HSU TSU-TSAI WIKT De Chinese affaire Met lonen pas op de plaats Beeld terug - rust ook Drie doden en twee gewonden Spectaculaire winst Donner op Littleton _9_ DINSDAG 27 SEPTEMBER 1066 DOOR ONZE SPECIALE VERSLAGGEVER LINK VAN BRUGGEN HSU TSU-TSAI een omstreden dode Een gifgas met een vernietigende uitwerking, door prof. dr. Stanis- law Rutkowski in Polen uitgevonden, is voor de Amerikaanse inlichtingen dienst, de CIA, aanleiding alles op alles te zetten om dit in een oorlog belangrijke strijdmiddel in handen te krijgen. Het eerste operatieplan, dat een overval op het laboratorium in Zyrzyn beoogt, mislukt, nog voor het kon worden uitgevoerd. De CIA doktert een nieuw plan uit, waarbij een belangrijke functionaris van de Chinese inlichtingendienst, dr. Sun, wordt ingeschakeld, een dubbelspion, die ?egen een hoge beloning ook voor de Verenigde Staten werkt. Ir. Hsu Tsu-tsai, wiens raadselachtige dood op 17 juli j.l. in Den Haag de aanleiding wordt tot een langdurig beleg van het Chinese legatiegebouw, wordt door dr. Sun benaderd om in Nederland, tijdens het Internationale Lascongres in Delft, „een pak ketje" aan een ClA-agent te overhandigen. De ingenieur die een groot deskundige op het gebied van de Chinese lastechniek is, heeft toch al het plan over te lopen. Voor het dubbele van de aanvankelijke omkoop som, die een miljoen dollar bedraagt, toont hij zich bereid deze extra dienst te bewijzen. Hef gas en de formule worden Hsu in handen gespeeld door de Belgische koerier Andre van den Yepenhove, die beide zaken op zijn beurt weer via dr. Sun kreeg, die overigens de normale verbin dingslijn tussen de Chinese ambassade in Bern en de Haagse legatie heeft gebruikt. De vorige afleveringen van deze geromantiseerde serie werden respectievelijk op 30 augustus en op 2, 7, 13 en 21 september geplaatst. waarmee ik dit congres voor geopend ver- Er klinkt een zacht, beleefd applaus in de Delftse collegezaal. De voorzitter van het Interna tionale Lascongres gaat weer zitten. De secretaris begint met het voorlezen van huishoudelijke me dedelingen. Ir. Hsu Tsu-Tsai kijkt eens rond door de moder ne collegezaal, onderdeel van het uitgebreide ge bouwencomplex van de Technische Hogeschool. De rijen banken lopen theatersgewijze naar achte ren omhoog. Hsu heeft een goed uitzicht op de deelnemers, die in groepjes bijeen zitten naar gelang de nationaliteit en de belangen, die zij vertegenwoordigen. Schuin links onder hem zit de Amerikaanse delegatie. Merendeels jonge gezich ten, wat bloot en onnozel onder het kortgeknipte haar. Hoewel zij gekleed zijn in burger verraadt heel hun houding hun militaire opleiding. Hsu weet dat net als bij hen veel technici hier in dienst zijn van het militaire apparaat, of daarmee connecties hebben. De Amerikanen hebben er trouwens geen geheim van gemaakt, getuige de lijst van deelnemers, waarop de namen van tal van militaire instituten zijn vermeld. Hsu is de leider van de negen man sterke Chinese delegatie. Stuk voor stuk experts op hun gebied. In de bank achter hem zitten nog een paar Chinezen. Leden van de geheime dienst, vermoedt Hsu, hoewel hij er niet zeker van is. Officieel zijn het voor hem personeelsleden van de legatie, aan de delegatie „uitgeleend" om op te treden als tolk. Wel wat doorzichtig, vindt Hsu, want zijn Engels is goed genoeg om zich in dit land te kunnen redden. De CIA is met de aanwe zigheid van bewakers op de hoogte. Er is van het begin af aan rekening mee gehouden. Hij hoeft er zich geen zorgen over te maken. Er is een korte pauze. De congresgangers verdringen zich in de hal voor de tafel, waar koffie wordt geschonken. Hsu staat er vlak voor, midden in het gedrang. Hij verwondert zich erover dat deze Europeanen, volgens zichzelf beschaafde en ontwikkelde mensen zich zo laten gaan. Rechts van hem staat een donkerharige man, kennelijk een Amerikaan, dicht tegen hem aange drongen. Hsu wringt zich een beetje los uit het gedrang en strijkt daarbij met zijn hand langs die van de Amerikaan. Voor hij er goed en wel erg in heeft, voelt hij tussen zijn vingers een snippertje papier. Hsu's hart bonst fel, de adem stokt hem in de keel en hij voelt een wee gevoel in zijn maag. Hij pakt een kop koffie van de tafel en voegt zich even later weer bij zijn eigen groep. Rondom klinkt een doordringend geroezemoes. De Ameri kaan is nergens meer te zien. Niemand heeft iets gemerkt. Wat meer op zijn gemak roert Hsu in zijn koffie en mengt zich in het gesprek van de anderen. Terug in de collegezaal past Hsu er wel voor op, het snippertje papier te bekijken. Later, al leen op het toilet, leest hij: „Morgenmiddag alleen op straat". De waterhoos van de stortbak spoelt de pa piersnipper weg. IN de intieme beslotenheid van zijn ka mer in het gebouw aan de Prins Mau- ritslaan zit ingenieur Hsu Tsu-tsai aan een tafeltje te studeren. Voor hem op tafel liggen verschillende documenten, be trekking hebbend op het lassen van tech nisch moeilijke constructies, zoals reactorvaten, raketten en ruimtecapsules. Het merendeel van het materiaal is afkomstig van de Amerikanen. Aan Hfc begin van het con gres hebben zij enige documentatie beschikbaar gesteld. Hsu ziet al snel dat er voor hem niet veel nieuws bij is. Dat heeft hij ook niet verwacht. China heeft vrij veel gegevens over met name de constructie van raketten, geschikt voor het transporteren van nucleaire wapens. Veel ervan is afkomstig van de Sowjetunie en dateert uit de tijd, waarin de verhouding Peking-Moskou nog gunstig was. Die bron is nu gesloten. De grote, ruwe moeilijk heden van de fabricage zijn in China overwon nen. Het komt echter aan op de kleine details, die het verschil bepalen tussen een geslaagde lance ring en een totale flop. Hij herinnert zich nog levendig het pijnlijke gesprek, dat volgde op het falen van de lancering van de M-3 bijgenaamd „De Volksstem". De moto ren waren gestart en werkten prima. Op het moment dat de raket zich wilde verheffen en de trillingen op hun hevigst waren, spleet een lasnaad aan de top van de neuskegel open, waar na het hele gevaarte ontplofte. Hij had een oplos sing voor de fout gevonden, en hij was ervan overtuigd dat het nieuwe principe, mits goed toe gepast, de weg zou banen naar revolutionaire mogelijkheden. Peking is echter alleen maar geïnteresseerd in de vluchtwaardigheid van de M-3 en geeft geen ruimte voor experimenten. Wie er zeker happig op zullen zijn, dat zijn de Amerikanen. Hsu's gedachten dwalen af naar het kleine pakje. Hij krijgt een onbedwingbare neiging te kijken wat erin zit. Zou het een vinding op z'n eigen terrein zijn? Hij overtuigt zich ervan dat de deur goed gesloten is. De sleutel laat hij in het slot zitten om nieuwsgierige ogen te beletten naar binnen te kijken. Voorzichtig wikkelt Hsu het goorbruine papier los. Hij stuit op stevig cellofaan. Daaronder vindt hij twee doosjes van plastic. Uit het ene rolt een kleine, metaalblauwe capsule, klein genoeg om in de palm van een hand verborgen te worden. Hsu herkent het direct als de verpakking van kleine monsters samengeperst gas. Wat kan dat Voor gas zijn? Of zit er soms een vloeistof in? Het andere plastic doosje bevat een rolletje microfilm. Zelfs tegen het sterke lamplicht kan Hsu niet zien wat erop staat. Het moeten kopieën van documenten zijn, die betrekking hebben op het gas. Blijkbaar hoort het een bij het ander. Een nieuwe vinding? Dan zal op de microfilm wel de formule en de berekeningen staan, terwijl zich in de capsule een monster bevindt Hsu bergt de capsule en de microfilm zorgvuldig op in zijn koffer. De kans dat ze daar nu nog gaan zoeken is klein. En als ze argwaan krijgen, is hij er toch gloeiend bij. Het werk aan de documentatie wil verder niet meer lukken. Morgen, denkt hij, is hij de gevaar lijke voorwerpen kwijt. Hij heeft dan nog hoogstens een paar dagen de tijd om een geschikt ogenblik af te wachten om politiek asiel bij de Amerikaanse Ambassade aan te vragen. Zo moge lijk, besluit Hsu, zal hij dat meteen morgen doen. Hij daalt de trap af en gaat de achterkamer binnen, waar zeven van de andere acht leden van de delegatie bijeen zitten, zomede enkele Chine zen van het legatiepersoneel. „Zeker niet veel bijzonders, die informatie?" vraagt een van hen. „Nee", zegt Hsu, en strijkt met een hand door zijn haar, „dat was eigenlijk ook niet te verwach- „Ik ben benieuwd hoeveel we wijzer zullen worden op het congres," bromt een ander. Lu Chang-hsu, de derde secretaris, mengt zich in het gesprek. „Buiten dé congresuren", zegt hij, „staan er enkele excursies en andere onofficiële zaken als cocktailparties op het program. Zaakgelastigde Li En-chiu vindi het niet wenselijk dat jullie meedoen aan deze imperialistische uitspattingen, terwijl het volk van China dag en nacht zwoegt aan de vooruitgang van de republiek. Het bezoek aan verschillende bedrijven is onnodig. Wat ze ons daar laten zien, weten wij allang." Instemmend gemompel. Iedereen weet dat de zaakgelastigde bevreesd is dat er hier, in Neder land, iemand van de groep onder de invloed van westerse ideeën komt. of misschien ontdekt dat het „verderfelijk imperialisme en kolonialisme" ook zijn goede kanten heeft. De meeste lastechni- ci zijn deze gedachtengang gewend. Ze hebben meer congressen en conferenties in West-Europa meegemaakt. Zij zijn opgevoed met de voortduren de aanwezigheid van de „tijgers", hun bewa kers. „Natuurlijk", zegt Lu Chang-hsu vriendelijk, nu het onaangenaamste deel voorbij is, „natuur lijk hoeft u hier niet al die tijd binnen te zitten. Zo gezellig hij lacht nu breder is het in dit huis nu ook weer niet". Tevreden hoort Lu Chang-hsu het gelach van de mannen aan. In een opwelling van gulheid zegt hij: „Morgen voor iedereen een vrije dag. Te ver uit de buurt is echter niet gewenst". HSU TSU-tsai kan de slaap niet vatten. Hij is te opgewonden. Morgen ontmoet hij de contactman, geeft de microfilm en het gas, en gaat dan met hem mee naar de vrijheid. Ook naar de twee miljoen dollar die op hem liggen te wachten. Twee miljoen, wat kan hij er allemaal niet mee Hij neemt zich voor een groot huis te laten bouwen met veel luxe en snufjes en een grote tuin er omheen. Eén, nee twee auto's met chauf feur, personeel, een jacht, uitgaan. Zo bezien is twee miljoen eigenlijk helemaal niet veel. Hij slaat met de hand op zijn hoofd. Waarom heeft hij daar niet eerder aan gedacht. Als hij eerst het gas geeft en de film achterhoudt, dan kan hij toch veel meer vragen. Vier, of vijf, ja vijf miljoen, dat lijkt hem een mooi bedrag. Om echter te kunnen marchanderen zal hij tien mil joen moeten noemen. Ja maar, dan kan hij morgen nog geen politiek asiel aanvragen. Nu ja, dr. Sun heeft hem verze kerd dat hij ruim de tijd heeft. Natuurlijk niet al te lang, maar tot dinsdag wachten kan zeker. Want als hij morgen om asiel vraagt dan valt er niet meer te handelen. Dan pakken zevde film zo van hem af. Nee, hij moet even geduld hebben. Eindelijk valt hij in een onrustige slaap. Thomas gerald sherwood kan juist de deur van het pand Prins Mau- ritslaan 17 in het oog houden. De stille laan in deze statige Haagse buurt is op zondagmiddag als uitgestorven. Trou wens, Sherwood ziet hier op werkdagen nu ook bepaald geen levendige straten. Zijn wa gen die hij heeft gehuurd, toen hij met een colle ga op Schiphol aankwam, na via Lissabon uit New York te zijn gevlogen, is stoffig. Dat maakt het lastig van buiten naar binnen te kijken. Sher wood hoeft overigens niet erg bang te zijn voor nieuwsgierige blikken. Van tijd tot tijd ziet hij kleine groepjes Chinezen het huis verlaten, la chend als kinderen, die blij zijn de school te mogen verlaten. Hij herkent de kleine gestalte van de Chinese ingenieur direct van de foto's en de beschrijvin gen. Gisteren, op de openingsdag van het congres, heeft hij tijd genoeg gehad om de man nauwkeu rig op te nemen. Hsu passeert de auto. Als hij links de hoek omslaat van de Stadhouderslaan, stapt CIA-agent Sherwood uit en slaat dezelfde weg in, die de Chinees gegaan is. Om de hoek gekomen, krijgt hij even later de Chinees weer in het oog. Hij staat op de hoek van de Johan de Wittlaan en de Scheveningseweg te wadhten voor het rode voetgangerslicht. Hij steekt over en verdwijnt in de Scheveningse Bosjes. TIEN MINUTEN LATER vindt Sherwood ir. Hsu Tsu-tsai in een laantje, alleen op een bank. Sherwood gaat aan het andere eind naast hem zitten. Hij bukt zich om zijn schoenveter vast te maken en vraagt de Chinees dan, of deze de weg weet „De weg en de gewoonten", antwoordt Hsu. Sherwood speurt de omgeving zorgvuldig af en zegt dan: „Vlug, geef het". Hsu laat het plastic doosje met de metaalblauwe capsule in de hand van de ander glijden. „Is dat alles?" vraagt deze. „De rest kost iets meer", zegt Hsu onbewogen. Sherwood wordt woedend, maar hij houdt zijn mond, omdat een echtpaar .met twee kinderen passeert „Dat is tëgën de afspraak", zegt hij kwaad. „Je zou alles in een keer afgeven. Het gas en de formule." „Ik heb me bedacht", zegt de Chinees eenvou dig. Sherwood denkt na. Hij kan praten als Brug man, maar de Chinees verkeert in een machtsposi tie. „Hoeveel?" vraagt hij kort. „Acht erbij", antwoordt Hsu. „Ik kan niet beslissen", zegt Sherwood. „Weet goed, waar je aan begint. Dinsdag kun je ant woord krijgen. Op het congres krijg je dan een aantal velletjes papier, dat met twee nietjes is vastgehecht. Tel die velletjes goed. Ze geven aan hoeveel je erbij krijgt Ik zoek dan weer contact Sherwood beent nijdig weg. Ir. Hsu Tsu-tsai blijft alleen achter. Is het wel verstandig wat hij heeft gedaan? Er overvalt hem een gevoel van onbehagen en naderend onheil. De wereld lijkt er ineens niet meer zo rooskleurig uit te zien als vanmorgen. In gedachten verdiept keert hij terug naar de Prins Mauritslaan. Het hele contact heeft nog geen drie minuten geduurd. IN DE VOLGENDE - AFLEVERING Tien miljoen dollar (Van onze correspondent) VENLO De rust in het Noordlimburgse Meerlo is weergekeerd. Enkele heethoofden hadden zich nogal opge wonden nadat burgemeester Dittrich een houten kruisbeeld dat langs de weg hing, had laten verwijderen om het te doen restaureren. Een deskundige had de burgemeester namelijk verteld dat het beeld niet alleen zeer oud doch bovendien van bijzondere waarde was. De gemeenteopzichter Poels hing er een ander kruisbeeld tijdelijk voor in de Er ontstond een rel waarbij de burgemeester van allerlei werd beticht. Zelfs werd het woord „kruisbeeldjatter' op een muur geschreven. De pijnlijke geschiedenis drong door tot de bisschop en ook de justitie werd erin ge mengd, met name door de vier kerkmeesters van Meerlo, die van oordeel waren dat zij het voor het zeggen hadden wat het kruisbeeld betreft. Toen de naijver het hoogtepunt had bereikt, werd er op hoog niveau vergaderd. Dit had tot gevolg dat het kruisbeeld, na dat het enkele maanden elders heeft vertoefd (zelfs hing het enige tijd in de burgemeesterskamer en ook in een kluis van het gemeentehuis) gisteravond werd teruggebracht. Auto in brand na botsing ITTERVOORT Bij een ernstig ver keersongeluk zijn vannacht in Ittervoort (Limburg) drie personen om het leven gekomen nc twee ernstig gewond. Een auto met vijf inzittenden vloog door nog onopgehelderde oorzaak in een bocht van de rijksweg tegen een boom. De auto raakte direct in brand. De bestuurder, de heer B J. Moonen (24) uit Venlo, J. Janssen (23) en J. Schell (19) uit Venlo kwamen in de vlammen om. De andere twee inzittenden, de 21-jarige G. M. A. Hermans en de 24-jarige J. M. M. C. Janssen, beiden uit Venlo, werden met ernstige verwondingen opgenomen in een ziekenhuis in Roermond. Welke hollehoos wil ruimte in? TT/ASHINGTON Over opmer- kingsgave beschikkende jonge mannelijke of vrouwelijke geleerden gevraagd om de ruimte in te worden geschoten. Zo zou een advertentie kunnen luiden van de Amerikaanse academie van wetenschappen, die maandag meedeelde dat ze op ver zoek van het bureau voor lucht- en ruimtevaart speurt naar buitenge woon bekwameervaren geleerden „voor het verrichten van wetenschap pelijke experimenten in om de aarde draaiende satellieten en voor het be studeren van het maanoppervlak en de ruimte om de aarde." Vrouwelijke kandidaten zullen naar dezelfde maat staven worden beoordeeld als man nelijke. De NASA heeft al vijf geleer den als aspirant-ruimtevaarders in dienst: een arts, een geoloog en drie natuurkundigen. IR. BOSMA IN INTERVIEW het Nijkerkse Sparta enkele Vecn- endaalse supporters met een revolver heeft bedreigd. Aanvankelijk dacht de politie dat de man een alarmpistool op zak had en daarom met een onschuldig voorval te maken meende te hebben. Na onderzoek bleek, dat de man met een gevaarlijk vuurwapen had gedreigd. Daarna had hij het pistool in een auto bus verstopt. Het UTRECHT „Het zou goed zijn om volgend jaar met de lonen de pas in te houden. Niet om de werknemers te onthouden wat hun toekomt, maar gewoon om voor zichtig te zijn. Aan het eind van het jaar kunnen we dan de balans opmaken. Blijkt, dat we te voor zichtig zijn geweest, dan is er in 1968 meer ruimte voor verbetering van de arbeidsvoorwaarden aan wezig." Dit heeft de voorzitter van het Centraal Sociaal Werkgevers Ver bond en werkgeversvoorzitter van de Stichting van de Arbeid, ir. j. Bosma, gezegd in een interview met Ruim Zicht, het blad van het Neder lands Katholiek Vakverbond. Ir. Bosma voorziet, dat het loonover- leg niet gemakkelijk zal zijn, maar hij van de Arbeid, omdat er zowel bij de verwacht geen crisis in de Stichting werkgevers als de werknemers een be reidheid is om samen te praten. Wel zal volgens hem in de stichting gezocht moeten worden naar nieuwe wegen, vooral voor het .beleid op lange ter mijn. Ir. Bosma zei, dat de werkgevers thans in eigen kring besprekingen voe ren om in het overleg met de vakcen- tralen zo goed mogelijk voor de dag te komen. Hierdoor kan het overleg z.i. aan soepelheid winnen. Ook voeren de centrale werkgeversorganisaties over leg met hun achterban om een duide lijk gemeenschappelijk standpunt te kunnen formuleren. Daarbij zijn twee vragen in het geding: hoe staat het Aanrander gepakt MEPPEL De politie heeft de 24-jari- ge H. H. uit Staphorst aangehouden gens pogingen tot aanranding meisjes in MeppeL De man heeft vier yan deze pogingen bekend. bedrijfsleven er voor en waartoe zyn de verschillende bedrijven bereid? De heer Bosma meent, dat de vak beweging het de werkgevers niet ge makkelijk maakt, omdat zy het spaar loon sterk aan 1967 heeft gekoppeld. Het spaarloon betekent een loonkos- Hij kon zich wel indenken, dat de vakcentralen met de lonen volgend jaar verder willen dan de stijging van de arbeidsproduktiviteit, Hy kan zich ook voorstellen, dat de werknemers meer het accent leggen op winstde- lingsregelingen. Dr. W. Albeda nam afscheid van CNV UTRECHT Met een druk bezochte receptie heeft dr. W. Albeda gistermid dag afscheid genomen als buitenlands-se cretaris van het Christelijk nationaal vakverbond. Dr. Albeda moe-' dit werk dat hij met in de vakbeweging. Hij was vice-voorzit- ter van het Internationaal christelijk vak verbond. Dr Albeda moest dit werk dat hij met veel plezier heeft gedaan, loslaten we gens zijn benoeming tot gewoon hoogle raar in sociaal-economisch beleid aan de Economische hogeschool te Rotterdam. Zijn inaugurele rede hoopt hij op 1 de cember uit te spreken. BONN Dieter Konieckl, een Duitse student, is na vijf jaar van zijn straf van tien Jaar te hebben uitgezeten door do Tsjechische regering vrijgelaten. Koniec- ki werd in 1901 Dij een bc-oek aan Oost-Berlijn gearresteerd op beschuldi ging van spionage voor het Westen. La ter is hij uitgeleverd aan Tsjecho-Slowa- kije. De Duitser was toen voorzitter van de Duitse liberale studentenveren'-'ng. Zonescliaaktornooi DEN HAAG Dc kansen va bij het Fide-zoneschaaktorn al I van de eerste drie plaatsen, die' recht geven op deelneming aan het interzonale tornooi, te eindigen, zijn na de maandag gespeelde tiende ronde gestegen. Donner won met zwart een nogal spectaculair gevecht tegen de Ier Littleton en behaal de hiermee voor dc derde maal In succes sie dc volle winst. Enkele van de hoogstgcplaatsten heb ben een veer moeten laten. Zo stond lt'-zzonl gunstig togen Honfi, en wist In tweede instantie te winnen terwijl Vell- mirovlc wonderen zal moeten verrichten om half of heel verlies legen Kavalck te ontlopen. »W«--VJUl- •en vrij lusteloze remise tegen dc Span jaard Garcia, doch Pfleger vocht zich hardhandig naai dc kopgroep door een Duit:-meester. Het Lijkt, op grond van de ranglijst en het nog af te werken programma, rede- Donner lijk te beweren, dat slechts de nrs 1—8 nog kansen hebben op dc hoogste dame- de ronde van maandag de met utU; offer ingeleide matcombinatie van Ug plaatsen. Aparte vermelding dient do Spanjaard Del Corral ten koste van de Portugese kampioen Durao en dc totale ineenstorting van de Zwitser Roth, die 5" üf,* vo?r de vijfde achtereenvolgen- UITSLAGEN i van de tiende ronde lui- B"«-k wa» vrij Dc ttand luidt Tui 1. Gllforlc 8; 2. Vellmlrovic 7 en 1 iff 3. i.v'« 8 1 K" '"- lek fi en l are: 6 Donner 5)4 f8); 7/3 Del Honfl 4'7 ia,I1/I2/13 Lee. Mazxoni I" l'/15 Durat en 3)4; 18. Conrad, 2; 17. Littleton lvi.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1966 | | pagina 9