fentenstad
s
ernst in de
De Telegraaf
en de AR
ONTSLAAT
300 MAN
Produktie van
brailleschrift
efficiënter
j UITBARSTING VAN CREATIVITEIT DUURDE EEN WEEK.
VASCOMIJ
HEERLEN De gisteren benoemde,
nieuwe directie van de NV Vascomij
en dochterondernemingen in Heerlen
ziet geen andere oplossing dan het 300
man tellende personeel op zo kort mo
gelijke termijn te ontslaan. Zoals be
kend, verkeert de NV in grote finan
ciële moeilijkheden. Er zijn zelfs geen
geldmiddelen meer voor het uitbetalen
van salarissen en lonen de afgelopen
week moest op de gemeente Heerlen
een beroep van 135.000 worden ge
daan terwijl de crediteuren aan de
deur staan te dringen.
De directie, die van gemeentewege is
aangesteld, heeft het personeel nog niet
individueel op de hoogte gesteld. Wel
zijn uitvoerige besprekingen gevoerd
met vertegenwoordigers van de vakor
ganisaties, met de Stichting Sociale
Bouwnijverheid en het Gewestelijk Ar
beidsbureau.
Vijf kleine crediteuren hebben een
faillissementsaanvrage tegen de Vasco
mij ingediend, die de volgende week
voor de rechtbank in Maastricht zal
worden behandeld. Grotere crediteuren
waaronder banken, hebben laten weten
voor 1 januari van het volgend jaar
geen stappen te zullen ondernemen.
BEEKBERGEN De waarde van 1
brailleschrift in de toekomst zal voor e
groot gedeelte worden bepaald door het
gebruik ervan in de ontwikkelingslan
den. Zo betoogde de heer F. Kooken op
de studieconferentie van de Vereniging
het Nederlandse blindenwezen, die deze
week in Beekbergen is gehouden.
De heer Kooken vestigde er de
i dacht op dat het braille in de toekomst
1 op meer efficiënte wijze zal worden
geproduceerd. Men zal gebruik maken
yan ponsbanden en van zwartdrukzette-
rijen. De heer F. G. van Tingen, voor
zitter yan de Nederlandse Blindenbond,
I drong aan op een nauwere samenwer
king tussen de bestaande blindenbonden.
(Van een onzer redacteuren)
TENTENSTAD heeft haar poorten gesloten.
Het spel is beëindigd, het doek gevallen.
Op een enkele stoel 11a die men vergat op te
bergen, is het toneel leeg. De spelers zijn met koffers
vol illusies en plannen huiswaarts gekeerd, de regis
seurs evenzo. De muzikanten hebben hun instrumen
ten opgeborgen. De jury gaat zich dezer dagen om de
ronde tafel scharen en zich verdiepen in de vraag
welke positieve kanten deze Negende Nationale Speel-
week hebben gekenmerkt. Heeft zij het antwoord ge
formuleerd, dan zal dit best in druk verschijnen.
weest het aandragen van voorwaar
den in mensenmateriaal om tot spel
te komen".
Weer een tikkeltje moeilijker, hè?
Uitleg!
Ab Steensma: „Tentenstad is opge
trokken binnen de blauwe lijnen van
het parkeerterrein. De spelers zijn
dus binnen-blauwers. Nu kun je pas
goed tot spelen komen, als je kontakt
hebt met de mensen buiten de blau
we lijnen, dus met de buiten-blau-
wers. En wat doen de binnenblau-
wers nu? Ze roepen de buiten-blau-
GEEFT het asjeblieft door: Ten
tenstad heeft haar poorten gesloten.
Het Rotterdamse parkeerterrein
waarop zij was opgetrokken is weer
in zijn geheel beschikbaar voor win
kelende dames die per auto naar de
magazijnen (mode-, levensmidde
len-, schoenen-) komen rijden om
haar inkopen te doen.
EN DE straat is weer vrij. Er is
geen dolle meid, die met wapperen
de haren plotseling de weg
oversteekt en de automobilisten le
lijke woorden uit hun nette mond
ontlokt. En geen cineast die het ver
keer ophoudt omdat hij de behoefte,
dit vast te leggen, met geen moge
lijkheid kan onderdrukken.
DE RUST is terug. Bijna slapend
kunnen de voetgangers over de ze
bra's gaan en de automobilisten
over de rijweg. Het is dus weer als
vanouds.
NIEUWSGIERIG
^„AL ZIJN M'N HAREN GRIJS: IK ZOEK^
NET ZO HARD ALS JULLIE"
Magge we effe? Ja ja, voorstellen!
Ten eerste de spelers: Een vaste
kern van een driehonderd jonge
mensen van beiderlei kunne en uit
alle delen van het land met daar
naast zo'n honderd of wat nieuwsgie
rigen in de leeftijd van zes maanden
tot zestig jaar, die toevallig langs
kwamen en wel eens wilden weten
wat er nou weer voor geks aan de
hand was, voorts geïnteresseerden,
die het van horen zeggen hadden, en
tenslotte een aantal gasten met veel
al een politieke achtergrond.
Ten tweede de regisseurs: Johan
van der Rest, echt een regisseur, Si
mon Vinkenoog, schrijver/dichter,
(gewoon) Reid, architect. Jan Bronk,
mimograaf en -speler, Ineke Sluiter,
choreografe. Paul Hoeneveld, musi
cus, Klaashenk Blonk, pottenbakker
en Pim de la Parra, filmer.
Ten derde de jury: (Tweede Ka
mer-lid) Joop Voogd. Niels Schouten
Aad Valk en prof. dr. R. Wentholt.
Tenslotte de coördinator: Ab
Steensma, secretaris van: Rotter
damse Jeugd Gemeenschap, Stichting
Rotterdamse Ongeorganiseerde
Jeugd, Negende Nationale Speel-
week.
Wat was het doel. ook van de Ne
gende Nationale Speelweek?
Het antwoord ligt in enkele uitspra-
Prof. Wentholt in zijn ope-
Creatief bezig zijn kan ook inhou- ningswoord tot de vaste kern van
den, dat je probeert met wat kleu- spelers: „Ik neem aan dat u (hier)
ren je gedachten, een situatie, een primair bent gekomen om dingen te
sfeer op papier vast te leggen. doen die u leuk vindt en die u nor
maal niet in zo'n grote hoeveelheid,
verscheidenheid en kwaliteit aangebo
den krijgt ir zo'n kort tijdsbestek-
Wat zijn de dingen die u gaat
doen? wilt in de eerste plaats zelf
bezig zijn, dingen maken, doen, ak-
tief zijn. Niet zo maar bezig zijn,
maar zinvol bezig zijn. Dit zinvol be
zig zijn betekent, dat u een tech
nische bekwaamheid wilt, en dat het
inhoudelijk betekenis heeft...
Wat u hier geboden wordt is niet
de middelmaat, niet de ongevaar
lijke, sussende ontspanning. Wat u
hier komt doen, waar u hier in gaat
participeren, is wat er aktief leeft in
onze tijd en ons land: aan creatieve
vorm en inhouden, aan probleemstel
lingen en oplossingen van problemen.
Niet volgens platgetreden, nietszeg
gende paden van voorbije tijden en
generaties, die wel willen voorschrij
ven hoe u moet denken, voelen en
bezig zijn, maar geen antwoord kun
nen geven op wat u bezig houdt,
doch volgens een wijze van zien, van
ervaren, van doen, van leven en ook
van samenzijn, die u zelf maakt".
De jeugd zei het anders, veel direk-
ter.
Op de binnenkant van de deur van
de administratie-wagen had zij
geschilderd: „En nu gaan we ons be
vrijden van de muffe hokjesgeest".
Simon Vinkenoog, directeur hoofd
redacteur uitgever van de dagelijkse
Speelweek-Spcukoerant, refereerde
in het eerste nummer aan een zinsne
de uit La Fausse Industrie (1835) van
Charles Fourier: „Columbus koos de
regel van het volledig afwijken om
een nieuwe kontinentale wereld te
bereiken; hij maakte a»eh los van
alle bekende wegen, hij begaf zich
op een Onbevaren Oceaan, zonder re
kening te houden met de angsten
van zijn tijd; laten we dat ook doen,
laten we voortgaan door volledig af
te wijken, niets is gemakkelijker, het
is voldoende om een mechanisme te
proberen dat kontrasteert met het on-
Gaat er iets lichten?
Nog een klein duwtje:
Ab Steensma: „De opzet van de
Negende Nationale Speelweek is ge-
wers als het ware ter verantwoor
ding."
(Een van de binnen-blauwers: „We
hebben mooie dagen beleefd. Hans
Snoek kwam kijken met een van
haar balletdanseressen die spontaan
met onze dansgroep optrad, opperra-
bijn Vorst hebben we gezien en de
filmer Jan Schaper, en voorts een
heleboel politici, met wie we hebben
kunnen discussiëren: de liberaal dr.
Van Dijk, de rooms-katholiek Cou-
wenbergh lekker over Schmelzer
praten en socialisten zoals mejuf
frouw Schilthuis, wethouder Jetting-
hoff, het raadslid Reehorst, het Ka
merlid Oele en burgemeester Thomas
sen. Het ging allemaal fijn, we kon
den echt open praten, echt eens ver
tellen hoe wij er over dachten".)
Ab Steensma, verduidelijkend: „Er
is stevig gediscussieerd, natuurlijk
over kunst, maar vooral over poli
tiek. De jeugd heeft een enorme be-
(Een van de binnen-blauwers:
fleem nou de oorlog in Vietnam,
waar dagelijks zoveel mensen wor
den doodgeschoten, mensen net als
wij, even creatief als wij. Moet u
nagaan. Een kogel, pfi, en weer een
stuk creativiteit van de wereld ver
dwenen. Dat is toch zeker waanzin.
Of niet 30ms?").
Simon Vinkenoog: „Het kenmerk
van zeker déze Negende Nationale
Speelweek is de openheid. We nemen
geen blad voor onze mond. We zeg
gen precies waar het op staat. Als er
tussen ons misverstanden zijn, wor
den ze vriendschappelijk opgelost.
Dat kan toch best? Kijk, de jeugd
zegt, dat de oudere generatie heeft
gefaald, en ze zegt: Wij willen beslist
niet falen. De jeugd hoeft ook niet in
de put te zitten, het verleden is erg
klein, maar de toekomst erg groot."
(Openheid van de jeugd. Asjeblieft.
Ze spreekt over alles als het moet.
Toegegeven: In alle eerlijkheid en
oprechtheid. Simon Vinkenoog: „Hier
heb ik een nieuw blad. Moet u zien:
Zes pagina's over voorbehoedsmidde
len. Dat leest de jeugd gewoon. U
moet niet vergeten dat de jeugd van
tegenwoordig vroeg rijp is. Ze
spreekt openhartig over sexualitcit.
Heel gewoon. Dat was in uw jeugd
anders zeker." Eén nul voor Simon,
denk je dan.)
Maar hoe beleven de spelers, hoe
beleeft de vaste kern van spelers, nu
de Negende Nationale Speelweek?
Dat wil je dan wel eens weten.
Een buiten-blauwer (burgemees
ter W. Thomassen, links), wie de
binnen-blauwers toch wel eens even
over een paar zaken opheldering
wildlen vragen! „Maar waarom, bur
gemeester
SPIEGEL
En hoe beleeft de toeschouwer de
Speelweek?
Gesprek met mezelf, voor de spie
gel, kijkend naar de haren die met
de dag grijzer worden: „Zit er nou
wat in of niet? Hebben ze nou gelijk
of hebben ze geen gelijk? Ja, die
oorlog in Vietnam zit me ook niet
lekker. En de vaderlandse politiek is
me evenmin duidelijk. Stond ik
even voor schut,\toen ik op zo'n vijf,
zes vragen geen afdoend antwoord
kon geven? Had natuurlijk beter eer
lijk kunnen zijn en zeggen: Jongens,
ik weet er ook geen raad mee, ik
ben even zoekende als jullie.
Maar ach, je bent ouder, hè, en je
hebt grijze haren. Wat zei die jon
gen dat aardig: We hebben ontdekt,
dat alle grote en oudere mensen ge
woon een voornaam hebben. Ja
warempel, ik heb een voornaam.
Waarvoor feitelijk, ah bijna nie
mand hem gebruikt? Maar dat ver
minderen van het aantal vakken op
school, is dat nou wel verstandig!
Ach, waarom ook niet. Wat doe ik
met het beetje dat ik weet. Als ik
een vrij uurtje heb, loop ik me te
vervelen. Die jongens kennen wel
wat, hè? 'n Beste krant, die ze ma
ken. Laten we ze maar de kans ge
ven hun eigen weg te zoeken, voor
zover we ze niet kunnen helpen. Per
slot hebben ze er recht op. Het verle
den is voor ons, de toekomst voor
hen. Laten we ze een beetje vertrou
wen geven. Het wordt hun wereld,
waarvoor ze nu vechten."
VERDER 7
If KIEUWE LEIDSE COURANT1
5 i
In het leven zijn nu eenmaal
„doeners" en „kijkers", maar laten
we ons niet vergissen: ook echte, in
gespannen „kijkers" zijn creatief
Binnen drie dagen drie exegeses
van één voorstel. Het moet de Tele-
graaflezers op een ongelofelijke ma«
nier zijn gaan duizelen. De minst sla
perige onder hen zullen op z'n minst
tot de conclusie zijn gekomen, dat de
redactie enige moeite had met het
doorzien van het AR-standpunt. Voor
welke politieke journalist gold dat
trouwens niet? Ter verontschuldiging
van de Telegraaf-blunders kan wor
den aangevoerd, dat de AR de laatste
weken allerminst heeft uitgeblonken
door volstrekte politieke duidelijk
heid, de beweringen van de heer Rool-
vink tijdens zijn Baarnse spreekbeurt
ten spijt Uitlatingen als „Zijlstra in
déze fase niet, in de volgende hopelijk
wel" hebben veel weg van spiri
tistische geheimtaal, die alleen met
een flinke dosis politieke parapsycho
logie valt te ontcijferen. Maar gebrek
aan degelijke informatie over stand
punt en beleid van welke politieke
partij of politicus dan ook is nog geen
vrijbrief voor het rondstrooien voor
roddelpraat, hele leugens en halve
waarheden. Daaraan maakt De Tele
graaf zich bijna dagelijks schuldig.
De tactiek van dit blad is om poli
tieke tegenstanders als onfatsoenlijk
af te schilderen en dan krokodillen
tranen te storten over hun onfatsoen.
Cals, Vondeling, Smallenbroek en
Biesheuvel weten ervan mee te pra
ten. En sedert gisteren vooral Veld
kamp. Zonder een schijn van bewijs
beticht De Telegraaf hem van een bru
tale machtsgreep naar het pre
mierschap. Veldkamp, zo heet het, wil
de alleen in Schmelzers overbrug
gingskabinet stappen als hij premier
kon worden en toen dat niet lukte,
omdat Schmelzer de voorkeur gaf aan
De Jong, toen bedankte Veldkamp on
der het motto: „Ik weiger onder een
half gekke schout bij nacht te die
nen". Bitter Telegrafisch geweeklaag
over het landsbelang, dat zo schande
lijk werd opgeofferd aan persoonlijke
ambities.
Maar het verhaal is weerzinwek
kend tendentieus. Veldkamp heeft
niet het premierschap voor zich op
geëist. Hij heeft alleen de voorwaarde
gesteld, dat De Jong géén premier zou
worden. En daar had Veldkamp, objec
tief gezien, gelijk. De Jong is een be
kwaam minister van defensie. Boven
dien een aardige, geestige man, die de
Kamer met een grapje en een mopje
naar z'n hand weet te zetten. Maar hij
is (nog) geen premier. En zeker niet
geschikt om leiding te geven aan een
ploeg, die licht moet brengen in de
duistere financieel-economische pro
blematiek waarover de KVP het kabi-
net-Cals liet struikelen. Niet voor
niets wilde Schmelzer een topeconoom
als Zijlstra premier van het nieuwe
kabinet maken. Hij had 'm ook voor
Financiën kunnen polsen, maar was
kennelijk van mening dat voor de op
lossing van de financieel-economische
en sociale beleidsvraagstukken een
krachtige en vooral deskundige ploeg
leider nog belangrijker is dan een
krachtige en deskundige minister van
financiën.
Waarom Schmelzer een week na het
bedanken van Zijlstra dan z'n toe
vlucht nam tot een oud-marineoffi
cier, die volgens z'n vrienden van eco
nomie evenveel verstand heeft als een
Papoea van de relativiteitstheorie, is
volledig onduidelijk. Voor ons althans
is ae sprong van Zijlstra naar De
Jong één van de grootste raadsels van
een raadselachtige formatie.
langstelling voor politieke vraagstuk
ken. Maar er is een hoop, wat ze niet
kan begrijpen. Dat er zoveel partijen
zijn, vindt zij dwaasheid, en dat al
die partijen hetzelfde zeggen over bij
voorbeeld de luchtverontreiniging
gaat helemaal boven haar pet. Na
tuurlijk gingen in de gesprekken de
remmen wel eens los, maar dat is het
ergste nu weer niet. Het belang
rijkste was, dat zij konden spreken
zoals zij dat zelf wilden. En dan zie
je heel wat mensen als een vergiet
afgaan, want zo'n gesprek met jeugd
is een hard bedrijf".
Het spel is geëindigd, het doek ge
vallen. En hoe nu verder? Prof. Wen
tholt zei (in zijn openingswoord): „De
vraag is in hoeverre u het na deze
week kunt voortzetten. Kunt u dat in
uw normale, dagelijkse bestaan van
uzelf en van dat van de mensen met
wie u omgaat? Is deze week van
geconcentreerd, intensief, ambachte
lijk en inhoudelijk creatief bezig zijn
een geïsoleerd incident in uw
bestaan, of juist een wel verhevigde,
maar toch helemaal in uw bestaan
passende wijze van leven?"
Tja, wat nu? Een binnen-blauwer
zei: „We hebben veel geleerd, we heb
ben een vorm gevonden voor het spel
en die gaan we uitdragen."
En als dat niet lukt? Die kans
is groot. Als ze dan maar niet
bij de pakken gaan neerzitten.
Simon heeft het hun goed voor
gehouden: een hart dat
slaat zal nooit onverschillig
worden, altijd onen blijven
staan tenslotte gebeurt er
elk ogenblik iets, genoeg om
voor te leven".
Ze kunnen altijd met veel
plezier aan deze Speelweek te
rugdenken. Het was precies,
zoals dat stond op de reclame
plaat van „Drink Fanta": fris,
vrolijk, fantastisch.
ROTTERDAM Op zater
dag 29 oktober werd te Rot
terdam voor de negende maal
een Nationale Speelweek ge
opend. Vanmorgen vroeg werd
zij gesloten, tot groot verdriet
van de jeugdige spelers, die
een week tekort vinden om het
spel te spelen, zoals zij dat
graag willen.
De Speelweken zijn ontstaan
op initiatief van de Rotter
damse Jeugd Gemeenschap
met de gedachte dat zij een
weg moest vinden om de crea
tiviteit van de jeugd te be
vorderen en te ontwikkelen.
Zij tracht dit te bereiken door
jonge mensen:
1. te laten kijken naar voor
stellingen (toneel, dans) en te
laten luisteren naar muziek,
2. in de gelegenheid te stel
len onderling van gedachten
te wisselen over onderwerpen
die haar bezig houden, en te
discussiëren met al dan niet
toevallige passanten,
3. de kans te geven zelf
iets te doen (schilderen, teke
nen, declameren enz.).
De Speelweek had als speel
terrein een Tentenstad, die,
dank zij de medewerking van
het Rotterdamse gemeentebe
stuur, op een gedeelte van
een parkeerterrein kon wor
den opgetrokken. Een week
lang, bijna dag en nacht, zijn
daar allerlei aktiviteiten ont
plooid. En hoe zijn die aktivi
teiten nu bij de jeugd „geval
len"? Een van onze oudere
verslaggevers heeft met open
oog en oor de gang van za
ken gevolgd, en zijn oordeel
in nevenstaand verhaal neer
gelegd. Zijn eindconclusie is:
,,ln een stad als Rotterdam
zouden een paar honderd Ten
tensteden moeten verrijzen!"
De lezers van De Telegraaf
blad dat zo begaan is met die
arme AR Partij, die kapot dreigt
te gaan aan een verschrikkelijke
machtsstrijd in de leiding wor
den geacht een slecht geheugen
te hebben. Ze moeten zich van
daag vooral niet herinneren wat
we gisteren, laat staan twee we
ken geleden, hebben gelezen.
Op 19 oktober berichtte Nederlands
meest gelezen ochtendkrant, dat de
formatie-Schmelzer vrijwel was
geslaagd en dat de totstandkoming
van een KVP-AR-rompkabinet nog
slechts een kwestie van uren was. Een
paar dagen later bleef van dit verhaal
zelfs de romp niet over. Bij stukjes en
beetjes moest worden onthuld, dat het
allemaal toch niet zo van een leien
dakje liep. De schuld van de canard
lag natuurlijk niet bij de redactie,
maar bij de politici, die zo brutaal
waren geweest zich niet aan het Tele-
graaf-„nieuws" te storen. Ware schul
dige: Biesheuvel, die Zijlstra geen pre
mierschap, Roolvink geen lijsttrek
kerschap en Schmelzer geen welsla
gen gunde. Biesheuvel was de kwaaie
pier, die persoonlijke ambities liet pre
valeren boven het landsbelang.
Kort verslag van een gesprek met
keesh („mijn naam in kleine let
ters"), Peter. Frank en Jacques, in
leeftijd variërend van 17 tot 20 jaar,
en leerlingen van kweekschool of ly
ceum: „Wat boeiend is, is dat je met
anderen van gedachten kunt wisse
len, dat je alles kan doen waar je zin
in hebt, dat je echt helemaal vrij
bent. Bijvoorbeeld: Je kijkt naar een
toneelvoorstelling, maar het bevalt je
niet, nou, dan ga je wat schilderen,
of wat anders doen.
Je leert bezig te zijn, hoe dan ook.
En dat heeft de mens hard nodig.
Want in de toekomst wordt de vrije
tijd belangrijk. De creativiteit gaat
een grote rol spelen. Het komt nog
zover, dat we maar twee uur werken
per week. Maar wat doen we met de
resterende uren? Daarmee moet op
school al rekening worden gehouden.
Op school moet de creativiteit wor
den bevorderd. Laat voor mijn part
het vak geschiedenis weg. Leer de
jeugd het spel, in welke vorm ook.
Dat is de boodschap, die de Speel
week brengt."
In die voorstelling van zaken past»
slecht de gezamenlijke indiening van
het AR-bemiddelingsvoorstel door da
„aartsvijanden" Biesheuvel en Rool
vink. De Telegraaf had daar wel een
verklaring voor. De leiding van de
ARP, het Centraal Comité, had
Biesheuvel gedwongen bij te draaien
en Schmelzer te steunen. Dat was dus
een overwinning voor Roolvink, die
Schmelzer wilde laten slagen. Maar
een dag later kwam het blad
plotsklaps tot de conclusie, dat het
AR-voorstel moest worden gezien „ala
een doelbewuste poging van met na
me minister mr. B. W. Biesheuvel om
de kabinetsformatie van drs. Schmel
zer te doen mislukken". Dus toch geen
overwinning voor Roolvink, want:
„Uit alles blijkt, dat de heer Roolvink,
die voorstander is van een gelukken
van de formatiepoging van de heer
Schmelzer, zich bij deze gang van za
ken heeft moeten neerleggen."
Weer een dag later kwam er een
andere interpretatie van het
AR-voorstel. Nu moest het worden op
gevat als „in feite weer een aanval in
de rug van de demissionaire PvdA-mi-
nister van financiën dr. A. Vonde
ling." Dus toch een overwinning voor
Roolvink?