Wie wil
voor krats
in chalet
wonen
ONDAGS
BLAD
U
O
_N
Beeldverhaal van een
industriële evolutie
ZATERDAG 29 OKTOBER 1966
Het eerste geluid, dal de mens
voortbrengt: de eerste kreet van
een baby-grapje op de afdeling
technologie.
Philips wil op zijn (per
manente) expositie-jubileum
geschenk aan de gemeente
Eindhoven slechts laten zien,
hoe snel de wetenschap zich
de afgelopen 75 jaar heeft
ontwikkeld en hoe die ont
wikkeling veranderingen in
het menselijk bestaan heeft
veroorzaakt. Veranderingen
én problemen.
Eén daarvan vindt men al di
rect bij het begin, boven in de
koepel: de overbevolking, direct
gevolg van de voortschrijdende
wetenschap.
7000 miljoen
Telde de wereldbevolking in
1900 nog maar 1550 miljoen zie
len, vorig jaar waren het er al
3008 miljoen en in 2000 zullen het
er meer dan tweemaal zoveel
zijn: bijna 7000 miljoen! Iedere door honger gedreven.
seconde neemt dc bevolking met Amerika emigreren doordat
twee mensen toe en dat terwijl schadelijke schimmel alle aardap-
slechts acht procent van ons peloogsten vernietigden.
Zonder wetenschap en techniek
zou leven in het werk, men hoort hoe hij con-
grote delen van (act krijgt met een collega in Ni-
de wereld niet caragua> Men er ecn ujtzen.
meer mogeluk JS
zijn. Daarom zal d,n* van Ueuren-tv bewonderen,
de mens alleen En ^at js ^an nog maar ééri
kunnen leven
als hij de ver
richtingen van
de hedendaagse
techniek aan-
lelijk lichaam in schijnwerperlicltteen van de blikvangers op
afdeling ..samenleving en techniek". Via de koptelefoon kan men
in Nederlands, Frans, Duits en Engels beluisteren hoe liet menselijk
lichaam functioneert.
in haven en op luchthaven kan
bedienen. De telefoon, dc tele-
1 de telex. De radio ook.
Men ziet er ecn zendamateur aan
Hoe
straks zijn als
er geen moder
ne middelen
sten te vergroten en
men? De hele wereld zou in hon
gersnood leven. Rampen door plan
tenziekten zijn in het verleden
maar al te vaak voorgekomen. De
catastrofe in Ierland midden vo
rige eeuw <om dicht bij huis te
blijven) is er maar één voorbeeld
Duizenden Ieren moesten
Dick Ringlever
Vrije lijd
Dat die zich steeds perfectione
rende techniek veel prettige kan
ten heeft, toont de expositie even
eens. De mens krijgt er meer tijd
door voor actieve ontspanning.
De dagelijkse tredmolen kan wor
den gestopt, een privilege, dat
vroeger alleen voor de welgestel-
den was weggelegd. Een rijmpje
op een van de panelen zegt het
nog poëtisch: toen Adam moest
spitten en Eva spinnen, wat an
ders deed de edelman dan bemin
nen? De werkelijkheid was pro
zaïscher. Thans is er voor ieder
een die vrije tijd. Tijd voor
ontspanning, sport, cultuur. Ook
voor studie, onderwijs, dat een
aparte afdeling vormt op dc ten
toonstelling.
Ook hier drong de techniek
door: schoolradio en -tv, elektro
nische talenpractica om de „ex
plosie aan kennis" snel en doel
matig op te vangen.
£EN riant herenhuis xeg maar chalet
met ruim plaats voor een gezin met acht
kinderen. Dat is het even royale als goed
kope aanbod, dat de Rudolphstichting
Nederlandse echtparen doet: voor de huur
prijs van een stadsflatje buiten wonen in
een huis, dat in de Randstad anderhalve ton
zou doen. Voorwaarde is echter wèl, dat
men pleegkinderen opneemt.
Belangstelling
HET is het verhaal-in-beeld van een industriële
evolutie. Een verhaal, dat zich lezen laat als
een roman. De sfeer van ongenaakbare weten
schap ten spijt. Wie Philips' Evoluon indruk
wekkende reuzen-paddestoel aan de rand van
Eindhoven binnentreedt, wordt ongewild ge
vangen in die plechtige.sfeer van het grote labo
ratorium, waar het atoom, het elektron lijkt te
regeren. Manrièn, die natuurwetten op hun
naam brachten, zouden hier gewerkt kunnen
hebben. Aan de koperrode koepel langzaam
wentelende reuzen-moleculen, elders blauwop-
lichtende flitsende elektronen, boven een com
puter, die om koffie roept. Een toekomstbeeld?
Toch niet. Blijf na uw gang langs het elektro
nisch oog, dat uw gulden-in-de-gleuf registreert,
met beide benen rustig op het (dikke) tapijt
staan: wat hier wordt getoond, is dp wereld van
vandaag, de toekomst van gisteren.
Het plan is een initiatief
van stichtingsdirecteur mr. M.
K. Krijger en zijn staf, het
bestuur van het opvoe
dingsdom van de (gerefor-
afdeling. Er zijn er veel meer.
Overal wordt de bezoeker met de
neus boven op wonderen der
techniek gedrukt. Op de afdeling
wetenschappelijk onderzoek kan
hij plantencellen door een mi
croscoop bekijken, bij „technolo
gie" hoort hij zijn eigen stem
vertraagd weergeven, kan hij de
computer in alle toonhoogten
„koffie" laten roepen, kan hij
zijn waarnemingsvermogen en ge
heugen testen, ziet hij hoe porse
lein wordt gesmolten in de
plasmafakkel, die (onder invloed
van magnetische krachten) een
temperatuur levert, die tien maal
hoger is dan met andere midde
len wordt bereikt, kan hij ook
een rubber balletje zien verste
nen in door de koudgaskoelmachi-
ne vloeibaar gemaakte lucht.
Zelfs kleine kernreacties worden
er opgewekt: in een „aquarium",
waarin kosmische stralen een na
gebootste dampkring binnendrin
gen en explosies veroorzaken.
Daarnaast zijn er tientallen be
zienswaardigheden, die de bezoe
ker gelegenheid bieden zelf de
apparatuur te bedienen. Die
vindt men in de via roltrappen
bereikbare onderbouw. Daar kan
de technicus zelf een radiotoestel
bouwen, maar hij mag er ook
een spelletje „boter, kaas en eie
ren" met de machine spelen.
En voor wie geïnteresseerd is
in de geschiedenis van Philips is
er de hele eerste verdieping van
de koepel. Via een koptelefoon
die men overigens overal op de
tentoonstelling vindt *=1 Kan men
zelfs de stem beluisteren van dr.
Anton Philips.
ook in Achterveld, met steun
van de gereformeerde diako
nieën, het Rijk, 3000 contribu
anten en soms een extraatje,
zoals enkele maanden geledei
toen anderhalve ton werd
overgemaakt uit dc opbrengsi
van de kinderpostzegelactif
van vorig jaar.
Die kinderen worden onder
gebracht in paviljoens én in
gezinnen. „En die combinati»
is uniek in ons land" zegt di
recteur Krijger. „In een klei
In de korte tijd, dat het Evolu
on nu open is nog geen twee
maanden heeft het al in brede
kringen belangstelling getrokken.
Niet alleen onder Philips-rela-
ties, ook en vooral onder
scholieren. De eerste drie weken
werden al 30.000 bezoekers geno
teerd. En de stroom duurt
voort.
Zeker de technische geïnteres
seerde zal er urenlang ronddwa
len, want dor is de expositie ner
gens.
Het Evoluon wil ook geen
museum zijn. Dat wordt in de
handleiding nadrukkelijk ge
steld. „Geen verstard monu
ment ter nagedachtenis aan geni
ale mensen in het verleden. Geen
produktenverzameling ook van
een maatschappij". „Het is veel
eer", schrijft de folder, „een spie
gel, waarin men heden, verleden
en toekomst ziet, altijd bekeken
met de ogen van de mens, die
worstelt met de materie en de
vormgeving van zijn bestel en
daarbij vele veldslagen wint, zon
der ooit een eindoverwinning te
behalen."
Want dat de toekomst nog
maar pas begonnen is, zal
iedereen erkennen, die Eind
hoven zag. Het geslacht van
1890, dat voorspelde dat aan
de voortgang der wetenschap
een einde was gekomen, had
méér dan ongelijk!
Waar het Evoluon de jongste technische ontuikkelingen laat zien, ontbreekt uiteraard ook de kleuren-tv
niet. Een kermis-scène wordt direct via een gesloten circuit „uitgezonden", l oor het eerst kan het publiek
er kennis nemen van de resultaten.
andere sociale laag om de kin
deren ook eens met een andei
milieu te laten kennis ma
ken."
Aanmeldingen
Op voorzichtige wijze heef»
de vereniging bekendheid ge
geven aan de plannen. Een
grootscheepse campagne
wordt niet gevoerd. „Want"
zegt mr. Krijger, „het is eer
experiment. Voorlopig starter
we met twee huizen, die hope
lijk volgend Jaar klaar zijn
Natuurlijk, als de proef slaag
gaan we door, maar daarover
kan je nu nog geen verstandis
woord zeggen."
Toch zijn op die eerste be
richten al tientallen aanmel
dingen binnen. Met drie is het
bestuur in bespreking: een za
kenman. een verzekeringsin
specteur en een kunstschilder
Mensen, die zelf kinderen heb
ben (gemiddeld drie) en e>
graag een paar bij willen op
nemen. Want dat is voorwaar
de.
Directeur Krijger: „Uiter
aard mag het vrij buiten wo
nen ook meewegen voor di
mensen, maar onze vraag is
ook of men zich helemaal wi'
inzetten voor de opvoeding
van andermans kinderen."
„Van de pleegouders eis'
het een aantal typische ei
genschappen. Men moet eei
warm hart voor het kind heb
ben, zonder sentimenteel te
zijn. Men moet een behoor
lijke dosis tolerantie kunne)
opbrengen. Men moet stevii
in de ;ehoenen kunnen staar
en een zekere wijsheid bezit
ten. En voeg daar dan no»
maar bi| gevoel voor humor
want maar al te vaak kom
men voor heel bijzondere situ
aties te staan. Het zijn tcnélot
geldt hier, dat men moet op
voeden om weer los te laten
Soms al zeer sneL Dat hangt
af van de resultaten.
Mr. Krijger. „We hebber
hier eens een kind gehad, dat
vier jaar lang door zijn moe
der was verwaarloosd. Hei
werd opgenomen in een pleeg
gezin en was na vier maanden
helemaal opgebloeid. In zulk»
gevallen is het natuurlijk zin
loos het kind langer vast te
houden."
De leeftijd van de kinderen
varieert van 0 tot 21 jaar. Ze
volgen de lagere school (eer
van de gebouwen op het 125
ha grote terrein), dan ah
dat zinvol lijkt voortgeze'
onderwijs om daarna werk t«
zoeken in de omgeving. 'iA
vonds zijn ze dan weer opge
nomen in het gezin of in een
van de paviljoens, bases waar
op zij steeds terugvallen.
Eigen leven
Zo gaat het in Achterveld
sinds jaar en dag De Ru
dolphstichting werd een ge
meenschap, een dorp met een
eigen leven, met eigen win
kels, met een eigen kerk,
met een ontspanningsgebouw.
Straks ook met een cigei
zwembad En een aantal nieu
we huizen.
Hard wordt gewerkt aan d«
restauratie van de bestaande
woningen voor een groo'
deel ooerderijtjes. Radicaa
worden ze gemoderniseerd
Slechts vijf van de 25 blijver
boerderij. De andere worder
omgebouwd tot royale heren
huizen met modern comfort
Straks zullen er nog
twee bijkomen. Wie erin
komen, staat nog niet vast.
De stichting biedt ze te
huur aan. Aan iedereen,
die buiten wil wonen, maar
vooral en in de eerste
plaats aan iedereen,
die bereid is (tegen ver
goeding) kinderen in huis
te nemen. Om kinderen
zonder thuis een nieuw
thuis te geven.
meerde) vereniging tot verzor
ging van kinderen, dat in Ach
terveld een handvol kilome
ters onder Barneveld 180
kinderen onderdak geeft. Kin
deren, die om wat voor re
den ook door Kinder
bescherming. kinderrechter,
sociale zaken of voogdijraad
bij de ouders zijn weggehaald
om te worden heropgevoed.
En dat gebeurt sinds 39 jaar
Stichtingsdirecteur mr. Af. K.
Krijger voor het eerste chalet-
in-onnbouw. „IVie wil hier
straks komen wonen?", vraagt
de Rudolphstichting.
ne 25 woningen zijn thans ze
ventig kinderen in gezin
nen ondergebracht. Voor het
grootste deel gezinnen van in
het dorp werkende mensen
de timmerman, de schilder
maar ook mensen van de staf
hoewel dat uitzonderingen
zijn. Daarin willen we nu ver
andering brengen. We wilier,
er mensen van buiten bij, en
als het kan mensen uit een
te kinderen uit aparte milieus
Vaak moeilijk hanteerbare
kinderen, door hun opvoedinf
zo geworden".
Voor twee jaar
Gemiddeld krijgen de pleeg
ouders de kinderen twee jaaj
toegewezen. Daarna gaan ze
weer naar huis of worden h)
een andere inrichting onderge
bracht. En dat vraagt natuur
lijk nog een eigenschap: sou
plesse méér dan andert
