Deel
van
voor
de loonstijging
besparingen
Beurs ziet
uit naar
met spanning
Kamerdebat
De krakende rode wagen
id
H. Diemer tijd
ver vooruit
Nog geen standpunt over spaarloon
Nl SOWJETUNIE WIJST
CHINEZEN UIT
Jan Hein Donner boog
pas in laatste ronde
7
ZATERDAG 8 OKTOBER 1966
Herdenkingsartikel
AMSTERDAM Man van de vrede,
■o typeert prof. mr. P .Bosrtde heer
H. Diemer in het jongste nummer var
Het Drukkersweekblad van de Federa
tie van Werkgeversorganisaties in het
Drukkers bed rijf. Probeert elkander te
begrijpen; weg met de klassenstrijd,
I was het aambeeld waarop deze voor-
I trekker altijd hamerde.
Zijn daden, aldus het artikel naar
aanleiding van het overlijden van deze
pionier in de bedrijfsorganisatie, spre
ken nog duidelijker taal. Vierendertig
jaar lang was hij voorzitter van de
Centrale Commissie; in duizenden
rechtsgevallen heeft hij vrede gesticht.
Vaak kon hij onderhandelingen tot een
goed einde brengen en aldus vrede
voor duizenden stichten.
Wat Diemer tot een zeer groot man
heeft gemaakt, aldus het artikel, was
de geniale blik waarmee hij vooruitzag
en de moed waarmee hij de consequen
tie van zijn vredesboodschap durfde
trekken: in 1919 verscheen zijn werk:
„De ontwikkeling tot bedrijfsorganisa
tie", dat onmiddellijk drie drukken
beleefde.
Hij durfde de consequentie van zijn
ideaal aan. Heel duidelijk komt dit tot
uiting in een van zijn uitspraken over
bedrijfsorganisatie, die tot op de dag
van vandaag nog actualiteit bezit: „Wie
het recht wil zien heersen moet daar
van de cosequenties aanvaarden. Over
eengekomen moet dus, dat in onze
bedrijfsgemeenschap een instantie be
hoort te bestaan, welke een bindende
uitspraak heeft te doen, indien de
onderhandelingen vast zouden zijn ge
lopen. Dan zal de bedrijfsorganisatie
waarlijk een rechtsgemeenschap zijn
geworden. Elke schijn van nederlaag
l en overwinning is dan uitgesloten."
Het artikel verwijst naar de geble
ven actualiteit van veel zijner uitspra
ken om dan te concluderen: Een grote
figuur die zijn tijd ver vooruit is
geweest.
!eMaatschappijen
ebroll boorspecialisten
moeten terug
,i; AMSTERDAM Een aantal olie-
1 maatschappijen heeft zijn boorspecia-
an W l.sten uit ons land teruggehaald, omdat
Kleit winning van olie en gas op de Noord
zee niet meer zo interessant is door de
'ijk li scherpe voorwaarden van minister drs.
>k 1-1 j. M. den Uyl voor staatsdeelneming.
I Inmiddels heeft de bewindsman de
M concessievoorwaarden enigszins ver
zacht, maar de oliemaatschappijen
Hwl v^n<^en> ^at hij no6 °iet ver genoeg is
d gegaan. Zij hebben hem schriftelijk
;n verzocht, een toelichting te geven op
/eenl de n*euwe voorwaarden.
w Eind augustus hebben de maatschap-
j pijen ook een brief aan minister
Den Uyl geschreven. Tot nu toe heb-
I ben zij daar geen antwoord op ontvan-
DEN HAAG Een bevredigen
de ontwikkeling tot 1970 is alleen
bestaanbaar als de investeringen
sneller toenemen dan het natio
nale inkomen. Daarom zal vol
gens de spaarnota (zie ook pagina
1) de komende jaren de spaar
quote moeten worden opgevoerd
en wel van 19 procent in 1965 tot
22% of 23 procent in 1970.
Op vier terreienen acht de regering
een gunstige beïnvloeding van de
besparingen mogelijk:
1. door het benadrukken van de mo
gelijkheden van de bestaande bezitsvor
mingsmaatregelen en het benutten van
nieuwe mogelijkheden
4. door gerichte activiteiten met be
trekking tot de financiering van de wo
ningbouw en het bevorderen van het
eigen woningbezit.
De deelneming aan de bestaande re
gelingen acht de regering verheugend
groot. Het aantal reeds tot stand geko-
n spaar- en winstdelingsregelingen
het particuliere bedrijfsleven is niet
onbelangrijk, maar voor uitbreiding
vatbaar. Verbetering van deze regelin
gen acht zij een middel om een deel
de toekomstige loonstijging voor
besparingen aan te wenden. Immers,
mede uit een oogpunt van werkgelegen
heid zal de loonstijging moeten achter
blijven bij het tempo van de laatste
jaren, hetgeen gedeeltelijk kan worden
gecompenseerd door bevordering van
het sparen op het terrein van de loon
vorming.
Een ander belangrijk middel hiertoe
is de verbetering van het toekomstige
peil van bedrijfs- en ondernemingspen-
len. De regering noemt in dit ver
band ook de eventuele invoering var
een spaarloon, maar daarover heeft zij
haar standpunt nog niet bepaald.
Voorname stimulansen tot verhoging
van de besparingen acht de regering
gelegen in de maatregelen die minister
Bogaers heeft aangekondigd, zoals de
bevordering van de overdracht van
ningwetwoningen aan de bewoners, het
/er betrekken van de bewoner bij
de financiering van zijn huis en de
wijziging van de regeling voor de be
vordering van het eigen woningbezit.
ph
MOSKOU Russische autori
teiten hebben gisteren bekendge
maakt, dat de opleiding van Chi
nese studenten in de Sowjetunie
is opgeschort en dat de betrokken
studenten voor het eind van deze
:N;
Weer arrestaties
voor diefstallen
uit automaten
DELFT De Delftse politie heeft
weer vier Haagse krakers van sigaret
tenautomaten aangehouden. Het zijn
40 de 18-jarige betonhakker P. H., de 19-
lg> I jarige stratenmaker E. N. en zijn 21-
jarige collega C. B. en een 19-jarige ma-
-1 gazijnbediende A. S. Enige dagen gele
den heeft de politie al twee Haagse kel-
1 ners gearresteerd die in 20 plaatsen in
Zuid-Holland sigaretten en geld uit au
tomaten hadden gestolen.
Uitslaande brand
in provo-oord
AMSTERDAM Een uitslaande
brand heeft gisteren in korte tijd eèn
deel van een leegstaand dubbelpand
aan het Museumplein in Amsterdam
verwoest. De brand was uitgebroken
op de hoofdverdieping en is doorgesla
gen naar het dak. Er was voor deze
brand vooral van politiezijde grote be
langstelling, omdat het bekend staat
als een toevluchtsoord voor provo's en
ook wel voor zwervende buitenlanders.
Al enige malen heeft de Amsterdamse
politie groepen Jongens en meisjes 's
avonds laat uit het pand verwijderd.
Meer aankoop effecten
door hoge rentestand
AMSTERDAM De afgelopen twee
jaar is de aankoop van effecten door
gezinnen en bedrijven verveelvoudigd
ten opzichte van de daaraan vooraf
gaande periode. Dit constateert de
Rijkspostspaarbank in het jaarverslag
over 1965.
De RPS-directie acht het aanneme
lijk dat, evenals in 1957, de sterk opge
lopen rentestand op de kapitaalmarkt
Volgens Tass is de maatregel een
presaille voor een soortgelijke maatre
gel van de Chinese communisten tegen
de Russische studerenden in China.
De Russische studenten moeten
10 oktober uit China vertrekken. De
onderwijskrachten hebben het te druk
met de grote culturele revolutie tegen
bourgeois-invloeden, zo luidde het Chi
nese argument.
Schending
Volgens Tass heeft Chisaa daardoor
eenzijdig het beginsel van wederkerig
heid bij de uitwisseling van studenten
geschonden. Rusland zou echter bereid
zijn hervatting van de uitwisseling te
overwegen, als China hiertoe genegen
is.
Terwijl de betrekkingen tussen
Moskou en Peking steeds verder
verslechteren, gaan de Sowjetleiders
voort met het raadplegen van andere
communistische partijen over de ten
aanzien van China te voeren politiek.
Van het beleggen van een internatio
nale communistische conferentie om
een uitsprqak over het ideologische
geschil te krijgen, zou het Kremlin
voorlopig afzien, ook al omdat vele par
tijen niet voelen voor een openlijke
breuk.
Meer nieuws over
bezitsvorming
(Van onze parlementsredactie)
Met de instelling van het Bezitsvor
mingsfonds wordt uitvoering gegeven
aan een reeds door het kablnet-Marij-
nen genomen beslissing om 100 mil
joen van de netto-opbrengst van d<
Breedband-transactie in de vorm var
een fonds af te zonderen. Daarmee zal
steun worden geboden aan bijzondere,
op de vorming van duurzaam bezit
gerichte initiatieven.
De regeling stelt financiële en fiscale
tegemoetkomingen en garanties in het
vooruitzicht aan kopers van (1.) waar
depapieren met een lange looptijd,
bijv. rentespaarbrieven en bouwspaar-
brieven. (2.) spaareffecten. Voor de faci
liteiten gelden echter bepaalde voor
waarden (zoals leeftijdsgrenzen va
en 59 jaar en een inkomensgrens die
ligt bij een belastbaar inkomen van ten
hoogste 15.000 per jaar.)
Verder opent het wetsontwerp de
gelijkheid tot het verlenen van bijdra
gen ter bevordering van andere, nader
aan te geven bezitsvormingsacti
viteiten, eveneens voor kleine spaar-
Instellingen door de minister aan t<
wijzen zullen waardepapieren kunnen
verkopen met een nominale waarde
van 250. Deze zullen een looptijd heb
ben van 10 tot 15 jaar. Gedurende deze
periode moet de koper bij de instelling
elk jaar een besparing verrichten
20 pet. van de koopsom.
GARANTIE
minimumrente van 5 pet. per
jaar over de jaarlijkse besparingen; in
dien deze rente (die door de instelling
wordt vergoed) minder dan 5 pet. per
jaar zou bedragen, wordt ze ten laste
van het fonds aangevuld.
een belasting-
Bonus en rente worden aan het
eind van de looptijd uitgekeerd.
Heeft de koper gedurende de looptijd
elk jaar 50 per waardepapier bij
gespaard, ontvangt hij over elk jaar
een bonus van 2 pet. over koopsom
en jaarlijkse besparingen. Het bo
nuspercentage wordt nog met 5 ver-
Met Inbegrip van deze toeslag
komt de bonus neer op 35 pet. bij
looptijd van 15 jaar, en op 25 pet. bij
een looptijd van 10 jaar. Bij onder
breking van de jaarlijkse besparin
gen wordt de bonus verminderd en
vervalt de toeslag van 5 pet.
Voorgesteld wordt ook aan de koper
van een spaareffect een bonus toe te
kennen als hij het stuk een bepaalde
tijd heeft aangehouden. De bonus be
draagt 5, 10 of 15 pet. van de koopprijs
bij een termijn van 5, 10 of 15 jaar.
Voor deze effecten geldt geen fiscale
faciliteit.
De bonus op waardepapier of spaaref
fect wordt alleen uitbetaald indien de
spaarder het betrokken stuk onbe
zwaard heeft aangehouden. Bij overlij
den, faillissement of emigratie van de
spaarder voor het verstrijken van de
looptijd van het waardepapier wordt
eveneens een bonus uitbetaald.
Voor de bonus en eventuele andere
bijdragen geldt een maximum van
700 per persoon, (voor echtparen
1400 indien beide echtenoten deelne
men.) Dit bedrag is vrijgesteld van
fiscale en sociale lasten.
Redders van Rus
na 21 jaar
uitgenodigd
AMSTERDAM Twee Nederland
se echtparen uit Groenendaal bij Arn
hem ontmoeten vandaag aan de Zwar
te Zee de Rus Skriptsjenko, die zij
van 12 september tot de bevrijding
voor de Duitse bezetters hebben ver
stopt
Verleden jaar vernamen beide echt
paren, dat de Rus in de stad Simero-
fol woont en dat zij voor hun moedige
daad zjjn onderscheiden met het
kruis van het Russische legioen
oud-strijders. Kort daarop volgde de
uitnodiging, naar Rusland te komen.
In 1944 vluchtte de Russische sol
daat tijdens een luchtaanval uit het
Duitse krijgsgevangenkamp op het
vliegveld Deelen. Dagenlang zwierf hij
door de bossen. Daar werd hij in een
schuilhut gevonden door de heer G.
Methorst, die met de hulp van zijn
broer de Rus tot het einde van de
oorlog onderdak gaf.
Zout het beste voor
brandwonden
NEW YORK Een oplossing van
gewoon zout is niet alleen goedkoper
maar heeft ook meer effect dan bloed
transfusies bij de behandeling van
ernstige brandwonden.
Dit zei dr. Merkeley van het Natio
naal gezondheidsinstituut in Maryland
(VS) op een conferentie.
Bij observaties van 308 gevallen in
Peru gedurende vijftien jaar had hij
geconstateerd, dat bloedtransfusies
geen voordelen vertonen.
Dr. Charles Fox, voorzitter van de
conferentie, zei dat blijkens proeven
een oplossing van keukenzout even
veel resultaten heeft als plasma.
De Amerikaanse showman Sammy Davis, gezeten in een rolstoel met aan
zijn zijde zijn echtgenote, actrice Mai Britt, na het verlaten van het zieken
huis. Hij deed dit tegen het uitdrukkelijke advies van de artsen, die ver
klaarden dat hij weliswaar herstellende is van een longontsteking, maar
aan een leveraandoening lijdt. Sammy is niet af te brengen van een
optreden in twee liefdadigheidsvoorstellingen.
Financieel
weekoverzicht
AMSTERDAM Terwijl de
New Yorkse beurs door het toe
nemend onbehagen over de oor
log in Vietnam en de vrees voor
een economische achteruitgang
een verdere koersdaling heeft
ondergaan, wist de Amsterdamse
effectenmarkt zich vrij behoor
lijk te handhaven, al was de han
del wel bijzonder stil deze week.
grotingsdebat in
Zal het kabinet
de parlementaire strijd doorkomen.
Tweede Kamer, de loon- en prijsstijging in de hand te
Cals ongeschonden houden of komt er weer een door-
I braak? Als men er niet in slaagt
vraagt men zich af. Het voorgestelde j deze centrale kwestie bevredigend op
dekkingsplan wordt op onderscheiden te lossen, dan zou het inderdaad
fiunten gecritiseerd, gewogen
icht bevonden. Verder ziet n
een toenemende bezorgdheid de a.s.
loononderhandelingen tegemoet, welke
bijzonder moeilijk lijken te worden.
In de beschouwingen van een aantal
economen in de E.S.B., waarvan wij
eerder een samenvatting gaven, komt
duidelijk naar voren, hoe dominerend
de loonpolitiek voor het volgend jaar
wordt geacht. Zal men In staat zijn om
NIET VERDER DAN VIERDE PLAATS:
(Van onze sportredactie)
DEN HAAG Jan Hein Donner
heeft het niet gehaald. In de laatste
fase moest hij ondanks een vrij ge
makkelijke zege op de Belg Boey toch
drie concurrenten voor laten gaan.
Gligoric, Bilek en Kavalek bleven hem
Juist voor. Kavalek heeft Donner van
plaatsing in het interzonale tornooi
afgehouden.
In de laatste ronde heeft de Tsjech
bepaald geluk gehad tegen de jonge
Westduitser Pfleger, die minstens re
mise had kunnen spelen, maar een
eenvoudige voortzetting over het hoofd
n toenemende mate zmgkraeht uitoe-„g Nu Meek wcl h„, ,Md w„
tent op ge den. die wellicht anders bij k„stbaar punt Do„„„ h«f, verspeeld
spaannsteHingen zouden worden aarge- in 7ij„ parlij,n tc„„ Conr.dy
houden. HonfL
WENEN Enkele honderden de
monstranten hebben gistermiddag ge
protesteerd tegen de vrijspraak van
Franz Novak, vroeger medewerker van
de Jodenmoordenaar Adolf Eichmarm.
Het verkeer in het centrum was enkele
uren verlamd. Diverse Oostenrijkse
kranten hebben hun misnoegen geuit
over de vrijspraak van de voormalige
SS-kapitein.
De laatste ronde leek nog even
sensationeel te worden en hiervoor was
de Ier Littleton verantwoordelijk. Hij
speelde met wit tegen Gligoric een
theoretisch goed gefundeerd spel, dat
er kansrijk uitzag. Niettemin won de
Joegoslaaf dankzij een eenvoudige zet,
die zijn Ierse tegenstander volmaakt
kansloos liet. De derde geplaatste is de
Hongaar Bilek, die zich ietwat verras
send toch eigenlijk vrij gemakkelijk op
de tweede plaats klasseerde. De Franse
dokter Mazooni maakte het hem in de
laatste partij niet al te moeilijk.
Toen deze partijen eenmaal waren
beëindigd, was de spanning verdwenen,
want immers ook Velimirovic, die
halverwege het tornooi zo voortreffe
lijk speelde, maar later terugviel, had
de verdediging van de Spanjaard Diez
del Corral niet kunnen doorbreken.
Het zag er zelfs naar uit dat de
Joegoslaaf het zou verliezen, want hij
moest zijn dame offeren tegen drie
lichte stukken. Toch zag hij nog kans
om een remise te behalen, hoewel ook
deze uitslag hem kansloos maakte voor
een goede plaats.
At Teleurstellend
Teleurstellend is de lage klassering
van de Bulgaarse grootmeester Trin-
gov, die feitelijk geen rol van beteke
nis heeft gespeeld. Ondanks zijn zege
op de Hongaar Honfl kwam hij niet
verder dan een zevende plaats. Garcia
en Lee hielden hun partij op remise,
evena,s Roth en Durao.
Gligoric mag terugzien op een
goed tornooi. Vanaf de eerste ronden
leidde hij, zonder dat deze plaats
eigenlijk in gevaar kwam. Duidelijk
was hij de sterkste, bovendien sp-eidde
hij zijn krachten, door af en toe een
rootmeesterlijke remise te spelen te
gen mindere goden. Bijna even goed is
het resultaat van Bilek, die wat onge-
kunnen zijn, dat ons land door de
met I looninflatie in een moeilijke periode
terecht komt, met nare gevolgen vooi
alle deelnemers aan het economisch pro-
In Engeland is het nu zo ver geko
men, dat de regering daar een loonstop
kan gaan afdwingen, een maatregel,
welke nodig bleek, omdat de werkge
vers en de arbeiders niet wilden mee
doen in voldoende mate aan de vrijwil
lige loon- en prijsstop. Het zou jammer
zijn, als Nederland dezelfde weg zou
moeten opgaan als Engeland.
Grote aandacht had de effecten
beurs deze week voor de verdere
verslechtering van het klimaat in
Wallstraat Het Dow Jones - gemid
delde van industriële aandelen, dat
dit jaar nog bijna 1000 bedroeg, is
hogj Wassering heeft be-; inmiddels teruggelopen tot beneden
reikt. Verrassend was evnwel de plaat- - -
sing van Kavalek, die na de nederlaag
tegen Donner naar het tweede plan
leek te verdwijnen, maar zich niette
min keurig herstelde. Donner heeft
het dus juist niet kunnen halen. Na
zijn slechte start, sprong hij doo reen
lange tussensprlnt naar de kopgroep,
waar hij in het verdere verloop van
het tornooi telkens tegenaan zat, maar
evenwe lniet hoger kon komen. Enkele
minder sterke partijen hielden hem
van een plaatsing af, die wij eigenlijk
wel van hem hadden verwacht.
EINDSTAND
Diez del Corral-Velimirovic Va,
Garvia Orus-Lee V*—1/», Donner—
Boey 1—0, Tringov-Honfi 1—0, Bilek—
Mazzoni 10, KavalekPfleger 10,
Roth—Durao Vt—Littleton—Gligo
ric 0—1, Conrady was vrij.
Eindstand: Gligoric 12*/». Bilek 12,
Kavalek 11»/», Donner 1, Velimiroviv
11, Pfleger 10, Tringov 9'/», Diez del
Corral 9, Lee Garcia Orus 7V»,
Honfi en Boey 6'/i, Roth 5'/i, Durao en
Mazzoni 5, Conrady 3 en Littleton 2.
KEY WEST Een boot, die met
46 Cubaanse vluchtelingen op weg was
naar Amerika, is gezonken. Slechts
twee van hen konden worden gered.
Je 750, zodat er een kwart van de
koersen af ging. De oorzaak van deze
voortgaande koersdaling is gecompli
ceerd te noemen. Telkens duikt in
het Amerikaans beursverslag de oor
log in Vietnam op als de boeman, die
de sfeer in Wallstreet bederft.
Verscherping
Enerzijds staat het vast, dat de econo
mie der Ver. Staten steun ontvangt uit
het feit, dat de oorlog overzee aan de
industrie grote opdrachten bezorgt, dus
de werkgelegenheid stimuleert. Toch
ziet men de New Yorkse beurs zakken,
als een verscherping van de situatie in
Vietnam optreedt, zoals b.v. deze week,
toen de Sovjets het bericht lanceerden,
dat zij de hulp aan Noord - Vietnam
zouden vergroten. Men zou zeggen, dat
een voortzetting van de oorlog de de
fensieopdrachten zal continueren voor
de Amerikaanse industrie. Als het con
flict in het Verre Oosten plotseling
door vredesonderhandelingen zou wor
den beëindigd, dan zou de invloed daar
van op de Amerikaanse industrie niet
gering zijn. Dan zou moeten worden
De heer Han Lammers, redac
teur van De Groene Amsterdam
mer, is een van die figuren
zonder wiens regelmatige tv-op-
treden als forumlid en -leider
ons volk aan een volslagen gees
telijke stuurloosheid zou zijn
uitgeleverd. Al sedert de Staten
verkiezingen mag de Partij van
de Arbeid hem in haar (rumoeri
ge) midden weten, wat een veilig
gevoel moet zijn, want mensen
als Lammers heeft de partij
broodnodig om uit de nacht van
de verkiezingsnederlaag weer
naar het morgenrood van de
overwinning te worden geleid.
Lang, tergend lang, heeft de al
lesbehalve groene Amsterdam
mer zich in zijn nieuwe politieke
huis koest gehouden, en terecht;
als pas-bekeerde katholiek ga je
ook niet meteen encyclieken
rondsturen, tenzij je aan groot
heidswaanzin lijdt.
Maar begin deze week verbrak
Lammers dan toch eindelijk het haast
griezelige stilzwijgen, tot grote opluch
ting van de partijleiding, die al bang
was een kat in de zak te hebben
gekocht. Met de apostolaire gedreven
heid waaraan hij zijn roem dankt,
presenteerde hij maandag het credo
acht jonge PvdA-reformatoren
„Tien over rood, een uitdaging var
Nieuw Links aan de PvdA". Het acht
tal werd onmiddellijk aangeduid als
de groep-Lam mors. maar daar maak
te Lammers zelf uitdrukkelijk be
ar tegen. Hij was vertelde hij
De Volkskrant weliswaar opge
treden als woordvoerder van di
groep, maar alleen omdat hij bekend
met het „fenomeen persconferen
tie". Onder geen beding wenste hij
tot leider van de tieners-over-rood te
worden gebombardeerd. Dat getuigt
van bescheidenheid.
Minder bescheiden is de inhoud
tn „Tien over rood". Het bevat een
doeltreffend program om de PvdA de
eerstkomende tien tot twintig jaar
buiten de regering te houden. Als dat
de bedoeling van Lammers c.s. is, had
den ze het maar beter ineens kunnen
zeggen. Want zelfs als zouden KVP
ARP (over WD en CHU praten
niet eens) iets meer naar links
gaan koersen, het is volstrekt ondenk
baar dat ze bereid zouden zijn een
coalitie aan te gaan met een partij,
die „Tien over rood" als basispro
gram bij de kabinetsformatie han
teert, zoals Nieuw Links wil. Punten
als de erkenning van Oost-Duitsland
de Vietcong, uittreding uit de
NAVO als Portugal erin blijft en
Spanje lid wordt, vorming van 'n re
publiek zodra de regering van konin
gin Juliana eindigt, verhoging van di
belasting op erfenissen van boven de
ton tot 99 pet. enz. zijn natuurlijk
bijzonder verhelderend en bevorder
lijk voor de „politieke duidelijkheid",
waaraan het in dit land zo schijnt te
schorten, maar het is tamelijk naief
te denken dat ze als praktische
uitgangspunten kunnen dienen voor
Nederlandse regeringspolitiek, die
eenmaal van compromissen aan
elkaar hangt en moet hangen zolang
geen radicale hervorming van ons
partijbestel komt. En tot dit laatste
levert „Tien over rood" nu juist geen
enkele bijdrage. Absolutistisch en dog
matisch als het is manoeuvreert het
de partij die het zegt door uitdaging
te willen dienen, in een onvruchtbaar
isolement. Doordat het gespeend is
elke politieke realiteit en met
deerniswekkend overhoop ligt
met het oude, versleten, maar nog
altijd juist adagium dat de politiek
de kunst van het mogelijke is, schiet
progressieve doel hopeloos
Neem de voorkeur voor de repu
bliek boven het koningschap. „Over
heid en openbaar gezag", zegt het
pamflet, „behoren grootheden te zijn,
die i
met bevoegdheden bekleed; met dit
beginsel is het erfelijk koningschap,
als restant uit de tijd waarin van
bovenaf werd geregeerd, onverenig
baar". De aftreksom lijkt te kloppen,
maar de schrijvers vergeten één ding,
nl. dat ook het koningschap met de
tijd is meegegroeid en dat in, een
constitutionele monarchie de burger
niet minder dan in een republiek de
gelegenheid heeft zijn land van onder
af te besturen. Dat van die gelegen
heid nog niet voldoende gebruik
wordt gemaakt is iets, waar de monar
chie buiten staat
VERWARD BEELD
Al met al biedt de PvdA van van
daag een verward beeld. Het davert
in deze partij van linkse oprispingen,
die niet beperkt blijven tot de club
van Lammers. Lees de adhesiebetui
gingen van oud-premier Schermer-
horn en de Eerste-Kamerleden De
Rijk en Cammelbeeck met „Tien over
rood". Lees vooral ook de open brief
van de 48 verontruste socialisten in
„Opinie", die van de partij eisen dat
ze zich meer dan tot dusver het lot
van de economisch zwakkeren aan
trekt en zich sterker identificeert met
het linkse denken. Neem verder ken
nis van de merkwaardige rol van par
tijsecretaris Eibert Meester (nlemands
knecht), die titre personnel uittre
ding van de PvdA uit de regering
propageerde en met aftreden dreigde
toen hij door het partijbeesuur van
wege zijn soloactie op de vingers
werd getikt. Oude en nieuwe linksen
vinden elkaar in de overtuiging, dat
de partij „om" moet in min of meer
neo-marxistische richting en dat dit
voor de Kamerverkiezingen van vol
gend jaar duidelijk uit de verf moet
komen.
Maar er zijn binnen de PvdA ook
„rechtse" stromingen, die zich van al
die stoere links-doenerij duidelijk
distanciëren uit vrees dat daardoor
alleen nog maar meer kiezers van het
socialisme zullen vervreemden.
Er is een groep die zich goed rea
liseert, dat de PvdA in maart en juni
niet in de eerste plaats aan CPN en
PSP, maar vooral aan de rechtse Boe
renpartij en ook wel aan de CHU
heeft verloren. Er is verder een groep
die het nieuwe-linkse geflirt met de
communisten, de aartsvijanden van
het democratisch %ocialisme, zwaar
beu is en op het punt staat de partij
te verlaten uit woede over de mede
werking van de Amsterdamse
PvdA-federatie aan de verkiezing
een communistische wethouder.
De kern van deze groep wordt ge
vormd door een aantal NW-bestuur-
ders, die zich nog heel goed herinne
ren met welke criminele middelen de
voormalige EVC hen destijds het le
ven zuur trachtte te maken. Teke
nend is ook tegenstand van een groot
deel van de socialistische Tweede-Ka
merfractie tegen de toelating van com
munisten tot de Kamercommissies
van Buitenlandse Zaken en Defensie.
Met dit alles staat de door de tie
ners-van-rood bepleite erkenning van
de DDR op zeer gespannen voet, om
het maar heel zachtjes te zeggen.
De PvdA dreigt door al die stromin
gen en tegenstromingen stuurloos te
worden. En vooral onduidelijk, 't Is
natuurlijk leuk als binnen een partij
„de discussie op gang komt", zoals
dat heet, maar als dit resulteert in
een volslagen verwarring is de lol er
gauw af. De PvdA heeft de confessio
nele partijen altijd onduidelijkheid
verweten en onmacht om uit de wir
war van tegenstrijdige belangen een
consequente beleidslijn te distilleren.
Dit (zeker niet altijd onjuiste) verwijt
begint nu als een boemerang te wer
ken, want vergeleken bij de PvdA van
is b.v. de CHU (indertijd door mr.
Burger gekenschetst als een koppel
patrijzen, die bij het eerste schot in
alle richtingen vliegen) een uiterst ge
disciplineerd gezelschap. Bij KVP en
AR ligt het iets anders, maar daar
heerst toch een zekere solidariteit, die
de club te elfder ure bij mekaar
houdt. De confessie blijkt ondanks al
les toch wel een bindend element De
- w/vn wei een oinaenu eiemenu va
onderaf worden gecreeerd en moeilijkheid bij de PvdA ls niet zo_
zeer dat ze een confessionele onder
grond mist, maar dat iedere socialist
er zo langzamerhand z'n eigen opvat
ting over het begrip socialisme op na
begint te houden. En dat betekent
ruzie.
Aan de nieuwe leider en lijsttrek
ker drs. Den Uyl de twijfelachtige eer
om weer wat orde op zaken te stellen.
Waaraan hij zijn uitverkiezing dankt,
is niet helemaal duidelijk. Mogelijk
hierin, dat hij zich eigenlijk nooit he
lemaal heeft bloot gegeven, zoals Von
deling. Niemand in de partij weet nu
precies wat hij aan hem heeft en
daarom is hij voor iedereen aanvaard
baar. Nieuw Links accepteert hem om
de negatieve reden, dat hij zich van
alle socialistische ministers „het
minst heeft gecompromitteerd met de
maatregelen die ons tegen de haren
in hebben gestreken" (Hans Van den
Doel in Het Parool). Een merkwaardi
ge uitspraak, want in feite is niet
Vondeling, maar Den Uyl de grote
man achter de socialistische inbreng
in het beleid van het kabinet-Cals.
Den Uyl was degene, die in 1962 met
rooie oortjes „The affluent Society"
van de Amerikaanse econoom John
Galbraith las en de inhoud daarvan
toen meteen omzette in „De kwaliteit
van het bestaan", het veelbesproken
verkiezingsmanifest van de PvdA,
door prof. Zijlstra als een „onrijp
pamflet" gediskwalificeerd, omdat het
Amerikaanse toestanden klakkeloos
als uitgangspunten voor een Neder
lands beleid hanteerde.
riode zou pijnlijk kunnen zijn, al zal
niemand ontkennen, dat dan hulpbron
nen vrijkomen, die kunnen worden
gewend voor betere doeleinden dan de
vernietiging van vijandelijke doelen en
wat daarvoor doorgaat.
Vermoedelijk houdt de reactie van
Wallstreet op een verscherping van de
strijd in Vietnam verband met psycho
logische factoren. De Amerikanen voe
len zich niet gelukkig met die strijd,
waarin ze al meer gewikkeld worden
en die haast uitzichtloos lijkt Voor de
koersdaling in Amerika zijn echter ook
aansprakelijk de toenemende vrees
voor werkstakingen (b.v. General Elec
tric Cy en Chrysler), de hoge rente, de
prijsstijging en een omslag in de con
junctuur.
Demasqué
Expl. Mij „Scheveningen" gaat aan
het einde van deze maand de jaarverga
dering houden, waarnaar de aandeel
houders zo lang met smart hebben uit
gezien. Eindelijk zal dan het
„démasqué" plaats hebben en zullen
Zwolsman en zijn Groep met cijfers
de dag moeten komen. Het blijft
overigens merkwaardig stil rond het
conversie - aanbod van aand. E.M.S. in
6 pet. conv. obligaties. Nieuwsgierig is
de beurs ook naar het dividend van de
E.M.S. en op welke wijze dat betaald
zal worden.
Newyorkse koersen
verder gedaald
NEW YORK —De koerswaarde va*i
de aandelen, die gisteren op de New-
yorkse effectenbeurs zijn verhandeld is
overgeschakeld van een oorloga- naar opnieuw gedaald en wel met naar scliat.
een vredeseconomie. Die aanpasslngspe-1 ting ruim vijf miljard dollar.
Vondeling heeft de afgelopen ander
half Jaar op Financiën een poging
gedaan om Iets van dat program te
verwezenlijken. Hij verloor er op een
raadselachtige manier zijn populari
teit mee, ook in de eigen partij, ter
wijl de ster van Den Uyl steeg. De
architect klom naar boven met dezelf
de snelheid waarmee de aannemer
van de steigers viel. De politiek Is
aar bedrijf.
