Mevrouw
Van Brakel
zoekt meisjes thuis op
GEHANDICAPTE
KIND MOET
LEREN SPELEN
BLAD ZIJ
dialoog dialoog dialo
ZATERDAG 8 OKTOBER 1966
Mevrouw T. van Brakel-de Goey, voor haar
huwelijk maatschappelijk werkster, con
stateerde als lerares aan de christelijke
huishoudschool aan het Ericaplein te Rot
terdam, dat veel van haar leerlingen om
het minste of geringste spijbelden. Die
kinderen, die meestal jong trouwen, doen
zichzelf tekort, vond zij en ze besprak
haar plannen met de directrice van haar
school.
Het bestuur der Vereniging Nijverheidsscholen voor
meisjes in Rotterdam liep met dezelfde gedachte
rond. De directrices vonden: iemand moest de oor
zaak achterhalen van schoolverzuim en moeilijk han
teerbaarheid van een leerling. Wat zijn de achter
gronden? Daar kom je alleen achter, als iemand thuis
gaat praten bij de leerlingen. Per 1 september 1964
kwam mevrouw Van Brakel in dienst bij de Vereni
ging Nijverheidsscholen voor meisjes.
in een onderkomen in Crooswijk, den doorbrengen in
flat de naam „huis" niet meer voor sociale jeugdzorg. Daar
kverdient. „Het gaat tegenwoordig komt ze in een vrije ge-
best met Beppie", prees ze. De meenschap. Er wordt een sterk
De school heeft een winkel
met toonbank, kassa en etalage.
Hier leer je in- en verkopen.
taak de leerlingen zo goed moge
lijk toe te rusten op de
maatschappij."
:uigen en nagelbijten.." „Waarom zich in sport, spel, handenarbeid
en kunst ontplooien zonder de
(soms loodzware) last van het
gezinsleven. Ook aan de gods-
je ze niet eens drie maan-
flen uit?" vroeg zij aan het zorge-
Ujke vrouwtje meteen de ver-
m- antwoordelijkheid voor dat uit- dienstige vorming wordt aan
gaan bij de moeder suggererend, dacht besteed.
io- „Zorg ik wel dat het voor me- Mogelijk dat dit meisje straks
de kaar komt." Ze spreekt hun taal terugkomt op school en de ver
iet en heeft vertrouwen, dat is duide- volgopleiding kiest waaraan ze in
iit- tijk. Beppie, die gedragsmoeilijk- haar latere leven onnoemelijk
en beden heeft door moeilijke veel plezier zal beleven. Trou-
Bij onze kantoren verkrijgbaar:
Supplement 7 is uit!
een vijfbladig patronenset maten 36 t/m 48 éénmaal
kopen, verder kijken ƒ2,50
mapje met uitleg en patronen, rokken, pantalons,
avondkleding
supplement elk 35 modellen nrs. 2. 3. 4, 6. en 7 per stuk 1,45
kinderpatroons met uitleg: leeftijd van uw kind is maat 4,—
Geef bU bestelling de maat op! Ontvangst na storting op giro
39639 t.n.v. Dagblad De Rotterdammer te Rotterdam. Op het
strookje: afd. Service, dan wel na betaling bij het bur. v. d. blad.
wens, het is gezellig op school!
Er is een echt winkeltje met kas
sa, toonbank en etalage, waar je
leert inkopen en verkopen. Er is
ook een kinderkamer waar je
peutertj es leert verzorgen.
Klein behuisd
Neem nu die dikke tiener,
waar op schooi niets mee te be
ginnen was. De AVO-vakken wa
ren goed, de pralktijkvakken
slecht. Mevrouw Van Brakel ont
dekte, dat ze thuis veel te klein
behuisd waren. Een test wees uit
dat het meisje goed meekon. In
samenwerking met de school
arts zorgde de maatschappelijk
werkster, dat het meisje een jaar
naar „Kamp Valentijn" in
Nunspeet mocht. Daar krijgt ze
een opleiding Algemene Vrouwe
lijke Vorming van de stichting
IVIO. De geslaagden kunnen te
recht in verzorgende beroepen,
waaraan een schreeuwend ge
brek is. Zonder deze vorm van
bijzonder jeugdwerk kwam dit
meisje waarschijnlijk in een on
geschoold beroep met alle aankle
ve van dien.
In opdracht
vragen of er iets met hun kind is
gebeurd. Je moet bij de entree
op je eigen intuïtie afgaan. Overi
gens zorgen bestuur en directri
ces van de zes scholen voor een
prettige samenwerking. Heeft
een meisje aanpassingsmoeilijk
heden in de groep, dan volgt een
klassegesprekje. Zes, zeven vin
gers gaan de lucht in bij de
vraag: Wie gaat Nellie, die het
niet zo leuk vindt in onze klas,
vanmiddag halen? Dit kweekt
saamhorigheid.
Verlengstuk
Mejuffrouw G. C. J. Geel (di
rectrice derde Nijverheidsschoöl
voor meisjes in de Schin
kelstraat, hartje Crooswijk): „Ik
vind het schoolmaatschappelijk
werk een belangrijk verlengstuk
van de school. De tendens bij de
huidige jeugd is gauw verdienen
en opmaken. Weet u, ik vind de
lessen van belang, maar het aller
belangrijkste is of de leerling
een behoorlijk mens in de
maatschappij wordt. Onze ad
junct deed vroeger dit soort
huisbezoeken. Er is een zekere
drempelvrees bij de ouders om
zélf naar de school te gaan, daar
in zijn de ouders vaak te slap.
Trouwens, een maatschappelijk
werkster is niet alleen hier no
dig, die zou op een middelbare
school evenveel werk hebben. Ik
hoop dan ook, dat deze begelei
ding, die niet gesubsidieerd
wordt, in de toekomst wél subsi
die krijgt. Het zit er in, dat de
leerplicht verlengd Wordt. Dan
komt er nog meer werk aan de
winkel, het verzuim zal toene
men, want snel en gemakkelijk
verdienen zonder persoonlijke
prestaties is een tendens van de
hedendaagse jeugd. Het is onze
Eigen middelen
Het bestuur is bijzonder geluk
kig met zijn maatschappelijk
werkster. Sec-etaresse mevrouw
M. M. gravin van Hogen-
dorp-Van Hoytema: „Meestal
gaat het om meisjes die op
school of thuis in een of andere
conflict-situatie zijn geraakt,
zich manifesterend in schoolver
zuim, leermoeilijkheden, rela
tiestoornissen met leerkrachten
of leerlingen. De directrices wor
den hierdoor nog beter in staat
gesteld de ontwikkeling en de op
voeding van de meisjes zo
gunstig mogelijk te beïnvloeden.
Onze vereniging bekostigt me
vrouw Van Brakel uit eigen mid
delen..."
Nazorg
Na drie jaar schoolmaatschap
pelijk werk ontstaat er ook enige
nazorg. Er zijn pupillen die naar
de maatschapplijk werkster
stappen met de vraag „juf weet
u geen baantje voor me?" In zeer
veel gevallen kan de maatschap
pelijk werkster dan weer verwij
zen naar hulpverlenende instan
ties. Trouwens, ik kan dit werk
niet alleen af, zegt mevrouw Van
Brakel. „Er is een goede samen
werking met de schoolartsen, de
zedenpolitie, zuster Haayer, inter
naten en kampen, arbeidsbureau
en maatschappelijk werk. Cij
fers? Moeilijk te noemen. Wie
kan het effect berekenen van een
stevig duwtje in de rug van een
jong meisje, dat in het zicht van
de haven dreigt te stranden?"
In Parijs werd dit jaar het vijfde congres gehou
den van ICCP (International Council for Childrens
Play). Ook Nederland was hierbij vertegenwoordigd,
naast deelnemers uit dertien Europese en twee Zuid-
Amerikaanse landen. Onderwerpen waren: Het on
derzoek naar de betekenis van het spel voor het
kind in het algemeen en voor het gehandicapte kind
in het bijzonder, de spelmogelijkheden voor het ge
handicapte kind, de voorlichting aan ouders van ge
handicapte kinderen.
Spel en speelgoed hebben
reeds hun functie in de therapie.
Ook het veelzijdige vrije spel
dient bevorderd te worden. Spe
len is een noodzakelijke voor
waarde voor de ontwikkeling.
Spelen met goed speelgoed, kan
de ontwikkeling bevorderen,
daarom is speelgoed erg belang
rijk. Aan het spelen van gehandi
capte kinderen thuis zowel als in
de inrichting werd tot nog toe te
weinig aandacht geschonken. On
derzoek en voorlichting zijn daar
om dringend noodzakelijk. De In
ternational Council for Childrens
Play acht deze arbeid van onder
zoek en voorlichting een zaak
van menselijkheid en geestelijke
volksgezondheid. Juist het gehan
dicapte kind heeft recht op bege
leiding op de moeilijke weg naar
de volwassenheid. Hulp binnen
het kader van zijn persoonlijke
mogelijkheden is nodig om tot
levensvervulling te komen. Spe
len is een onontbeerlijke factor
op weg naar dit doel.
De Nederlandse werkgroep
voor Spel en Speelgoed had een
eigen inbreng. De groep, die res
sorteert onder K. en O., gaf een
poging tot analyse van de elemen
taire spelontwikkeling en een in
ventarisatie van mogelijkheden
en aanpassingen ten behoeve van
lichamelijk gehandicapten. Het
gehandicapte kind maakt in prin
cipe hetzelfde ontwikkelingspro
ces door als het normale kind.
Om er achter te komen wat we
het gehandicapte kind voor spel
mogelijkheden kunnen bieden,
nodig voor zijn ontwikkeling,
grijpen we terug naar de elemen
taire spelontwikkeling van het
normale kind.
Juist het gehandicapte kind heeft
recht op begeleiding op de weg naar
volwassenheid.
/AP DIERENDAG stond ik bij
yJ mijn slager in de winkel ach
ter negentien anderen. Dat gaat zo
als de slagers op maandag sluiten.
Wacht, dacht ik. ik neem in ieder
geval voor twee keer, dat kan best
waar zijn de tijden dat „me
vrouwen" een slager voor een
onsje biefstuk einden lieten
fietsen? En natuurlijk nam ik toen
ook twee porties voor de hond.
dacht. Snel een opkomend schul
gevoel (waarom eigenlijk?) smo
rend in de fraaie gedachte, dat we
nooit anders hebben gedaan dan
dolveel houden van onze dieren in
het bijzonder en van alle andere
dieren in het algemeen, repte ik
mij naar huis.
En zowaar, toen Ik de spinazie
schoonmaakte, zag ik precies op
tijd een lieveheersbeestje. Dat dier-
tje is dus gered. Had ik het niet
gezien, dan was het gekookt, ook
al goed, niemand die het merkt.
Het een of het ander, maar nu.
door die dierendagbeweging, had
ik een fijn gevoeL
HIERAAN moest ik de Volgen
de morgen denken, toen de en
velop met post van de krant
kwam en iemand me vroeg: is het
niet dikwijls zo dat we iemand
ongewild kwetsen? Buurvrouwen
bijvoorbeeld, al zijn we ons yan
niets bewust? Is dat wonen op een
portiek en samen vriendin worden,
zoals u het laatst beschreef, niet
onvermijdelijk het wegstoten van
anderen?
Kijk, nu doet u hetzelfde als ffc
met dierendag. Dat komt door mij.
Als ik niet zo lyrisch over
vriendschap gesproken had. had u
geen misplaatst schuldgevoeL Ik
maakte er zo iets moois van en
dat IS het dat ieder zich wel
even „minder" zal moeten voelen,
ik zelf incluis: want van onze
beste momenten en onze ideale
vriendschappen maken wij onze
geschiedenis, ongeacht of die er in
ïitziet.
Wenken voor
uw fornuis
Wat vreselijk hè, om na een
middag bakken de oven nog
eens goed uit te doen.
Gelukkig geeft ook hier de
spuitbus raad: sinds enige tijd
kunt u bij uw drogist een spuit
bus met de fraaie naam: „Drie
minuten ovenreiniger" kopen
voor de somma van drie gulden
en vijfennegentig cent.
Even spuiten en uw oven is
weer vetvrij, het schuim laat
geen geur na en is onschadelijk
voor de huid. Het kan ook wor
den gebruikt voor andere vetge-
worden fornuisonderdelen, maar
kart beter niet in aanraking ko
men met aluminium en verf.
En dan dat gezin met elf kinde
ren, waaronder een tweeling. Ze
hadden het er niet breed. Moeder
moest naaien voor bijverdienste
en hield het dochtertje thuis om
te helpen. Na bezoek van de
schoolmaatschappelijk werkster
ging de tweeling de hele dag
naar een kinderkamer van de nij
verheidsschool: het dochtertje
volgde de gewone lessen, daar
was het hele gezin mee gebaat
Annie van 15 ging van school
af en kreeg veel te verantwoorde
lijk werk in een bejaardentehuis.
Daar was zij niet op de juiste
plaats! Toen mevrouw Van Bra
kel bij een bezoekje zei: „Meid,
haal je rapport eens", bleek dat
net kind dolgraag kinderver
zorgster had willen worden. Het
kwam voor elkaar. Want moe
ders vinden het heerlijk om over
hun kinderen te praten en niet
zelden kan mevrouw Van Brakel
inzicht geven in de gezinsproble-
matiek. „Het gaat om het kind,"
zegt ze. Overigens ga ik alleen in
opdracht van de directrice. De
ouders stellen de belangstelling
van de school zeer op prijs. Ik
ondervind nooit: juf, waar be
moei je je mee? Het is behoed
zaam werk. Als je bij de ouders
aanbelt, schrikken ze soms en
Lezeressen die deze we
ken gaan verhuizen kun
nen misschien nog wat
leren van de ervaringen
van vele „doorgewinter
de" briefschrijfstars die
ons ook deze keer niet
met hun brieven in de
steek lieten.
Allereerst geven wij het
woord aan mevrouw V. te G.:
„Een eerste voorwaarde voor
een goede verhuizing is een
goede verhuizer. Ik herinner
mij nog een verhuizing van
mijn ouders, waarbij een kist
met serviesgoed van een bal
kon viel; de verhuizers had
den hem niet kunnen houden.
Scherven brengen geluk,
maar of deze scherven geluk
brachten weet ik niet, of het
moest het grote geluk zijn dat
er geen mensen bij gewond
werden. Onze grootste verhui
zing was van het Westen naar
het Oosten, gelukkig kwamen
wij in een nieuw huis, zodat
tevoren vloerbedekking ge
legd kon worden en de gordij
nen opgehangen. Mijn man
heeft een 3Chaalindeling ge
maakt van de voornaamste
meubels en van het huis. Te
voren bekeken wij waar wij
de meubelen het best konden
plaatsen. Alles wat wij niet
konden gebruiken bleef ach
ter; familie en vrienden kon
den zoeken of zij er iets van
wilden hebben. Wij wilden nl.
niet direct van de zolder een
,.rommel"-zolder maken. Wij
lieten het serviesgoed door de
verhuizers inpakken, van te
voren hebben wij wel prijsop
gaaf gevraagd om achteraf
niet al te erg te schrikken. De
dag tevoren de kisten inge
pakt, de dag zelf vroeg begon
nen en om drie uur zaten wij
in het nieuwe huis thee te
drinken. Onze verhuizing was
echt geen ramp. Zorg wel
voor een goede stemming on
derling, verzorg de verhuizers
met koffie of thee en niet te
Bejaarden
„Als naaister van het Her
vormde Rusthuis te V. wil ik
u schrijven over de verhui
zing van onze zesenveertig be
jaarden naar een heel nieuw
bejaardencentrum", schrijft
mejuffrouw E.W. tc V. „Er wa
ren in ons oude huis ge
meenschappelijke zalen, nu
kreeg ieder een eigen kamer.
Maar lang niet iedere oudere
kon nieuwe meubelen aan
schaffen, dus moesten meube
len uit het oude huis gebruikt
worden. Er waren dan ook
veel stoelen en kastjes die de
laatste weken van labels oor
zien waren met het nummer
van de desbetreffende kamer.
Per dag zouden er zes bejaar
den verhuizen. Het was ont-
mevrouw A. de B. te L. „Wel
heb ik intussen ontdekt dat
overal weer andere, hartelijke
mensen te vinden zijn, mis
schien een troost voor hen die
dit verkassen nog niet eerder
meemaakten. Ja, door Kerk,
vereniging, school, sportclubs
van de kinderen heb je gauw
weer een nieuwe vrienden
kring gevonden, wat 't meest
noodzakelijk is om het zich
„vreemd" voelen kwijt te ra
ken. Bijzonder trof ons ook
het welkom namens de kerk,
uitgedrukt in een fleurig bloe
metje en een bijzonder prettig
en verhelderend gesprek met
degene die het kwam aanbie
den..." (Lijkt ons een uitne
mend idee voor alle andere
kerkeraden om zo de nieuwe
leden welkom te heten).
Veel hulp
Mevrouw B. tc K. zag
Een oude dame stond voor
ons huis en zei: „Is dat nu ens
huis, wèt een voorrecht hier
te mogen wonen!" In ten
week was de verhuizing vol
tooid. De laatste dag ging de
ziekenafdeling over. Ons huis
heeft ook vijftien echtparen-
flatjes, waarvan de slaapka
mer door een glazen wand
gescheiden is van de woonka
mer. Daar heeft de eerste
nacht het glas gerinkeld door
dat de heer des huizes er met
een stoel doorheen ging...,"
T roost
„Enkele malen reeds zijn
wij nu verhuisd, maar elite
keer heeft misschien de
vrouw toch het meeste moei
te met het loslaten van fami
lie en goede vrienden," vindt
enorm tegen de verhuizing op
en heeft menige zucht
geslaakt voor het zover was.
Maar wat is alles meegeval
len: „Er waren vijf vrouwen
die twee dagen lang onge
vraagd kwamen helpen. Met
auto's verhuisden weer ande
ren mijn „halve" huishouden.
Een busje met aanhangwagen
bracht de rest. Die laatste
avond was er zoveel hulp, ze
konden het elkaar aangeven.
Is dat niet heerlijk? In drie
dagen schoon en over. Nu is
m n man bezig in de gang te
gels tc plakken, verder is al
les netjes. Ik heb het als een
wonder ervaren, zoveel nieuw
en betaald, zoveel hulp onge
vraagd. ook zo'n mooi huis. Ik
kan mijn vreugde niet op!"
aldus het enthousiaste relaas
van mevrouw B.
Er blijken ontzettend veel
dames (terecht) tegen de ver
huizing op te zien en bijna
allemaal zeggen zij dat het
„achteraf ontzettend meegeval
len is!"
Vlot
Zo ook mevrouw A.S. te T.
die schrijft: „Onze verhuizing
verliep erg vlot, ondanks het
feit dat we er erg tegenop had
den gezien. Mijn man had der
tig jaar in hetzelfde huis ge
woond, dus was niets gewend
wat verhuizen betreft. Maar
alle lof hoe hij dit aanpakte.
We gingen van een oud huis
naar een nieuwe flat. We had
den afgesproken: mijn man
zou het nieuwe huis in orde
maken (maten nemen, stoffeer
ders bellen enz.) en ik zou het
oude huis ontruimen. Nu heb
ben wij een heel oud kopje
(porselein) met een afbeelding
van Napoleon. Dat zou mijn
man zelf verzorgen, want als
dat brak...! Maar ongemerkt
was het toch in een doosje
verpakt en in een van de
kisten terecht gekomen. De
laatste nacht kreeg ik ineens
een duw: „Waar is dat kopje
gebleven?" Dat werd stevig
nadenken en opbiechten dat
het ingepakt was. Wij het bed
uit, alle kisten open gemaakt
en doorwoeld tot we het
doosje met het kopje hadden.
Gelukkig was het nog heel,
maar dat angstige moment
vergeet ik nooit! Net zomin
als de dag van verhuizing.
Toen ik 's middags naar mijn
nieuwe huis reed dacht ik: nu
komt het ergste nog. En toen
die verrassing. Alles stond op
z'n plaats, de gordijnen hin
gen, 't huis was heerlijk ver
warmd, ik hoefde alleen nog
de bedden op te maken. Dat
alles dankzij de noeste arbeid
van man en twee zonen!"
Natuurlijk kwets je soms
mensen door van anderen te hou
den. Er is geen liefde voor allen.
Je zou hoofd en armen te kort
komen bij de „allen". Kiezen
doen we de hele dag, en hoe meer
we het doen, hoe duidelijker we
zien dat we worden gekozen:
mensen komen op onza weg.
Ik kan ook niet van alle dieren
houden. Maar als één huisdier ons
begrijpt en wij hem is het net of
we iets meer verstaan van een
leeuw als hij zich uitstrekt, rekt,
in het zand rolt of de poot op de
kluif legt. Wie kippen houdt zal
zeker het verschil kunnen horen
tussen hongerig getok en tevreden
getok. Zelfs visjes zwemmen naar
het voederuurtje toe.
JAREN heb ik in een huis ge
woond dat een strodak had.
Onder het overhangend gedeelte
van het dak kwamen wel eens
heel oude uilen sterven. De kinde
ren droegen ze dan naar binnen
en zetten ze op een kussen. Geheel
in zichzelf verdiept, treurig, wat
confuus, maar altijs waardig zat
daar zo'n uil, en wachtte. Als jo
dat een paar keer ziet, weet je iets
van sterven bij dieren.
Zo is het bij mensen ook. We
krijgen ze soms letterlijk op ons
dak. We hebben er niet om ge
vraagd. maar de situatie is er voor
we het weten. En dan lijkt dat
van de buitenkant dik-aan. en er
Saat een bende tijd in zitten, op
et laatst lopen Je levens wat door
elkaar, vooral op zoiets als een
portiek, bij wederzijdse hulp
steun, en natuurlijk komen nu an
deren net niet bij jou aan de
beurt, maar kun jij alles dragen?
Je moet gewoon doen wat je
doen moet, wat niet gebeuren kan
is geen gebrek aan liefde! Net zo
min als wanneer wij het lieve
heersbeestje hadden opgepeuzeld.
IK HAD VRIENDEN met bu-
I ren die o zo zwaar op de hand
waren. Ja, ik heb ze nog maar die
buren zijn verhuisd na een jaar of
tien. Die lieve mensen, de buren
dan, hadden een chaotisch huishou
den, bendes trammelant met de
kinderen, overal gewetensbezwa
ren, en dan maar bomen en beto
gen en bijbelteksten opzoeken en
de oudste kinderen sturen („praat
jij nu eens met „oom" zeg") en
nooit eens beseffen hoe groen en
geel je van hen werd.
Nu waren de vrienden lui die
ren. En wat muziek als ontspan
ning, ze musiceerden graag. Want
beiden hadden arbeid, die veel van
hun geestelijk uithoudingsvermo
gen vroeg. Maar nee hoor, zat je
er even en was je net bezig met
hen een boeiend gesprek aan te
gaan of in een lachbui te verdwij
nen: blè, blè, daar had je er weer
een van het beroemde hiernaast.
Toen ik er een keer over mop
perde, zei mijn vriendin: „Ja, jo,
je hebt helemaal gelijk, en als wij
het voor het zeggen hadden, zou
den we hen nooit als buren heb
ben gekozen, maar nu het zo is
kunnen wij ons niet aan hen ont
trekken, en het is gek, weet je,
we worden erin gezegend.
V'IJK, briefvriendin want
EN. nu ben ik alweer heel veel
verder in uw brief beland zoals u
ziet dan kun je natuurlijk zeg
gen: maar die anderen dan die op
jullie sympathie en steun wachtenl
Maar wie zijn anderen? Als wij
zelf heel beslist weten waaraan
wij ons niet kunnen onttrekken?
Dan is op een bepaald moment de
dag vol. Als het maar vol overga
ve blijft. Als het maar deel is van
een heerlijk leven.
Dat leven is vol afwisseling.
Hier ook: de buren verhuisden
naar een stad in het oosten des
lands, de vrienden verhuisden een
paar jaar later in hun eigen stad
naar een totaal ander huis heel
de tijd van: hoe doe jij dat? en:
luister nu eens... is herinnering.
