Ain
We raken
niet meer
volwassen
Boer Koekoek kreeg in
Kamer ,pak slaag'
Jongeren willen
ontslag nemen
bij Werkspoor
Bevolking groeit
nog steeds snel
COLLEGE OP EEN PARKBANKJE
Uniek in het parlement
Nederland in EEG aan de top
NTEUWE LEIDSE COURANT
7
DONDERDAG II OKTOBER 1966
Rebellerende
jeugd
DEN HAAG Najaarszon in de tuin van het
Oude Hof, charmant park, ontoegankelijk
voor Hagenaars. Even voor half een: twee
Pakistani genieten vol heimwee van dit in Nederland
zo schaarse natuurverschijnsel. Elders op een bank
in een prieel doet een kleurig geklede Indiase het
zelfde. Als de Sint Jacob zijn bellen laat horen gaat
een deur van het voormalige paleis Noordeinde open.
Enkele docenten van het Institute of Social Studies
verschijnen op het bordes.
Een van hen, gedrongen gestaltegebaard apostel
voorkomen, nonchalant in geruit sportkostuum,
maakt zich las uit het groepje. Doordringende blik.
We lunchen samen? Of eigenlijk is dat niet zon
de met dat mooie iveer? We halen een broodje en zit
ten gebaar naar gazon) hier.
Hij loopt al driftig richting
Oude Molstraat, waar een platina
buffeteuse wat uitbundig ge
meubileerde leeftocht in twee
zakjes zal gaan deponeren.
Welke krant? informeert pro
fessor dr. P. Thoenes (een van de
verontruste PvdA-ers, „groep 48")
als hy wat zwaarlijvige peren
zijn bijdrage aan de lopende
lunch in een fruitzaakje heeft
bemachtigd. Hij knikt vaag bij de
aanvankelijke uitleg; is thuis als
het woord protestants-christelijk
valt. Vertelt desgevraagd over
Social Studies: ten dele docent
schap, ten dele research. Boeiend
voor de socioloog, dat internatio
nale milieu. Ook onthullend.
GEMOEDSRUST
Op een bankje met uitzicht op ste
nen naakten zullen we praten. Onder
werp: de doorgaans weinig zelfbe
wuste houding van ouderen tegenover
(rebellerende) jongeien. In gezagsver
houdingen (Amsterdam). In discussies
zoals ze er 's zondagavonds via de tv
uitgaan. In de publiciteit die merk
waardig, volgens sommigen: onnodig.
DOOR
Ton van der
Hammen
Prof. Thoenes: *t Wordt nog veel erger
week. Maar daar blijft het niet bij. drijf, can de vereniping. Ze zijn on-
Een werkelijk rationeel gebruik van machtig in de opvoedingsrelatie tegen-
het economische produktie-apparaat over hun kinderen te staan,
-.gee? oorlogstuig, geen mode in au- of je die A- of B-categorieën verwij-
to's, kleding en ga zo nog maar even ten moet maken? Welnee, ie kunt
door - konden we het allemaal zo hoogs,.ns zeggen dal ze ,n de letter_
goed .tehben als nu. Met een dag wer- üjke betekenis van het woord slachtot-
ken per weekl fers van de omstandigheden zijn.
Onze economie is er evenwel op uit Hesteert groep C, die de boot blijk-
het niet-rationeel te doen. Er wor- baar haaIL Ze we,e-, het echt niet.
den kunstmatig behoeften gekweekt bUjvl,n MMer lt,„, reageren, ook
(reclame), kwaliteiten worden bewust |n de opvoedingssituatie, die ze op-
beperkt er is een diversiteit van ge- nieuw „ekend benaderen. Van hen
lijksoortige artikelen. Kortom, er is kan gezegd worden dat ze ronduit het
een groot stuk - althans rationeel gelukkigste zijn.
gezien zinloze produktie.
Doorredenerend kan je de jongeren
Intern is er in de westerse econo- op dezelfde wijze Indelen. - Wacht
mie-zeif ook het nodlpe aan het veren- 2akag(,nda komt tevoorschijn) als
deren. Efficiency, een ander woord ik onderverdelen, zo (prof. Thoenes
voor rationeel, is ee^. geliefd thema; 2et Mn soort Mendelwet-
concentratle een vertrouwd begrip. ten_,iStamboom.. op) dan kom ik tot
Twee gegevenheden die tegen zinlo- vij( me-.urtypen.
ze' produktie, bovenbedoeld, ingaan.
En die al evenzeer in de richting ko- lï"?"®8, go~
men van die minimum eisen voor neen A- BAe" c- kin°ere" kuI}"
noodzakelijke arbeid. Steeds meer ma- "en weer A, B of C rijn. Dan heb je
chines die het werk van de mens gaan 5*?.s n3"ei? rnengmo8elijkheden, waar-
overnemen hebben deze effecten ook bij, z<?u 3® zeggen, de conflicten het
al. Conclusie: alle kwaliteiten zijn ge- grootst zouden kmwenrijn bij^ A-ou-
geven oor deze derd^ revolutie.
Hoe komt dat? Wat zegt daarop de
socioloog? Moet het .nders? Aha, rea
geert de hooggeleerde op dat laatste
vraagje. Daar hebben we de ware na
zaat van Calvijn. Hij wil moraliseren,
een preek. Met een knipoog: die komt
niet hoor; ben nie* eens religieus.
Maar misschien kunnen we de zaak
een beetje in een kader plaatsen. Dat
geeft soms ook gemoedsrust, als u die
voor uw lezers zoekt.
Het gaat dacht ik, zegt hij, verza
digd onderuitzakkend op het bankje,
handen gemoedelijk in de zakken, om
het aanpassingsvermogen van degenen
die de .-amenleving j'tmaken. Dat zijn
u, ik, aile mensen. Als de samenleving
verandert, zal, mèt Het veranderende
waardensysteem, ook de individuele
aanpassing moeten volgen. Dat is in
het kort de generatiep'oblematiek.
Toen de Indianen lange tijd te voet
op buffels jaagden waren er geen pro
blemen. Zoon deed, wat pa deed. Uit
De discussie kwam toen de methode
van het jagen te paard ingang begon
te vinden. Daar hèb je het: de veran
derde situatie die spanningen oproept.
Groter, naarmate de veranderingen
zich heviger voltrekken
Hoe zit dat nu bij ons? Van onge
veer 1400 af kenden we in Nederland
voortdurende veranderingen in de sa
menleving. Annex gencratieproble-
men. Natuurlijk. Ze hoorden cr ge
woon hij, niks bijzonders. Dat duurde
zo tot bijna de twintigste eeuw. Toen
was h«*t uit met de pret.
ders met C-kinderen. Ik zeg dat onder
het nodige voorbehoud omdat me dit
Zo .nel voltrekt zich dit «lle^ dit laotete net invalt Zo rie je. waar je al
pratende toe kunt komen,
we de zaak niet meer bij kunnen be-
Dan, met een gr.'lns: krijgt
nen. Me raken niet meer aangepast. respect voor m'n wetenschapsbeoefe-
De met al die veranderingen gepaard ning nou een deuk?
gaande spanningen i!jn zo groot ge
worden, dat volwassenen terecht het
gevoel gekregen hebben niet meer vol
wassen te kunnen worden. Want: we
wéten het niet meer.
A. B EN C
TE VERKLAREN
Een blik op de pols doet hem
rijzen. Lopend in de richting van
het oude paleis besluit hij: in ieder
geval is het verschijnsel gezags-
O ja, een heleboel mensen blijven „risit. Drovn nf>7PTT1 WPi ver-
volhouden dat ze het wèl weten. Maar ™,s' Provo' n°zem. wei ver-
het is een verouderd weten, dat vroc- klaard. Althans maatschappelijk
ger nog mocht functionereTi, maar niet verklaard, want een en ander
meer in het huidige samenlevingspa
troon nasi De meerderheid neemt de- houdt ook ten nauwste verband
nwmt^e patriarehaal'. SCrieUS met levensbeschouwing. Zeg ge-
Anderen, de tweede categorie, wil- rus^ ^a^ l^et een religieus pro-
len er best voor uitkomen dat ze niet bleem is.
patriarchaal zijn. Hun verstand zegt
namelijk dat ze het niet kunnen, maar
(Vervolg van pagina 1)
WD-fractieleider mr. Toxopeus
.Mijnheer de voorzitter, ik protesteer
hiertegen. Ik hoop dat u dit niet toe'
iaat." Kamervoorzitter mr. Van Thiel
waarschuwde de heer Koekoek niet
„op ongepaste wijze te spreken". De
heer Koekoek: „In de Eerste Kamer
mag de heer Baas wel beschuldigingen
uiten. Waarom ik hier niet?" Na veel
heen- en weergepraat met de president
kwam de Boerenpartijleider met eer
„onthulling": „Ik heb honderden brie
ven gekregen waaruit blijkt, dat zit
tende Kamerleden, wethouders en gede
puteerden van de vijf grote partijen
lid zijn geweest van de NSB. Dat wil
Ik uitgezocht hebben.'
Na overleg met collega's-fractielei
ders beklom mr. Toxopeus het spreek
gestoelte om de heer Koekoek uit te
dagen namen te noemen van Kamerle
den die volgens hem oud-NSB'ers zijn,
en zijn beschuldigingen na de Kamer
vergadering, dus buiten het gebouw, te
herhalen (applaus van Kamerleden en
bezoekers op de tribunes).
Antwoord van de heer Koekoek: „O-
?r wie hier in de Kamer lid van de
NSB zijn geweest heb ik het nooit ge
had." De communist Bakker: „Dat zijn
natuurlijk smeerlapperij methoden."
De heer Toxopeus: „Wie van ons zijn
lid van de NSB geweest?" De heer
Koekoek: „Dat kan ik op het ogenblik
niet zeggen (geloei), maar daarmee is
de zaak niet af, want u ontwijkt mijn
vragen."
De heer Toxopeus: „Ik sta erop dat
heer Koekoek zich duidenjk
uitspreekt over de heer Zegering Had-
ders." De heer Koekoek: „Ik zal duide
lijk zijn. De heer Zegering Hadders
heeft een paar Engelse piloten in han-
de Duitsers gespeeld. Ik geef
toe dat hij is vrijgesproken." De heer
Toxopeus: „Zegt u dat niets?" Ant
woord: „Dat zegt me wat, maar niet
alles. Vrijspraak is makkelijk als je
maar voldoende kruiwagens hebt."
Ongepast
Opnieuw greep mr. Van Thiel in.
„Meneer Koekoek, u mag dat allemaal
niet zeggen. Als uw partijgenoot Voogd
driemaal voor moord is vrijgesproken,
mag ik 'm geen moordenaar noemen.
Uw opmerking over vrijspraak door
kruiwagens acht ik zeer ongepast.
De heer Koekoek bleek later bereid
deze opmerking terug te nemen, maar
voor het overige hield hij aan zijn gro
ve verdachtmaking vast. „De heer Zege
ring Hadders mag dan vrijgesproken
zijn, hij heeft toch maar zelf toegege
ven over het geval van de Engelse pilo
ten met de politie te hebben gepraat.
Nou, wat wil je dan nog meer?"
Het debat bereikte z'n dieptepunt
toen de heer Koekoek inging op 9e
uitdaging van AR-fraÜtieleider Rool-
vink om de brieven met beschuldigin
gen over wethouders, gedeputeerden
e.d. met een besmet oorlogsverleden
dan maar eens voor te lezen. Hij noem
de een serie namen van mensen, die
volgens hem hele of halve NSB-ers
zijn geweest en die nu partij functies
bekleden in KVP, PvdA en CHU.
PvdA-fractieleider Nederhorst ont
kende categorisch, dat een van de
door de heer Koekoek genoemde perso
nen ooit een functie in de PvdA heeft
gehad. KVP-fractieleider Schmelzer
vink constateerde, dat de heer Koe
koek volkomen in gebreke was geble
ven zijn insinuaties waar te maken.
Uitdaging
De uitdaging om zijn beschuldigin
gen buiten de Kamer te herhalen en
dus buiten de werking van de parle
mentaire onschendbaarheid, accepteer
de de Boerenpartij leider brutaalweg
met: „Daar ben ik best toe bereid. In
ons partijorgaan hebben we dat trou
wens al gedaan. Lees ons verhaal over
gedeputeerde... in Drenthe."
De vertoning eindigde met een ver
klaring van de heer Kikkert (c.h.), die
op grond van eigen ervaringen verze
kerde, dat de heer Zegering Hadders
zich in de oorlog heeft gedragen „zoals
een goed Nederlander betaamt". Bij de
illegaliteit in Drenthe stond hij goed
aangeschreven. Wat het geval met de
Engelse piloot betreft: daarover heeft
de heer Zegering Hadders met do ille
galiteit overleg gepleegd. Van uitleve
ring was geen sprake. Het betrof hier
een moeilijk geval, want de man was
zwaar gekwetst en voor zijn verzorging
moest een oplossing worden gevonden.
Zo kwam deze tweede dag van de
algemene politieke en financiële
beschouwingen helaas helemaal in het
teken van de rel-Koekoek te staan. De
Boerenpartij leider hield over het finan-
cieel-economisch beleid nog een warrig
verhaal, dat kennelijk niet van hemzelf
afkomstig was, gezien de stuntelige ma
nier waarop het werd voorgelezen.
De eerste ronde van het Kamerdebat
werd afgesloten met een rede van
SGP-fractieleider ir. Van Dis, die het
regeringsbeleid aanviel, omdat het tot
steeds zwaardere belastingen leidt en
de sociale-verzekeringslasten tot ondra
gelijke hoogte opvoert. De heer Van
Dis attaqueerde voorts de schuldenrege
ling met Indonesië, die hij „louter sym
bolisch" noemde, omdat Nederland ge
noegen nam met nog geen ƒ600 mil
joen, terwijl het een vordering heeft
an 5000 miljoen."
Ook de heer Jongeling (GPV) wees
het regeringsbeleid af. Het heeft vol
gens hem een bijdrage geleverd tot
overbesteding en inflatie. Maar de
kreet „Weg met dit kabinet" leek hem
toch te goedkoop. Er moet méér gebeu
ren. God en Zijn gebod moeten weer
centraal komen te staan, ook in het
regeringsbeleid, niet de mens en zijn
Spanjaarden ook weg?
UTRECHT De moeilijkheden
bij Werkspoor in Utrecht zijn ook
gisteren niet dichter bij een op
lossing gekomen. Wel hebben 140
Spanjaarden hun ontslag aange
boden uit solidariteit met de 197
Nederlandse werknemers die op
de ontslaglijst staan. Voorts heb
ben 100 jonge werkkrachten mee
gedeeld ontslag te zullen nemen
als de onderhandelingen tussen
directie en vakbonden (morgfen'
mislukken.
schien aan de beurt." Of door deze
initiatieven de meeste van werkne
mers. die ontslag zullen krijgen, aan
het werk mogen blijven, is nog niet
bekend.
Het rumoer dat gistermorgen onder
de 2200 werknemers van Werkspoor
ontstond, is tegen het middaguur ver
stomd. Zo goed cn zo kwaad als het
ging werd er gistermiddag weer ge
werkt. Ook de avondploeg werkte
normaal, hoewel de produktiviteit
laag bleef. (Zoals gemeld zijn de ont-
slagen van fie 197 werknemers opge-
i) schort tot het resultaat van het over
leg van morgen bekend is.)
De directie heeft de ontslagaan
vragen van de buitenlandse arbeids
krachten voorlopig voor kennisge-
ving aangenomen. Deze arbeiders
zijn namelijk verbonden aan een
contract dat in de meeste gevallen is
afgesloten voor de tijd van een jaar.
De betrokken Spanjaarden werken
niet alleen op de afdeling rollend'
materieel en de gieterij, waarin de
ontslagen moeten vallen, maar ver
spreid over het gehele bedrijf.
De jonge werkkrachten (tussen de
achtte de stelling, dat een oud-gedepu- 18 en 25 jaar) zijn bij hun voorstel om
teerde voor de KVP in Limburg lid ontslag te nemen uitgegaan van het
van de NSB zou zijn geweest, standpunt: „Vandaag worden de oude-
volstrekt onbewezen. En de heer Rooi-1 ren ontslagen, morgen zijn wij mis-
Het gaat hier maar niet om een
BRUSSEL De bevolking van
ons land is vorig jaar sneller ge
groeid dan die van de andere vijf
EEG-landen, namelijk met 1,3
procent. De bevolkingsaanwas in
België was het minst (0,8 pro
wat zouden ze het graag willen onbegrijpelijk verschijnsel dat zo cent)- De gemiddelde bevolkings-
oXZa^; ™ar uit de lucht is groei was ongeveer 1 procent, al-
Sltte.vu.nt dTep iHuntuSt komen vallen. O nee, het is alle- 1''LT.invsdi™
ze da, eilee geweten moes. «orden. maa, Vaj) de EEG-voorhchtingsdienst.
Tenslotte heb je ian categorie C.
Die groeit het gemakkelijkste mee. lmgen. Het ziet er naar uit dat het
Het de realisten die heel nuchter met deze verschijnselen, verband
en zelfbewust zeggen: Het is niet an-
ders, we moeten bliikbaar altijd blij- houdend met het gezag, nog veel
l°en we dan erSer zal worden. Dat zit er
dik in.
IN FASES
Zo 1870 kregen we hier om te begin
nen de industriële revolutie. Van die
tijd af zijn de veranreringen voortdu
rend in hevigheid gaan toenemen. We
mogen zeggen dat we die eerste revo
lutie hebben verwei kt: ons land is
een geïndustrialiseerde natie gewor
den.
Tweede fase do sociale revolutie.
Dat proces heeft zich al evenzeer bij
ons voltrokken. We kunnen zeggen
dat we na 1940 ook deze omwenteling
in de greep hebben gekregen. Wat de
technische revolutie aan sociale moge
lijkheden opleverde is namelijk in een
bedding gebracht. A-moe is bij ons
uitgebannen; althans geen structurele
zaak meer, maar uitzondering, „toe-
Nauwelijks hiervan bekomen zijn
we nu al weer toe aar de derde fase.
Na de armoe zal het erom gaan de
verplichte arbeid aan de kant te kra
gen. We hebben al een verkorte wenc-
maar. Er zit niks and :rs op.
Wat heeft dat hele verhaal nu met
ons onderwerp: rebellerende jeugd,
provo's of hoe je het maar noemen
wilt te maken? onderbreekt de profes
sor. gedachten lezend, zichzelf.
Hij pakt zijn vette peer, proeft keu
rend *n gaat dan verder: dat hele
verhaal heeft alles '.e maken met de
opvoedingssituatie. We beginnen weer
bij groep A. Ouders uit deze categorie
verlangen van hun kinderen dat ze
precies o zullen doen als zij. Ze dwin
gen hun kinderen daar desnoods toe.
Vaak zonder succes, uiteraard. In ie-
der geval leidt dit to. de grootste con- I
flicten. Ze doen immers precies of het
oude patroon nog functioneert: zijn er i
voor zichzelf van overtuigd dat dit zo
is. Maar dat wil nie-. meer. Zeker niet
in de moderne urbane sfeer waar het
leven het felste klopt
STAMBOOM
Dan groep B, de tussengroep der
onbehaaglijken, die de nieuwe situatie
wel onderkent maar er niet tegen is
opgewassen. Typerend voor ouders uit
deze grootste categorie is, dat ze
de neiging hebben de opvoeding van
hun kinderen maar zoveel mogelijk te
deleten; qan de school, aan het ben
In Wenen is in het „Landgericht"
het proces aan de gang legen de
broers John en William Mauer, die
beschuldigd worden van medeplich
tigheid aan moord op joden in de
oorlog.
boortencijfer tot 19,9 promille gedaald,
waardoor het voor het eerst in dertig
Jaar beneden de 20 promille kwam. Aan
gezien het aantal eerstgeborenen in het
itaalcijfer toenam, moet de daling
Opmerkelijk is dat in de twee landen
met het hoogste geboortencijfer «Neder
land en Italië) ook het sterftecijfer het
hoogst is: een stijging van 7.5 tot 7,9
promille in ons land. Dit zou het gevolg
kunnen zijn van wijzigingen in de leef
tijdsopbouw van de bevolking, als men
er tenminste van uitgaat dat de algeme
ne gezondheidstoestand niet slechter is
geworden. Het komt dus neer op een
„vergrijzing" van de bevolking.
ele landen bet aantal gehuwde vrou
wen dat aan het produktleprores deel-
I neemt, steeds groter wordt. Het zijn
'voornamelijk jonge vrouwen die de eer
ste jaren van hun huwelijk bl(Jven wer
ken. Vooral in Nederland en Duitsland
werd de aanwas van de beroepsbevol
king begunstigd door een groeiend aan
tal buitenlandse arbeiders. In ons land
waren dat er 31.200.
Vliegtechniei maken
perfecte kunstnier
SCHIPHOL Technici van de Cana
dese luchtvaartmaatschappij CPA heb
ben hun vliegtuigkennis gebruikt om
een kunstnier dermate te perfectione
ren dat een grotere groep patiënten er
gebruik van kan maken.
De technici, die dit werk geheel in
hun vrije tijd hebben verricht en zich
blijven bezighouden met nieuwe experi
menten, hebben veel belangstelling ge
wekt in de medische wereld.
Het personeel dat gistermorgen niet
neeft gewerkt, krijgt de nlct-gewerktc
uren normaal doorbetaald. De directie
besloot hiertoe, nadat gebleken was dat
vele werknemers zich ongerust hadden
gemaakt over de gevolgen van de tijde
lijke werkonderbreking.
Ten slotte zou de direktie nog over
wegen een short-time-regeling af te kon
digen voor de gieterij. Dat wil zeggen
dat de werknemers in deze afdeling af-
■risdMAM week werken en een week
(soc.) heeft intussen 7
Dntslagvergunnlngen worden afgegeven
.voorzover de directie weigert rekening
te houden met de redelijke wensen van
de werknemers-vertegenwoordigers". Ook
wil hij weten of het mninisterie toch
heeft ingestemd met de afvloeiingsrege
ling, waarover Werkspoor met de vak
bonden geen overeenstemming heeft kun-
ïn bereiken.
Ook de staalfabriek Demka in Utrecht
(een onderdeel van het Hoogovenconcern)
overweegt een deel van de 2500 werk
nemers te laten afvloeien. Dit staat In
een mededeling aan de werknemers,
waarin wordt aangekondigd dat studie
wordt gemaakt van de mogelijkheden om
aan de voortdurende verliezen een eind
t« maken.
De bedrijfsresultaten laten al geruime
d zeer veel te wensen over. Zo werd
rer 1965 een verlies va nvijf miljoen
gulden geleden. Sindsdien zijn de resul
taten nog slechter geworden. De directie
verwacht dat in november nadere beslis
singen kunnen worden genomen omtrent
saneringsmaatregelen, waaruit dan ont
slagen zullen voortvloeien.
Dr. Lamberts over
ruimtelijke ordening:
Minder geboorten,
anders wordt
Nederland te vol
ROTTERDAM J. H. Lamberts, Ud
van de Tweede Kamer voor de Pjv.d.A.,
wil een steviger propaganda voor de
geboortebeperking. De Rotterdamse
arts sprak gisteren op het congres in
het Rijnhotel te Rotterdam, welk con
gres als onderwerp had de tweede re
geringsnota over de ruimtelijke orde
ning.
De argumenten van dr. Lamberts la
gen dan ook in deze sfeer: Door een
dergelijke propaganda zouden er in
Nederland in het jaar 2.000 misschien
geen 20 miljoen mensen wonen (zoals
voorspeld), maar zeventien a achttien
miljoen, zei hy. Zo krijgen we meer
Een ander ruimtelijk probleem bleek
het begraven te zijn. Daarom pleitte
hij voor propaganda voor crematie.
Dat kost immers minder ruimte. „Met
de begraafplaatsen komen we er niet
in de toekomst", aldus dr. Lamberts.
Het toenemende lawaai in onze sa
menleving is ongezond. Straatlherrie
van 70 decibel is al van invloed op de
hart- en bloedvaten. De superzone reu*
zenvliegtuigen zijn beslist een gevaar
Zij vervoeren 500 tot 1.000 passagiers,
maar met het grote geluidsvolume be
rokkenen zij een miljoen mensen meer
of minder ernstige aohade aan hun ge-
