Harry lost
belofte in
Moderne pijlenschieters
CNV'er BORSTLAP
VERDEDIGT PBO
„Metaal" weigert
bijdrage vakbond
monument
mariniers
Meer ontslagen
in Limburg
OOK BIJ KONINKLIJKE LUCHTMACHT
BESTAAT LEVEN RONDOM RAKET
_9_
VRIJDAG 4 NOVEMBER 1966
(Van een onzer redacteuren)
IN de namiddag van 27 februari 1958, een dag voordat
hij voorgoed repatrieerde, liet de oud-marinier Harry
Gloudemans zijn ogen gaan over het ere-veld Kern-
bang Koening bij Soerabaja, en daar, bij de graven
van zijn gesneuvelde kameraden, legde hij de belofte af:
„Als ik in Nederland ben teruggekeerd ga ik voor jullie
een monument oprichten".
Het monument i
(Van onze soc.-econ. redactie)
OOSTKAPELLE De heer A.
Borstlap, tweede voorzitter van
het CNV, heeft gisteren de bonds
raad van de Ned. Chr. Bond van
Werknemers in de Hout- en Bouw-
nijverheid opgeroepen, evenveel
energie op te brengen voor de
zaak van de medezeggenschap als
thans voor de loonhoogte.
Hij vroeg voor de werknemers reë-
ZentrA
HORLOGES
MEESTERWERKEN VAN Z TOT A
DEN HAAG Het metaalbedrijf
Vossen te Haanrade-Kerkrade zal op
zeer korte termijn tot gedeeltelijke
sluiting moeten overgaan. Als gevolg
daarvan zullen ruim 50 werknemers,
onder wie een aantal met meer dan
20 dienstjaren, ontslagen moeten
worden.
Ook enkele andere, aan de mijnon
dernemingen toeleverende metaalbe
drijven in hetzelfde .gebied ondervin
den moeilijkheden, die wellicht tot
personeelsinkrimping op korte ter
mijn zullen leiden.
Dit delen minister Den Uyl (econo
mische zaken) en staatssecretaris De
Meijer (sociale zaken en volksgezond
heid) mede in antwoord op schrifte
lijke vragen van twee Kamerleden.
Ook wordt nog gezegd dat er een
onderzoek gaande is naar de aard en
de omvang van de overcomplete be
ambten van het mijnbedrijf.
Voorzitter Caumans van de Alge
mene Nederlandse Bedrijfsbond in
de Mijnindustrie heeft gisteren op de
algemene ledenvergadering in Heer
len verklaard dat, „indien de ontwik
keling van de laatste maanden zich
doorzet, er op korte termijn maatre
gelen moeten worden getroffen, om
dat anders het gevaar bestaat dat de
sluiting van mijnen snellei moet
plaats vinden dan in de nota van
minister Den Uyl is voorzien".
bouwbedrijf bliikbaar geen mogelijk
heid is om tot een bouwschan te ko
men, zelfs is het, tengevolge van de
tegenwerking van de werkgever;
vraag of er een bouwraad komt
veel minder bevoegdheden dan een
bouwschap.
Hij vroeg voor de werknemers ree
le mede-verantwoordelijkheid en me
dezeggenschap in de bedrijven
De structuur van onze samenleving
wenste hij aan de orde gesteld t:
zien met evenveel nadruk als de loon
eisen, niet alleen door de vak
bondsbestuurders maar ook door d«
mensen in de bedrijven zelf.
De heer Borstlap zag nog maar bit
ter weinig gerealiseerd van de archi
tectonische kritiek, die Kuyper 75
jaar geleden op onze samenleving le
verde. De tweede voorzitter
CNV vroeg er aandacht voor dat de
bedrijfsorganisa ;ie een kind is van
christelijke huize.
De werkgevers werken de pbo te
gen, zo meende de heer Borstlap,
maar hij vond de onverscnilligheid
van de werknemers tegenover deze
zaak ernstiger. 'Vanneer de menser
in de bedrijven om deze medeverani
woordelijkheid gaan vragen, dan kun
nen de werkgevers geen nee mee*-
zeggen, aldus ie heer Borstlap
Loonsverhogingen als van 1965 en
1966 zitten er :n 1967 niet in. De h-er
Borstlap vroeg -chter om waakzaam
heid. ter voorkoming, dat de zwakste
schouders de zwaarste lasten krijgen
te dragen. In een tijd van teruglopen
de conjunctuur is er naar zijn me
ning meer reden tot nivellering var
de lonen dan tot denivelering.
De sterkste schouders :ul)en d<
zwaarste lasten moeten dragen
Hij heeft zijn woord gestand ge
daan. Het monument is opge
richt, in Sittard, en op zaterdag
26 november wordt het onthuld,
in tegenwoordigheid van tal van
hoogwaardigheidsbekleders, on
der wie de generaal van alle
mariniers.
De onthulling betekent een kroon op
zijn werk. Toen Harry Gloudemans
in Nederland zijn plan ontvouwde
werd op zijn enthousiasme een grote
domper gezet. Men zei: „Dat lukt je
nooit", en zelfs generaal Nass zei:
„Man, als je dat klaarspeelt zeg ik
voortaan u tegen jou".
BRABANDER
Harry Gloudemans (45) Brabander
van geboorte, doch nu Limburger in
hart en ziel bevond zich in het
reeds bevrijde Zuiden toen daar op
grote schaal vrijwilligers werden ge
worven voor de laatste slag tegen de
al door hun knieën zakkende legers
van Adolf Hitler. De affiche met
schout bij nacht Doormans woorden:
Ik val aan, volg mij... fascineerden
hem. „Ik dacht: Harry, jongen, daar
moet je bij zijn".
Hij leefde in de veronderstelling dat
hij zou worden ingezet op een dei-
strijdtonelen in Duitsland, maar da''
bleek een vergissing. Zijn bestem
ming was de Mariniersbrigade die
hem na een gedegen opleiding in
de Verenigde Staten in Indië
bracht, waar hij de twee politionele
akties meemaakte.
MOOISTE
Op 15 augustus 1949 zat zijn diensttijd
erop: „Het is de mooiste tijd
mijn leven geweest, ik heb er
alles meegekregen, ik ben er mens
geworden en ik heb er kame
raadschap leren kennen", maar hij
repatrieerde niet. Het land hield hem
in zijn ban gevangen. Hij vond er
een baan en werkte er met vreugde.
En jaarlijks, op 10 december, de dag
waarop het korps Mariniers zijn op
richting herdenkt, legde hij met
vrienden een krans op het ere-veld
Kembang Koening, waar gesneuvelde
kameraden rusten tot de jongste dag.
Maar de tijdeh veranderden. De komen
de gebeurtenissen wierpen reeds hun
schaduwen vooruit. Zijn gangen wer
den nagegaan. Ach. de Partai Kom
munis Indonesia (PKI) had op zijn
gedrag niet veel aan te merken,
maar die jaarlijkse kranslegging...
Harry Gloudemans: „Op 25 februari
1958 werd ik weer bij de waarne
mend commissarsi ontboden. Hij zei:
Zie zo gauw mogelijk weg te komen.
Ik begreep het. Wat er te regelen
viel, regelde ik in de kortst moge
lijke tijd. Gelukkig kon ik passage
boeken op een schip dat 28 februari
vertrok. De dag tevoren ben ik nog
naar het ere-veld gegaan, heb laar
een krans van witte kelklelies ge"
en toen heb ik mijn woord gegeven
dat ik een monument zou oprichten
in Nederland, een monument dat blij
vend zou herinneren aan de daden
van onze mariniers".
ROTTERDAM
Het zat Harry Gloudemans in den be
ginne niet mee. Een monument?
Weet u wat dat gaat kosten? Weet u,
dat ook Rotterdam een monument
krijgt?
Harry Gloudemans: „Het monument in
Rotterdam zou een geschenk worden
van de burgerij als dank voor wat de
mariniers voor de stad hadden ge
daan. Wat ik bedoelde was een monu
ment voor mariniers, opgericht door
mariniers. Het stond bij me vast, dat
het in Limburg moest staan. En daar
om, omdat percentsgewijs van de ge
hele Mariniersbrigade de meeste
gesneuvelden onder de Limburgers
zijn gevallen, nl. 110. Maar het monu
ment wil ook de mariniers eren, die
WAARSCHUWING
Harry Gloudemans: „De waarschuwing
kwam op 9 december 1957. De waar
nemend commissaris van het commis
sariaat Soerabaja deelde mee, dat ik
er beter aan deed de volgende dag
niet naar het ere-veld te gaan. Die
waarschuwing zat me niet lekker. Ik
dacht: Die gesneuvelde jongens kun
nen er toch niets aan doen dat het
tussen Nederland en Indië niet
botert? En dan, ik had de krans al
besteld".
Op 10 december 1957 des middags
half zes legde Harry Gloudemans
toch een krans bij het monument. Op
het lint had hij laten drukken: Voor
onze vrienden. Toen hij het ere-veld
verliet werd hij staande gehouden
door twee Indonesiërs, die het PKI
insigne droegen en hem vroegen
Ligt hier een broer van u? Harry
Gloudemans: Ik keek ze recht in de
ogen en zei: Die hier liggen zijn alle
maal broers van mij!".
SPOED
Na de kranslegging stapte hij naar de
waarnemend commissaris en hij
Ik heb uw waarschuwing in de wind
geslagen, de krans is gelegd. Van 'n
ACTIES
De acties, die Harry Gloudemans ging
voeren, kwamen pas goed van start
nadat hij de afdeling Limburg van
Contact Oud Mariniers had opge
richt. Hij sprak met industriëlen en
zakenmensen, en het geld begon bin
nen te stromen.
Harry Gloudemans: „Op het ogenblik
bezitten we ƒ165.000. We hebben de
beeldhouwer Jos. Hermans uit Nuth
opdracht gegeven een ontwerp te ma
ken. Het is een prachtig monument
geworden van zes meter hoog. De
hoofdvorm suggereert een samen
gestelde eenheid, de torenvorm roept
de spits op, die de mariniers
dat moest afbeten. Het geheel
geeft een indruk van gespierdheid en
veerkracht, van waakzaamheid en
versaagdheid".
SITTARD
Het monument is opgericht in Sittard,
dat centraal ligt in Limburg. Op 25
en 26 november zal het daar vol zijn
van mariniers en marine-mensen. In
het raadhuis wordt een marineten
toonstelling gehouden, die op 25 no
vember wordt geopend.
Maar de grote dag is de zaterdag daar
op. De mariniers komen met twee
compagniëen gewapende troepen,
waarbij het korpsvaandel is inge
deeld, en met de Marinierskapel, die
een concert geeft. De meer dan 1200
leden van de afdeling Limburg Con
tact Oud Mariniers zullen defileren
onder commando van de oud-mari
nier generaal-majoor Roelofsen.
Voor Harry Gloudemans worden
het onvergetelijke dagen, gro
tere dagen dan die hij destijds
beleefde in Amerika, waar hij,
op uitnodiging, de vereniging
van Amerikaanse oud-mariniers
bezocht, bij welke gelegenheid
hij officieel werd benoemd tot
sheriff.
(Van onze soc.-econ. redactie)
UTRECHT Bjj drie metaal
bedrijfsbonden bestaat grote ont
stemming over de weigering van
werkgeverszijde een bijdrage te
betalen voor de financiering van
vakbondsactiviteiten. De vakbon
den zijn hierover onaangenaam
verrast, omdat de werkgevers
verbonden hierover op centraal
niveau een afspraak hadden ge
maakt.
De heer J. Lanser, voorzitter van
de Chr. Metaalbedrijfsbond, verklaar
de in een kort commentaar veront
waardigd en teleurgesteld te zijn. De
centrale werkgeversverbonden waren
overeengekomen 15 per georga
niseerde werknemer te betalen, in
dien deze gelden bestemd zouden
worden voor scholing en vorming.
Indien reeds verlof wordt gegeven
met Dehoud van loon voor het bijwo
nen van vakbondsvergaderingen zou
de bijdrage ƒ10 per georganiseerde
werknemer bedragen. De metaalbe
drijfsbonden kregen ƒ12.50 per geor
ganiseerde van de directie van de
N.V. Hoogovens.
De zaak van de georganiseerden en
de ongeorganiseerden dreigt op het
ogenblik de goede verhouding binnen
het metaalbedrijf ernstig te schaden.
De vakbonden spreken over een
werkgevershouding, die in strijd is
met de goede trouw. Men meent dat
hier een principiële zaak in geding
is, die in de vakraad voor de me
taal-industrie scherp gesteld zal wor-
1 de-
SLUITING FABRIEK
AARDAPPELMEEL
HOOGEZAND Geleidelijk aan zul
len enkele bedrijven in de aardappel-
meelindustrie moeten worden gesloten.
Het eerst komt hiervoor in aanmerking
de fabriek van W. A. Scholten in Smilde.
Dit bedrijf is een nevenvestiging van
de fabriek die het Scholten-Honig con
cern^ in het Groningse plaatsje Foxhol
Dit deelde de president-commissaris
van het concern, de heer G. F. Dalenoord,
gisteren mee tijdens een persexcursie.
Volgens de heer Dalenoord gaat de ont
wikkeling van de aardappelmeelindustrie
naar een verdere mechanisatie en auto
matisering in het produktieproces, waar
door een snellere verwerking van de
oogst kan worden bereikt. Verdere concen
tratie zal dan ook niet kunnen uitblijven.
Er zijn in ons land nog slechts drie
particuliere en twaalf coöperatieve
aardappelmeelfabrieken.
orde gesteld. Van de zijde van de
werkgeversvertegenwoordigers wer
den volgens het commentaar van de
vakbonden geen steekhoudende argu
menten aangevoerd ter ondersteu
ning van de afwijzende houding.
BMC ONTSLAAT
NOG 30000 MAN
LONDEN Dertigduizend arbeiders
van de Britisch Motor Corporation zijn
gisteravond in Longbridge Austin
ontslagen. Oorzaak waren de stakingen
en versoberingsmaatregelen van de re
gering. De BMC heeft eerder 35.000
man ontslagen omdat op een radia-
teurenfabriek het werk is neergelegd
uit protest tegen het ontslag van 24
arbeiders.
Met is ontslagen bij BMC is het aan
tal werklozen in de automobielindus
trie in Engeland op honderdduizend ge
komen.
't Is maar
hoe u de
herfst ziet..*
Pessimisten zien het als het einde
van de zomer - optimisten als het
mooiste jaargetijde. Met een geheel
eigen bloemenpracht in warme kleu
ren. Zoals u die bijvoorbeeld ziet h*
de vele soorten chrysanten. Ze geven
fleur aan elk Interieur!
Zeg
het met
bloemen
(Van onze luchtvaart
medewerker)
HESSISCH-OLDENDORF
Even noordelijk van het schil
derachtig gelegen stadje Hes-
sisch-Oldendorf, in het gebied
van Schaumburg aan de uit
lopers van het Teutoburger-
woud, vindt men het domicilie
van de 4e Groep Geleide Wa
pens. Dit in West-Duitsland ge
legerde onderdeel van de Kon.
Luchtmacht is een stukje in de
gordel van geleide wapens, die
West-Europa beschermt tegen
aanvallen door de lucht. In to
taal zijn er drie Nederlandse
Hawk-groepen gelegerd, in de
omgeving van Hannover, op
zo'n 80 tot 100 km van het IJze
ren Gordijn.
Hawk
Onze in West-Duitsland gelegerde
Groepen Geleide Wapens zijn tegen
hoogvliegende aanvallers uitgerust
met Nikc-raketten en tegen zich
dichter bij de grond bevindende in
dringers voorzien van Hawk-projek-
tielen. Het laatst genoemde wapen,
dat ook in het Vietnamese conflict
zijn waarde bewijst, is het hoofd
bestanddeel van de vierde groep
Zoals gezegd zijn de Hawk gelei
de wapens bestemd voor het afwe
ren van laagvliegende vijandelijke
doelen. Zij dienen als aanvulling
van de Nike-wapens, die werden
ontwikkeld voor onderschepping
van doelen op middelbare en grote
hoogte. De Hawks zijn veel kleiner
en lichter dan de Nike wapens. De
naam Hawk betekent: „Homing all
the way killer" en het projektiel is
vijf meter lang. Het startgewicht is
450 kilogram, de snelheid is ruim
tweemaal die van het geluid. Het
heeft een hereik van 30 km.
Van het Hawk-lanceerplatform
kunnen drie projektielen na elkaar
worden afgevuurd. De vernieti
gingskracht van het projektiel be
rust in hoofdzaak op de „blast" van
de explosie. De staalfragmenten van
de explosiekop dragen bij tot het
beschadigen van het doel. De vernie
tigingskracht is totaal indien het
doel zich binnen een straal van 3,5
meter bevindt.
Mobiel
mobiel; een soort voertuigje dat ge
makkelijk kan worden verreden. Re
gelmatig worden er ook ver
plaatsingsoefeningen gehouden, ten
einde de mobiliteit van dit onder
deel te onderhouden en op te voe
ren. Dergelijke opstellingen zijn im
mers bijzonder kwetsbaar en de hui
dige plaatsing is reeds bij de vijand
bekend. Door hun intensieve spiona-
ge-activiteiten rond de onderdelen.
Het Hawk-systeem is uitgerust
met twee rondzoekradars, deze lucht
ruimzoekers staan in verbinding
met Battery Control Center. Dit
centrum staat op zijn beurt weer in
verbinding met de lanceerinrichtin-
gen, die per stuk drie projektielen
bevatten.
Bij een squadron, dat is de
kleinste zelfstandige vooreenheid,
behoren zes lanceerplatforms, in to
taal dus met 18 projektielen. Maar
ook al is de Hawk eenmaal afge
vuurd dan blijft hij nog steeds in
staat zijn koers zelf te corrigeren.
Iets nieuws
Toen de Nike en Hawk afdelin
gen in gebruik werden genomen,
bleef er één moeilijk punt over
waarvoor geen bevredigende oplos
sing werd gevonden. Dat betrof de
bescherming van de afdelingen te
gen luchtgevaar van laag en lang
zaam vliegende vliegtuigen welke
op de radar niet of niet tijdig zicht
baar zijn en als het ware onder de
radar door" zouden kunnen vliegen.
Hoe moest dit gebeuren en door
wie zou dat gedaan moeten wor
den?
Radar en lanceerinrichtingen zijn
namelijk vrij goed zichtbaar en dus
kwetsbaar. Camoufleren of maske
ren, b.v. de grond in, is praktisch
onmogelijk. Juist door hun ligging
kunnen die GW-onderdelen een
doelwit vormen voor laag en lang
zaam vliegende vliegtuigen en heli
kopters. De oplossing van dit moei
lijke probleem werd de KLu eigen
lijk in de schoot geworpen. Bij de
Kon. Landmacht werd de territoria
le lichte luchtdoelartillerie opgehe
ven en de vierlingmitrailleurs gin
gen het depot in met nog onbekende
bestemming. Het vervolg hierop
was dat de vierloopsmitrailleurs
van eigenaar verwisselden en hier
mee was tevens een novum bij de
KLu ingevoerd, want nog nooit eer
der had de luchtmacht zulke wa
pens gehad of bemand.
Naast de geleide raket beschikt de
KLu nu ook over niet geleide lucht
verdedigingswapens. zodat elk vijan
delijk vliegtuig, hoog of laag, snel
of langzaam, prooi kan zijn van on
ze moderne vuurpijlenschieters.
Wonen
Naast het militaire kamp In
Hessisch zijn 175 huizen gebouwd
voor de huisgezinnen van de
KLu-militaire, die hier voor vijf ja
ren zijn geplaatst Alle huizen heb
ben een soort modelkeuken, com
pleet met elektrische geiser of boi
ler en met elektrisch fornuis. In de
stadjes heeft men namelijk geen
gas, zodat de meeste huisvrouwen
hun kookgewoontes iets moesten
veranderen.
Uit economisch oogpunt was de
komst van de Nederlandse lucht
macht interessant Zo nam het inwo
neraantal van Hessisch met 24 pro
cent toe. De Duitse bakker, melk
boer en groenteman komen er, In
tegenstelling tot de gewoonte, graag
voor aan de Hollandse deuren en
passen hun levensmiddelenpakket
er graag voor aan.
De medische en geestelijke verzor
ging van de 600 militairen per groep
en hun gezinnen is in handen van
de militaire artsen, dominees en aal
moezeniers. Verder beschikt men
over eigen scholen voor lager en
voortgezet onderwijs, zodat de Ne
derlandse gemeenschap volkomen
„selfsupporting" I s bij hun leven
rond de raket
