60-urige werkweek,
maar zonder zuchten
OPEN
Portret van de Nederlandse huisvrouw
15 pet van mannen
helpt bij afwas
Vraag certificaat
bij air bontjas
dialoog dialoog dialo
WM3SEIEM
Pitten zaaien is f
fascinerend
van Christine
BLAD ZIJ
Z\TERP\0 1 OKTOBER
S er een portret van de Nederlandse huisvrouw te geven? Moeilijk zult u zeggen. Irène brengt gezellige sfeer in huis, het het leven de moeite waard
Donner is huisvrouw, en Annie Schmidt, er zijn tv-omroepsters die tevens huisvrouw y00™'*?0,!1* ^/an een Jekker ba'- '-j """u
- J r ]e koffie". Van koken zegt
een: „Je hebt er plezier van als één procent geeft op dat de lief-
aan tafel allemaal lekker smul- de tot en geloof in God vandaag
zijn. Er zijn jonge moeders met een klein inkomen die moeite hebben om rond te komen
en oudere huisvrouwen die weduwe zijn. Philips Nederland heeft ten behoeve van haar
research-programma voor huishoudelijke apparaten de NV Nipo een onderzoek laten instel- len'j. De prettigste bezigheden de dag veel vreugde geven. Rond
len naar de aard en de omvang der werkzaamheden van de Nederlandse huisvrouw en haar
waardering van de verschillende huishoudelijke bezigheden.
Het portret belicht de huisvrouw van vier zijden:
de tijdsbesteding, nadere bijzonderheden over haar
bezigheden, haar gevoels- en geluksbeleving, het
huis. De huisvrouwen werden in vier groepen ver
deeld: de grote steden, rest west, noord-oost en
zuid. Gemiddeld bedraagt de werktijd van de huis
vrouw op maandag t/m vrijdag 9Ys uur per dag, op
zaterdag circa 8'i uur en op zondag zelfs nog circa
4Vé uur. Oudere huisvrouwen hebben een kortere
werktijd dan jongeren die veelal de zorg hebben
voor de kinderen. Een huisvrouw met kinderen
jonger dan zes jaar heeft het het drukst.
De tijd besteed aan radioluisteren en tv-kijken
is by vrouwen met een hoger inkomen minder, het
geen gedeeltelijk gecompenseerd wordt doordat meer
tijd wordt besteed aan lezen en studie.
In de drie grote steden heeft de huisvrouw ge
middeld een aanzienlijk kortere werktijd dan in de
rest van het land. Afgezien van die grote steden
is de werktijd van de huisvrouw in het Westen ge
middeld weer minder dan in het Noorden, Oosten
en Zuiden. Per week besteedt de huisvrouw in de
grote steden echter 5V* uur méér aan lezen en studie
en radio plus tv dan haar zusters in de rest van
het land.
Keuken
de boel kan aanbranden, de af
was, de nare luchtjes die je soms komt vrijetijdsbesteding,
van koken krijgt Sommigen vin- naast gezondheid,
den het bezwaar, dat je ervoor in
de keuken moet blijven.
Compliment
Zoals we al eens schreven: de
huisvrouw is met een complimen-
tje gediend; dat verlicht haar heTra^rt°'m^dt.Tevërt *de
Hoewel huisvrouwen dus lange
en dikwijls zware werktijden
hebben, vindt 44 pet. van hen het
werk van de man het zwaarst, 28
pet. het werk van de huisvrouw
het zwaarst en 28 pet. had hiero-
geen oordeel. Overigens,
taak aanmerke ,]k en u geen lo- man ,huls „ok „Md en die
ze etiquette W.e tegtdat »nj zo k H blj 2lj„ ,5.^.
schoon zijn? vraagt Miep Diek- ge werkweek teUen. Haarwassen,
opnierlting "dat^de Nederlandse STde''bezïhe- "mM"i
huisvrouw eerder haar stoep en d van de huisvrml„ gerekend,
haar koper poetst dan haar ,crwijl da, s00r, zaken> evena!s
jf
1 haar lijd t
bastje, vindt in dit rapport
grond. De cijfers liegen er niet
om: uit de verkregen l
kan afgeleid worden dat de
huisvrouw in doorsnee tweemaal
breien en naaien, toch duidelijk
pet. heel veel plezier in het niet. Zondags leest de huisvrouw
als iets prettigs ondervonden wor- werk. De jonge huisvrouw haalt wél gemiddeld een uur, voorna
den. Van alle huisvrouwen beoor- zelfs 90 pet., terwijl zij het het melijk weekbladen en boeken. In
deelt dan ook 55 pet. haar huwe- drukst heeft en er 's nachts het het Westen besteedt de huis-
lijk als zeer goed, één derde ant- meest uit moet... vrouw meer tijd aan lezen dan in
per week in bad gaat- R®r:®n woordt: „Goed". Een zeer groot Dinsdag is een echte „leesdag" de rest van het land.
daarmee de groep, die dagelijks gedeeite nl. 85 pet. vindt dat ze voor de Nederlandse huisvrouw. De Nederlandse huisvrouw zou
baadt, dan is het resultaat met een heel goed bestaan heeft, in En als het rapport goed is, in twintig procent van de geval-
om over naar huis te schrijven. _in m-t-riaip Wpncnm- leest u dit on zaterdag: od zon- len meer uitcaan als zii een op
schrijven. de
Maar de man gaat nog minder,
namelijk 1 3/4 maal. De grappen
maker die denkt dat hij dan zijn
voeten overslaat heeft het mis,
het is het doorsnee-cijfer.
Radon
materiële levensom- leest u dit op zaterdag: op zon- len i
standigheden en gelukkig heeft dag leest men de krant weinig of pas had v
Klachten
uiteraard de slaapkamer,
een dito haardroger, 98 pet. radio
gezien zij daar slaapt. De keu- of radio-distributie, 40 pet.
ken is haar werkplaats: zij grammofoon, 11 pet. een bandre-
genover een gemiddelde van
zeven uur in de woonkamer!
Zelfs op zondag is ze nog
uur in de keuken
Ook hulp
verzorgt dc man de kachel, ka
september chel uilha,en haaU 25 Pct even
als schoenpoetsen, door manlief, éénmaal per week gaat, nog gro-
45 pet. van de Nederlandse man- ter te zijn... Uiteraard is er eer
nen zet de vuilnisbak buiten en verband tussen gezinsinkomen
ook 45 pet. schept kolen. Loffe- het bezit van een badkamer
De Nederlandse hulsvrouw
heeft een reeks klachten over de
woning, de jongere huisvrouw
méér dan de oudere. Van de
na-oorlogse woningen zijn de
meeste gehorig, te kleine keuken,
te weinig kamers. De huisvrouw
werd gevraagd of zij zou gaan
verhuizen als er geen woning
nood meer was; veertig procent
Teneinde bedrog, geknoei en tracht door de uitgifte van de zou dan gaan verhuizen, zestig
beunhazerij tegen te gaan heb- certificaten de naam van de bij procent niet. Van die veertig wil
ben enkele bonafide bontbedrij- haar aangesloten bonthandelaren 27 pet. ook nog hogere huur beta-
uu* au3 IUUi ven hct vorig jaar de Stichting hoog te houden. Zij verstrekt len. Het hebben van klachten en
niet" zonder"hundacelliks bad Bontwaarborg opgericht. Want voorlichting, en organiseert ook het willen verhuizen gaan sa-
kunnen Blijkt de rest die het is met bonl als mct de aan_ lezingen. Zij wil gaarne de voor- men. In het overgrote dee! van
De groep die vrijwel dagelijks
in bad gaat, is bij de mannen
kleiner dan bij vrouwen..Hierte
genover is waarschijnlijk de
groep die éénmaal per week in
bad gaat bij dc mannen groter.
Hierbij dachten we nog aan de
groep mannen die uitgesproken
vuil werk hebben, zoals bouwvak
kers, mijnwerkers, onder
houdsmonteurs, die dus absoluut
lijk niet i
r dan blijft er douchecel. Bij de lagere gezinsin-
li jke apparaten tot haar beschik- huisgenoten. In tien procent
king. Wilt u cijfers? Gasfornuis de gezinnen zet de man vaak da* kolenscheppende kinderen bij dc kraan.
41 pet., elektrisch fornuis 5 pet., thee en winkelt hij, maakt de heeft.
kolenfornuis 4 pet., gaskomfoor bedden op en boent de meubels! De meest gewaardeerde bezig-
51 pet., hogedrukpan 11 pet., koel- Afdrogen door
haalt 15 heden zijn koken, koffiezetten, king tot geluksbeleving, gezond-
kast 40 pet., wasmachine 75 pet., pet., dc kinderen wassen voor 25 vleesbraden en breien. Het pretti- heid, huwelijk, bestaan, enz. wotJu treearandeerH dat het hnnt-
stnfziiieer 9fi net. IDan hliift er net. af. IS net. van Hp hiilcvrnn. pp rpqiiltnal ic Haar HpHpt aar» Qloz-Hfc »nar nrqi-ort ,-an v»ot tr*_
koop van sieraden, kostbare ste- lichtingsavonden uitbreiden (Idee ons land blijven 's avonds de
nen en kunstvoorwerpen van voor een verenigingsavond?), overgordijnen in de zitkamer
waarde: het kiezen vereist TNO stelt een sterktetabel sa- open. in de drie grote steden
deskundigheid van de koper men. Ook een bontshow staat op meer dan in de rest van het
die hij meestal niet bezit of het programma. land.
vertrouwen in de verkoper.
Dat vertrouwen moet een ach
tergrond hebben. De leden
de Stichting geven bij aankoop
van bont een waarborgcertifi-
caat, waarmede aan afnemers
stofzuiger 96 pet. (Dan blijft
altijd nog 4 pet. over die zo'n
onmisbaar apparaat niet bezit-
pct. af, 15 pet.
wen verzorgt
zelf. In 40 pet.
i de huisvrou- ge resultaat is daar debet
kachel nooit Van koffiezetten zegt de huis-
n de gezinnen
artikel van goede kwaliteit is
Jammer dat er nog brieven
over „Loslaten" binnenkwa
men. Ze wierpen echt nog
weer nieuw licht op dat onder
werp, maar ze moeten helaas
de prullenmand in....Probeert
u het eens met Verhuizen? De
eerste reactie op dit onder
werp kwam van mevrouw M. Strenge kou
v.d. VV. te Z. die zelf middenin 5
zou gaan verhuizen, is het om
de gehorigheid en de natte
buitenmuur. Dat zijn gebre
ken in de nieuwbouw waar
wij meer klachten over horen
in onze omgeving", aldus me
vrouw de S. te V.
een verhuizing zat. „Je weet
gewoonweg niet waar de rom
mel allemaal vandaan komt",
zegt ze. „Daarom zou ik ieder
die weet dat hij gaat verhui
zen de raad willen geven: sor
teer uit uw bezit wat u kwijt
wilt en gooi zoveel mogelijk
rommel weg. Pak in wat u
niet meer gebruikt. En bestel
zeer tijdig de werklieden die
u bij uw verhuizing nodig
hebt. Als u de maat van de
ramen weet, kunt u alvast gor
dijnen naaien. Voor nieuwe
aanschaf blijkt, dat soms nog
een lange levertijd nodig is.
Een budget is geen luxe. Soms
lukt het er binnen te blijven,
voor andere zaken kom je
duurder uit. Verhuizen kost
nu eenmaal bedstro...."
„Wij hadden zeven jaar in
gewoond en waren dan ook
dolgelukkig met een eigen wo
ning. Stel je voor, we konden
nu radio nemen en in de rui
me keuken eten. Alles nieuw:
lampen, bedden voor de kinde
ren. Op de dag van de verhui
zing stonden er op de venster
bank allemaal bloeiende plan
ten die vrienden en familie
gezonden hadden. Het was net
of we pas getrouwd waren en
weer eens opnieuw konden be
ginnen. Als ik nu uit dit huis
„Wij zijn verhuisd met de
strengste koude 17° onder nul
's nachts en overdag 10° on
der nul dat was in februari
1954", lezen we in de brief
van onze lezeres mevrouw
J.M.B. te P. die geen dialoog
overslaat!. „Op de dag dat we
verhuisden stond er een felle
noord-oostenwind. De straat
waar we kwamen te wonen
Slechts vier procent van het to-
op' ^at geestelijk leven tegen redelijke prijs wordt gele-
,Het ruikt zo lekker, of het dienen van God voor haar ve®d Eventuele klachten
den beoordeeld door een commis
sie bestaande uit een in overleg
met de Koninklijke Nederlandse
Middenstandbond aangewezen ju
rist, twee beëdigde bont-experts
en een lid, benoemd door de Ne
derlandse Huishoudraad.
Sedert de oprichting heeft de
commissie een groot aantal klach
ten ter behandeling gekregen.
Rechtstreeks,
pers, in het bijzonder van da
mesbladen. Eén ervan berichtte
het stichtingsbestuur klachten
bij „honderden" te hebben ont
vangen. Het waren brieven van
vrouwen, die zich gedupeerd voel
den, geen verhaal konden krij
gen bij haar leverancier en zich
in arren moede tot de redactie
wendden. Bij al die klachten
er geen enkele die betrekking
had op een door
stichting geleverd bontartikel.
Ook de heren die koopjes leve-
had wel een rijweg, maar de
trottoirs waren nog niet ge
legd en wolken zand joegen
door de straat. Mijn man en
mijn zwager waren aan het
uitladen toen er iets wegwoei.
Het was....mijn zomerhoedje,
een allergekst gezicht. Ik het
achterna; op een bevroren
sloot had ik het hoofddeksel
te pakken. Toch verhuis ik lie
ver met koude dan met hit
te....
Mevrouw v.O., te D. vindt
verhuizen iets verschrikke
lijks. „De laatste keer dat het
gebeurde was toen mijn man
overleden was. Ik kon toen
niet alleen blijven, daar ik
niet goed kan lopen. Zodoende
kwam ik bij familie in. Maar
je mist je eigen huis, al is het
bij anderen nog zo goed. Maar
dat vervelende pakken! En
niets past er. 't Kost allemaal
bergen geld. Ik hoop dan ook
van harte dat hier kan blij
ven zitten!
„Verhuizen is iets dat ik maar
paar keer in mijn leven
heb", schrijft M
C.P. tc D. De laatste
keer ligt me nog het best in
het geheugen, hoewel het al
26 jaar geleden is. De tweede
dag van de oorlog in 1940 wa
ren we al dakloos. Het was
vreselijk, ons huis was in
brand geschoten en brandde
tot op de grond toe af. We
wel tegen brand
kerd maar niet tegen molest,
zodat we niets uitgekeerd kre
gen. Gelukkig zijn we toen
door vele mensen goed gehol
pen. Na zes weken bij familie
te zijn geweest, kregen we
ons tegenwoordige huis, wel verhuiswagen de stad binnen-
vreemd, een leeg huis waar reed en we nog geen huis had
geen verhuiswagen iets kwam den. Er waren zoveel huizen
brengen. Maar van lieverlee onbewoond dat ze blij waren
kwamen we toch weer in onze dat we kwamen! Slager, bak-
spulletjes. Moge God ons be- ker en melkboer vlogen op
hoeden voor een derde wereld- ons af, voor de klandizie. De
oorlog, verzucht mevrouw P. melkboer gaf zelfs veertien da-
bij die herinnering. gen melk gratis als je klant
bij hem werd en de bakker
Wij verhuisden in de hon- schonk een krentenbrood,
gerwlntcr. herinnert zieh ook mu mag je bHj zijn als jc
Jezeres. „Wc hadden geen boodschappen thuis worden
gebracht".
Mevrouw N. de W.- V.
weet ook van verhuizen mee
te spreken! „Het is 48 jaar
geleden, alles was, vooral bij
de boeren, nogal primitief. On
ze buurman zou verhuizen, op
1 mei, dat was de datum
Lang vooruit" gaat de boer
dan al op het toekomstige be
drijf werken. Eindelijk was
het 1 mei. De koeien waren al
enkele dagen weg en werden
V'. al op het nieuwe adres gemol-
rm ken. We vonden het jammer
dat de buurman en buur
weggingen. Maar op
kwamen
alle buren en vrienden met
paard en wagen om hulp te
bieden. Dat begon 's morgens
bijtijds, want 's middags
moest je er zijn, dan kwam de
nieuwe buurman. Toen alles
opgeladen was, ging het in op
tocht weg, we waren wat blij
ook mee te mogen rijden. We
waren immers op ons elfde
jaar al ..afgestudeerd", je be-
Mevrouw de K. -de G. te G. gon al bij de grote mensen te
verhuisde wel negen maal, horen en mocht mee helpen
van de ene plaats naar de an- verhuizen. Ik geloof niet dat
dere en van de ene hoek van ik al veel waard was, maar er
het land naar het andere. „We bij zijn was toch ook wat. Het
vonden het altijd ontzettend was plicht dat de oude buren
leuk", zegt ze. Het ging alle- hielpen, aan nieuwe buren
maal zo vanzelf, overal zag je wist je immers nog niet wat
wel weer bekenden. Het was je had. Toen we bij de nieuwe
ook zo aardig overal weer woonplaats van buurman wa-
nieuwe dingen te zien en te ren aangekomen, werd gauw
ontdekken. Maar mijn man de kachel geplaatst en koffie
ging ook iedere keer weer wat gezet. De nieuwe buren kwa-
vooruit, hetgeen op zichzelf ge- men helpen uitladen, dat was
nomen al mooi was. Voor kin- het zogenaamde welkom. Al-
deren vind ik verhuizen fu- les werd maar op een hoop
nest. vooral als zij naar het gezet, niets op zijn plaats,
voorgezet onderwijs gaan. maar in de slal.En wij met z'n
Vier of vijf jaar op een plaats allen maar koffie drinken en
is wel wat kort maar langer beschuit eten en de ene
is ook niet goed. Je gaat je kwinkslag over de andere,
teveel hechten. Voor de oorlog Toen alles op was. gingen we
maakten we het mee, dat de met lege wagens in optocht
strookjes aan elkaar genaaid.
Er was geen zeil. Op de vloer
kwamen in de huiskamer kar
tonnen tegels, die. toen
gauw) versleten waren, enorm
veel stof gaven. De kamers
van de kinderen werden met
tweedehands spullen ingericht ie ~fwus
cn de vloer werd gebeitst. Het K"~"
behang kreeg een „sausje",
maar dat stookten we al gauw
zwart met de pek in het nood-
kacheltje. Het duurde jaren
na de oorlog eer ons huis
weer „normaal" was inge-
Negen keer
Toen de ouderen onder ons bonen lieten ontkiemen in
natte sponzedozen deden zij eigenlijk hetzelfde als wij, wan- t
neer wij pitten van appel, peer en perzik tot ontwikkeling f,
proberen te brengen. Het is het kinderlijke in de mens, datl
zich verwondert hoe uit zo'n keihard zaadje een teer wor-
teltje te voorschijn kan komen.
Hoe meer verre landen er die het voor ons kan doen en X
in onze vakanties bezocht dan is zo'n wilde appel of T
worden, hoe meer vreemde peer toch wel een leuke herin-
verwachting klopt ons hart
als we het zaad in een potje
met aarde hebben gestopt.
PERZIKEN
Met perziken ligt de zaak
eer wat anders; er zijn na
melijk soorten die zich goed
Het wonderlijke is bijvoor
beeld dat uit een pit van een
geconfijte dadel, zoals wij die uit zaad laten opkweken
uit dc bekende langwerpige goede vruchten opleveren, zo-
spanen doosjes kennen, een als de bekende montagnepcr-
alleraardigst dadelpalmpje te zik. Andere moeten v
Van sinaasappels gesproken,
al in een centraal verwarmde ook de planten die hieruit
ren. En komt daar niets van
of zijn er geen enten verkrijg-
Hoe het met appel- en pere- baar, dan kan het voorkomen
dat u op uw gouden bruiloft
de eerste vruchten eet
zelfs wel nooit, want uit het
ren werken met garanties en cer
tificaten.
Een goede bontjas gaat ten
minste zes a acht jaar mee. Oude
jassen worden weer wat opge
knapt en als nieuw verkocht te
gen spotprijzen. Wanneer een
dergelijke tweede hands-jas slij
tage gaat vertonen is er met zo'n
garantiebewijs geen verhaal
meer mogelijk. De stichting
i echtpaar in Engeland, dat
menigeen al lang
dus wilde planten, die. om eet
bare vruchten op te leveren, breed zijn oranjeboompje
hebben opgeruimd!
geënt moeten worden met
gekweekte soort. Het kan best
zijn dat als ons appel- of pere
boompje niet veredeld wordt,
er zich later toch nog bloesem "lS? 'V '""J
en vruehtiM aan vormen die schoorsteen radiator, geel
Waarmee u 't ook probeert,
iai uw pitten in deze tijd
het jaar in een pot op een
Wc denken zo dat ook tegen
woordig nog hulp wordt gebo
den. of hebben we dat mis?
Ploetert u in uw eentje rond,
verlangend naar een handige
man of dito vrouw? En.... hoe
gaat dat met de huisdieren?
Heeft de kerk ook een wel
kom als je verhuist (naar een
andere plaats), of gaat u zelf
op verkenning uit? Nodigt u
de buren op een wel
komst-kopje koffie of Is dat
er nu niet meer bij? We kun
nen nog alle kanten uit en
zijn heniuwd naar de volgen
de spreeksters in onze dia
vruchtjes
echter niet smakelijk
Maar och. lang niet iedereen
weet hoe je zo'n boompje
moet veredelen, noch is er al
tijd een vakman in de buurt
water en trek er een plastic
riJri hoes overheen. En durf dan
eens te zeggen dat pitten zaai
en niet fascinerend is!
A C. MULLER-IDZERDA
HET lag voor de hand dat
over buurvrouwen zou worden
geschreven toen ik brieven van
buurvrouwen in de krant had ge
bracht Want, zo zegt mij iemand,
dat lyrische betoog over vriend
schap. dat u de vorige keer af
draaide (nee. ze zei het liever, aar
diger) dat komt maar eens per
duizend keer voor, dat is net een
roman. En zeker een roman wan
neer de vriendschap op één por
tiek beoefend moet worden.
U begrijpt al wat er volgt: een
niet al te mooi verslag van
wat mensen elkaar in kleinheid en
knibbeligheid kunnen aandoen.
Ook schrijft iemand m'J dat een
officier van het Leger des Heils
die naast haar woont soms heel
nare dingen tegen haar kan zeg
gen; verder heb ik een opstel over
een Jehova-getuige-buurvrouw.
Zelf zou ik lustig hierop door kun
nen fantaseren want van elke ge
zindheid zijn negenennegentig van
de honderd mensen zondaren, rak
kers. booswichten cn deugnieten
op hun tijd, en slechts één is een
heilige. En daarmee bedoelen wij
dan zo iemand die in een zo innig
en lijnrecht contact met God leeft
dat alles wat verontwaardiging of
boosheid opwekt al op hetzelfde
ogenblik wordt verzoend. Wie wel
eens iets in vuur zag verbranden.
den... die
En ook de heilige is ieder op
zijn tijd, na bitter vechten soms,
en dan weer als het ware zomaar,
cadeau. Hele levens zijn een aan
eenschakeling van -futiliteiten, van
kinderachtigheden, van: hij zei en
toen zei ik- en dan gebeurt er
iets, je verliest een bemind wezen
of je krijgt een kind, je verleert te
haten of je wordt pijnlijk gecon
fronteerd met iemand, je vecht
met een teleurstelling of een on
denkbaar geluk wordt je toegewor
pen en heel het leven krijgt
reliëf, je zanikt niet meer, alle tri
viale dingen laat je achter je als
waterbobbeltjes achter een snel va
rende boot: dat is beginnen om
een heilige te worden, dat is eigen
lijk niets anders dan wat Annie
Salomons beschrijft als zij het
over oud worden heeft: het is een
teken dat God zacht een draadje
doorknipt opdat wij wat losser
van de aarde komen. Wij zweven
SOMMIGE mensen moeten dat
vrij hardhandig leren en als
zij oud mogen worden in die les.
is het soms al laat Misschien, mijn
ene briefschrijfster, is het inder
daad soms erg laat als het mensen
betreft die altijd hebben moeten
vechten om hun brood, om een
menswaardig bestaan, en inder
daad nogmaals, wonen veel van
die mensen juist op portieken. U
bedoelt hiermee natuurlijk meteen
te zeggen dat het gemakkelijk is
mild en groot tegen anderen te
doen als wij bijv. over ruim geld
beschikken, er leuk uitzien en mis
schien wel in een huis alleen wo
nen, zo met een tuin rondom, nie
mand die je grieft of stoort
Ja, naar buiten is dat wel waar,
dat ben ik met u eens. Kijvende
vrouwen, kleine geniepigheden
(step van je zoontje weghalen als
deze per ongeluk voor haar voor
deur ligt), briefjes in de bus om
dat het kind met autootje gereden
heeft in de kamer boven iemands
hoofd, enz. komen niet voor bij
mensen met een heel huis voor
zich alleen. Maar geloof maar dat
bij die mensen naarmate de opmer
king scherper wordt en de toon
beleefder bij „misverstanden", het
angeltje heel diep gaat en dat er
evenveel wrok zit bij buitenplaats-
bezitters als op 6- cn 7-hoog. Met
nog het nadeel dat de wrok niet
gezellig uitgeraasd kan worden.
1 meer bedoeld. Vriendschap
niet: dat je geen ruzie hebt Heei
lijk eten is ook niet alleen blij
zijn dat het niet is aangebrand.
Het is iets meer, het is een nieuw
iets. Het is leven uit een geschenk.
Uit het verkregene en tegelijk uit
het verworvene, uit wat strijd kost
te. Zoals onze vrijheid in 1945, ver
kregen maar ook verworven. Ver
kregen omdat anderen ons kwa
men bevrijden, verworven omdat
wij vrij wilden zijn. Hadden wii ge
zegd: och. laten we maar Duits
worden, het is nu toch eenmaal zo.
dan waren we waarschijnlijk van
Duits Amerikaans geworden, dan
was het niet zo gewoon geweest
ineens weer vrij te zijn en de zaak
op poten te mogen zetten. Vrijheid
verwerven kostte pijn; het kostte
diepe verontwaardiging en woede
om het lot van de medemens en
dientengevolge het zich inzetten
voor die mens: het kostte het ver
nederend weerlooszijn, het staren
in de loop van een geweer. Tra
nen. honger, ziekte, wanhoop.
Voorspel voor het verworvene.
y O kent de vriendschap een
'J eigen discipline en dus een ei
gen voorspel. Dat wil zeggen dat
bij ons zelf het draadje doorge
knipt moet worden over dc step
van dc buurjongen of de „beledi
ging" ons zoontje aangedaan; wij
moeten zelf niet zo zwaar tillen en
voo»1 niet overal „dat is onchriste
lijk bij roepen. Wat weet je daar
van? Is al het vergelijken, alle
nieuwsgierigheid, al dat gepiekar
over hoeveel iemand verdient
heeft, uitgeeft niet een bewijs dat
wij onszelf almaar door proberen
waar te maken, proberen te over
tuigen dat wij het goed doen? Ig
al het gekibbel-terug van buur
vrouw, o. vaak met de schuld bij
haar. niet een teken dat u reden
geeft tot haar uitdagende houding?
Wie wel eens een gebergte op
zijn ogen het inwerken, weet wat
het zeggen wil dat de bergen vre
de zullen dragen. Het valt inder
daad niet mee deze belofte door te
trekken naar portieken. Daarom
hebben we eikaars hand ook zo
nodig. Daarom wordt vandaag het
samen-leven. o.a. van buurvrou
wen gevoeld als troost. Troost
over ons bestaan.
