RECENTE ONTSLAGEN EEN
FIKSE WAARSCHUWING
Laatste fase van
Gemini-project
De conclusie van
deskundigen is:
Bezorgd
Goed reageren
Snel kabinet
Verschuiving
Oppassen
Voorzichtig
Veldkamp: premielast
bereikt de grens
ÖROW*
Gevolgen
Geen kreetjes
Geen angst
Hoofd koel
LOONS
VERHOGING
^owi* l~~
f 1.'
Houwaart lacht
om christelijke
politici
SCHOLIEREN
VAN HUIS
WEGGELOPEN
5
VRIJDAG II NOVEMBER 1966
Het massa-ontslag bij Demka was voor ons aanleiding
economen en leidinggevende figuren uit het bedrijfs
leven te vragen naar hun oordeel over de economische
ontwikkeling.
We stelden deze vragen»
1. Kan men economie zodanig hanteren dat crises ver
meden kunnen worden?
a. Is er reden tot paniek over ontslagen?
b. Kunnen eventuele paniekreacties niet extra nega
tief werken? (angst om personeel aan te nemen,
angst om verder uit te breiden, produktiever-
mindering).
3. Hoe beoordeelt u de huidige economische situatie?
Prof. Van Muiswinkel
H. H. Wemmers
Prof. Lambers
Prof. Wemelsfelder
mistisch. En dan zijn er nog de buiten
landse arbeiders, die als buffer funge-
overdreven voorstelling van de huidi- (bij NV's wordt bijna de helft van de
ge gang van zaken te geven. De werke- winst afgeroomd) moet de situatie
lijkheid moet ook in het oog gehouden ontstaan, dat een groot deel
H. H. Wemmers (voorzitter van het
Verbond van Protestants Christelijke
werkgevers)Er zijn gelukkig moge-
ijkheden om de conjunctuur te
zinvloeden. Bij binnenlandse oorza-
;en, die nu de belangrijkste rol spe-
i, moet door het nemen van maatre-
elen worden getracht verdere terug-
lang te voorkomen.
De omvang van het aantal ontsla
gen geeft nog geen aanleiding tot
tmstige verontrusting. Wel is het tem-
nog meer ontslagen zul- een opgaande lijn. We zitten
een adempauze zoals dat ook in '52 en
'58 het geval was. Dan zijn er invloe
den van buiten af, ik noem Engeland
en Duitsland. Het is heus niet zo, dat
dit de gevolgen zijn van de Neder-
We moeten er ons op instellen dat
de welvaart niet nog groter wordt.
Wie niet horen wil moet voelen.
Deskundigen als dr. Holtrop, prof. fandse Dolitie'k alleen.
Zijlstra en leden van de Europese
Commissie hebben ons genoeg ge
waarschuwd.
H. P. Ester (een onzer sociaal-econo
mische redacteuren): De praktijk is te
ongrijpbaar om in „formules" de con
junctuur volledig te kunnen be
heersen. Als je uitsluitend vak-
Drs. H. J. Vink (hoofd bedrijfs-eco- mensen-economen de verantwoorde-
nomische afdeling
Grote crises, zoals
kend hebben, kunnen vermeden wor
den. Op dit moment zou ik zeker niet
willen spreken. Bij de
Simon de Wit): lijkheid gaf, ja dan zou je een heel
die vroeger ge- eind met je beheersing komen.
Voor paniek geen reden. Als we
maar bereid zijn alles te doen
goed op deze neergang te reageren:
We moeten terug naar een gezonde lopen en ik heb de indruk, dat de ontslagen die tot nu toe gevallen zijn, genoegen nemen met een schimmetje
betalingsbalans, want van de export lonen, in het proces dat onze econo- zijn tal j/an Jmcidentele5, ,,5,1 loonsverhoging en wat
j v), waarin ze de laatste tijd toenemen jeefj de [ie]ft van de Nederlandse be- misch'e situatie bepaalt, te veel uitgelo- den die niet met het economisch leven lastingdruk accepteren.
pen zijn.
tjlfers en verwachtingen dienaangaan-
k zijn in korte tijd sterk teruggelo
pen en dat geeft zeker reden tot na-
"e"n[~ (enken.
Als het algemeen economisch kli-
jaat verder slechter wordt door afne
ming van de winstverwachtingen, zul-
volking.
Nu consolideren i
uit de herstelde positie weer omhoog
Ir. A. J. de Wildt (directeur Ge
westelijke arbeidsbureau te Rotter- toekomst.
samenhangen in het spel.
Er is zeker geen reden voor paniek.
Maar te hard lopen wil nog niet Het is alleen dringend gewenst dat er ^en °^ei
zeggen, wanbeleid. Veel van de ontsla- op korte termijn een kabinet komt, üurenae
gen zijn ook een gevolg van concentra- dat tegenmaatregelen kan nemen,
tie en reorganisatie, op zich onvermij- Van angst om personeel aan te ne-
delijke maatregelen. Samenvattend: ik men of om het bedrijf verder uit te
ben niet pessimistisch en zie genoeg breiden is geen sprake. Het is wel
hoopvolle -perspectieven in de nabije zaak en dat is al lange tijd duide-
len de investeringen teruglopen en de dam): Er is een duidelijke voortgaan-
werkgelegenheid zal daarvan dan on- de ontspanning op de arbeidsmarkt
getwijfeld verder nadelige gevolgen waar te nemen. Dit mogen we nooit
:r' ondervinden. overschatten, want personeel dat op
Het is wel duidelijk, dat elke reden de ene olaats overbodig is, is elders
voor optimisme is verdwenen. Van dringend nodig. Er is dan ook geen
doorslaggevend belang is of Overheid, crisistoestand,
nt- werknemers en werkgevers bereid Als we krantenkoppen mogen gelo-
zijn de konsekwenties te trekken voor ven, dan is het niet meer dan een
het te voeren beleid, waarvan een be- kwestie van aanpassingsmoeilijk-
perking van de kostenstijging, ergo heden. We zouden kunnen zeggen:
een stringent loonbeleid, en een verant-
woord uitgavenbeleid van de overheid
kernpunten moeten zijn.
verschuivingen in de werkgelegenheid.
•r,; - i, J IHCL veiuci aauLcu>u nci 13 1IICL Uil-
r" dat door de huidige gang
lijk dat de efficiency nog meer
wordt doorgevoerd.
Er is nog geen reden tot ongerust
heid: het bedrijfsleven is over het al
gemeen nog welvarend en ook het
Prof. dr. J. Pen (hoogleraar slaat- Centraal Planbureau is nog opti-
huishoudkunde, rijksuniversiteit te mistisch gestemd.
Groningen): Ja, een grotere cumulatie
ve inzinking van de werkgelegenheid
kan worden voorkomen. Reden tot pa
niek? - Nee. wèl oppassen dat de j lMacr fvoorzitter chr. metaalbe
loomnflatie onze economische positie drijfsbond): Er is geen reden voor pa-
niet verder aantast. Het is niet uit- niek maar toch wel voor ernstige zorg
gesloten, dat door de huidige gang over de werkgelegenheid in ons land.
van zaken paniekreacties ontstaan die Ik benjiet niet eens^met^de steeds weer
Vergeet niet: we kennen nog altijd
een overspannen arbeidsmarkt: voort-
raag naar vakbekwame ar
beidskrachten. Verdere ontspanning
kan nog altijd geen kwaad, hoewel we
de werkloosheidsgrens beginnen te na
deren. Het is nu wel tot ongeveer
anderhalf procent uitgelopen, dacht
ik. De situatie is ernstig, niet alarme-
Juibileum Ziekenfondsraad
AMSTERDAM In een rede
tijdens een jubileum-vergadering
van de Ziekenfondsraad heeft de
demissionaire minister van so
ciale zaken en volksgezondheid,
dr. G. M. J. Veldkamp, gezegd
nog steeds veel positiefs te zien in
de beperkte volksverzekering als
oplossing van het probleem van
de onevenredige premiedruk.
„Hoewel er bezwaren zijn, gaan
deze niet zover, dat het voor mij
onaanvaardbaar zou zijn, als deze
oplossing wordt gekozen", aldus
de bewindsman.
Dc invoering van dc beperkte
.'olksverzekcring zal volgens de mi
nister consequenties moeten hebben
>r het ontwerp van wet tot wijziging
1 de ziekenfondswet. Deze wet zou
reeds op verschillende plaatsen moe
ten worden aangepast mede met het
oog op de invoering van de arbeidson
geschiktheidsverzekering.
De minister was verder van mening
dat Nederland geen behoefte heeft aan
nationale gezondheidsdienst en
spoorde aan tot meer samenwerking
de ziekenfondsen, ziekenfondsraad,
en het ministerie.
Achterstelling
De achterstelling van de zieken
fondspatiënt bij de particulier verzeker
de noemde hij een overwonnen stand
punt. Hij achtte het voor een goed func
tioneren van het ziekenfondsbestel van
groot belang er zorg voor te dragen
dat de behandeling van de fondspa
tiënt op sociaal gelijke voet wordt
gesteld.
Ten slotte merkt dr. Veldkamp op
dat door invoering van de arbeidson
geschiktheidsverzekering en de volks
verzekering de premielast de grens zal
hebben bereikt.
half a half
Een manlijke sigaret
Pittig en r>
toch zacht
Melkoorlog nu
ook in Limburg
MAASTRICHT Een televisiereporta
ge over de melkoorlog in Amsterdam
bracht supermarktexploitant J. Su
therland in Maastricht op het idee de
prijs van de melk in zijn zaak te
verlagen. Gisteren verkocht hij de
melk, die normaal 61 cent kost,
55 cent per fles.
De leverancier van de melk, een zuivel
fabriek in Heerlen, heeft verdere le
verantie aan de supermarkt gewei
gerd.
De heer Sutherland wil zijn actie voort
zetten en tracht nu elders melk in te
kopen.
Man wurgt vrouw
Na woordentwist
HEERLEN De 28-jarige mijnbe-
ambtc H. heeft gistermorgen na eer
echtelijke ruzie in zijn woning aan de
Frankenlaan zijn evcnoude vrouw ge
wurgd met een nylonkous. De man
heeft zich gistermiddag zelf bij de poli
tie gemeld, en is na een verhoor in
gesloten.
Hij heeft verklaard in een emotione
le uitbarsting zijn daad te hebben
pleegd.
Het echtpaar was een jaar getrouwd
en had een dochtertje van drie maan-
selectiever te werk. Het huidige
departemente
omstreken is van een
dc Mooij (voorzitter Chr. mid- niets te merken. In het Rijnmondge-
denstandsbond): Er staat een duide- bied zijn nog 13.000 arbeidskrachten
lijke ontspanning van de ar- nodig. Er moet dus heel wat gebeuren
beidsmarkt voor de deur. Wie zegt dat eer personeelsleden op straat worden
de huidige ontwikkeling geen zorgen gezet. Dat zal pas het geval zijn als de
baart, sluit zijn ogen voor de werke- afzet van de chemische industrie in
lijkheid. moeilijkheden komt. Zelfs in de
Een crisis is in het algemeen moei- scheepsbouw maakt men zich meer
ijk te vermijden, omdat er zoveel on- zorgen om het tijdig opleveren van
berekenbare factoren in het spel zijn. schepen dan om het aantrekken van
Men kan ellenlange prognoses opstel- orders....
len maar als er moeilijkheden met de -
«port zijn of als de kosten overmatig Vefteerd
stijgen, dan blijft er van die
tingen niets over.
Angst moet plaats maken voor voor
zichtigheid: bij het aantrekken van
kapitaal kan men beter tweemaal
overrekenen of men de nek er niet op
breekt. Het roekeloze „waag
maar" heeft afgedaan. Nu is het
vooraf een reële berekening va
mogelijkheden te maken.
de totale bedrijvigheid in Rotterdam Enige ontspanning op de arbeidsmarkt j, arbeidskrachten
terugslag ,ls mat ongewenst Maar zij moet ze- lreft weli,Bwaar nog het aanbod, maar
ker niet doorschieten tot de door som- de ontwikkeling vertoont een scherp
migen gewenste 3 procent werk- dalende lijn. De vraag is overigens lang
loosheid. Want deze 3 procent zou be- niet overal reëel. Vele aanvragen hou-
tekenen, dat in sommige sectoren veel den een overvraging in en moeten daar-
te hoge percentages zullen voorkomen om niet serieus worden genomen,
(woningbouw!)
Prof. dr. J. Wemelsfelder (hoogle-
raar economie. Technische hogeschool dê ieleföón wat kreetjes te slaken.
Eindhoven): Crises kan men u_
Het gaat niet alleen
turele ontwikkeling binnen
bedrijf (zoals nu Demka). m
het opvangen van conjuncturele ge
volgen. Het sluiten van Demka is voor
een deel het gevolg van de afnemende
Pri". drs. H. \V. Lambers hoogte- «SfïSiSAf'ÏK
raar in de Staathuishoudkunde aan de ^hter ïrappap, dat het Hoog-
Nederlandse economische hogeschool ovënconcern in zijn verslag over 1965
te Rotterdam): Ik ben blij, dat u ook nog schreef dat de perspectiev
aan mij gedacht hebt, maar acht het Demka zeer goed waren,
niet juist over deze problematiek via
Het allerbelangrijkste is wel dat we
zeer korte termijn paal en perk
stellen aan de lonen. Het bedrijfsle
ven zal anders de lasten niet meer
kunnen dragen. Vooral in het midden-
en kleinbedrijf is de situatie zeer zor
gelijk. De regering (welke dan ook)
draagt een zware verantwoordelijk
heid.
Do7oifHci reden
ginsel vermijden, ja, mits ook interna-
tionaal de juiste maatregelen worden
k Setr°ffen en men niet in paniek raakt
de bij kleine recessies (tegenslagen -
red.) die zich, naar de ervaring leert,
van tijd tot tijd kunnen voordoen.
Paniekreacties zijn altijd gevaarlijk.
Prof. dr. F. L. van Muiswinkel
(hoogleraar bedrijfshuishoudkunde,
VU, Amsterdam): Neen, je kunt de
zaak niet volledig in de hand houden.
Mijn spontaan oordeel: We betalen Reden tot paniek is er geenszins. Eer-
het feit, dat we in de afgelopen der dan paniekreacties bij het be-
periode teveel aan potverteren heb- drijfsleven
ben gedaan. Dat brengt met zich dat
thans door beperkingen en moeilijkhe-
ik de huidige ontwikke-
fikse waarschuwing. De
eigen positie dient goed doorgelicht te
den de tering naar de nering moet worden. Bezinning op de gang van
worden gezet.
De situatie zou pas een ernstig ka
rakter dragen, indien het werk
loosheidscijfer hoger
twee h drie procent. Daar blijven we
nog ruim beneden, al gaat de ontwik-
Drs. De Pous (voorzitter SER): Met kclinS sneIler dan menigeen had ver-
moeite hebben we ons halfjaarlijkse wacht,
rapport over de economische situatie
opgesteld.
U begrijpt dat ik als voorzitter niet
mijn persoonlijke visie prijs kan ge-
zn.
Ik wil mijn onafhankelijke positie
niet verspelen. Om deze reden ben ik
ook geen minister geworden.
zaken in eigen bedrijf gaat men meer
dan ooit nodig vinden.
Voor een indruk van de huidige
komen* "dan gang van zaken kan de thermometer
goede diensten bèwijzen. Het bankwe
zen is zo'n thermometer. Zoals u weet
worden banken terughoudender (hypo
theken). De ontwikkeling van het eco
nomische leven, ook internationaal, is
van dien aard dat Nederlandse onder
nemingen meer dan ooit attent moe
ten zijn op kostprijsverlaging en mo-
J. van Eibergen (voorzitter van het dernisering van hun produktieappa-
CNV): Door de wetenschap kunnen raat
een crisis als in de dertiger jaren
voorkomen.
We moeten er voor oppassen geen
Bij de huidige arbeidsmarkt zijn de
lonen wellicht wat overspannen. Dit
gevoegd bij de zware belastingheffing
J. Hendriks (Direkteur van Slaven-
burg's Bank): We hebben meer inzicht
dan vroeger en kunnen crises bestrij
den. Maar er zijn (nog) te veel onzeke
re factoren, zoals de internationale sa
menwerking. de politieke ontwikke
ling in het buitenland en de Ameri
kaanse protectie.
Wat de werkloosheid betreft, zijn
we nog ver beneden de „rode streep".
Bovendien zijn de prognoses van het
Centraal Planbureau zeer opti-
VAN DIS LAAKT
UITSPRAAK DRION
DEN HAAG Het Tweede-Kamerlid
Van Dis (s.g.) heeft de staatssecretaris
van sociale zaken en volksgezondheid ge
vraagd in hoeverre de uitlatingen van dr.
Drion, geneeskundig hoofdinspecteur van
volksgezondheid, waar zijn. Dr. Drion zou
op een persconferentie hebben gezegd: de
enige mogelijkheid om alle mensen tegen
polio te beschermen is bezwaarden op
pakken, in het gevang stoppen en een
spuit in hun bast steken.
De heer Van Dis vindt een dergelijke
uitspraak in strijd met de Nederlandse
wetgeving. Het Kamerlid vraagt de mo
gelijkheid na te gaan in hoeverre het
slikvaccin polio heeft veroorzaakt, ana
loog naar wat geschiedde na invoering
van de (pokken) intentingswet
Burgemeester van
Leeuwarden overleden
LEEUWARDEN Vannacht is de
heer W. Harmsma, sinds 16 april jl.
burgemeester van Leeuwarden, plot
seling overleden. De heer Harmsma
was van Den Haag op weg naar huis
en wilde in Amsterdam een ogenblik
pauzeren voor een kop koffie. Daar
is hij vermoedelijk door een hartaan
val getroffen en overleden.
De heer Harmsma (soc.) werd 53
jaar.
BEUGEN De 12-jarige Maria van
Kempen uit Oeffeit is gisteravond in
Beugen verongelukt Het meisje stak
op haar fiets plotseling de weg over.
Zij werd aangereden door een auto en
was op slag dood.
Vanavond twee man de ruimte in
KAAP KENNEDY Van- Zaterdagmiddag zal Aldrin, op-
avond wordt met de lancering nieuw in ^'in stoel staande, foto's
nemen, ditmaal van de zonne-
van de Gemini-12 met aan ecijps voor hij zijn luik sluit zal een
boord de ruimtevaarders Ja- deel van de dan overbodig gewor-
mes Lovell (commandant) en den gebruiksvoorwerpen overboord
Edwin Aldrin, de laatste fase worden gezet,
ingezet van het Amerikaanse Verinoeieilfl
programma voor bemande Men hoopt uit Aldrins ruimtewan-
ruimtevluchten met twee man. deling en diens experimenten staan
de in het geopende luik meer te
weten te komen omtrent dc ver-
Als er zich geen moeilijkheden niorjdhpi(]
waarmee de ruimtevaar-
voordoen zal de Gemmi-12 om zes dm lr k hpl)b,n Hct
minuten voor tien Nederlandse tijd -- - - -
vanaf de basis Kaap Kennedy wor
den gelanceerd en bijna vier dagen
in de ruimte blijven. Om kwart Bij het opstellen van Aldrins pro_
over acht zal een „Agena -doelra- gramma js daar dan GOic rekening
ket in een baan worden gebracht, aeh0uden
Evenals bij vorige ruimtevluchten Zo"d vlpd, ee„ FranE.Ameri.
zal de bemanning de doelraket aan kaans expenmenl plaats. Vana, de
de Gemim-cabine moeten koppelen. basis Hamma6uir in de Sahara
Deze ontmoeting zal moeten geschie- wordt M Franse Centaure-raket
den als de Gemini aan de derde gelanceerd. dle op ^„,5 hoogte m
omwenteling bezig is. natriumwolk zal uitstoten. De be-
Morgenmiddag zal Aldrin zijn manning van de Gemini-12 zal daar-
luik openen voor langer dan twee door de windpatronen kunnen foto
uur en staande in de cabine foto's graferen.
nemen. Vrijdagmiddag zal Aldrin Zondagavond omstreeks kwart
een ruimtewandeling moeten ma- voor acht zullen de remraketten in
ken, waarbij hij een dertig meter werking gesteld worden, waarna de
lang koord om de doelraket, die cabine omstreeks half negen zal lan-
dan nog verbonden is met de Gemi- den ten zuiden van de Bermuda's,
ni, moeten vastmaken. Na ongeveer De laatste Gemini-vlucht zal dan
een uur en drie kwartier keert Al- voltooid zijn en worden gevolgd
drin in de cabine terug, waarna de door het Apollo-programma voor
Agena zal worden ontkoppeld en de bemande ruimtevluchten met drie
cabine om de doelraket zal gaan ruimtevaarders. Het Amerikaanse
draaien, nog verbonden door de ka- bureau voor Lucht- en ruimtevaart
bel. In de gekoppelde toestand zal (NASA) hoopt nog voor het einde
de Agena nog worden gebruikt om van dit jaar een Apollo-ruimteschip
Lovell en Aldrin naar een hoogte met driu mannen in een baan om
van 740 kilometer te brengen. de aarde te brengen.
twenty cigarettes
cAPT4//j,
ij jj|j HJySic - jj
UTRECHT De lieer Dick Hou
waart, die onlangs ontslag: heeft ge
nomen als chef van de NCRV-rubriek
Attentie, is er van overtuigd, dat het
einde van de confessionele partijen
aanstaande is. Hij schrijft dit in het
blad „De Protestant" van de Evange
lische maatschappij en de Nederlandse
Gustaaf Adolfvereniging.
Enkele grepen uit dit artikel:
De christelijke politiek heeft een
eigen uitgangspunt. Maar wie kan een
schaterlach bedwingen als hij onze
christen-politici aan het werk ziet.
De spanning tussen datgene wat evan
gelisch verantwoord is en wat in de
praktijk van het politieke leven wordt
gevraagd, is groot.
En:
Het dagelijks onder de maat blijven
van de christelijke partijen is een
„voortdurende ergernis". De zelfge
noegzaamheid van de christelijke poli
tiek is een bron van wrevel, van een
soort machteloze wanhoop.
Verder:
Het Evangelie is juist in de christe
lijke politieke partijen te veel zaak
van de zondag en te weinig van een
geloven op maandag".
Tot op vandaag lijden de christelijke
politieke partijeil aan het euvel van
conformisme, dat verheven is tot een
christelijke deugd.
Ook schryft de heer Houwaart:
De KVP toont duidelijk aan, dat de
christelijke politieke partyen een cha
otisch beeld vertonen.
Zijn kritiek beperkt zich niet tot de
christelijke partijen. PvdA noemt Hou
waart een voorbeeld van verwaterd
socialisme.
Op weg naar Tunis
UTRECHT Vier middelbare scho
lieren zijn van huis weggelopen Zij
zyn onderweg naar Tunis, waar zij aan
de kost willen komen door het verko
pen van balpennen.
nÜ?eS de Writer (16), Rob Verhorst
(16) Gerrit Tiesman (16) en Piet van
Koelen (18) stapten begin deze week
in de trein naar Bazel. Het geld voor
de reis hadden zy verkregen door hun
~rs en schoolboeken te verko-
Eén van de jongens heeft inmiddels
m brief naar zijn ouders gestuurd
met het verzoek de ouders van Loek
en Rob niet op de hoogte te stellen.
Het merkwaardige is echter, dat op
de meeste middelbare scholen van
Utrecht bekend is, dat de jongens we
kenlang bezig zijn geweest met voor
bereidingen van hun vluchtplan.
De Utrechtse kinderpolitie, die de
medewerking van Interpol heeft inge
roepen. verwacht, dat de jongens spoe
dig weer naar huis zullen komen.
Twee van hen zyn in Genève gesigna
leerd. De politie wees hun de weg,
toen zij in de mist waren verdwaald.
Voor zijn vertrek is één van de
avontuurlijke knapen bij een specia
list geweest, omdat hij een voorhoofd-
holteontsteking heeft. In een zieken
huis zou hij dezer dagen een kleine
operatie moeten ondergaan. De jongen
heeft in zijn bapage een grote hoeveel-
