabri
kant die een speelgoedbeest in zijn
merk heeft.
Voor de man die lang met de auto
onderweg is een uitkomst: de koffie
zetmachine die op de sigarettenaan
steker werkt. U doet er water en kof
fie in, terwijl manlief rijdt wordt de
koffie bruin. In zaken voor auto-ac-
ges kunnen worden onderge
bracht.
Met de woonsituatie kunnen ge
voelens van eenzaamheid, onze
kerheid, zich verloren voelen in
deze woonkolossen samenhangen,
het opgenomen zijn in een min
of meer anonieme massa, waar
uit meestal weinig gemeen
schapsgevoel resulteert.
Spanning, frustraties of con
flictsituaties kunnen het gevolg
zijn van het wonen in hoogbouw.
Laat ons nageslacht ons niet
behoeven te veroordelen met de
uitspraak: „Ze hebben ons mate
rieel welzijn bevorderd, maar
ons geestelijk welzijn tekort ge
daan," besloot drs. Bitter.
De kinderarts Ph. H. Fiedeldij
Dop uit Amsterdam vergeleek de
oude stad met de nieuwe stad.
De oude is een weefsel, dat ge
groeid is, de nieuwe een bouwsel
van de mens, niet uit de mens.
Hoogbouw kweekt gefrustreer
de kinderen. Er treden concentra
tie-stoornissen op bij het leren,
er is geen ruimte voor de ado
lescent voor het opbouwen van
zijn eigen wereldje. Hoe hoger
een kind woont, des te meer ver
nielt het. Het materiaal van
nieuwbouw ervaart de kleuter
als koel, het licht als te hel en
hinderlijk.
Oudere mensen die veel voor
jonge kinderen betekenen, stop
pen we weg in tehuizen. De
straat is niet veilig. Dus wordt
buiten het gevoel voor ruimte on- ling, zei dokter Fiedeldij Dop. Ook deze arts pleitte voor de
voldoende ontwikkeld. Door gebrek aan motorische acti- „heuvelstad", een betere ge-
Dertig procent van de leerplich- viteiten kan het kind geen agres- luidsisolatie en één kamer meer
tigen heeft lees-stoornissen door sie afreageren. Dit kweekt hart- dan het gezin lijkt nodig te heb-
gebrek aan ruimtelijke ontwikke- patiënten! ben.
Nu de mode kort blijft, valt de
aandacht op de benen. Hoe lang
u uw rokken draagt is natuurlijk
uw zaak. Al bent u veertig plus
dan staat het beslist vlotter uw
rokken iets in te korten. Wie de
modefoto's aandachtig bekijkt
zal zien, dat alleen lange en slan
ke mannequins met meisjesachti
ge frisse gezichten de mini-mo
de showen.
Bij korte rokken passen stevi
ge, platte hakken. De benen lij
ken langer en rechter. Hoge hak
ken bij mini-mode staan een
beetje belachelijk, soms ordinair.
Beige kousen en dito schoenen
laten de benen langer lijken, een
Bij dit voorjaarsjurkje uit de Linda optisch bedrogje. Ook fel gekleur-
Lu-collectie passen schoenen met ste
vige, niet te hoge hakken, verzorgde
knieën en benen.
de kousen en panties staan er
correct bij, laat dezelfde kleur
weer terug komen in col, jumper,
handschoenen of baret. Meer dan
ooit worden accessoires zorgvul
dig op elkaar afgestemd.
Trippelen bij de mini-mode
„doet" het niet. Loop stevig en
zelfverzekerd, de armen los naar
beneden, m^ar nu ook weer niet
marcheren alsof u traint voor de
vierdaagse.
Zorg voor een gladde been
huid. Ontharen is het parool, met
hars. crème, een scheerapparaat
Gebruikt u dit laatste, dan gaat
het vrijwel pijnloos en snel,
maar de haren komen gauw te
rug. Een voedende crème ver
zacht de beenhuid.
Schilferige knieën vragen om
een gezichtsmasker, jaweL Eéns
per week een voedend
knie-masker dus, en iedere
avond wisselbaden. Met been ma-
ke-up kunt u dikke benen slan
ker, en slanke onderdanen dik
ker doen lijken.
Ondanks de drukke de
cemberdagen kregen wij
een flink aantal brieven.
Gezellig dat zovelen hun
pen pakten! We beginnen
met de brief van mejuf
frouw G. D. te H. „Vroe
ger was gezag dikwijls een
vorm van verkapte dicta
tuur. Veel gezag van vroe
ger was gebaseerd op
strengheid en rechtvaar
digheid, de gezagsdrager
was onschendbaar 'en
werd vaak op een voet
stuk gezet. Vandaag wor
den dergelijke „standbeel
den" overgoten met witte
verf.
Men aanvaardt wel gezag
dat bereid is om zich in hun
problemen te verdiepen. Men
wenst nu open en eerlijke
gesprekken al staan de „werel
den" lijnrecht tegenover el
kaar. Alle jeugd is Gods
jeugd".
Mevrouw J. C. te A. schrijft:
„Ik geloof dat er nog gezag is
en ontzag; man en vrouw staan
nu meer naast elkaar. Als er er-
als gezaghebber.
En al worden we nog zo „ei
gen" met dominee, dokter, ou
derling, er zijn toch momenten
van gezag en daar houd je reke-
ten dan op het platteland, ook
wat de gezagsverhoudingen be
treft."
In hef- gezin
Verschuiving
Wat de verschuiving in het
gezagspatroon betreft, dat heb
ik reeds jong meegemaakt, ook
wel bij het ouder worden. Als
vader een bedrijf heeft, mogen
volgens mij vrouw en kinderen
die meehelpen, zeker wel een
stem in het kapittel hebben.
Ik geef toe dat wat ontzag
betreft het platteland wel eens
harder kan zijn dan de stad. De
dingen en gebeurtenissen wor
den in de stad spoediger verge-
„Het kan niet goed gacn in
een gezin of maatschappij waar
het gezag niet wordt gehand
haafd," schrijft mevrouw O. te
R. „Het lijkt in deze tijd of
ouders, pers, tv
ken het gi
De relletje
toen de politie optrad tegen de
weerbarstige jeugd zijn er een
bewijs van.
Het gezag moet in het gezin
beginnen, als de kinderen nog
heel klein zijn. Nog takjes, zou
mijn vader zeggen, die zijn nog
te buigen; bomen niet meer.
Een voorbeeld: komt een school
kind thuis met klachten over
de onderwijzer, luister wel,
maar val de onderwijzer nooit
in het bijzijn van 't kind af!
Ook al is die onderwijzer fout.
ga dan liever eens met hem pra
ten zonder het kind. Heus, een
dialoog
Dat men tegenwoordig niet
meer zo opziet tegen degenen
die boven ons staan, is een
vooruitgang. De manier waar
op een predikant vroeger op
bezoek kwam of hoe hij nu
komt, is een groot verschil.
Men praat nu veel gemakke
lijker met hem. Dat neem»
niet weg dat 2en predikant die
naar Gods is, als zodanig moe
ten we respect voor hem heb-
Ook de agent, die vlug een
boete geeft niet afvallen, hij
doet nu eenmaal zijn taak ('k
Zou nu niet graag bij de poli
tie zijn!). Laten we als ouders
al vroeg zo met onze kinderen
Inderdaad moet in het gezin
gezag hoog worden gehouden.
Zeker ook t.o.v. kerk, catechisa
tie, school etc. Maar dit gezin
moet ook op gezag van anderen
kunnen rekenen, met andere
woorden: samenspel.
Hier gaat ook de brief van
L. te R. over, leest u
„Met belangstelling las ik in
onze krant het artikel over
inspecteur Van Woudenberg. Ik
ben het volkomen met hem
eens dat het gezag niet alleen
gehandhaafd, maar ook gewaar
deerd moet worden.
Doch ik las ook die geschiede
nis van de Christelijke
Huishoudschool in Nunspeet
over het dragen van lange broe
ken door meisjes. Hoe lijnrecht
in tegenstelling tot bovenstaan
de opvatting is het gedrag van
die ouders geweest.
Dat is nu een typisch voor
beeld van gezagsondermijning.
Ik begrijp niet hoe die ouders
hun kinderen zo konden stijven
in hun verzet tegen het gezag,
zover zelfs dat zij hun kinde
ren van school haalden.
Die ouders vroeven zich af ol
er geen andere oplossing was;
natuurlijk! De ouders hadden
met de directrice één lijn moe
ten trekken en hun dochters
moeten leren dat alle leerlin
gen zich aan de schoolregels
hebben te houden. Die ouders
hadden het juist moeten waar
deren dat deze directrice de
meisjes ook wat betreft hun
kleding een goede smaak wil
bijbrengen..."
Ouderen
„Waar zit de oorzaak van
gezagsondermijning?" vraagt
mevrouw V. te S. zich af.
Volgens mij bij ouderen, en
dan niet bij één of andere
groep, maar bij ons allemaal,
christelijk of niet christelijk.
Wij erkennen geen wet als
onze eigen wet. Hebben kri
tiek op alles en allen, op dok
ters, dominees, ouderlingen
onderwijzers enz. De kerke-
raad stoort zich niet aan de
classis, de classis niet aan sy-<
nodes; de overheid lappen we
in veel gevallen aan onze
laars. We gaan zo in alles ons
eigen gangetje. In deze sfeer
ademt onze jeugd! Wat kun
nen we dan verwachten?"
Dienen
„Berustte vroeger het gezag
hij mensen die kapitaal had
den, nu kunnen gelukkig ook
lagergeplaatsten him mening in
't landsbelang naar voren bren
gen", schrijft mevrouw K. te H.
„In gemeentebestuur en kerke-
raad is een merkbare verschui
ving waar te nemen. Er blijken
bij de lagere klassen heel wat
goede krachten te zitten om me
de het gezag te handhaven.
Vroeger moest men vaak
„kruipen" voor het gezag. Veel
onderdrukking heerste door
mensen wier macht uit geld
bestond. Dan is er heel wat ten
goede veranderd. Heerszucht
kan nooit een goede grond voor
het gezag zijn. Het gezag moet
er zijn om mensen te leiden en
te dienen."
„Als vader vroeger mij iets
verbood, hield ik me daaraan,
wetende dat hij met zijn grote
ervaring beter wist dan ik,"
schrijft mevrouw G. B. te S.
„Ik geloof dat dit de grond
moet zijn voor gezag: het ver
trouwen, het weten dat de an
der het beter weet.
Onze kinderen mogen ook
zeggen wat niet naar hun zin
is, bijv. met kleding kopen.
Maar... wij hebben ervaring,
kunnen met geld omgaan. Wij
moeten onze kennis overbren
gen op de jeugd. Ze moeten we
ten dat het om hun bestwil
gaat. We staan naast hen en
tegelijk boven hen. Mijn man
beschouw ik, lekker ouderwets,
als degene die het zeggen
Het volgende zondagsblad is
ons kerstnummer, zonder Dia
loog. We spreken elkaar nog
nader op 31 december tot dan!
Prettige feestdagen allemaal.
HET kon niet anders of op een
Open Brief als die van de vori
ge keer moesten wel Open Brief
jes komen. En wel zulke verschil
lende dat de onmogelijkheid tot
antwoorden er meteen al in beslo
ten ligt.
Dat wordt weer een pittige
persoonlijke correspondentie. En
die correspondentie komt voor de
Kerst beslist niet tot stand. Daar
om wil ik hier alvast even zeggen
dat ik met letterlijk elke brief blij
Er zijn mensen, briefschrijvers,
voor wie dit schrijven een
waagstuk was; ik heb het als zoda
nig gewaardeerd. Er is ook heel
veel rust; dat deed me goed. On
derwerpen als dat van de vorige
week doen altijd zoveel deining
vermoeden. Laat het dan ook eens
hier en daar meevallen.
EN .van vallen gesproken: er is
me ook iets opgevallen. Dit:
dat ouders ten aanzien van hun
kind en ook wel ongehuwden ten
aanzien van een goede vriend of
vriendin, één ding altijd moeilijk
kunnen verdragen: dat de ander
eigen ervaringen- maakt, heeft.
Hoogst-eigen ervaringen. Bitter-ei-
gen ervaringen. Dat je iemand
daarvoor nooit kunt beschermen.
Integendeel, dat zelfs een bittere
ervaring later wordt gezien als
een onvervreemdbaar goed. Zelfs
pijn is bezit.
Als ouders veronderstellen dat
hun lief dochtertje op een goede
(ja toch?) dag thuis zal komen en
zeggen: vader, moeder, ik ben ge
zoend, dan hebben zij toch wel
een wonderlijk idee van ou
derschap en kind-zijn. Afgezien
van het feit dat zij zélf vroeger
ook niet naar huis gehold zijn na
afloop van die unieke ervaring
je kind is een mens met een eigen
leven. N t pas als zij of hij
zestien is, maar al veel veel eer
der, vroeg genoeg c dat als het
kind laten we zeggen 10 is te we
ten.
De plank in de kast met kleine
geheimen. De beroemde jon
gensbroekzak met z'n inhoud: ket
tinkje, gladde kiezel, kapotte pas
ser, loep, gekreukelde postzegel.
De „helden" aan de wand van een
kinderkamer. Ieder kent dat. Ieder
had het zelf. Voor het eerst als
kind een lekke band krijgen een
uur van huis, in stromende regen.
Thuiskomen, miserabel, maar met
een lichte triomf.
Zo zien ouders hun kind soms
naar ervaringen toesnellen waar
voor ze het graag zouden bewaren.
Zo is soms een vriendin verbaasd
als zij merkt dat in het voor haar
zo openliggende leven van haar
vriendin van de schoolbanken, van
kantoor, in het ziekenhuis, hele
stukken zijn waar zij niet aan te
pas komt.
En zo zien en dit weer naar
een volgende brief zelfs gehuw
den, hoe innig verbonden ook, ie
der voor zich de ander telkens te
rugvallen op eigen individualiteit.
Meer: zij beseffen als zij even
eerlijk doordenken dat zij voor
zichzelf terdege prijs stellen op die
individualiteit. Dat zij voor niets
zo dankbaar zijn als voor die te
ruggave aan zichzelf. Dat zij, als
zijn. Want pas dan kan de ander
weer ongehinderd, geheel zichzelf,
terug-liefhebben.
En nu komen we weer bij de
praktische zaken. Want zo'n pro
bleem over ervaringen-maken
komt niet als pure theorie per post
bij me aan. Een dochtertje van 16
elke avond om 9 uur zien ontsnap
pen en zo tegen half 11 nat als een
kat thuiskomen, nee. Dat het kli
maat niet meewerkt kan niemand
helpen, maar ouders behoeven niet
te zwijgen omdat het kind toch
ervaring moet opdoen.
Ik bedoelde daarstraks alleen te
zeggen dat de ervaring komt, en
zonder dat het u verteld wordt
wanneer. Dat u dat eenvoudig
moet vasthouden als een gewoon
gebeuren, niet als een stiekeme
slinksheid, door u terecht verwe
ten.
Iets anders is dat ontsnappen
met de regelmaat van de klok.
Huiswerk, bedtijd, het zo-maar
wegzijn, die dingen kunnen toch
op een goed moment even worden
bepraat. Niet direct verwijten, het
kind wil niemand pijn doen. Het
is zelf immers nog zo in de wa.
Probeert u nu toch een beetje
minder in de war te zijn, dan
blijft de vriendschap behouden.
Met eventuele consequenties. De
nachtelijke wandelaar op de kof
fie. Of smoesjes over schrift-halen,
scheikunde-overnemen, nog even
door de vingers zien, wie weet.
Wie weet zeg ik. Want ik weet het
niet Die geschiedenissen lopen
van kind tot kind anders.
7AT ik alleen wilde zeggen
'is: bij ieder mens oltrekl.:n
zich ervaringen die van hem zijn
en van niemand anders. Het won
derlijke is dat wc een kind meene-
1 de stad: kerstbomen op
dat
die sfeeer iets blijft hangen,
dat wéét hij dan weer. We gaan
uit 's zomers, we hopen dat onver
getelijke herinneringen de persoon
lijkheid van het kind zullen verrij
ken. Een concert. Een fijne ver
jaardag. Meedoen aan wedstrijden.
Vriendjes. En dan ineens: floep,
uit. Daar niet.
En nu eerlijk: waarom niet? Om
dat we niet weten waar het ein
digt. We weten niet waar liefde
eindigt. Iedere neger in Afrika, ie
dere Eskimo wist het tot voor kort
argeloos, schuldeloos. De ge
meenschap waarvan hij deel uit
maakte accepteerde zijn liefde, er
was geen probleem. Baby's stier
ven als ratten en men was ook
arm als de ratten, maar liefde was
geen probleem.
Wij echter, wij van het westen,
van de beschaving, kiezen niet
voor sterven en armoede. Wij heb
ben een maatschappij. Daar zeg
gen we volmondig ja op. En daar
om leren we onze kinderen eer
bied voor de partner, nee, niet
meer eerbied dan hij al heeft,
maar discipline, geduld, omzetting
van verlangen in spaarzin en een
zekeri materiële toerusting voor
de reis samen.
Waarom dan zo vaak gebibberd?
Waarom allerlei fatsoens-veront-
waardiging? Het al zo moeilijk
voor jonge mensen om twee din
gen tegelijk te moeten verwerken,
waarom dan geen rust allereerst
van mensen die dit >n kunnen
zien aankomen?
In Amerika heb je bureaus die
testen of je goed bij elkaar past
ieder geval, weten van een machti
ge belofte Gods. Wat zou het bij
ons dan eigenlijk fantastisch moe
ten gaan.
