Multimiljonair
ziet zijn rijk
ineenstorten
H
KVP-leiding
bang voor
splitsing?
Antwerpse kritiek
op Rotterdam
HEERLENS VROEDE VADEREN TASTTEN IN VASCO-DUISTER
Gouman back in
Ned. jeugdteam
Bobby Moore
sportman
van het jaar
Schaakteam op
eerste plaats
ZentrA
s
DINSDAG 8 NOVEMBER 1966
EERLEN Aegidius Marina Joosten was er niet
bij, gisteravond op de volle tribune van Heerlens
raadszaal. Op het moment, dat de vroede vade
ren bijeen waren voor de behandeling van zijn Vascomij
schandaal, zat hij thuis in zijn kapitale witte villa aan de
rand van Geleen. Verschanst en voor niemand te spreken,
uitgezonderd voor hen die op de valreep nog een poging
trachtten te doen te redden wat te redden viel van de tien
tallen miljoenen guldens schuld, die zijn bedrijf zo goed
als zeker naar de ondergang zullen leiden.
Joosten, de man die vrijdag
220 man werkloos op straat
moest zetten en die zeer waar-
schijnlijk nog 800 anderen ont
slag zal laten aanzeggen, Joos
ten ontving: een tuin vol voor
name sleeën, eigendom van
crediteuren-in-paniek. Want zij
allen wisten: de kans dat de
zaak nog te redden zou zyn is
zeer klein.
De miljoenengoochelaar-directeur
heeft het hoofd in de schoot gelegd.
Zijn ferme woorden „ik blijf door-
knokken niet alleen voor mezelf
maar ook voor mijn schuldeisers"
van vorige week heeft hij moeten
intrekken nu twee nieuwe directeu
ren zijn aangesteld om te onderzoe
ken hoe groot de schade is die Joos-
tens wanbeheer heeft veroorzaakt:
ir. A. L. G. Hoefnagels, directeur
openbare werken in Heerlen en J.
W. H. Frantzen, adjunct-directeur
van de woningvereniging Ons Lim
burg in Sittard.
Gekweld
Gied voor zijn vrieneden
Joosten, die een klein aannemersbe
drijfje opbouwde tot een miljoenen
bedrijf met verscheidene dochter
ondernemingen, o.m. in Duitsland,
heeft Limburg in een rampsituatie
gebracht. Juist op het moment, dat
de provincie ook al werd gekweld
door zorgen over mijnsluitingen.
Zijn luchtkastelen zijn ingestort.
Hoe?
De een zegt door gebrek aan or
ders (van 20 miljoen per jaar tot nu
slechts 2 miljoen teruggezakt). De
ander: door wanbeheer.
Feit is in ieder geval, dat eerste
onderzoekingen hebben aangetoond,
dat van zijn administratie weinig
klopte. Die was maanden achter.
Feit is ook, dat zijn schulden zijn
opgelopen tot tientallen miljoenen
guldens. Gaten die hijzelf niet zal
kunnen stoppen. Zelfs niet met zijn
eigen vermogen dat volgens hemzelf
boven de tien miljoen ligt. En zelfs
niet met de opbrengst van zijn privé-
helikopter, die nu ongebruikt op
Beek aan de grond staat.
Naast zijn eigen werknemers en
die van met ondergang bedreigde
toeleveringsbedrijven lijkt hij ook
de gemeente Heerlen in grote moei
lijkheden te brengen. Zij was im
mers, die Joosten in 1956 in Limburg
hielp vestigen.
Als geroepen
Hij kwam er als geroepen. Lim
burg, dat zich zijn contingent wo
ningwetwoningen toen sterk zag in
geperkt, ontmoette in hem een red
dende engel. De man, die zomaar
drieduizend woningen voor Heerlen
wilde bouwen tegen een huurprijs,
die ƒ45 per maand lager lag dan
normaal. Hij vroeg er wel een ge
meentelijke garantie voor: in de
loop der jaren uitgroeiend tot bijna
32 miljoen gulden. Maar burgemees
ter Gijzeis' ambtenaren wilden daar
evenmin als de voltallige raad niet
over vallen.
Er was tenslotte een nijpende wo
ningnood. En bovendien: men had
een stevig onderpand. Niet alleen
aan huizen, ook aan een compleet
nieuw winkelcentrum, dat. Joosten
in Heerlens hart optrok.
Dat al deze activiteiten zouden
uitlopen in een triest debacle, in een
wat nu genoemd wordt inter
nationaal bouwschandaal, kon men
toen nog niet weten.
Ernstige zaak
Gisteren wist men dat dan wel.
En zeker. Zei burgemeester Gijzeis
tot een raad vol vragen: dit is een
ernstige zaak. Ik durf echt niet te
zeggen, het komt wel in orde. De
tientallen voor het raadhuis, op het
grote parkeerterrein, wisten het al
enkele dagen geleden even zeker:
zij waren de eerste ontslagenen die
nu via dc buiten opgestelde luid
sprekers kwamen horen wat er bin
nen voor hen werd gedaan. Veel
was dat vooralsnog nog niet.
Toen na vijf uren discussiëren de
burgemeester om elf uur het agenda
punt afhamerde, was de raad slechts
tot een adres aan de regering ge
komen. Men deed een dringend be
roep op ondersteuning op korte ter
mijn met financiële en andere maat
regelen om de nood vooral op
het gebied van de werkgelegenheid
te verlichten. En als troostprijs
was er dan ook nog het fiat voor de
uitgave van 35 mille voor twee door
de gemeente nog uit te betalen werk
dagen. (Als extra bij de 1.1 miljoen
gulden, die de gemeente eerder al
aan lonen en aan schulden aan kre-
diteuren uitbetaalde).
Vage antwoorden
Verder was er voor de wachten
den niets. Want Heerlens gemeente
bestuur kan niets doen, zolang het
niet weet hoe groot de omvang van
de chaos is. Burgemeester Gyzels
wist meestal niet meer dan vage
antwoorden te geven op de regen
van vragen die op zijn college wer
den afgevuurd. Of het gemeentebe
stuur niet meer controle had moeten
uitoefenen?
Er is nooit enig wantrouwen ge
weest, antwoordde drs. Gijzels. Ik
heb de boeken over 1964 gezien en
dat overzicht was positief. Ook die
over 1965 leken niet verontrustend,
ook al was dat overzicht nog niet
vervat in een officieel getekend
rapport.
Nog begin dit jaar leek er geen
vuiltje aan de lucht. Dat was toen
Vascomij met zijn bank brak en er
direct een andere bank was die zo
zes miljoen leende. Wethouder E.
Jongen: Nu schud ik mijn hoofd
daarover en vraag me af of een
bank die toch zomaar geen mil
joenen weggeeft, toen niet heeft ge
zien dat er iets fout was.
Voor ons nam dit overigens alle
wantrouwen, zo dat er al was, vol
ledig weg. Een vermoeden kreeg het
college pas, toen enkele maanden
later een andere bank haar kredieten
plotseling introk. Dat was voor Heer
len aanleiding voor een nader onder
zoek. Een onderzoek, dat resulteerde
in en intensievere bemoeienis met
het bedrijf, dat daar voor steeds de
vrije hand had gehad.
Laatste poging
Er ging een brief naar directeur
Joosten. Er werden voorwaarden ge
steld. Een ervan was, dat Vascomij
maandelijks een bedrag van 145.000
aan rente en aflossing aan de ge
meente zou overmaken om er zeker
van te zijn, dat de geldschieters hun
geld zouden terugkrijgen.
Enkele maanden ging dat goed.
Tot oktober, toen de kas ineens leeg
bleek. Dat was het moment waarop
Heerlen harder ingreep. De bewo
ners van de 2.000 woningen (het be
loofde aantal van 3.000 werd nooit
bereikt) kregen een brief waarin
hun werd verzocht de huur voort
aan aan de gemeente in plaats van
aan Vascomij over te maken. Een
laatste poging om althans de bodem
van de kas gedekt te houden.
Burgemeester Gijzels gaf direct
toe: „Onze eerste zorg is nu het geld
voor rente en aflossing van door
Vascomij aangegane leningen op
tafel te brengen". Het doel daarvan
is duidelijk: de gemeente wil voor
komen dat geldschieters hun geld
teurg eisen en dat voorkomt men al
leen als aan de afbetalingsplicht
wordt voldaan. Blijkt dit onmogelijk
dan zal de gemeente haar garantie
moeten waar maken en met eigen
geld op tafel moeten komen
Heerlen zal tot het laatst blijven
vechten tegen een faillissement. De
beheersstichting is nu al enkele
dagen bezig uit te zoeken welke
middelen haar daarbij ten dienste
staan. In Duitsland kan men weinig
meer redden; het sociaal fonds voor
de bouwnijverheid heeft het faillis
sement van Vasco Bau in Aken al
aangevraagd omdat het een premie-
schuld van een half miljoen had.
Kansen
In Nederland zijn er mis
schien nog kansen. Burgemees
ter Gijzels: „Met vereende
krachten zullen we moeten pro
beren de gevolgen zo gering
mogelijk te houden". Maar de
kans op succes lijkt niet groot.
Naast de miljoenen schulden
heeft Vascomij nog bouwver-
plichtingen voor miljoenen gul
dens. In Duitsland zijn nog ruim
400 woningen onafgebouwd, in
Nederland nog 270 plus een
groot torenflat, terwijl ook het
B. en W. van Heerlen tijdens de
raadsvergadering: van links naar
rechts de wethouders K. Gort (soc.
zaken), J. L. E. M. Jongen (publ.
werken en volkshuisvesting), bur
gemeester drs. F. J. W. Gijzels,
H. Goltstein (secretaris), ir. J. C.
Schlösser (onderw., cultuur en
volksgezondheid) en J. Knot (be
drijven).
Heerlense winkelcentrum niet
helemaal klaar is. Zal het werk
nog worden voortgezet? Zolang
het onderzoek niet is afgelopen
blijft het een open vraag.
Vragen: er waren er gisteravond
vele. Het college verdedigde zich.
Men had het nooit geweten. Er bleek
later nog een poging te zijn gedaan
een commissaris namens de gemeen
te in het bedrijf te benoemen, maar
dat stonden de statuten van het be
drijf niet toe. Toen men deze poogde
te wijzigen barstte de bom al en
leek de zaak reddeloos. Burgemees
ter Gijzels durft geen toezeggingen
te doen. Zullen de huren van de
2.000 goedkope woningen verhoogd
worden?
In principe niet, in de praktijk
wellicht wel. Zal er werk worden
gevonden voor de 220 ontslagenen
en de 800 andere Limburgers die
straks wellicht volgen?
Voorlopig worden ze op wacht
geld gesteld, evenals de 3900 werk
lozen die Limburg al had. Hoelang
dit nog zal duren? Het rijk heeft
het probleem van de aanvullende
werkgelegenheid al geruime tijd in
studie, maar tot een oplossing is het
tot nu toe niet gekomen.
Rustig
Werklozen bespreken de situatie
voor het gebouw van het geweste
lijk arbeidsbureau.
Ondanks die rampsituatie gisteren
echter geen spektakelstuk in Heerlens
raadszaal. De vergadering verliep rus
tig. Terwijl bodes gedienstig koffie
aandroegen, wist een kalme burge
meester Gijzels de vragenstroom bin
nen de perken te houden. Na de met
verontwaardiging gestelde eis van
de P.v.d.A., zaterdag, „dat de onderste
steen boven moest komen", zijn wei
nig harde woorden meer gevallen.
Uitgezonderd dan die van de beide
communisten. Zij waren het ook die
's morgens een protestdemonstratie op
het plein voor het raadhuis leidden.
Maar aan hun woorden werd ook nu
weinig aandacht besteed. Een stem uit
de grootste fractie „K.V.P.": „We zyn
Geen Verolme-werf
in Tasmanië
NORTH-WEST BAY De fe
derale regering van Tasmanië
(Australië) heeft geweigerd een
subsidie van 331/3 procent te ver
lenen voor de bouw van een
scheepswerf van het Verolme-eon-
cern.
In het parlement is hevig geageerd
tegen het besluit van de regering.
Tasmanië verliest hiermee een inves
tering van 20 miljoen dollar en een
verruiming van de werkgelegenheid
voor naar schatting 2500 man.
De reden voor het besluit van de re
gering was dat de bestaande scheeps
werven in Australië voldoende capa
citeit hebben om de schepen die voor
de toekomst nodig zijn, te bouwen.
De heer A. de Beer. vertegenwoor
diger van Verolme in Australië, deel
de mee dat er plannen bestonden om
van North-West Bay met 5000 inwo
ners, een stad met 7500 inwoners te
maken.. Er zouden schepen tot een
grootte van 60.000 ton worden ge
bouwd.
allemaal akkoord gegaan met de Vas-
comij-plannen en de gemeentelijke ga
rantie, we zullen ook samen een op
lossing moeten vinden. Een fractiege
noot sprak over mea culpa. Wat daar
van waar is, zal het onderzoek moeten
uitwijzen.
Voorlopig lijkt de beheers
stichting zeker tien dagen nodig
te hebben om enig inzicht in de
wanorde te krijgen. Of de 800
het zolang nog zullen uithou
den lijkt twijfelachtig. De kas is
leeg. Multimiljonair Aegidius
Maria Joosten, de miljoenen
goochelaar, ziet zijn rijk instor
ten. En Limburg wacht in angst
op nieuwe ontslagen.
Italiaanse arbiter
voor SPARTA
GENEVE De wedstrijd tussen het
Rotterdamse Sparta en Servette, in het
tornooi om de Europacup voor beker
winnaars, zal worden geleid door de
Italiaanse scheidsrechter Francesco
Francescon. Het duel zal op 9 novem
ber in Genève plaatshebben.
Poolse verstekeling
van schip gesmokkeld
LONDEN Havenarbeiders hebben
gisteren een verstekeling vai
Poolse vrachtschip Jaroslaw
browski gesmokkeld en overgedragen
aan de politie.
De man werd samen met stukgoed in
een net gestopt en zonder dat de officie
ren van het schip het merkten, met een
kraan uit het ruim op de kade getilt.
Partijraad uitgesteld
UTRECHT De vergadering van de
partijraad van de K.V.P., die zaterdag
in Utrecht zou worden gehouden, is
onverwachts uitgesteld. Op deze ver
gadering, zo meldt de Volkskrant, zou
de splitsing in de K.V.P., die bij de
kabinetscrisis duidelijk aan het licht
kwam, ter sprake komen. Zij zou zich
dan ongetwijfeld verder doorzetten.
Met dit uitstel wordt de indruk ge
wekt. als zou het partijbestuur grote
moeilijkheden in eigen kring verwach
ten. Op een partij raad-vengadering
oordelen vertegenwoordigers uit het
land over het door partijbestuur en
Kamerfrachtics gevoerde beleid. Ove
rigens heeft het partijbestuur zich on
langs met grote meerderheid achter
het beleid van Sohmelzer c.s. gesteld.
Aangenomen wordt dat het K.V.P.-
bestuur eenst na de vorming van een
kabinet de partijraad wil bijeenroe
pen. Men hoopt dat dan de gemoede
ren enigszins tot mist zyn gekomen.
Rode Kruis kokers op
Australisch strand
NEWCASTLE Op de stranden bij
deze Australische plaats zijn een aan
tal plastic kokers aangespoeld van de
Nederlandse Rode Kruis actie.
De kokers, met Rode Kruis brieffor
mulieren met een boodschap van Ne
derlandse kinderen, zijn enige tijd gele-
m van tankschepen in zee geworpen.
Een van de kokers vermeldt de naam
van de 13-jarige Bram Bevelander uit
Dieren.
Via luidsprekers kon het publiek
op het Stadhuisplein de raadsver
gadering volgen.
(Van c
e sportredactie)
DEN HAAG Slechts één speler
dig gekeurd volgende week dinsdagavond
di ggekeurd volgende week dinsdagavond
(15 november) mee te spelen in het Ne
derlands zaterdag-jeugdelftal dat dan in
Ilatto Helm (bij Zwolle) een lichtwed-
strijd speelt tegen de 2de divisieclub
PEC. Die ene speler Is de negentienjarige
Jan Gouman van Heerjansdam die on
langs in de Westelijke selectie een goede
indruk achterliet. Opvallend is dat er
liefst drie Zuiderlingen zijn gekozen.
doel: Vlaanderen (Zuidvogels): achter:
Gouman (Heerjansdam), Veenstra (WD,
Koster (Rillandia) en v.d. Herberg
(CJW). midden: Den Rooyen (SSC) en
Schipper (Huizen), voor: De Rooy
(Sprang), Diepeveen (DOVO), Kiel (Go
Ahead) en Hoeksema (Or. Nassau).
Reserves: Schouten (Hoogvliet), De Rui-
:r en Schipper (beiden Be Quick) en
Dijkstra (Drachtster Boys).
De wedstrijd, die om half acht begint,
is de volgende schakel in de selectieke
ten die de KC vormt om straks tot een
verantwoorde samenstelling te komen van
de centrale trainingsgroep. De zaterdag
club Hatto Heim heeft onlangs een licht
installatie in gebruik genomen en heeft
de wedstrijd PEC-Jeugdelftal als ere-
match gekregen.
LONDEN Aanvoerder Bobby
Moore en het Engelse elftal dat de
Coupe Jules Rimet won, zijn gisteren
benoemd tot „sportlieden van het jaar"
door de vereniging van Engelse sport
journalisten. John Bromley, die de ver
kiezing bekend maakte, zei: „Wij zijn
ons ervan bewust dat wij een buitenge
woon precedent scheppen, maar onze
leden lieten ons duidelijk weten dat
Moore niet van het elftal gescheiden
mocht worden. Het Engelse elftal heeft
een enorme invloed gehad op de Inter
nationale sport dit jaar".
Tot sportvrouw van dit jaar werd
benoemd Linda Ludgrove, de Engelse
rugslagzwemster.
HAVANNA Het Nederlands
schaakteam beeft in de derde ronde
van het B-tornooi van de Schaakolym
piade met 31 gewonnen van Frank
rijk. De ontmoeting was afgebroken bij
de stand 11, maar zowel Bouw
meester als Prons wonnen van respec
tievelijk Mazzoni en Bouteville. Onze
landgenoten delen nu de eerste plaats
met Engeland en Zwitserland, alle heb
ben 8'/i punt.
Uitslagen
Groep A: Afg. partijen 2dë ronde:
Zuidslavië Hongarije 22, Argenti
nië Oost Duitsland 8VtVi, Bulga
rije IJsland 3—1, Denemarken
Cuba 3V:Vt, Tsjechoslowakije
Spanje 27t1'/»; Derde ronde: Rusland
Cuba 3VtVt, Denemarken Roe
menië IV»2, Zuidslavië Noorwegen
40, Bulgarije Oost-Duisland 2—2,
Ver. Staten Spanje 40, Tsjechoslo
wakije IJsland 31, Argentinië
Hongarije 22.
Standen
Groep A: 1. Rusland 10; 2. Zuidslavië
9; 3. Bulgarije 8; 4. Argentinië 8; 5.
Roemenië 8; 6. Ver. Staten 7V»; 7/8.
Tsjechoslowakije en Hongarije 7; 9. De
nemarken 5V»; 10. Oost-Duitsland en
IJsland 3V»; 12. Noorwegen 3; Spanjé
2V»; 14. Cuba l'/i.
Groep B: 1. Engeland, Nederland en
Zwitserland 8Vt, 4. Finland en Polen 7,
Australië 6'/t, Colombia 5'/i, België en
Indonesië 5, Schotland, Canada en
Frankrijk 4'/», Zweden 4.
HORLOGES'
MEESTERWERKEN VAN Z TOT A
België buiten overleg gehouden
ANTWERPEN De Antwerp-,
se wethouder van havenzaken
Delwaide heeft dinsdagavond tij
dens een gemeenteraadsvergade
ring nogal kritiek geleverd op
Rotterdam speciaal op burge
meester Thomassen en de con
ferentie die 14 oktober in Middel
burg is gehouden over de ontwik
keling van het Scheldebekken.
Antwerpen en de andere Belgi
sche Noordzeehavens zijn volgens
de heer Delwaide angstvallig bui
ten het overleg gehouden.
Het doel van het congres was nau
we samenwerking te bereiken tussen
Rotterdam en de Nederlandse havens
in het Scheldebekken en industrieën
waarvoor Rotterdam geen plaats
heeft of die niet passen in zijn vesti
gingsbeleid, daarheen te verwijzen.
Dat aan de Westerschelde ook Ant
werpen ligt, dat wegens zijn nabijheid
aan de Zeeuwsche en Westbrabantse
industrieën meer faciliteiten kan bie
den dan Rotterdam, werd op het Mid
delburgse congres stilzwijgend vooi
bijgegaan, aldus de heer Delwaide.
Burgemeester Thomassen heeft,
volgens de Antwerpse wethouder, op
dit congres verklaard dat een Ame
rikaanse onderneming die onderhan
delde over vestiging in het Rotter
dams gebied, van Antwerpen een
subsidie van 650.000 dollar aangebo
den had gekregen als zij naar Ant
werpen zou komen. Ik weet niet waar
burgemeester Thomassen zijn infor
matie haalde, aldus de heer Delwaide.
maar ik vind het onverantwoord dat
hy dergelijke onjuistheden voor zijn
rekening neemt zonder zich te verge
wissen of zijn informatie betrouwbaar
is. De gelegenheden daartoe ontbre
ken hem niet
Moeilijk
Elders in zijn betoog zei hij: klaar
blijkelijk ziet Rotterdam met lede
ogen de ontwikkeling van Antwerpen,
al heeft het zelfs als industriehaven
een verzadigingspunt bereikt, itotter-
dam schijnt echter moeilijk te kun
nen verdragen dat de zon ook in an
dermans wate rschijnt.
Delwaide kwam tot de conclusie,
dat de Belgische havens volstrekt tot
nauwe samenwerking moet komen.
Wij zouden er de voorkeur aan geven
als zij dit op eigen initiatief zouden
doen, zo zei hij, maar als de samen
werking niet onderling tot stand
wordt gebracht, zou de regering de
nodige initiatieven moeten nemen.
Wat Antwerpen zelf betreft moet
er, volgens de heer Delwaide, gezien
het congres van Middelburg, op drie
dingen de nadruk worden gelegd: de bewoners in de omgeving oio-.
zo spoedig mogelijk moet op de
linker Scheldeoever de nodige ruim
te beschikbaar komen voor indus
triële expansie van het Antwerpse
havengebied,
de bevaarbaarheid van de Schel
de moet worden vergroot om Ant
werpen toegankelijk te maken voor
schepen van meer dan 65.000 ton
(op het ogenblik 50.000 tot 60.000
ton),
de nieuwe verbinding met de Rijn:
de Belgische regering zal er op
moeten toezien, dat dc nieuwe
Schelde-Rijnverbinding binnen de
voorziene tijdsduur van 8 tot 10
jaar wordt uitgevoerd.
Wethouder Delwaide legde zijn ver
klaring af aan het eind van de ge
meenteraadsvergadering, toen vragen
werden gesteld over de coördinatie
van het Nederlandse havenbeleid in
de Schelde-, Maas- en Ryndelta.
Zes weken geëist
voor hulp aan
gedetineerde
BREDA Tegen dc Bredanaar F.
van D. en zijn zoon heeft de officier
van justitie, mr. Bauwens, gisteren zes
weken gevangenisstraf geëist.
Zij werden ervan verdacht de gedeti
neerden P. L. en J. K. hulp te hebben
verleend bij hun ontvluchting uit het
huis van bewaring te Breda. De politie
heeft weken lang jacht gemaakt op dit
tweetal.
De heer Van D„ die L. kende uit het
huis van bewaring, zei dat iedereen
bang van hem was omdat hij zelfs me
degevangenen terroriseerde.
Dat was ook de reden waarom hij
hem hulp had verleend bij de ontvluch
ting, Zijn zoon had de twee ontvluchte
mannen naar Tilburg gebracht.
De raadsman, mr. Kronenburg uit
Breda, vond de vrees voor P. L. ge
rechtvaardigd. Hij vond dat er sprake
was van overmacht en vroeg ontslag
van rechtsvervolging.
Kapotte buizen door
onverschilligheid
t TT, k°mt de laatste
tyd herhaaldelyk voor dat buizen en
leidingen kapot gaan doordat noncha
lant wordt omgegaan met graafma
chines.
Dit zei de Utrechtse politierechter.
TT' on Klav5r- gisteren toen hij
de -0-jarige dragline-machinist N.
N. uit Soest 3 weken voorwaardelijk
gaf omdat deze met een graafmachi
ne een gasbuis had kapotgetrokken.
Gevolg was een explosie in een
woning. Bovendien waarschuwde hy
