Niemand
durft
Veronica
aan te
pakken
ONDAGS
BLAD
Zelfverzekerde Joost de Draayer:
Ze moesten ons station nu
toch eens legaliseren..."
ZATERDAG 3 DECEMBER 1966
Willem J. van Kooten, alias
Joost de Draayer is via een
achterdeurtje bjj Veronica bin
nengestapt. In Am
sterdam studeerde ik
Nederlands, aan de
Vrije Universiteit. Ik
had dringend geld
nodig en omdat ik
bevriend was met een doch
ter van één der bazen kon ik
by Veronica komen, als copy
writer. Voor disc jockey had ik
aanvankelijk helemaal geen be
langstelling. Toen ze hier in de
vakantietjjd een beetje omhoog
zaten, ben ik 'n keertje ingeval
len. Zo is het eigenlijk begon
nen."
Opgeklommen tot program
maleider is hij nu de grote man
van Veronica. Hoe lang nog?
Kort voor zijn val heeft het
kahinet-Cals maatregelen te
gen de illegale zender aange
kondigd. Niemand bij Veronica
maakt er zich zorgen over. Di
recteur Bull Verwey is vast
besloten, „tot de laatste snik
door te gaan".
Reportage:
WIM DE RECT
Foto's:
HANS KEIJZER
Hoofdkwartier van Radio Veronica - ruim zes jaar geleden illegaal in de
ether gekomen - is een oude kosterswoning in een sombere Hilversumse
straat. De voordeur is gebarricadeerd met fietsen en brommers, als oud
roest op een hoop gegooid.
De koffiejuffrouw gaat op zoek naar programmaleider Willem J. v. Kooten
(25), als presentator uitsluitend bekend als Joost de Draayer(dt), naar
eigen zeggen „de populairste disc-jockey sinds de vorige mobilisatie". Na
een paar minuten komt ze terug: „Meneer zit midden in een opname,
maar hij kan zich wel even vrij maken".
Zijn kantoor is rommelig en somber. Op het schrijfbureau liggen -stapels fanmail.
muziekbladen, grammofoonplaten en andere papieren. Zo te zien is de post ih dagen
niet gesorteerd. Van Kooten is óf slordig, öf hij heeft het te druk.
Hij komt gehaast binnen, kennelijk om te demonstreren, dat hij weinig tijd heeft.
Eerste indruk: studentikoos type, kwasi-onverschillig en nonchalant gekleed. Hij lijkt
veel ouder dan hij is; zijn warrig haar begint op de kruin sterk te dunnen.
Er is een stoel tekort, maar dat
hindert niet, want hij moet zijn
kantoor toch vrijmaken voor
twee duur geklede zakenmensen,
die zonder twijfel reclame
boodschappen komen bezorgen.
Zijn autoriteit als programmalei
der krijgt er een deuk door, hoe
wel hij dat zelf niet eens beseft.
Het gesprek komt moeilijk op
gang in één van de vier studio's,
te vergelijken met een groot for
maat kast. Achter de glazen ruit
bedient negentienjarige technicus
Ad Bouwman ondertussen de
knoppen van apparaten en band
recorders, want het werk moet
Van Kooten is beurtelings Ve
ronica's programmaleider en
discjockey. In zijn eerste kwali
teit een weinig spraakzame jonge
man, in zijn tweede een schreeu
wende tiener, die zich achter de
microfoon in bochten wringt, gri
massen maakt en de ..hippe"
Joost de Draayer-kreten uitstoot.
Hij vertelt, ter verduidelij
king: ,Jk hou het werk van pro
grammaleider en van platen-
draaier strikt gescheiden, want
deze functies hebben niets met
elkaar te maken". Als Veronica's
braintrustheeft hij alleen de
opdracht, zoveel mogelijk luiste
raars te bereiken. Daarvoor han
teert hij de formule, die bewe
zen heeft deugdelijk te zijn: aan
de lopende band tophits draaien.
„Voor jongelui, in leeftijd va
riërend van veertien tot 39
Mank
Als discjockey is Joost de
Draayer niet bescheiden over ei
gen prestaties. Bij populariteits-
verkiezingen, georganiseerd door
muziekbladen, komt hij elk jaar
als nummer één uit de bus. Hij
leidt daaruit af, dat hij het zon
der meer goed doet, een overi
gens manke veronderstelling.
„Het is 'n mooi vak", zegt hij.
„Het houdt je jong. Je moet na
tuurlijk durven. In Amerika is
het mogelijk, het vak van discjoc-
key op school te leren; in ons
land moet je het spelenderwijs
onder de knie krijgen." Hij ziet
het seintje van de technicus, legt
zijn sigaartje in de asbak en doet
zijn stembanden weer geweld
aan. Dan vertelt hij: „Ik impro
viseer altijd maar wat, ik maak
alleen een paar aantekeningen.
Wij van Veronica zijn de uitvin
ders van het hitwezen. Er zijn
mensen, die gek zijn op de effec
tenhandel, ik ben gek op hits.
Onze hitlijst, de Top-40, is de
meest betrouwbare, die er is.
Van zestig handelaren krijgen
wij onze informaties. Ze vechten
om onze hitparade."
Een doolhof van gangen en een
vale binnenplaats leiden naar het
eenvoudige kantoor van Veroni-
ca-baas en textielhandelaar Buil
Verwey. Van Kooten: „Hij be
moeit zich eigenlijk nooit met
ons werk; hij laat ons onze gang
maar gaan. Verwey heeft het
druk genoeg met zijn eigen
Veel geld
Buil Verwey, wiens gezicht
wordt gesierd door een geculti
veerd puntbaardje, maakt zich
weinig zorgen over de piratenzen
der. Uit regelmatig herhaalde opi
nieonderzoekingen blijkt, dat de
luisterdichtheid groot is. En voor
adverteerders is dat reden vol
doende (veel) geld neer te tellen
om de programma's overvloedig
met reclame te larderen.
In totaal telt Radio Veronica
een vijftig medewerkers. Op de
bemanning van het radioschip en
de man, die de post uitzoekt, na
zijn het jongelui onder de 25
jaar. „Met een handjevol jonge
mensen maken wc elke dag acht
tien uur muziek; bij de zuilen
hebben ze daar honderden mede
werkers voor nodig." Van Kooten
vindt dat een prestatie, die wel
eens een keer mag worden geëta
leerd. Trouwens: de hele zuilen
galerij van Hilversum is in
slaafse Veronica ogen een wrak
bouwwerk, dat op het punt staat
in te storten.
Zelfkritiek is een begrip, dat
ze bij Veronica niet kennen. Zelf
overschatting trouwens ook
niet! Volgens Van Kooten heb
ben de omroepverenigingen er
nog steeds niets van begrepen.
„Hilversum 3 heeft zijn beste
tijd alweer gehad. De nieuwe zen
der probeert Veronica te imite
ren. maar zonder succes. Als je
bij de zuilen iets wilt bereiken,
moet je eerst jaren in dienst zijn.
Onze technici zijn jonge jongens,
om en nabij de twintig. Ze doen
hun werk prima. In de grote stu
dio's zouden ze zelfs nog niet
naar 'n knop mogen kijken..."
Grootspraak j
Het kan grootspraak zijn, maar
het klinkt in elk geval zelfverze
kerd, als Van Kooten, op de rand
van een bureau zittend, zegt: „Er
is geen regering, die ons durft
aan te pakken. Welke politieke
partij heeft het lef, te roepen,
dat Veronica moet verdwijnen?
Dat nemen haar kiezers toch im
mers niet? Wij zijn nu al zo lang
in de lucht, dat het met de dag
moeilijker wordt, maatregelen te
gen ons te nemen. Iedereen
beschouwt Radio Veronica zo
langzamerhand als legaal, als een
niet meer weg te denken station.
Trouwens: Veronica is een aar
dig melkkoetje, de grootste klant
van de Buma. We betalen kapita
len aan auteursrechten. De En
gelse piratenzenders doen dat
niet". Met die laatste toevoeging
bedoelt hij te zeggen, dat er in
feite helemaal geen beletselen
meer zijn om de piratenzender te
legaliseren...
Hoe denkt hij over de concur
rentie van reclamespots op het
televisiescherm in januari
en in de uitzendingen van Radio
Dolfijn? „Ik ben er geen ogen
blik bang voor. Er wonen in ons
land zo'n twaalf miljoen mensen,
de markt is dus groot genoeg!"
Van Kooten laat zich kennen
als een jongeman met een mi
niem gevoel voor humor, zijn
weinig intelligente, schreeuweri
ge presentatie van platenpro-
gramma's ten spijt Hij is hoog
uit cynisch. Dat blijkt uit deze
opmerking: „Elke keer dat er
maatregelen tegen Veronica wor
den aangekondigd, gebeurt er
wat. De regering-Cals zei: we
gaan Veronica aanpakken; de vol
gende dag viel het kabinet. Marij-
nen wilde ons ook de nek om
draaien, maar even later viel ook
zijn regering".
Bevoorrading
Terwijl in Hilversum de pro
gramma's voor over een dag of
tien worden opgenomen, vaart de
visserskotter Ger-Anna met een
nieuwe voorraad banden en leef
tocht, onder de bak tegen
overslaande golven beschermd,
naar het zacht deinende radio-
schip, tien mijl uit de kust van
Scheveningen. Schipper Arie de
Ruiter (46), in dienst van Veroni
ca, kondigt via de radio zijn
komst aan. Als de zee niet al te
ruw is, maakt hij deze tocht
twee keer per week, al een jaar
of wat. Windkracht zeven a acht
is de grens. Als het harder waait,
is het onmogelijk, op het radio-
schip over te stappen. Voor de
bemanning betekent dat, dat zij
op beter weer moet wachten om
te worden afgelost. In de herfst-
en wintermaanden is het weerbe
richt daarom vaak bepalend voor
de stemming aan boord...
Een bezoek aan het radioschip,
een voormalige, keurig onderhou
den IJslandse trawler, is weinig
enerverend. Het is er allemaal
wat kleiner en eenvoudiger,
maar het werk op zich verschilt
in niets van dat in de Hil
versumse stjidio's. De „etherpira
ten" zijn een paar bemanningsle
den, „tapejockeys", technici en
één discjockey, die de nieuwsbe
richten verzorgt. Zij doen, elke
dag van 's morgens zeven tot
's nachts één uur, geestdodend
routinewerk, enkelen al jaren
lang. Men ontkomt niet aan de
indruk, dat enthousiasme op het
schip ver te zoeken is, in te
genstelling tot de romantische,
tot de verbeelding sprekende
waas, die Veronica rond zich
heeft gelegd.
Als arbeiders aan de lopende
band in een fabriek moeten „ta-
pejockey's" en technici in ploegen
diensten paraat zijn voor de be
diening van de afspeelappara
tuur. Alleen in het geval dat er
door omstandigheden muziekban
den tekort zijn, wordt er regel
recht van het schip af gezonden.
Maar dat is hoge uitzondering.
Regel is, dat er uitsluitend „inge
blikte", anderhalve week tevoren
opgenomen programma's de
lucht ingaan.
Nieuws
Actueel zijn alleen de
nieuwsuitzendingen, dertien per
dag. Hoe komt Veronica aan de
berichten? Discjockey Eddy Bec
ker, ex-tienerzanger en de
jongste in het gezelschap met
zijn negentien jaar, heeft zijn ge
prepareerd, nietszeggend ant
woord klaar: „Vrije nieuwsga
ring". Hij laat doorschemeren,
dat de technici er iets mee te
maken hebben. De goede
verstaander heeft aan die opmer
king voldoende.
Uitgesloten is, dat Veronica de
berichten per radio van de wal
krijgt. Radio Scheveningen wei
gert consequent verbindingen
met het radioschip tot stand te
brengen, noodgevallen uitgezon
derd. Enig communicatiemiddel
is de visserskotter van schipper
De Ruiter.... Waar Veronica dan
zijn nieuws vandaan haalt is niet
moeilijk te raden!
Eddy Becker maakt er zich
niet druk om. Zijn grootste zorg
is elke dag de stand van de baro
meter. Als het schip bij een stevi
ge noordwester bries flink
stampt en aan haar ankers ligt te
rukken, loopt hij door zeeziek
te bleek om de neus met een
protesterende maag door de nau
we gangen. Hij ziet er dan als
een berg tegenop, een paar minu
ten in de warme studiocel te krui
pen om de nieuwsberichten voor
te lezen.
Prachtig vak
Maar als de zee spiegelglad
is, voelt hij zich in zijn ele
ment. „Het is 'n prachtig vak.
Ik zou niets anders willen,
't Is zo leuk, als ze thuis je
stem uit de radio horen. M'n
meisje was laatst boos op me,
omdat ik haar niet met haar
verjaardag had gefeliciteerd.
Ze had de hele dag geluisterd,
maar niets gehoord. Maar zul
ke dingen kan ik toch niet
doen, hé? Daar zou ik last
mee krijgen."
Eén van do technici aan boord ran
het radioschip controleert regelmatig
de sterke zendapparatuur.
Schipper Arie de Ruiter is in dienst
van Radio Veronica. Bij toerbeurt
bevoorraadt hij het radioschip en is
hij de gezugvoerder van de Veronica.
De kok van de Veronica, de 49-jarige
M. Mellaarl, kwam nos niet zo lang
geleden in het nieuws, omdat hij
weigerde zijn luistergeld te betalen..
