Kaarsen geven meer
dan licht alleen
%jÈ$- i
ZATERDAG 3 SEPTEMBER 19«
OUDE HANDWERK
BLIJFT IN ERE
iiiii;5
Misschien hoeft het
voor u allemaal niet en
viert u over een paar
maanden Kerstfeest zon
der boom, kalkoen en
kaarsen. Niemand die het
u kwalijk zal nemen. Jam
mer is alleen dat de hier
bij geplaatste foto's bij
het licht van een gloei
lamp niet helemaal tot
hun recht komen. Bij
kaarslicht bekeken wordt
het onmiddellijk duidelijk
wat ze in beeld brengen:
de fabricage van kaarsen.
Eigenlijk is Jabricage" met
betrekking tot kaarsen een lelijk
woord. En ook de kaarsenfa
briek in Warmond, waar de fo
to's genomen werden, is ondanks
de naam nauwelijks een fabriek.
Geen lawaaierige machines en
luidruchtige stemmen, maar een
bijna gewijde sfeer ais in een
middeleeuws klooster. Hier
wordt dan ook nog steeds het
oude handwerk in ere gehouden,
al vormen de eigengerolde
kaarsen maar een gering deel
van (te totale produktie.
Warmondse kaarsenmakers nog senfabrieken het oude handwerk
vrijwel de enigen die niet al het weer vlijtig beoefend. De vraag
werk machinaal deden. Sinds- naar het ambachtelijk vervaar-
Vler jaar geleden waren de dien wordt ook in andere kaar- digde produkt
Profaan
En dat niet alleen: „In het alge
meen is er een grotere vraag
naar profane kaarsen", vertelt
kaarsenmaker Van Moorsel. eige
naar van de Warmondse fabriek.
Hij maakt een onderscheid tus
sen profane en kerkkaarsen. Van
oudsher heeft zijn bedrijf zich in
de laatste soort gespecialiseerd,
„maar natuurlijk probeer ik van
die andere markt een graantje
mee te pikken". Temeer, daar
sinds de vereenvoudiging van de
liturgie de (rooms-katholieke)
kerk minder kaarsen afneemt
dan vroeger. Zo blijft het even
wicht mooi bewaard.
Eenvoudig
De fabricage om dat woord
toch maar te gebruiken is vrij
eenvoudig. Bij het handwerk
wordt de was om de pit gerold
ongeveer op de manier waar
op een bakker zijn deeg rolt. Bij
de machinale vervaardiging
den de pitten op een ring gespan
nen; de ring gaat met een aantal
andere in een molen, die door de
..molenaar" draaiend wordt ge
houden. Iedere keer als zo'n ring
hem passeert, dompelt hij hem in
een vat met vloeibare was, totdat
de kaars de gewenste dikte heeft.
De rest is dan alleen een kwestie
van afkoelen en bijschaven. Be-
Damrubriek
In de Sportbijlage 1966 van
:ourant komt ojn. een Interview
i Dijk.
•uding
en. Uit
blijkt dat hij de
;nkt.
.rtikel komi hij ook ove
i schaken op de scholen t
niet. Zolang dammen en schaken niet
op de lesuren die uitgetrokken z*jn
voor sportbeoefening worden onder
wezen kan men spreken van dlscruni-
Voetbal, hockey, volleybal, korfbal,
handbal, zwemmen en slagbal worden
wél tijdens de sporturen beoefend.
Toch is de propaganda van deze spor
ten eveneens in eerste instantie een
taak van d« betreffende bonden.
Voor de gezonde ontwikkeling vzn
lichaam en geest van de scholieren
niettemin de beoefening
14, 17. 18. 19.
hand genomen. En i
vij het
naamdc dompelen, kent men ook
het „tonken" (afgeleid van het
Duitse „tunken"). waarbij de
kaars in vormen gegoten wordt.
Romantiek
Maar hoe ook gemaakt, een
kaars doet meer dan alleen maar
licht verspreiden. De heer Van
Moorsel: „In Duitsland en Skan-
dinavië is een gezellig etentje
zonder kaarsen ondenkbaar. Ook
bij ons worden ze steeds
gebruikt. Waar dat aan ligt? Ja,
kijk eens, psychologen zullen er
wel een verklaring voor hebben.
Laat ik er dit van zeggen: wij
leven in een technische maat
schappij; je hoeft maar een
knopje om te draaien of je hebt
licht. Maar romantiek en gezellig
heid is er haast niet meer bij.
Daarom zijn kaarsen zo in trek:
die brengen sfeer en warmte."
vlak I BV
worden de denksporten niet
beoefend, hetgeen vooral tijden* de
wintermaanden met veel slecht weer
voordelen biedt. Bij slecht weer zijn
de beschikbare overdekte sportaccom
modaties niet n'i'jd beschikbaar en
krijgen de leerlingen van de hogere
scholen veelal vrijaf, terwijl die tijd
benut had kunnen worden voor de
denksporten. Het accent lift bij de
scholen oJ. nog teveel op het lichame
lijke, hetgeen wij herhalen wat
wij reeds eerder betoogden een
verouderde opvatting is omtrent
Het
ie vermeldei
figuur als dr. C. G. M*. MÏerm
zijn dissertatie „Voetbal m Neder
land" dat inmiddels een stand-
daardwerk is geworden onder
sport verstaat. Deze deskundige zegt:
„Sport is een vorm van vrijetijdsbe
steding. waarbij de krachimeting of
wedstrijd, in lichamelijk en/of gees'
lijk opzicht, J-
zijn afgeleii
inslag (het
reglementering
sport die het m
de organisatie."
Na kennis 4e hebben genomen van
deze definitie kan men slechts hopen.
Kruiswoord - puzzel
Horizontaal 1. stad in Duitsland. 5. het aantal te drukken exem
plaren van een boekwerk. 10. vogel. 12. baan voor balspel. 13. akelig.
15. meisjesnaam. 17. gewicht. 18. plaats in Drenthe, 20. aardsoort. 22.
voedsel. 23 lidwoord. 25. water in Friesl. 26. uitroep, 27. opbrengst,
winst, 31. gebod, 32. rund, 34. belegsel, 41. bUwoord, 42. luitenant
(afk.). 43. en omstreken (afk.), 44. gebod. 45. zwemvogel. 47. meis
jesnaam. 49. kleverig door vochtigheid. 51. lichaamsdeel. 53. wier-
soort. 55. water In Utrecht, 58. rivier in Engeland. 59. evenmens, 60.
hoffelijk.
Vertikaal: 1. bos. 2. meisjesnaam. 3. aanloop. 4. voegwoord. 6. ri
vier in Italië. 7. plaats ln Italië, 8. vogel. 9. vervallen, wrak. 11. tel
woord. 14. ontgonnen land, 15. scheik. element (afk.). 18. pers. voor-
naamw., 17. niet een. 19. kippenloop. 21. water in Z. H 24. voor
zetsel. 27. vlug. 28. halsdoek. 29. masker. 30. voorzetsel. 33. zeer oud
volk ln de W Pyreneeën. 35. overal. 38. sociëteit (afk 37 boom. T8.
achting. 39. slaapziekte. 40. verouderd woord voor fluweel, 45. zijtak
Wolga, 46. meisjesnaam. 47. bijwoord. 448. meisjesnaam. 50 meisjes
naam. 52. koning van Basan. 54. eerste boek van Mozes (afk.), 56.
jongensnaam, 57. uitroep.
Dag nichten en neven,
Hoe gaat het met jullie allemaal? Zijn we
het al gewend om weer in het gareel te
lopen? Verschillende meisjes en jongens
schreven dat ze alweer diploma hebben ge
zwommen. Geweldig! Was het moeilijk of
viel het nogal mee?
Jammer dat het nog steeds een beetje aan
de koude kant blijft voor de buitenbaden. De
zon Iaat ons werkelijk wel heel erg in de
steek. Maarmisschien komt ze ons toch
nog een beetje verwennen voor de winter
gaat beginnen. We zullen maar moed houden.
Hebben jullie nog een mooi gedichtje of
versje gevonden? Stuur het maar gerust hoor!
Als het geschikt is voor ons hoekje komt het
natuurlijk in de krant.
Nu nóg wat nichten en neven. Er zijn altijd
nog meisjes en jongens die vergeten hun
adres op de achterkant van de envelop en
onderaan de brief te schrijven. We moeten
hier heel goed aan denken hoor! We mogen toch geen kleine
anonieme briefschrijvertjes worden? Dat staat helemaal niet
netjes.
Ja. en nu heeft tante Jos jullie nog iets te vertellen. Volgende
week ben ik een weekje met vakantie en kunnen jullie brieven
niet worden beantwoord. Er komt een heel mooi verhaal, wat
natuurlijk ook erg leuk is.
Wel moeten we de brieven verzenden vóór dinsdag 6 septem
ber. Zullen we het niet vergeten?
We gaan eerst eens kijken
naar de oplossing van de puz
zel. Hier komt ze; Van links
naar rechts staat er: anker,
brand, bison, kater, krant, ka
non. lijst, leest, tobbe, brood,
clown en emmer. Vertikaal, van
boven naar beneden, lezen we
in de middelste hokjes kastanje
boom.
dag
de nichten en neven.
Jij boft maar dat je zo dicht
bij de grote zee woont Rein van
Delft Katwijk aan Zee. Heer
lijk dat je zo dikwijls naar het
strand kon gaan. Is het maan
dag groot feest geweest? Zijn al
je vrienden geweest en zijn al
je wensen in vervulling ge
gaan? Hoe is het op school?
Viel het allemaal wel mee?
Bedankt voor je versje Jannc-
ke Eikelenboom De Lier. Het is
echt niet geschikt voor ons
hoekje. Misschien heb jc nog
een ander? Prachtig dat jij de
druivenprinses nog hebt gezien.
Heb je al iets gemaakt voor
Petra?
school?
Jij schreef toen je letter niet
aan de beurt was Annemarit
de Griend Arnhem. Wil jij
nichtje worden? Schrijf je
dat de volgende keer? Hoe vind
jij het op de „grote" school? Is
het allemaal wel meegevallen?
Jammer dat jullie niets schre
ven Nellie Griffioen Sassen-
heim en Ineke Groen Poort
vliet. Zo moeilijk is het toch
niet? Volgende keer verwacht
ik echt een lange brief hoor!
Jij moet al héél vroeg naar
school hoor Gert den Haan
Rijnsburg. Jammer dat jij geen
duik.kon nemen in de grote
zee. Jij hebt wel genoten hoor!
Ga je graag naar de gym
nastiek? Wat wil jij later wor
den?
Schrijf jij voortaan als je let
ter aan de beurt is Rietje Harte-
veld Scheveningen. Ik verwacht
dan een gezellige brief van jou
hoor!
Fijn dat ik weer een brief
van jou kreeg Anneke de Hoog
Zuidland. Heerlijk dat jij nog
mocht logeren. Voor jou is het
al gauw groot feest. Is je ver
langlijst al klaar? Wat zal jouw
barbie deftig zijn. Heb je al
iets voor haar gebreid?
Prachtig dat jij op die grote
stoel hebt gezeten Marga
Klerks Rijswijk. Wat was je
23. met.
Ssalm, 27. las. 29, keet. 31. mees.
i. tr. 34. et. 35. ge. 36. i.e.. 37.
«met. 39. Kent. 41. alt. 43. Regen.
45. opa. 47 Eos. 49 let, 50 dor.
51 lepel. 53. Genua. 55. ed. 56.
km. 58. pan. 59. ik. 60. esp. 81.
poort. 62. Ems.
Vartikaal: 1. als. 2. belet 3 lef.
4 on. 5. eb. 6. rok. 8. Kreta, 9.
sar. 11 eng. 13. som. 16 arak. 17.
dra. 19. pels. 21. Est. 22.alm. 24.
soesa. 25. Peter. 26. Megen. 28.
Stcna. 30 Eem. 32. een. 37. stop.
38. tel. 39 kei. 40. toon. 42. Leeds
44. gen, 46. pruim. 48. sek. 50
den. 51. Lee. 52. lip. 53. gat. 54.
aks. 57. no. 58. pr
INZENDINGEN
Inzendingen worden voor don
derdag as. op ons bureau ver
wacht. Oplossingen mogen uit
sluitend op een briefkaart wor
den geschreven. In de linker
bovenhoek vermelden: „Puzrel-
oploasing." Er zijn drie prijzen:
een van ƒ5.— en twee van
ƒ2.50.
SBCBCK»CSc*<C»<ScWK>ScW8CSc*<8<^Ct<8<^Or<#C'%^^
De prijzen krijgen thuisge
stuurd Janneke Eikelenboom,
De Lier en Anneke de Hoog,
Pijnacker.
Lang zullen ze leven!!!
Martien van Dam, Petra van
Erk. Rick Visser, Marian van
Vliet en lila Wolters van harte
gefeliciteerd met jullie verjaar-
Hier hebben we
weer eens een
leuke zoekplaat.
Dat is lang gele
den hoor! Wat
kijkt die tuinman
vreselijk boos.
Zou er iets ge
beurd zijn? Ik zal
het jullie gauw
vertellen.
Kinderen hebben
verschillende
voorwerpen van
hem verstopt. Hij
kan nu niets be
ginnen. Gaan jul
lie maar eens zoe
ken en schrijf
maar welke voor
werpen het zijn.
Tante Jos zal jul
lie verklappen dat
het er drie zijn.
De oplossing moet
worden ingezon
den vóór dinsdag
6 september.
toen wel groot! Is de foto mooi
geworden? Geweldig wat was
dat een groot feest. Jij ging erg
laat naar bed hoor! Oef, wat
zal jij deftig zijn in zo'n mooie
bruidsjurk.
Waarom schreven jullie niets
Frans Kooij Oegstgeest en In-
grld Kouwer Den Haag. Zo
moeilijk is het toch niet? Vol
gende keer beter je best doen
hoor!
ZEVEN MOTTEN
Wiedele wintel, wiedele wan-
tel,
Zeven motten in een man
tel,
Zeven motten in een mantel
van mevrouw.
Die twee grote zijn de ou
ders
En die wonen in de schou
ders
En de kindertjes zitten in de
mouw.
Moeder mot zegt: Js het lek
ker?
Morgen gaan we naar ie jek
ker.
Naar de jekker van me-
En dan krijg je nog als toe
tje
O zo'n heerlijk vilten hoed
je,
O zo'n heerlijk vilten hoedje
met een veer!
Eerst maar zoet die mouw
opeten
En 't manchetje niet verge
ten
Als die mouw op is (dat zeg
ik jullie vast)
Mag je naar het mot-
tenschooltje
In dat rose camisooltje
Op het allerhoogste plankje
van de kast.
Wiedele wintel, wiedele wan-
tel,
Zeven motten
tel
Zeven motten in een mantel
van mevrouw
Dan gebeurt
schrikkelijke ramp
Want ze gaan de kleren
'uchten
En de motten moeten vluch-
$'>J
't Kleinste motje zit te kla
Qen,
En om ribfluweel te vra
gen
Maar dan zegt de vader ein
delijk tot slot:
Blijf maar zitten, eet maar
franje,
Anders komen ze weei
an-je
En zo is het leven kind
Wat mot, dat mot!
Prachtig dat jullie in Giet-
hoorn aan het roeien zijn ge-
weest Peter Krük, Rijswijk.
Tante Jos heeft er van de zo
mer nog gepunterd. Leuk hoor!
Allemensen wat is de gelaarsde Kat in
danst dat hei een lieve lust is. Zijn laarzen
grond staan. Wat is er gebeurd' Zijn baas, de
wen met de koningsdochter. De koning dacht dat het de rijke Markiet
van Carabus was! En dat kwam allemaal door hem, De Gelaarsde Kat.
Zijn snorharen zwiepten van trots. Hij mocht uitkiezen wat de brui
loftsgasten voor dessert kregen. Mmm, hij zou iets uitkiezen waar hij
zelf dol op was.
Hij noemde het heel zwierig:
Zullen wij hel ook
het a
CARABASA NOVA.
probei
vragen of se het lakkei
Hier komt hel recept.
250 gr. gedroogde pruimen. 5 dl uater, I eetl. suiker, 1 (gewassen!j
citroenschil. 3 eetl. sinaasappelsap, 2 theelepels maïzena 5 dl. melk, 50
gr. (6 afgestr. eetl.) havermout, 50 gr. ruim 3 eetl.) suiker en een mes- 1
Proberen wc het eens? Het is wat lekker!
Grappig al die bruggetjes, vind (cijfers die ik nog toegestuurd^
je niet? Prachtig op het lucht- j kreeg. Dag nichten en neven tot i
bed in het water. Wat heb jij de volgende keer. ij
genoten! Jij bent maar een bof-
'ert hoor!
Meisjes en jongens de brie
venbus Is helemaal leeg. Zorgen
jullie voor een volle? De letters
L t/m R zijn aan de beurt. Har
telijk bedankt voor de rapport-
