KATENDRECHT
Kosigin verweert
zich tegen China
Uit puin van Tasjkent
verrijst nieuwe stad
basis voor de Chinese
(spionage-) aktiviteiten
Illegale
import van
mensen
x
Handel gekant tegen
breuk met Peking
5
DONDERDAG 4 AUGUSTUS 1%6
Amerika trekt zes
eskaders uit
Frankrijk terug
WASHINGTON Het Pentagon heeft
gisteren bekend gemaakt dat de Verenig
de Staten nog deze maand zullen begin
nen met het terugtrekken van zes ver
kenningseskaders uit Frankrijk. Het gaat
in totaal om 90 vliegtuigen, 4400 militai
ren en 7000 bloedverwanten. Als gevolg
van deze maatregel, die een vooitzetting
is van de Amerikaanse stappen Frank
rijk te verlaten zoals bekend, heeft
president De Gaulle doorgedreven dat
Frankrijk zich terugtrekt uit de militaire
structuur van de NAVO zullen meer
dan 600 Franse burgeremployees hun be
trekking verliezen.
Drie van de zes eskaders zullen naar
Engeland worden overgebracht, een vier
de zal op non-aktief worden gesteld en
de andere twee zullen naar de Verenigde
Staten terugkeren.
Twee Amerikaanse transporteskaders
zijn inmiddels al naar Engeland overge
bracht, terwijl het proces van het wegha-
(Van een correspondent)
Oezbekistan op 26 april j.l. voor de
eerste maal werd getroffen door een
TASJKENT Soldaten uit allel aardbeving, die grote schcrde aanricht-
delen van de Sowjet-nie werken! h'< centrum eon de «tod en
in de brandende zon aan een
nieuwe stad, die de slachtoffers
moet huisvesten van drie maan
den aardbevingen in Tasjkent.
AI honderden houten huizen
met twee verdiepingen zijn afge
bouwd of bjjna klaar. Wanneer
het werk klaar is, zal de stad
300.000 mensen- huisvesten. Zjj
krijgt de naam Droesjba, het Rus
sische woord voor vriendschap.
Wij zijn als eerste westerse corres
pondent in Tasjkent toegelaten, sinds
de hoofdstad van de Sowjet-republiek
Katendrecht blijft de uit-
gaanswijk voor de zeelieden
Maar het Chinese element,
dat vroeger overheersend
was, is nu bijna verdwenen.
Toch is de Chinese invloed er
belangrijk.
MOSKOU De dinsdag herkozen
Sowjet-premier Alexei Kosigin heeft zich
gisteren in een 65 minuten geduurd heb
bende rede in het Russische parlement
tegen de Chinese beschuldiging gekeerd
dat Moskou „de Amerikaanse imperia
listen" op indirecte wijze steun verieent
Hij draaide de zaken om, en verklaarde
dat de Chinese propaganda door haar
voortdurende aanvallen op de Sowjet-
Unie de Verenigde Staten in de kaart
Ts'ai spreekt nog steeds sterk tot
de verbeelding. Het mysterie is
niet opgelost. Wat is de achter
grond? Een van onze verslagge
vers is naar het Rotterdamse Ka
tendrecht gegaan. Niet om hier
een antwoord te vinden op het
Chinese raadsel. Wel kan een be
zoek aan de Kaap leerzaam zijn.
Om de plaats van de zwijgzame
Chinezen in deze samenleving te
ontdekken en iets te weten te ko
men over hun aktiviteiten.
(Van een onzer verslaggevers)
ROTTERDAM Op Katendrecht mag U ivel over Tak
Pik Tjao FanGay Tjoeng Fan en Ken Gay Fan pratenmaar
niet over Mao Tse Toeng of Tsjang Kai Sjek. Politiek is in
Nederlands China Townn.l. wat de Indonesiërs zeggen
„taboe".
De eerste drie zijn gewoon de Chinese benamingen voor een aan
tal gerechten, t.w. Nasi Goring Speciaal, Rijst met Gestoofde Kip
en Rijst met Kip in Tomatensaus (hoofdletters van de menu-kaart)
de laatste twee zijn de leiders van de twee Chinese richtingen.
Wie enkele jaren geleden Katendrecht bezocht zag nog al eens
portretten van Tsjang Kai Sjek. Die portretten zjjn nu verdwenen.
Gezagscrisis (8)
Steeds leest men weer, dat de poli
tie aangevallen wordt wegens hard
handig optreden of buiten haar buek-
je gaan. Gelukkig, dat er nog flinke
jongemannen zijn, die zich voor dit
corps opgeven en mee willen doen,
om orde te scheppen in het chaotische
verkeer, de treiterende ondeugd of
misdadigheid te helpen weren en de
steeds brutaler wordende overvallen
en moordaanslagen te ontmaskeren.
Hoe moet het gaan in een land, dat te
zwak is om de kwaden te bestrijden
en de goedwillenden te bescher-
Den Haag H. J. Lommers
Gezagscrisis (9)
De provorellen hebben dit voortge
bracht, dat er tijdelijk niet meer zo'n
nijpend personeelstekort is bij de
Amsterdamse politie. De opneffrng
van het personeelstekort zou best blij
vend kunnen zijn door het aantal
dienstplichtigen bij de marechaussee
te verdubbelen en deze dan waar no
dig als hulpagent te detacheren.
Den Haag W. F. Binglcy sr.
Wat was er 30 juli toch echt eens
een reden om recht dankbaar te zijn,
toen we nog wel od de voorpagina
van onze krant kennis konden
Hamel in Bulgarije het internatio
nale ballet ..festival" heeft gewonnen.
Wat zal Martine zich rijk en geluk
kig, althans in zichzelf, weten, met
aanbiedingen uit de hele wereld tc
worden overladen! Desondanks... ar
me Martine en die vijftig andere jon
ge danseressen!
Den Haag M. C. Kersten sr.
Uit Blindeninstituut
15.000 gestolen
AMSTERDAM Inbrekers hebben
iisteravond 15.000 gulden gestolen uit he'
lindeninstituut aan de Postjesweg in de
hoofdstad. De daders kwamen via de zij
deur het zijpand binnen. In één van de
bureauladen in de directiekamer vonden
zij de sleutel van de brandkast. Hierin
troffen zij de lonen en een paar geld
kistjes met enkele honderden guldens
aan. Uit een kluisje op de directeurska
mer werd bovendien nog 500 gulden mee
genomen.
Resolutie tegen Israël
door V-raad
verworpen
NEW YORK De Veilgheidsraad
heeft gisteren de door Jordanië en Mali
ingediende ontwerp-resolutie verworpen,
waarin Israël werd veroordeeld voor dc
luchtaanval van 14 juli op Syrische doe
len. De resolutie kreeg niet de vereiste
negen voorstemmen.
De ouderen zullen zich uit hun jeugd
de „pinda-mannetjes" nog wel herinne
ren. Er zijn geen „pinda-mannetjes'
meer. Iedere Chinees, die een werkver
gunning heeft, kan in de Chinese
restaurants werk krijgen. Men kampt
daar met een voortdurend tekort aan
arbeidskrachten.
De „illegale" import van Chinezen is
haast niet meer mogelijk. De autoritei
ten letten vooral het laatste jaar
scherp op de Chinezen, die Nederland
binnenkomen.
Juist dezer dagen heeft minister Sam-
kaldcn medegedeeld, dat de laatste tijd
dertig Chinezen „illegaal" Nederland
zijn binnengekomen. „Illegaal", dat wil
zeggen, clandestien, zonder visum.
De Chinezen beklagen zich, dat de
Nederlandse Justitie hen te scherp in
de gaten houdt. Zij moeten nu „blan
ke" arbeidskrachten aanstellen en dat
schaadt de sfeer van hun eethuizen.
Maar de Justitie heeft de laatste ja
ren te veel „illegale" Chinezen „legaal"
moeten maken om nog tolerant te zijn.
Op allerlei manieren wisten de Chinese
restaurateurs aan Chinese arbeids
krachten te komen.
Toen op last van het ministerie van
Justitie een onderzoek bij de „eet-Chi-
nezen" werd ingesteld, kwam commissa
ris Taconis van de Rijksrecherche tot
de ontdekking, dat er ongeveer 300 „il
legale" keukenemployees in de eethui
zen werkten. Men had begrip voor de
belangen van de Chinese restaurateurs,
en kondigde een z.g.n. „generaal par-
En dat „generaal pardon" was beslist
niet in het belang van de Nederlandse
horecaf-bedrijven. Het Nederlandse ho-
recaf-bedrijf had n.l. met grote moei
lijkheden te kampen, toen de Chinese
eethuizen als paddestoelen uit de grond
Enkele cijfers: in 1964 waren er onge
veer 300 Chinese eethuisjes, nu zijn het
er al 380.
Trip
Daarom gaat het ministerie van Justi
tie sinds ongeveer 9 maanden elke „in
voer" van Chinezen tegen. Er worden
gewoon geen arbeidsvergunningen
meer verstrekt.
Dat zit de „Nederlandse" Chinezen
dwars. Vorig jaar heeft men nog kans
gezien om een veertigtal arbeidskrach
ten illegaal naar Nederland te krijgen.
Men organiseerde een „trip" naar Italië
voor het „personeel". In Napels waren
er ongeveer veertig Chinezen, die men
in Nederland aan werk wilde helpen.
Deze kregen de passen van de „lega
le" Chinezen en werden met dezelfde
bus naar Nederland teruggebracht, in
de veronderstelling, dat de grensautori-
teiten de ene Chinees niet van de ande
re zou kunnen onderscheiden. De veron
derstelling was juist en de „illegale"
Chinezen kwamen in Nederland.
De passen werden toen weer ingeno
men en naar Italië gestuurd, waarna
de „legale" Chinezen langs een ande
re route uiteraard weer naar Neder
land konden terugkeren.
Chinees
Op Katendrecht praat men niet over
dit soort zaken. Dit „China Town"
zoals Katendrecht in de wereld van de
ongeveer hoe de verhoudingen liggen.
Maar noch dc Formosa-Chinezen, noch
de Peking-Chinezen zullen zich bloot
Er zijn speelholen op „de Kaap". De
politie is ervan op de hoogte en zal u
de adressen kunnen geven.
Maar tracht niet in een van die Chi
nese speelholen een spelletje mee t<
spelen. Wie als buitenstaander binnen
komt, kan hoogstens een kop thee krij
gen en voor het overige kan hij kijken
naar wat vervelend kijkende buurtbe
woners. die „toevallig" op bezoek wa-
Hetzelfde geldt voor de „opium-kit
ten". Ook die zijn er op Katendrecht,
maar zij zijn alleen toegankelijk
voor de Chinezen. De Chinese zeelui
kennen de adressen en de wachtwoor
den. De „vreemdeling", die wel
wil zien, hoe het daar toe gaat, krijgt
geen kans. Eind juli kwamen enkele
mensen van de Duitse televisie naar
„de Kaap". Zij wilden opnamen
ken van „het grootste Chinese cen
trum van Europa". Zij stootten hun
hoofd. Eethuizen mochten zij
men", andere etablissementen niet.
„Die lui wilden broodroof', zei een
van de Nederlandse vrouwen die met
een Chinees is getrouwd.
Uitgezwermd
Overigens is Katendrecht al lang
niet meer, wat het voor de oorlog was.
Toen woonden in deze Rotterdamse
wijk ongeveer 4000 Chinezen, vluchte
lingen en „crisis-patiënten". Nu zijr
het er nog maar 400. Waar de overige
gebleven zijn, wil men u niet vertellen,
maar vraag aan iedere Chinese eet
huis-exploitant, waar hij ziji\ Neder
landse carrière begonnen is en hij zal
u naar Katendrecht verwijzen.
De „pinda-mannetjes" zijn r
de doen. Zij hebben congsi's en steken
doorbreken. Zelfs zij, die al veertig ^at niet onder stoelen en banken. Ach-
i"' Holland zijn, zullen u in ter elk eethuis zitten drie of vier Chine-
half-Engels-half Hollands tc woord i zen_ die elk voor zich ook weer met
slaan en dan met een schouderophalen amJere rijn gelieerd. Zo is het mogelijk
vertellen, dat zij er niets van begrij- geworden, dat zij een belangrijk deel
ïn- I van de Nederlandse horecaf-bedrijven
De Chinezen zijn toneelspelers. beheersen.
Ook de politic op Katendrecht zal i
dat beamen. De politie kent overigensZij hebben een eigen bond. waarvan
haar „klanten" wel. Zij weet wel zo het secretariaat op de Amsterdamse
zeelieden bekend is zwijgt. Of men
nu in ..T_' San Lau" of de „Yin Tin
Bar" zit, i wil niet praten over de
gebeurte. .i en buiten China.
Men wil h niet uitlaten over de
politieke status. Chinezen, die hier al
veertig of vijftig jaar zijn, voelen zich
in de eerste plaats nog altijd „Chi
nees". Zij wensen de Nederlandse natio
naliteit niet, omdat zij er op hopen
naar Kanton, Peking of Nanking terug
te kunnen g m en zij wensen zich niet
te compromitteren.
Nu de Nederlandse Justitie de Chine
zen bijzonder in de gaten houdt, schaf
fen zij zich een internationale pas als
„statenloze" aan. Dat kan. Zelfs wie met
een Nederlandse vrouw getrouwd
wenst de Nederlandse nationaliteit
niet. De vrouw moet dan ook maar
„statenloze" worden, evenals de kinde-
Toneelspelers
Probeer niet de ring i
Zeedijk gehuisvest is. De secretaris is
ïan, die onderhandelt met de Ne
derlandse autoriteiten, die blijven wei
geren de statuten van de bond konink
lijk goed te keuren. Die secretaris
wordt niet betaald. Hij verdient een
goed belegde boterham met de „centra
inkoop", waarvoor hij regelmatig
met China kontakt heeft.
Peking
De Nederlandse autoriteiten vermoe
den, dat de Chinese eethuisrestaurateurs
nauwe relaties met Peking-China on
derhouden, maar bewijzen kunnen zij
niets. Zij vermoeden, dat op Katen
drecht een centrum van internationale
Chinese smokkel is gevestigd. Peking
financiert een groot deel van de uitga
ven buitenslands uit de inkomsten vai
de smokkel van verdovende middelen.
De spionage-activiteiten worden hier
o.a. mee betaald. Het zou om een be
drag van twee miljard dollar gaan (7,5
miljard gulden).
Uiteraard wordt in Katendrecht
maar een gering deel van dit bedrag
omgezet, maar in ieder geval voldoen
de om de „activiteiten" in West-Euro
pa, te kunnen financieren. Insiders be
vestigden ons, dat de Chinezen, die
zich met spionage bezighouden, altijd
„self-supporting" moeten zijn.
De regering vergoedt niets, het land
vraagt alles. En geloof maar niet,
een Chinees zich aan de activiteiten
van zijn landgenoten onttrekt,
„bloedband" is zo sterk, dat Mao of
Tsjang daar geen vinger tussen kunnen
krijgen. Geen volk ter wereld, dat zo
veel „dubbcl-spionnen" oplevert als de
Chinezen. Politiek is van veel minder
belang, dan de bloedverwantschap.
De angst om buiten de gemeenschap
te komen staan en de overtuiging, dat
er geen beter volk is dan de Chinezen,
spelen hier de grootste rol.
Katendrecht mag dan nog „China
Town" genoemd worden, in feite
hebben de Chinezen „de Kaap"
gebruikt om West-Europa te „ver
overen". Zij hebben zich niet alleen
in Nederland gevestigd, maar ook
in Duitsland en België. De Chine
zen mogen dan op Katendrecht
niet meer de toon aangeven, zij
gebruiken „de Kaap" nog wel als
basis voor al hun legale en illegale
activiteiten.
Ofschoon Kosigin Peking «.van
beschuldigde Moskou te belasteren, zei
hij dat de Sowjet-Unie er nog altijd naar
streeft de vriendschappelijke betrekkin
gen met China te vernieuwen.
Kosigiiu woorden werden met een luid
applaus door de 1517 afgevaardigden van
de Opperste Sowjet ontvangen-
De Russische premier zegde meer mili
taire en economische steun aan Hanoi
toe. Ook bracht hij naar voren dat
Moskou ontvankelijk is voor een aantal
Amerikaanse opvattingen, die hij
beschreef als „tendenzen, ingegeven door
gezond verstand". Kennelijk doelde hij
op Amerikaanse groeperingen, die tegen
de oorlog in Vietnam protesteren. Duide
lijk bleek echter dat hij een verbetering
van de betrekkingen Moskou-Washmgton
afhankelijk stelde van het terugtrekken
de Amerikaanse troepen uit Viet-
Ook de betrekkingen met Groot
Brittannië zou Kosigin willen verbete
ren, doch verschillende proble-aen, o.a
de Britse steun aan het optreden van dc
Verenigde Staten in Vietnam, stonden
nog in de weg.
Wat Bonn betreft, zocht hij ook
betere verhoudingen, doch hij beschul
digde de Westduitse regering ervan op
nieuw een militaristische koers 'e varen
Kosigin was zijn rede begonnen met het
geven van een overzicht van de
Russische economie. De oogst, zo vertel
de hij, is dit jaar veel groter dan
afgelopen jaren.
De Opperste Sowjet heeft nog een plan
aanvaard om de afgevaardigden nauwer
bij het beleid te betrekken. De beide
kamers beschikken nu over meer c<
missies, die de problemen bespreken
voorstellen kunnen doen.
open land, waar het gras al op begint te
groeien treft men her en der aan in d«
stad, waar eens duizenden mensen in
kleine huisjes, opgebouwd uit in de zon
gedroogde steen, geleefd hebben. Het
meest spectaculair zijn de werkzaamhe
den 20 km. buiten Tasjkent. waar op de
stoffige grond ettelijke duizenden solda
ten „Droesjba" neerzetten, zo snel als xij
;aar kunnen.
De wegen zijn niet geplaveid. Vracht
wagens van het leger en van particulie
ren belemmeren het verkeer naar dc
nieuwe stad en verspreiJen grote hoe
veelheden stof tot ver in de omtrek.
Officiële woordvoerders ver-.ellen, dat
men toch al plannen koesterde Tasjkent
te moderniseren. Vele v«n oude
huisjes zouden worden afgebroken om
plaats te maken voor parken en nieuwe
woningen. De aardbeving heeft die
plannen doorkruist en van het sane
ringsprogramma «en urgentieprogramma
gemaakt
Veertien inwoners werden gedood en
meer dan duizend gewond bij deze aard
beving. Sindsdien zijn er ter plaatse nog
meer dan 600 aardbevingen gere
gistreerd. De aardbevingen beginnen
thans af te nemen in aantal en hevig
heid. Een groot deel van Tasjkent
vooral de nieuwere wijken lijkt weer
te zijn opgeleefd.
Het grootste deel van het puin is opge-
aimd en gehele wijken zijn thans van
de aardbodem verdwenen. Grote stukken
OP REIS?
Geen centje
Pijn
als u
WITTE KRUIS
poeders
meeneemt!
goed. waarin wordt gezegd, dat de Sow-
jetunie al het mogelijke zal doen om het
heldhaftige Vietnamese volk te steunen
in zijn strijd voor onafhankelijkheid en
vrijheid. De Russische regering zal nieu
we maatregelen moeten treffen om deze
steun effectief te maken. Het parlement
verzocht voorts alle parlementen en rege
ringen van de wereld ..zich in verband
met de intensivering van de Amerikaan
se agressie in Vietnam uit te spreken
de verdediging van de rechtsbegin-
Sowjet een verklaring
de acht, „dat de dood van Hsu Tsu-Tsa
veroorzaakt is door aktiviteiten van gc
heime agenten van de Verenigde Stater
en hun medeplichtigen, die hem hebben
aangezet af te vallen, en dat de ver
antwoordelijkheid hiervan bij Hsu-Tsu-
Tsai zelf berust." Zelfs zouden ze niets
met het merkwaardige incident en de
daarop gevolgd zijnde ontvoering uit het
Haagse Rode Kruis Ziekenhuis te maken
hebben gehad. Ze achten het dan ook
Dit was Katendrecht voor de
oorlog. Een Rotterdamse w\jk
met Chinese gebruiken. Tegen
het Chinese „nieuwjaar" hing
men aan de deuren van de loge
menten sierlijk getekende spreu
ken. door een der ouderen op
papier gezet. Die tyd is voor
bij. Ook het Chinese Katen
drecht voor zover het nog
bestaat is modern geworden.
„volkomen onredelijk" dat de Neder-
andse regering zover is gegaan om dit
gebruiken om hen te verhin
deren Nederland te verlaten en naar
China terug te keren.
In Haagse kringen neemt men aan dat
net gisteren uitgegeven communiqué
erop wijst dat het geduld van het Plein
ten einde loopt. Men wil, wat de gevol
gen voor de Nederlandse zaakgelastigde
in Peking ook zullen zijn, een uitwer
forceren, omdat het beleg van het Chi
nese legatiegebouw langzamerhand ridi
cule kanten gaat krijgen. Hoe men uit de
onsmakelijke impasse van het ogenblik
denkt te geraken, ls nog een open vraag.
Zolang de vertegenwoordiging van de
Volksrepubliek China weigert de techni
ci van haar exterritoriale terrein te laten
vertrekken, kan er, behalve het verbre
ken van de diplomatieke betrekkingen,
weinig of niets worden gedaan.
Wat dit laatste betreft, gelooft niemand
dat men door het nemen van een uiterste
maatregel iets zal winnen. Integendeel
zelfs: de zakenwereld onder aanvoering
van groot-industrieel Sydney van den
Berg. die een Nederlandse handelsdelega
tie naar Peking leidde, zou er tiental cn
miljoenen door verliezen.
Nog afgezien hiervan de handelsbe
trekkingen met OostDuitsland tonen
tenslotte aan dat zaken doen niet hele
maal -van diplomatieke bindingen af
hangt is het verbreken van de diplo
matieke betrekkingen met een staat een
zaak van het voltallige kabinet Aange
zien de met vakantie zijnde ministers
wijd en zijd over Europa zijn verspreid,
aangezien niets er nog op wijst dat ze
voor overleg in de Chinese zaak hun
verlofweken zullen afbreken, gelooft
men niet dat deze uiterste maatregel
voorshands wordt genomen.
van de patholoog-ana-
- echtelijk Geneeskundig
Laboratorium in Den Haag, dr. J. Zelden-
rust, wijzen er tot nog toe niet op dat
Hsu Tsu-Tsai vergiftigd, of mishandeld
werd. alvorens hij in het Chinese legatie
gebouw stierf. Overigens achtte de arts,
die sectie op het stoffelijk overschot van
de ingenieur heeft verricht, het niet hele-
maal uitgesloten dat er nog nieuwe gege
vens zullen worden gevonden, waardoor
hij zijn voorlopige conclusies zal moe
ten wijzigen.
Het reeds dagen door de rivierpolitie
bewaakte Chinese vrachtschip Li Ming
heeft gisteravond om half zeven uit Rot
terdam vandaan zee gekozen. Aanvanke
lijk leek het er nog even op, of de
gezagvoerder van het schip, dat kunst
mest heeft geladen, zijn vertrek zou
uitstellen. Onmiddellijk laaiden de ge
ruchten weer op dat het vaartuig de
technici naar China zou moeten meene
men.
Wat nu? Het is een vraag, die in heel
officieel Den Haag wordt gesteld. Gister
avond, vannacht ea ook vanmorgen ver
bleven de Chinezen met hun verlopen
visum nog in het ligatiegebouw, waarbij
de Haagse politie en functionarissen van
de binnenlandse veiligheidsdienst nog al
tijd trouw waakten.
Mensenoffer
SANTIAGO 'CHILI) - Vijf Indianen
ut ecu dorp 600 km ten zuiden van Chi
li zijn in hechtenis genomen omdat zB
een Indiaans meisje met haar kind als
offer aan de geest „Pillan" hadden se-
([wurgd tijdens een rituele plechtigheid.
Zij behoren tot de Mapuche-stam. dia
n de str^k van het dorP Temuco wo-
nen en „Pillan als kwade geest beschou-
