GROTE SCHEEPSWERVEN MOETEN SAMENWERKEN Commentaar Croiset naar AMBTENAAR WERD ERNSTIG GEWOND Uit de Haagse hof geplukt Commissie-Keyzer'gereed met rapport Verbetering financiële klimaat Onvoorzichtige automobilist kijk, en zo heeft delana nog veel meer moois! DINSDAG 13 SEPTEMBER 1066 Inxe icheepsbouw K RUIM vier kilo papier heeft de I „Commissie-Keyzer" dan het lang wachte beeld van de Nederlandse [heepsbouw geperst. Voor enkele iderdduizenden guldens weten re ling, werfdirecties en scheeps- ;rs nu, hoe hun bedrijfstak staat: niet zo best. Niettemin [eft een omvangrijke studie aan- tond, dat er achter de wolken scheepsbouwzonnetje Üjnt. Zaak is echter eerst de [pressie te verdrijven, f onder leiding van de oud-staats- fretaris Keyzer staande commissie pt als belangrijkste storingver- een verregaande samenwer- tussen de zeven grote werven j een groep middelgrote op. Een ardig streven, maar ook een i dat ons gezien de Neder- verhoudingen moeilijk )lbaar lijkt. Eén groep met drie iduktiebedrijven you de bouw van pte schepen moeten gaan aan- n. Maar wie offert zijn dure iliteiten (bouwdokken, kranen l) op aan wie? En wat zullen de gevolgen zijn? Het zijn J^ele van de diverse factoren, die bijna volledig samengaan van werven tot een uiterst moei de zaak zullen maken, pver hadden wij gezien, dat de missie zich ronduit had uitge keken voor directe steunverlening 1 een zo mogen we het toch n min of meer nood- Jende industrie. Subsidiëren zoals scheepsbouwende landen leurt, zou een groot deel van de i de scheepsbouw hangende bui jiben kunnen wegnemen. Het feit de werven zelf maar moeten i hoe ze aan hun orders moeten is er de oorzaak van, dat de ierportefeuilles zo angstwekkend j zijn. Japan, Italië en Frankrijk voorbeeld liggen ons mijlen voor. J krijgen steun. verbetering van het fiscale at, zoals de commissie die aan- ieelt, is iets waaraan de scheeps- ipw, dunkt ons, voorlopig ge- i de positie van de schatkist t behoeft te denken, t zeker waardevolle rapport komt daarom wat te theoretisch voor. verwezenlijking van de vele levelingen zal ongetwijfeld lan- op zich laten wachten dan de tot vijf jaar die de commissie r ogen heeft. Heer handel met Israël gewenst t <VTRECHT „Het is onbegrijpelijk, 3 een land als Nèderland, waar men reel sympathie heeft voor Israël, op zesde plaats komt als handelspart- r. Deze opmerking maakte de heer JlKlafter, vertegenwoordiger van de Btrale Kamer van Handelsbevorde- g in Israël, gistermiddag op de alge- he vergadering van de Kamer van jphandel Nederland-Israël. &ij zei verder, dat de handelsbetrek- ken tussen beide landen de laatste jn een statisch beeld te zien geven. Ierland heeft in tegenstelling tot an- Je landen niet geprofiteerd van de •genomen welvaart in Israël. (Van onze scheepvaartredakteur) ROTTERDAM Het is nood zakelijk dat de Nederlandse scheepswerven die grotere sche pen bouwen zo spoedig mogelijk tot samenwerking komen. Deze samenwerking zou, evenals in het buitenland, moeten resulteren in groepsvorming van gespeciali seerde produktiebedrijven. Dat is een van de voornaamste conclu sies die de „Commissie Neder landse Scheepsbouw 1965" (onder voorzitterschap van de heer M. J. Keyzer, oud-staatssecretaris van verkeer en waterstaat) ver meldt in haar zeer uitvoerige rapport. Een andere conclusie is: verbetering van het financiële klimaat, in het bijzonder wat be treft de kredietfinanciering. De „Commissie-Keyzer" heeft in gen maanden tijds een zeer diepgaande studie gemaakt van de Nederlandse scheepsbouw en de moeilijkheden waar in deze verkeert. De vorig jaar septem ber door de minister van economische zaken op initiatief van de Centrale Bond van Scheepsbouwmeesters in Ne derland geïnstalleerde commissie heeft daartoe elf landen bezocht. Deze grondi ge manier van doorlichting bedrijfstak is uniek voor ons land. Het werk van de commissie is neergelegd in een hoofdrapport van 150 pagina'! en in een groot aantal deelrapporten van totaal 600 pagina's. Geheim blijven de rentabiliteitsrapporten van de zeven grote en enkele middelgrote werven. De „CommiSsie-Keyzer" die. mits de nodige maatregelen worden getrof fen, voor de Nederlandse scheepsbouw een goede toekomst ziet meent dat de samenwerking tussen de grote wer ven betrekking moet hebben op studie ter verbetering van het ar beidsklimaat, een onderzoek naar de mogelijkheden tot verbetering van de werkmethoden en de outillage, de mo gelijkheden op het gebied van research en ontwikkeling, het 'makten van werpen en de acquisitie. GROEP VAN DRIE Zo'n scheepsbouwgroep zou bij voor keur uit 4 tot 5 produktiebedrijven moeten bestaan en 9.000 tot 10.000 werknemers in dienst moeten hebben. Voor ons land zou dit inhouden dat de scheepsbouwsektor van de 7 grote wer ven (eventueel uitgebreid met i tal middelgrote) in één groep zouden moeten worden ingebracht. De sie meent evenwel dat een zo vergaan de concentratie voorlopig niet te verwe zenlijken is. Zij denkt in dit verband Open brief aan DEN HAAG Onbeheerst auto- 'ijden komt in ons land helaas niet )ij wijze van uitzondering voor. El- :e dag worden drama's voorkomen, [ing het op het nippertje goed, 'aak door toedoen van andere weg- ebruikers. Zo'n andere wegge bruiker, een automobilist uit Hil- 7L lersum, vraagt in de jongste Auto- )rl tampioen van de ANWB (ingezon- jt len stukkenrubriek) aandacht voor eU#en volgende wrange ervaring. ,n In zijn „open brief aan een on- •sp< 'oorzichtige automobilist" schrijft O iij „U reed op zaterdag 23 juli, met ewrtw keurig schone, lichte Volkswa- lidfen, om ongeveer kwart voor één, /oor Rilland, op de weg van Irabant naar Zeeland. Het was op 'ie smalle weg zeer druk in de ichting naar het westen en men eed niet vlug genoeg naar uw zin. -/bok reed men te dicht bij elkaar, II Mat u niet telkens één kon passe en. U moest er dus tien tegelijk lemen. Maar u deed het op een lelling. En natuurlijk moest ik net van ie andere kant tegen die helling J&pkomen. Even over het hoogte punt zouden we elkaar pas zien en H« lan „ontmoeten" op dezelfde rij- >aan. U kon niet uitwijken, want uw medeliggers reden veel te dicht bij elkaar en we konden geen van bei den voldoende snel remmen, want de afstand was een meter of dertig. Dus deed ik het enige wat mogelijk was om een ontzettend ongeluk te voorkomen. Ik reed door de grasberm heen naar het, gelukkig geheel vrije, fietspad. U kon dus ongehinderd doorrij den (zonder een schrammetje) en dat deed u dan ook. Zeer laag geschat zoudt u nu tien doden en vele zware verminkingen op uw ge weten hebben, alsmede het ver driet van vele nabestaanden. Ik vraag geen dank voor het feit dat ik uw leven gered heb. Het ging om het mijne even goed. Persoonlijk ben ik zeer dankbaar dat ik het leven eraf gebracht heb en daarbij zinken alle andere din gen in het niet. De schrik, de boosheid op u, ook de schade die ik door mijn reddingsmanoeuvre heb opgelopen (plm. 200). Maar als straks hiervoor de reke ning gepresenteerd wordt zal het toch een bitter gevoel van onbillijk heid geven, dat ik die als volkomen onschuldige moet betalen, terwijl u eraf komt zonder een krasje en zonder de minste last." dan ook aan een groep met drie pro duktiebedrijven, waarvan één bedrijf zich specialiseert op de bouw in serie van schepen tussen 50.000 en 200.000 ton dw, één bedrijf zich richt op de bouw in serie van tankers, bulkcarriers en vrachtschepen kleiner dan 40.000 ton dw en één bedrijf het maatwerk verzorgt. Als optimale jaarlijkse capaciteit voor een werf met een groot bouw- dok noemt de commissie drie tinkers van ongeveer 200.000 ton of kers van 70.000 ton en voor een werf met een kleiner dok zes bulkcarriers van 35.000 ton of acht lijnschepen van 12.000 ton of twaalf trampers van 14.000 ton. Op deze basis komj men tot een personeelssterkte geveer 1700 man ieder en voor de werf voor maatschepen tot 2000 Voor de middelgrote werven is even eens samenwerking geboden. Werven die schepen bouwen kleiner dan onge veer 5000 ton dw zouden kunnen sa menwerken op het gebied van de staal verwerking, timmerfabriek, acquisitie, •inkoop e.d. Een goed voorbeeld is reeds de Industrieële Handelscombinatie Hol land (IHC). De „Commissie-Keyzer" begon vorig jaar haar werkzaamheden met het ster ke vermoeden dat de situatie in onze scheepsbouw ernstig is. De bestudering van de feiten heeft dit bevestigd, aldus het rapport. Niettemin liggen er moge lijkheden. De commissie is van oordeel dat de problemen niet van conjuncture- maar van structurele aard zijn. Het onderzoek heeft aangetoond dat het gemiddelde netto-verlies van de af deling scheepsbouw van de 7 grote wer- 1963 elf procent en in 1964 twaalf procent van de omzet de middelgrote werven was dit resp. 6,8 en 6,7 procent. In 1964 was het netto-resultaat van de reparatie bij de grote werven positief één procent de omzet en van de overige aktiviteiten positief twee procent. DRIE OORZAKEN Voor de moeilijkheden zijn, aldus de commissie, drie hoofdoorzaken: buiten verven worden bijna overal door de nationale overheden gesteund het op gunstige voorwaard* verstrekken van kredieten; onze wer ven worden geconfronteerd met eer pend arbeiderstekort, terwijl de beidsproduktiviteit vaak te we overlaat; Nederland is achtergebleven een snelle overschakeling op e dustriële denk- en produktiewijze. Het voortbestaan van de scheeps bouw is van groot belang voor om land. Deze bedrijfstak neemt onge veer 2,5 procent van het nationale inkomen, 3 procent van de uitvoer en ongeveer 2 procent van de werk gelegenheid voor zijn rekening. Eind 1964 waren ongeveer 49.000 mensei werkzaam in de scheepsbouw, ter wijl 37.000 werknemers er direkt bij betrokken waren. De Nederlandse scheepsreparatie in relatief belangrijker (10 tot 15 procent van het wereldtotaal), maar de commis sie meent dat het onmogelijk is de ge hele vaderlandse nieuwbouw op repara tie over te schakelen. Bij de bestudering van de produktie- kosten kwam de commissie tot de con clusie dat de kostencomponent „staal" duidelijk in het nadeel verkeert t.o.v. buiten de EEG gevestigde werven. De binnen de EGKS gevestigde werven zouden op minstens even gunstige voor waarden staal bij de EGKS-staalin- dustrie moeten kunnen kopen als ande re landen. Ten aanzien van de voortstuwings werktuigen (motoren, turbines enz.) meent de commissie dat een concentra tie van de bouw in ons land in een enkele onderneming wenselijk is, zo no dig op diverse produktieplaatsen. SOCIAAL Veel aandacht heeft de commissie geschonken aan de sociale problema tiek van de Nederlandse scheepsbouw. Zij heeft vastgesteld dat de aantrek kingskracht van deze bedrijfstak te ge ring is. De personeelsbezetting bij de grote werven is in 7 jaar met bijna 20 procent teruggelopen en de gemiddelde leeftijd van de werknemers bedraagt 43 jaar, tegen 38 en 39 jaar voor de gehele mannelijke beroepsbevolking. De commissie meent dat veel zal moe ten worden gedaan om het werk aan trekkelijker te maken (o.a. een minder patriarchale benadering van het toe zichthoudend personeel). Ook de arbeidsprestaties zouden Voorlichting veer 50.000) zullen door middel van een in populaire vorm geschreven boekje („De scheepsbouw van vandaag en morgen") op de hoogte worden gebracht van wat het. rapport van de „Commissie-Keyzer" zegt: een unieke manier van voorlichting aan de mensen die zeker zo nauw bij de problemen in de scheepsbouw zijn betrok ken als de werkgevers. Een aantal statistiekjes en te keningen maakt het geheel zeer duidelijk en begrijpelijk. De scheepsbouwwerknemers kun nen zien dat hun werf slechts 30 tot 35 procent van de tota'e bouwkosten van een schip in ei gen hand heeft (de rest op reke ning van materiaalprijzen, instal laties en onder aannemersdit de totale Nederlandse nieuw bouw in 1965 kleiner was dan de produktie van zeven afzonder lijke werven in het buitenland (waarvan Mitsubishi in Japan de grootste is) en dat on»e scheepsbouw geen regcring»- steun krijgt, in tegenstelling tot landen als Japan, Italië, Frank rijk en West-Duitsland. verbeterd moeten worden. Het aantal benodigde uren voor de bouw van een schip ligt bijv. in Zweden veel lager dan bij ons. Naar schatting wordt in ons land bij een werkweek van 45 uur slechts tussen de 35 en 40 uur feitelijk gewerkt. Met werko- i verleg en taakinstelling zouden bete re resultafen kunnen worden be haald. De commissie beveelt daarom een studie- en werkcentrum aan, waar de werven zich gezamenlijk kunnen bezinnen op de huidige en toekomstige ontwikkelingen ten aan zien van het sociale beleid. De research dient volgens de „Com missie-Keyzer" eveneens gezamenlijk te worden aangepakt. Er zou één cen traal instituut moeten komen, zowel voor markt- als produkt- en produktie- research. Al deze aanbevelingen hebben betrek king op door het bedrijfsleven te ne- maatregelen. Het is duidelijk dat pogingen tot versterking van de scheepsbouwpositie allereerst van die kant moeten komen. Daarnaast echter behelst het rapport ook aanbevelingen voor de overheid. De scheepsbouw zal bijv. niet in een ongunstiger fiscaal klimaat moeten komen dan de buiten landse werven, hetgeen momenteel wél het geval is. Nederland ligt achter in de kredietverlening ter financiering van opdrachten en wat betreft de ren te-voorwaarden. De commissie acht ge lijktrekking van concurrentievoor waarden noodzakelijk en ziet als moge lijkheden: rentesteun van de staat, een combinatie van goedkoop staatskrediet met krediet van de normale kredietge ver en faciliteiten van de Neder- landsche Bank. De „Commissie-Keyzer" geeft de voorkeur aan indirekte boven direkte subsidie, terwijl ook bij steunverlening geen onderscheid tussen grote en klei ne zeeschepen zou dienen te worden gemaakt. De problemen van de Neder landse scheepsbouw moeten in de gaten worden gehouden, meent de commissie. Zij acht het daarom van belang dat er een „College voor de Scheepsbouw" in het le ven wordt geroepen, dat vooral een stimulerende taak moet heb ben. Dit college zou moeten be staan uit drie niet-direkt belang hebbenden. Het zou moeten wor den ingesteld voor de duur van 4 tot 5 jaar en in deze periode zou den de door de commissie voor gestelde structuurwijzigingen hun beslag dienen te krijgen. Opsporing van drie kinderen UTRECHT De helderziende Ge rard Croiset gaat vermoedelijk half ok tober naar Australië om te trachten, de drie, sinds januari vermiste kinderen van de familie Beaumont uit Adelaide op te sporen. Twee maanden geleden kreeg hij al het verzoek, naar Adelaide te komen. Zijn antwoord was toen een pertinent „neen". Daarna heeft hij nog enkele dringende uitnodigingen gekregen, zijn medewerking te verlenen. „Ik geloof, dat ik het toch maar doe, hoewel het voor mij natuurlijk een bij zonder riskante zaak is: de hele wereld kijkt naar me en succes kan ik nooit garanderen", zei hij gistermiddag. Aan de hand van foto's en kaarten heeft de heer Croiset in de afgelopen weken een twintigtal plaatsen aangewe zen, waar de kinderen misschien zou den kunnen worden gevonden. De plaatsen werden wel ontdekt, maar in de kinderen ontbrak elk spoor. Wellicht reist hij van Australië door naar Zuid-Amerika, waar men ook zijn hulp voor een vermissingsgeval heeft ingeroepen. Een zakenman uit Adelaide zal de is van de helderziende betalen. De chèque van ruim 1173 Australische dol- "s al uitgeschreven. Stoeisterk wollen truitje, met nylon versterkt. In rood, groen, wit en blauw. Maat 92 t/m 116, prijs f. 12,95 - t 15,95. 100% nylon Helanca broek met leuke knoopjes. Licht- bruin-wit, zwart-wit en bleu- wit geblokt. Maat 86 t/m 104, prijs f. 13,95 - f. 16,25. de grote gebreide kindermode Vraag grote, frisse kleurenfolder aen uw leverancier of aan Delana. Dedomsvaart. Aanslag op Zuidafrikaan LONDEN De Zuidafrikaanse ambtenaar van de ambassade in Londen, die gistermiddag werd neergestoken, is ernstig gewond. Na een spoedoperatie waren de doktoren gisteravond optimis tisch. De gewonde is de 55-jarige Jan van der Poel. Hy woont reeds tien jaar in de Britse hoofdstad Truien van Luchtmacht naar Turkije DEN HAAG Het Rode Kruis heeft Voor de slachtoffers van de aardbeving in Oost-Turkije in twee spoorwagons twintigduizend kg kindervoeding (ter waarde van 25.000) naar Istanboel gestuurd. Vanmorgen is het zesde toestel van de luchtmacht naar het rampgebied vertrokken. De lading bestaat uit 2500 wollen truien, beschikbaar gesteld door de luchtmacht (waarde: ruim vijftig duizend gulden), en een hoeveelheid dekens. DOOR toegegeven dat Pietje, haar eerste en enige, naar de kleuterschool zou gaan. Ze had geargumenteerd dat ze zich geen raad meer zou weten met haar tijd, dat ze nu Iedere dag met Pietje ging wandelen, dat het kind zien nooit verveelde en bovendien net zo veel buurkinderen in huis mocht ha len als hij wilde. Maar de buurkinde- haar Pietje goed deed. Dat hij niet meer zo heel erg het dwingelandje was, dat heel de lange lieve dag Mam mie opeiste en dirigeerde. Zelfs was ze nog argeloos toen de vriendjes vervangen werden door een parmantig klein meisje, dat haar zoon volkomen de baas bleek te zijn en onverwijld beslag legde op zijn tr> zouden allemaal naar de kleu- mei, zijn verfdoos ruïneerde en hem terschool gaan en zo zwichtte zij voor zijn mooiste boekje ontfutselde, het argument van de dreigende var- Maar na twee dagen was de par- eenzaming van haar kind en het zach te verwijt, dat ze toch niet aan zich zelf mocht denken. Dat doen moeders toch niet? Ze heeft hem de eerste dag wegge bracht en de tweede dag nagewuifd, maar is hem wel gaan halen, pope lend voor de schooldeur. De derde i holde met de buur- Waaruit ble»k, dat de kleuterschool hem meer leerde dan juffie alleen deed. Toen kwamen er druppelsgewijs •erhalen over Yvonne. Ze m geslagen had tjes mee. Daarna wachtte ze thuis tot, zoals ze met een triest lachje kon zeggen „de grote zoon" thuis kwam. hééél lief zijn. En ze had een echt Dat scheelde nog wel eens een mi- ringetje aan haar vinger. En ze nai nuut of vijf. Vijf minuten die ze vol een Liedje gezongen, ongerustheid beleefde. Pietje kwam al later uit school Maar alles went. Ze kon zelfs huis. Toen dat zo een twintig minu- verering voor juffie best verdragen ten was geworden, groeide de onge- Waar zat Pietje tussen school en huis? Nou ja, Pietje wilde het wel verte len. Hij bracht Yvonne naar haar huis en dat was een heel eind. Móe der vond dat helemaal niet leuk. En nog minder leuk werd het, toen Pie tje de thuisbrengerij verklaarde met: „Ze is toch mijn meisje". Hij is nog geen vijf en je hout tegenwoordig zulke vreemde dingen. Voorzichtig peilde ze zijn gevoelens verder. Nou. Pietje was werkelijk tot over de oren. Heel duidelijk. En Yvon ne scheen die gevoelens wel te waar deren, vreesde moeder, want waarom zou het schaapje anders die jongen iedere dag mee naar huis slepen? Ze dacht aan alle boekjes over opvoed kunde. Verbieden was levensgevaar lijk, dat wi-' te komen. „En waar praten jullie dan allemaal I over?" vroeg ze. „Praten", zei Pietje stomverbaasd, „We praten niks". „Wat doen jullie dan", riep moeder Scotland Yard zoekt nog steeds naar de aanvaller. De aanslag werd gepleegd door een niet-blanke met een olijfkleurige huid. Hij kwam de ambassade binnen aan het beroemde Trafalgar Square en gaf als naam op John Anderson. Hij vroeg naar de paspoortenafdeling. Jan van der Poel, assistent-attaché en hoofd van die afdeling stond hem te woord. Een woordvoerder van de ambassade heeft verklaard, dat de aanval zeer waarschijnlijk niet op Van der Poel persoonlijk gericht was. Hij opperde de veronderstelling dat de aanvaller zo maar Ln het wilde weg gestoken heeft. Na zijn daad gooide hij het bebloede mes weg en zette het op een lopen. Verontreiniging van lucht: fabriek sluit NIEUW2NDIJK Het college van B. en W. van Almkcrk heeft besloten, over te gaan tot sluiting van een bedrijf aan Buitenkade te Nieuwendljk. Vele lijk SeD wordcn do°r dc stan'c onpassc- Koe veroorzaakt treinvertraain g c> O VENLO Etn koe, die er niets Voor voelde naar het abattoir te gaan heeft gistermiddag twee- uur lang op het'spoor wegemplacement Venlo rondgedoold NS-employees konden de koe niet van gen en riepen de- hulp van de politie in. ben agent schoot het beest dood. Twee treinen kiegen enige vertraging. observeerde belangstellend de nieu- rustheid moest in paniek. „Nou gewoon, ik loop achter haar en Annie aan, die meiden giechelen al maar of ze spelen tikkertje. Dan lo pen ze heel hard." „Doe je dan niet mee?" „Tuurlijk niet. ze mag toch niet weten dat ze mijn meisje is..." i wrang ervaren heeft dat iiedeeld De heer Oe Thant heeft wél geduld gehad: bijna vijf jaar hield hij het uil als secretaris-generaal der Verenigde Naties. Zijn grootheid van karakter is meer dan eens gebleken; al zijn krachten heeft hij in dienst van do vrede trarhion un. lijk loes..„j op totaal andere manier ge daan moge blijken uit de publika- tie die onlangs verscheen, waarin Dag Hammerskjold aan het woord is. Nu Is Oe Than! nan krachten i. omdat hij e het conflict Vietnam niet tot «H- lossing kan worden gebracht. Met on- wllligen is het nu eenmaal kwaad werken. Niemand kan van Thant zeg- kon d8t "iet heefl gedaan wat hij Den Haag s. A. Bakker fupjonurtjes We zijn toch wel een wee volkje a?n. WOI"den. Och die arme dienst plichtigen met hun exerceren, hun narde banken ln de trein, hun weini ge verdiensten. Het ergst, vind ik dat al die „gerechtvaardigde verlangens" nog goed bij de hoge overheid blijken aan te slaan ook. Goed, cr zal ook wel het nodige in het leger te veran deren zijn. Waar niet? Maar gaat dit initiatief nu niet te ver? Het einde kon wel eens blijken te liggen bil „gerechtvaardigde eisen" als het in een limousine gebracht en weer afge haald worden van de woning; in het allemaal hebben van een privé-kamer annex bad; in hot opstaan als zin in hebt en ga zo maar door. kweekt men - die, als het t. _J niets waard blijken te zijn? Bred» K. J. Lok,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1966 | | pagina 5