Kleine kernen niet
al te groot maken
„Lasfabriek" legt al
varende aardgasbuis
op IJsselmeer-bodem
GRANDIOZE SUPERSHELL-WEDSTRIJD
MET 1500 SUPER-PRUZEN
Stad en Land in jaarverslag
Schoonheid van
platteland
wordt bedreigd
Volledig overzicht van
KSG-staalcoiicentraties
Geen nieuwe dorpen;
oude niet inblikken
Per onderwaterkooi
KIETIWE LEIDSE COURANT
7
«(IIA<lni; 22 JUNI 1966
STALEN REPS VAN DERTIG KM TUSSEN
MEDEMRLIK EN HINDELOOPEN
(Van een onzer verslaggevers)
^JEDEMBLIK Een drijvende lasfabriek legt al varende vierhonderd meter aar
dag lop de bodem van het IJsselmeer. Een maand geleden werden aan de Noordhollandse kant de
eerste aan elkaar gelaste pijpstukken neergelaten. Omstreeks half oktober komt de dertig kilometer
lange stalen rups bij Hindeloopen weer boven water.
De zinker is een onderdeel van
de tweede hoofdtransportleiding
van Slochteren naar westelijk Ne
derland. Amsterdam en omgeving
krijgen tegen het einde van het
jaar via dit buizennet het Gro
ningse aardgas. Met de aanleg van
de gasleiding van Medemblik
naar Haarlem is deze week be
gonnen. De rest van de Randstad
Holland wordt in de loop van vol
gend jaar op deze transportbuis
Voor de constructie van de transport
leiding door het IJsselmeer is gebruik
gemaakt van een Amerikaanse uitvin
ding: de drijvende pijpenlegger. Het
127 meter lange en achttien meter bre
de vaartuig is samengesteld uit 65 pon
tons, die drie scharnierend aan elkaar
bevestigde secties vormen.
FOTO'S
Aan boord staan vier lasstations,
waar de per schip aangevoerde
pijpstukken (vijftien ton, twaalf meter
lang) aan elkaar worden gelast. Daarna
worden röntgenfoto's van de lassen ge
maakt. Als lekken worden geconsta
teerd, kan voor het afzinken de fout
nog worden hersteld. Achteraan de „lo
pende band" worden de uiteinden van
de pijpstukken en de las bekleed met
bitumen en fiberglas. In het laatste sta
tion wordt over deze bekleding nog een
laag beton aangebracht. De pijp, die
een diameter van negentig centimeter
heeft, is dan klaar om in te tevoren
gebaggerde sleuf negen meter onder
de waterspiegel te zakken.
SIRENE
Op dat ogenblik gaat er een sirene
ten teken, dat er weer een pijpstuk
wordt afgezonken. De poten, waarmee
de pijpenlegger stevig op de bodem
van het IJsselmeer staat, worden op
getild en de rupsbanden onder de pijp
komen in beweging. Terwijl de pijp
aan de achterzijde langzaam in het
grauwe water verdwijnt, vaart de pij
penlegger langzaam twaalf meter in
de richting Hindeloopen: het vaartuig
trekt zichzelf langs de pijp naar
Inmidels is dan een nieuw pijpstuk
uit het ruim van de aak gehesen en
schuiven de zeven nog in „bewerking"
zijnde pijpstukken precies twaalf me-
Het afzinken geschiedt vanuit het
contrólehuis. Van die plaats af is op
instrumentenborden te zien of alles in
gereedheid is om het pijpstiik voorzich
tig neer te laten.
De aanleg van de zinker gebeurt
door de Nederlandse Pijpleiding
Constructie Combinatie, een aanne
merscombinatie waarin M-K River
Constructie Mij NV, Bronswerk-Fije-
noord NV en de Koninklijke Neder
landse Heidemaatschappij deelnemen.
De pijpstukken worden in Duitsland
gemaakt. Per trein worden zij naar een
fabriek in Tiel vervoerd, waar zij wor
den bekleed met een tien centimeter
dikke betonlaag, die als verzwaring
dient. De reis van Tiel naar de pijpen
legger geschiedt per schip.
Per dag worden ongeveer 33 pijpstuk
ken aan het buislichaam toegevoegd.
Als de zinker klaar is, zal hij uit 2405
pijpstukken bestaan.
DEER
Dc constructie van de buis is een
geldverslindend karwei, maar toch nog
altijd goedkoper dan de aanleg van
transportleidingen te land. In het
westen van ons land, waar tal van
speciale voorzieningen moeten worden
getroffen, is met de aanleg van één
kilometer buis één miljoen gulden ge
moeid! Ter vergelijking: in Amerika
kost de aanleg 450.000 gulden per kilo-
Voordat er gas door de buis gaat
stromen, wordt hij grondig getest. De
zinker wordt gevuld met water en daar
na onder een druk van meer dan 86
atmosfeer gezet Vervolgens wordt een
rubberbal door middel van gasdruk
door de leiding geperst om het water
te verdrijven.
Bij het hele karwei zijn meer dan
tweehonderd man betrokken. Zij zijn
ondergebracht in een drijvend barak
kenkamp in de haven van Medemblik.
Als de pijpenlegger dichter bij de
LIJFSPREUK
Het werk aan boord gaat in hoog
tempo. Daarom is de pijpenlegger voor
bezoekers verboden gebied. Eén keer
heeft een gezelschap de werkzaamhe
den van nabij mogen zien. Gevolg daar
van was, dat de productie die dag hard
was achteruit gelopen. Dat was een
financiële strop van vele tienduizenden
guldens. Sindsdien huldigen de aanne
mers deze „lijfspreuk": pijpen leg-
gen-niemand zeggen!
Lassers aan het werk op de
pijpenlegger. Rechts en links van
de plaats waar zij lassen is de tien
centimeter dikke betonlaag te zien.
DEN HAAG De BOVAG gaat op
donderdag 30 juni in de Expohal in Hil
versum een protestvergadering beleggen
tegen de huidige situatie op de benzine-
markt en de tot dusverre door de olie
maatschappijen gevoerde politiek. Het
zal een besloten vergadering worden om
„een zo groot mogelijke vrije expressie"
te kunnen krijgen van de grieven die de
leden van de bond tegen de huidige situa
tie hebben.
Op de foto links het schip, dat
de pijpstukken bij de drijvende
lasfabriek brengt. Rechts: de ande
re kant van de pijpenlegger. Dui
delijk is te zien, dat de pijp daar
op de bodem wordt neergelaten.
Goedkope Morris
850 Mini
(Van onze redacteur automobilisme)
AMERSFOORT De importeur van
Morris automobielen, J. J. Molenaar's Au
tomobielbedrijf N.V. te Amersfoort, heeft
bekend gemaakt dat aan de beide uitvoe
ringen van de Morris 850 een nieuwe,
goedkopere versie zal worden toege
voegd. Naast de uitvoering van 5.950,
De goedkoopste versie Morris Mini zal
kleinere wieldoppen hebben, geen koffer-
mat bezitten en geen bumperrozetten en
dorpelbeschermers. De uitvoering van
5.570, die ook nog niet lang op de
markt is, is vrijwel identiek aan de luxe
versie, maar bezit alleen een eenvoudi
ger kachel en vaste zijruiten.
Van een onzer verslaggevers
BOSKOOP Het is dringend noodzakelijk de bevolkingsgroei in
Nederland op een zodanige manier in de kernen op te vangen,
dat zo weinig mogelijk sprake kan zijn van stagnatie en over
spoeling. Dat zegt ir. P. Kessler in het jaarverslag van het In
stituut Stad en Land. Gisteren hield dit instituut in Boskoop de
jaarvergadering. Men moet zoveel mogelijk voorkomen dat de
kleine kernen uitgroeien tot grote woongebieden waarbij de ab
solute grenslijn wordt overschreden en er struktuurproblemen
ontstaan. Als belangrijk hulpmiddel bij dit regulerend werk wijst
ir. Kessler op de bewuste vormgeving van „kritisch groen" en
de kompenserende geldstroom voor gemeenten met een te hoge
of te lage groeisnelheid.
Als voorbeeld noemt ir. Kessler
Boskoop. In deze plaats, 10.000 inwoners,
is sprake van een verzorgingsapparaat
i beperkte capaciteit en kwaliteit. Dat
ten dele te wijten aan de kwe-
kersgrond. die grondverwerving voor an
dere doeleinden duur maakt, ten dele
»k aan de doorsnijding van de Gouwe
i de oost-west verkeersroute.
In eerste instantie is hier met een op
lossing van het Gouwe-vraagstuk wel
iets te bereiken. Daarnaast vraagt echter
het verbeteren van het klimaat van de
verzorging, zowel aan de west- als aan
Duitse vakbonden bezorgd
(Van onze soc.-econ. redactie)
ROTTERDAM De hoge auto
riteit van de Europese Gemeen
schap voor Kolen en Staal
(EGKS) zal binnen afzienbare
tijd een volledig overzicht geven
van de concentraties, die zich in
de staalindustrie in West-Europa
voltrekken, en waarbij ook de
Hoogovens betrokken zijn.
Dit is gistermiddag meegedeeld op een
persconferentie in „De Doelen" na afloop
Fusie Europese
organen aanvaard
onder voorbehoud
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG Zonder enige geestdrift
is de Tweede Kamer gisteren akkoord
gegaan met het verdrag van de zes
EEG-Ianden om de samenvoeging van de
EEG-commlssie, Euratom en de Hoge Au
toriteit van de EGKS goed te keuren. Ze
nam tegelijk een motie-Schuyt (kath.v.)
aan, waarin wordt uitgesproken dat de
samenvoeging alleen dan het verwachte
resultaat zal opleveren als een politiek
krachtige Commissie met voldoende ma
te van continuïteit aan de gefuseerde
uitvoerende organen leiding kan geven.
De motie spreekt het vertrouwen uit,
dat de regering de rectificatie-oorkonde
niet zal deponeren, m.a.w. niet tot offi
ciële bekrachtiging van de samenvoeging
zal overgaan, dan nadat de grootst moge
lijke zekerheid verkregen is dat de Com
missie in haar nieuwe samenstelling vol
doende waarborgen biedt voor een even
wichtige ontwikkeling van de Europese
gemeenschappen. Alleen de WD-fractie
stemde tegen de motie. Zij achtte haar
grondwettelijk niet geheel juist, omdat
de Kamer met deze uitspraak op de stoei
van de regering gaat zitten.
Minister Luns beloofde, dat de rege
ring de deponering van de ratificatie-oor
konde zal laten afhangen van de uitslag
van de onderhandelingen over positie en
bezetting der nieuwe, samengevoegde
executieve. De regering is bereid om de
Kamer te zijner tijd in te lichten over
het ogenblik van de ratificatie. Ze zal de
uitspraak van de Kamer zeker niet
der meer naast zich neerleggen.
een vergadering van het raadgevend
comité van de EGKS. dat na 107 bijeen
komsten elders voor het eerst in Neder
land vergaderde. De kwestie van de staal-
concentraties is bij wijze van „proefbal-
aan de orde gesteld door de V/est-
duitse vakbonden, die zich met name
bezorgd maken over de nauwe samenwer
king welke tot stand is gekomen tussen
de Hoogovens en de Dortmunder Horder
Hütten Union en Hoesch AG te Dort-
Zoals bekend zijn Hoogovens en
Hoesch begin dit jaar overeengekomen
hun produktieprogramma's op elkaar af
te stemmen, als gevolg waarvan Hoogo
vens haar meerderheidsbelang in de Dort
munder Horder Hütten Union
Hoesch AG heeft overgedragen en daar
door een flink aandelenpakket in Hoesch
kreeg. De Duitse vakbonden hebben daar
over vragen aan de hoge autoriteit van
de EGKS gericht en een nauwgezet on
derzoek naar deze concentratie gevraagd
In de vergadering van het raadgevend
comité werd er op gewezen dat zich ook
elders in Europa concentraties in de
staalindustrie voordoen, in Frankrijk bij
voorbeeld. Met het oog op de sterke in
ternationale concurrentie kunnen derge
lijke concentraties noodzakelijk worden
geacht.
Het raadgevend comité heeft zich ook
uitvoerig beziggehouden met de Euro
pese kolenvoorziening en met de afzet
van kolen en staal binnen en buiten de
gemeenschappelijke markt.
In de middaguren werden de deelne
mers aan de tweedaagse bijeenkomst
gisteren door het gemeentebestuur
Rotterdam ten stadhuize ontvangen.
ACADEMISCHE EXAMENS
de oostzijde van de kern, de nodige i
Andere voorbeelden die ir. Kessler
noemt zijn Numansdorp en Moordrecht.
Beide plaatsen hebben ongeveer 5000 in
woners en in beide plaatsen is sprake
van een verlegging van de verkeersroute
uit het hart van het dorp naar buiten.
De excentrische ligging daarvan zal men
moeten opvangen door de kwalitei' van
het verzorgingsapparaat te verhogen.
In Numansdorp zal deze injektie
ten samengaan met het verbeteren
het woonklimaat. Daardoor zal er
meer stabiele verzorgingskern voor
deel van de Hoeksche Waard kunnen
ontstaan.
Buffers
In Moordrecht zal men de uitbreiding
gepaard moeten laten gaan met de inrich
ting van groene buffers tussen Groot-Rot
terdam en Gouda. Ook kan men Moor
drecht enigszins laten fungeren als reser
ve-opvang voor de groei van Gouda.
Het platteland wordt steeds minder
agrarisch ten gevolge van de sociaal-eko-
nomische verstedelijking. Steeds i
agrariërs verlaten de landbouw-sektor.
Dat zegt de heer J. G. Goris over de
ontwikkeling van de kleine gemeenten.
De verandering van de mentaliteit werkt
daar vanzelfsprekend aan mee.
Plattelandsgebieden zijn verademings-
gebieden geworden, die als compensatie
van grote betekenis zijn voor de stedelin
gen. De schoonheid van het platteland
wordt bedreigd door twee processen.
Allereerst de rationele verkaveling en
moderne bedrijfsbebouwing. De land
bouw wordt in steeds mindere mate de
„hoedster" van de rustieke schoonheid
n het landschap en de „ruimte." Dan is
de vestiging van stedelingen in kleine
gemeenten om de steden heen. Dit
betekent vaak alleen maar een stadsuit
breiding, waarbij woonwijken worden ge
haakt aan de dorpskernen van de kleine-
gemeenten.
Alblasserdam
In het jaarverslag wordt een overzicht
gegeven van de toekomstige te verwach
ten groei van Alblasserdam. In 1940 werd
deel van het centrum van deze
plaats bij een bombardement verwoest.
De herbouw, die reeds tijdens de oor
logsjaren begon, schiep, en schept nog,
ruimte op een plaats waar veel kernen
het benauwd hebben. Na de oorlog ziet
men een ongekende uitbreiding, de nij
verheid voorop. De grote woonkern Dam
groeit, maar ook Kinderdijk. Een rekrea-
tiegebied tussen deze beide kernen
scheidt en verbindt beide.
Een ongelimiteerde groei van het dorp
wordt uit sociale overwegingen verwor
pen. Ook ruimtelijk zijn er aan alle kan
ten barrières. Het molengebied van Kin
derdijk, de rivier de Noord in het wes
ten, de industriële ontwikkeling en de
rijksweg. Naar het oosten wordt een
grootscheepse uitbreiding halt geroepen
door een geprojekteerde spoorlijn, een
onmisbare verkeersader voor de toe-
Een complicatie in de vorm van een
spoorwegaftakking in westelijke richting
onder de Noord door naar de grote ran
geeremplacementen van Rijnmond, wordt
aangegrepen om de naar alie zij
den begrensde woonkern Dam een letter
lijke afronding te geven.
Ruimte
Geen schematisch ronde nederzetting
met een levenloos hart wordt weggestopt
in het midden, maar een gerichte struk-
tuur: het centrum nabij de Dam in de
Alblas, in relatie met de bedrijven ten
zuiden daarvan. Het leven stroomt er
door. Veel elementen van belang zijn tot
stand gekomen. Een raadhuis met een
groot plein, een wijk in Kinderdijk, het
gezicht op dc molens bewaard door doel
bewust gespaarde openingen. Dat is wat
het rapport ruimtelijke ordening noemt:
de grote lijnen zien èn vasthouden en
zich waar nodig tot in dc kleinste details
verdiepen.
Kamercommissie maakt
studie parlementaire
vraagpunten
DEN HAAG De Tweede Kamer
heeft gisteravond besloten uit haar mid
den gevormde commissie vor de herzie
ning van de werkwijze van het parle
ment te handhaven en te belasten met
uitgebreidere taak: het opstellen van
een lijst vraagpunten over de werking
van de parlementaire democratie in het
algemeen. De commissie zal zich nu gaan
wijden aan de bestudering van vraagstuk
ken als het kiesstelsel, de positie van de
Eerste Kamer enz..
Het door de commissie ontworpen nieu
we reglement van orde voor de Tweede
Kamer werd in de Kamervergadering
gisteravond besproken. De verschil
lende sprekers hadden over het alge
meen veel lof voor het werkstuk, maar
uiteraard ook kritiek op onderdelen. Er
zijn al verschillende amendementen inge
diend. Het debat werd vandaag voortge
zet.
Rede van Ir. W. F. Schut in Boskoop:
BOSKOOP Tijdens de jaar
vergadering van het Instituut
Stad en Landschap van Zuid Hol
land heeft ir. W. F. Schut, direc
teur van dit instituut, een cau
serie gehouden over „de toekomst
van onze dorpen".
In zijn voordracht onderstreep
te hij, dat hij hierbij een persoon
lijke visie weergaf. Hij sprak over
de dorpen van minder dan 10.000
inwoners. In ruimtelijke zin is er
HAARLEM Duiker-kikvorsman Jan Vos (28) bereidt zich voor op een
tien uur durende tocht onder water van Lobith naar Rotterdam. Hij wil dat
experiment zaterdagmorgen 9 juli vroeg beginnen.
Hij ontwierp er een ijzeren getraliede kooi voor, Aquamaster genaamd, en
daarin gezeten zal hij zich twee meter onder water door een sleepboot
laten trekken. Doel van Jan Vos: weten hoe lang een kikvorsman onder water
kan blijven, én een door hem ontworpen duikerpak testen.
Lukt het, dan wil „aquanaut" Voj zich in een bestuurbare cabine, tien meter
onder water, van Calais naar Dover v.v. laten slepen.
30 Juni stuit de eerste ronde van de
Haal een inschrijfformulier op een der
3000 Shell-verkooppunten en doe gratis mee!
aan nieuwe dorpen geen behoefte,
aldus de heer Schut.
De merkwaardige situatie doet zich
thans voor, dat het dorp aan populariteit
wint doch planologisch als lastige erfe
nis van het verleden wordt gevoeld. Dit
zowel ten opzichte van, de stad, die na
melijk interessante bewoners naar het
dorp ziet verdwijnen, als ten opzichte
van het landschap, dat als onder een
olievlek inkrimpt.
Intussen is het hoog tijd, zich reken
schap te geven van de waarde van het
dorp. De waarde van het dorp kan ver
loren gaan hij een te sterke groei; het
dorp moet dorp blijven.
Functie
Nog altijd kan men welwillende ge
luiden beluisteren over de agrarische
functie van de dorpen.In dat opzicht
wordt geen enkel dorp ook maar een
strobreed in de weg gelegd. De dorpen
zullen echter van hun agrarische functie
steeds minder kunnen leven. De moder
ne ontwikkeling van het agrarische be
drijf. de betere verbindingen met de ste
den en vooral de snelle opkomst van
andere vormen van werkgelegenheid re-
Niet inblikken
Wij moeten (weer) leren leven met
onze dorpen. En wel om de afdoende
reden, dat zij er zijn en niet opgeruimd
worden. Slechts enkele dorpen (onge
veer twintig) komen voor echte ver
stedelijking in aanmerking. Voor het
overige wijzen wij de soms gehoorde
werkwijze, die neerkomt op inblikken
af. Het gaat erom, elk dorp zijn eigen
leven te laten leiden in harmonie met
de omgeving en in overeenstemming
met de moderne tijd.
Voorzieningen
Het is uitgesloten, zo gaat de heer
Schut verder, dat de dorpen die voor
zieningen krijgen welke de steden heb
ben. Dit is technisch en financieel on
mogelijk. In sociaal culturele zin spre
ken wij de eisen van de dorpen tegen.
Met de dingen die in de dorpen van ouds
gegroeid zijn moet men genoegen nemen,
aldus de heer Schut.
Hierna gaf de voorzitter ieder in de
zaal de gelegenheid <op de voordracht
an de heer Schut in te gaan.
Vanuit het geselschap werd vooral de
>ms ironische toon over dc dorpen door
de heer Schut gebezigd gehekeld. Vooral
had men veel bezwaren tegen de minder
toebedachte voorzieningen voor de dor
pen. Waarom zouden de dorpen niet de
zelfde voorzieningen kunnen krijgen of
mogen hebben als de steden. De t(jd staat
niet stil en In de dorpen bruist het leven
evengoed als in de steden. Ook in deze
moderne tijd moeten de dorpen leefbaar
zijn voor de dorpelingen.
Een 29-tal Tsjechische deskundigen
uit de bouwwereld zijn gistermiddag in
Nederland aangekomen voor een studie
bezoek. Zei de leider van de groep Wladi-
imir Matejka: ,Wij willen in Nederland
'iets leren jmtrent de bouwmethoden, het
gebruik van mechanische hulpmiddelen
en de automatisering in de bouw" De
i groep za! o.m. een bezoek brengen aan
1 Rotterdam.
