caballero
Groots concert van
von
Karaj
an
mooier
Verschil van mening in V.S.
over Franse stap uit ÏNAVO
Inzet van Holland Festival 1966
In stampvolle
Doelenzaal
Toekomstplannen van
Herbert von Karajan
Proef in Sneek
werd opvallend succes
anders
dan
andere
Pentagon contra State Department
Colportage om woonruimte
Kleurenfoto's
nu
dan ooit
IVlEUVE LEIDSE COURANT
7
DONDERDAG 16 JUNI 1966
Wat een onvergetelijke inzet heeft het Holland Festival in Rotter
dam gekregen. Daar, in de stampvolle Doelenzaal speelde het
Berlijns Philharmonisch Orkest onder Herbert von Karajan en
Jlat is een grandioos concert geworden. Dit magnifieke orkest
klonk werkelijk onvoorstelbaar mooi in deze akoestiek, de strijkers-
;roep had een glanzende buigzaamheid, het koper, dat vaak te
iard kan zijn, straalde als goud, de houtblazers kregen de wonder-
>aarlijkste schakeringen en zelfs het slagwerk klonk zingend.
Maak uw keuze uit de vele
modellen en kleuren.
Prijzen v.a.5.95 tot 12.50
Kernraketten in
Oost-Duitsland?
W De Sow jetunie is van plan
haar twintig divisies in
t-Duitsland er vijf terug te trek-
zo meent het Westduitse blad Die
te weten. Moskou zou dit besluit
t om strategische, maar om financie-
|t redenen hebben genomen. Ter com-
asatie zouden er raketeenheden naar
t-Duitsland komen. Deze raketten
j)uden kunnen worden voorzien van
mladingen. Daarmee zou een her-
Jaldelijk door Ulbricht geuite wens
[jn vervuld.
Yoghurt slecht
voor tanden?
SECHT Aan de rijksuniversi-
pt te Utrecht is gisteren de heer J. M.
lek uit Vught gepromoveerd tot doc-
jr in de geneeskunde op het
ïoefschrift Yoghurt en tandcaries.
De heer Fick komt in zijn
loefschrift tot de conclusie dat veel-
ïldig gebruik van yoghurt mogelijk
pdbederf zou kunnen veroorzaken,
jj een groep van dertig kinderen
feft de promovendus het effect van
t achterblijven van yoghurtresten
studeerd. Eten van yoghurt zou een
gunstig effect kunnen hebben op
tidglazuren. Een voedingsexpert kan
hter eerst een definitief antwoord ge
il op de conclusies van het
oefschrift.
En Herbert von Karajan. deze groot
meester, vatte dit alles samen tot een
klankgeheel van de schoonste sonori
teit, van de ongelooflijkste nuancerijk
dom, een klankgeheel, dat hij kon
plooien naar zijn believen.
Hij zei zelf eens van de Berlijners,
dat hij dit orkest beschouwde als het
„verlengstuk van zijn arm", zo hand
zaam was het. En inderdaad men
kon zijn oren niet geloven b\j deze
virtuoze orkesttechniek, bij deze fluis
teringen, bij deze krachtsontladingen,
by deze volmaakte schoonheid van
klank.
Zo'n Divertimento in Bes (KV 287),
van Mozart klonk ragfijn, soms met
even een feller tintje van de hoorns,
maar de sierlijkheid, de badinerie kon
ook doorbroken worden door een ope-
ra-achtige dramatiek. Hoe von Kara
jan deze contrasten effectief wist te
maken. En de tempi waren voorbeel
dig in hun klassiciteit, in hun even
wicht van rust en voortgaande bewe
ging.
Wie benieuwd mocht zijn geweest
naar de verhouding tussen Von Kara
jan en Berlioz' Symphonie Fantasti-
que, die kon bij de inzet van het
eerste deel al de balans opmaken. Von
Karajan zou de diepe ernst van de
Duitse Romantiek, die in deze hoogst
merkwaardige en geniale muziek ligt,
ten volle onderstrepen. Terecht. Want
Berlioz betekent in de Franse muziek
een uitzondering. De latijnse geest van
evenwicht, van spiritualiteit was deze
exuberante mens, die buiten elke maat
viel, vreemd, en niet voor niets heeft
Berlioz juist in de Duitse landen de
grootste invloed uitgeoefend. Hij heeft
in feite het gezicht van de Duits-ro-
tnantische orkestratie bepaald. Zo gaf
Von Karajan dan de volle maat aan
het spookachtige, het griezelige in het
verhaal van de kunstenaar, die zoals
Berlioz zelf aan zijn muziek heeft mee
gegeven, gruwelijke visioenen beleeft
Zelfs in de meeslepende, tedere wals
dook dit spookachtige op, en in de mij
meringen van de „Scènes aux champs"
heerste een „ondergrondse" spanning
in de meesterlijk geschilderde lande
lijke rust Natuurlijk leidde von Kara
jan deze griezelige spanning tot een
enorme climax, eerst in de „Mars naar
het schavot" (dat hij in strak gaand
tempo nam!) en daarna in de
Heksensabbath.
Wij moeten eerlijk bekennen, voor
het eerst bij de inzet van het Dies
Irae-thema niet in de lach geschoten
te zijn. Von Karajan maakte zelfs deze
angstdroom, deze nachtmerrie waar,
griezelig waar.
Minutenlang applaus na de laatste
noot!
DRS. H. E. KOKEE-VAN DE BERGE
Rusk wil praten
met Yietcong
LONDEN De Britse premier
Wilson heeft gisteren op een vergade
ring van de labourfractie gezegd, dat
de deelneming van de Vietcong aan
een eventueel vredesconferentie nu
geen struikelblok meer is.
Dean Rusk, de Amerikaanse mi
nister van buitenlandse zaken, had
hem enkele dagen gelden verzekerd,
dat hij naar Genève zou gaan zodra
iemand hem daar zou willen ontmoe
ten. Wilson zei ook dat Engeland Ame
rika niet zou steunen als het zou beslui
ten grote bevolkingscentra in Noord-
Vietnam te bombarderen.
SAIGON Zuidvietnamese parachu
tisten hielpen vandaag de politie in de
noordelijke stad Hue tegen boeddhisti
sche betoger. Huisaltaren die als pro
test tegen de regering overal op straat
waren gezet, werden door de militai
ren weggehaald.
(Van onze kunstredactie)
AMSTERDAM Na een ware belege
ring door fotografen vertelde dirigent
Herbert von Karajan woensdagmiddag
tijdens de zeer druk bezochte persconfe
rentie in het Concertgebouw één
ïr over zijn toekomst plannen.
Na zijn vertrek uit Wenen kreeg de
dirigent talrijke aanbiedingen, o.a.
aanlokkelijke uit Genève. Hier
echter nogal wat moeilijkheden wat
betreft ombouwen van toneel
ïad wille
Salzburg realise-
De eerste van een serie manifestaties
deze festival-stad zal volgend jaar tus-
n 19 en 27 maart worden gegeven on
der de naam „Osterfestspiele Salzburg".
Tijdens deze periode zullen composities
Wagner. Bach, Beethoven en Bruck-
dezelfde symfonie die vanavond
het Concertgebouw zal worden
gespeeld, nl. de achtste) worden uitge-
De leiding van dit project in de
loop van de komende jaren zal een ge
heel nieuwe enscenering van Wagner's
.Ring" worden gebracht berust natuur
lijk bij von Karajan. In tegenstelling tot
Wenen moet de zaak zich zelf kunnen
bedruipen, aangezien er geen subsidie
It verleend. In dit verband zullen er
nieuwe grammofoonopnamen het
meespelende orkest is de Berliner Phil-
har moniker worden gemaakt door
D.G.G.
Perfectie
verschijnsel! streven naar de uiterst
mogelijke perfectie. Hij meende zelf uit
gesproken te zijn op het gebied van
pertoire-theaters". Hij meende dat in
ze instellingen, zoals b.v. de opera
Parijs, in de naaste toekomst belangrijke
wijzigingen zouden worden doorgevoerd.
Een en ander houdt natuurlijk verband
met de enorme ontwikkelingen od het
terrein van de communicatiemiddelen,
waardoor grote massa's binnen luttele
seconden op de hoogte van het aller
nieuwste kunnen worden gebracht. Te
veel dingen worden volgens de dirigent
nog te weinig uitgeprobeerd.
Tekenend voor de nieuwe werkwijze
is, dat nu reeds een begin is gemaakt
met het instuderen van Mozart's Don
Giovanni, die in 1968 zal worden opge
voerd. Voor elke opera zal getracht wor
den een dubbele bezetting van solisten te
Bijzondere lof had de dirigent voor
Amsterdam, waar hij gaarne naar toe
kwam, vanwege de mogelijkheid om tot
een maximum prestatie te komen. De
grote zaal van het Gebouw acht hij toch
immers één van de allerbeste ter wereld.
Langademige muziek als een Bruck-
ner-symfonie is hier écht fascinerend te
brengen. In dit verband maakte hij de
opmerking, dat men van muziek net zo
Toneelspeler en TV-acteur Henk van Ulsen
Vraag uw winkelier naar het handige Caballero-etul i f 0,45
(Van een correspondent)
"T^R heerst een ernstig meningsverschil tussen
de Amerikaanse ministeries van defensie en
van buitenlandse zaken over het Franse besluit
zich terug te trekken uit de militaire samenwer
king in de Navo. Bij defsie reageert men, zoals
dat meer is voorgekomen, gematigder en zoekt
men naar middelen de gebeurtenissen in con
structieve banen te leiden. Buitenlandse zaken
daarentegen maakt sterk de indruk ten prooi ge
vallen te z(jn aan gevoelens van teleurstelling en
verbittering, die een positief denken in de weg
staan.
ervaren beleidsfunctionarissen
inzake Europese kwesties van het State
Department zijn lieden, die lange tijd
geestdriftige pleitbezorgers geweest
moet kunnen genieten als van een v<
treffelijke maaltijd.
De dirigent is zeer gesteld op het
80-jarige orkest. Over aanpassing gespro
ken: nieuwe leden zijn na een jaar
volledig gewend! Onder directie van
bekende Franse regisseur Henri-Georges
Clouzot zijn door het orkest onder vor
Karajan onlangs vier instructieve mu
ziekfilms gemaakt, speciaal voor televi-
uitzendingen. Naast fragmenten uit
te werken zijn hierin algemene on
werpen als melodie, ritme en harm
behandeld, en wel zodanig, dat ook
niet ingewijde het volkomen kan begrij
pen.
Wat betreft de nieuwe zaal in Rotter
dam wenste hij pas na het concert een
uitspraak te doen. Hij zei daarbij wel
'ag om de arm te zullen houden,
want alle kwaliteiten zijn natuurlijk niet
in één keer te bepalen. In de Berlijnse
Philharmonie worden ook nog steeds wij
zigingen aangebracht en de Royal Festi
val Hall In Londen die men in het
begin niet onverdeeld gunstig heeft be
oordeeld werd op den duur volkomen
J gga uitstekend
zijn voor een nauwere Europese een
heid, die alle bewegingen naar inte
gratie krachtig gesteund hebben, wel
ke er maar geweest zijn op economisch,
politiek of militair gebied. Hiertoe be
hoort George Ball, de onderminister
van buitenlandse zaken, die in sep
tember zijn functie verlaat, Schaetzel,
waarnemend onderminister voor Euro
pese zaken en Henry Owen, directeur
van het politieke planbureau. Ze zijn
ten sterkste geprikkeld door hetgeen
ze de reactionaire politiek van presi
dent De Gaulle noemen, die de bewe
ging naar Europese eenwording vele
jaren terugdraait.
In deze opvattingen worden ze krach
tig gesteund door de Amerikaanse ambas
sadeur in Parijs, de kundige carrière-di
plomaat Charles Bohlen, wiens diploma
tieke objectiviteit evenwel de erkend-pro-
vocerende en dikwijls nauw-verholen an
ti-Amerikaanse politiek van de Franse
generaal niet overleefd schijnt te heb
ben. Het zijn deze Amerikaanse ad
viseurs, die president Johnson de raad
gegeven hebben inzake de NAVO
harde lijn aan te houden jegens generaal
NOODZAAK
De Amerikaanse president heeft geheel
f,
i*.
S-Jyt/t. dV „I/W
-V-jy «Wiyr
- ff***.
-
U ziet, wij zijn GELUKKIG getrouwd.
Wij zouden graag willen
Ja. hier staat 'n huis.
waar jullie kunnen inwc
tornt u maandag maar", had
hevrouw J. de VriesTroelstra-
Ie 6 in Sneek, gezegd. En daar
*aren zij dan, de dames van het
Sunil team, om te laten zien hoe
Walend wit Sunil wast. De be
wijzen kwamen snel... uit de was
machine van mevrouw De Vries,
uit het sop van Sunil: witter
katoen, linnen, nylon. Alles was zo
opvallend veel witter dat mevrouw
De Vries op slag beloofde een
trouwe Sunilgebruikster te worden.
Probeert u het ook maar eens!
Lezer (terecht): Is 't niet verschrikkelijk
(Van een onzer redacteuren)
DEN HAAG Enige dagen geleden, zo schrijft ons
een lezer uit de Haagse Cypresstraat, vond ik in mijn
brievenbus bijgaande folder. Vandaag kwamen twee
keurige jongelui mij persoonlijk om antwoord vragen.
Helaas ben ik niet in staat deze jonge mensen te
helpen, maar ik ben begaan met hun lot.
Ik vind het een zeer droeve zaak, zo vervolgt hij,
dat jonge mensen die reeds 125 adressen hebben af
gelopen overal nul op het rekest krijgen. Het is een
schande dat in een ongeluksstad als Den Haag wel
een congresgebouw, wel miljoenen in andere open
bare gebouwen worden gestoken, terwijl er als gevolg
van te uieinig woningen nog altijd de grootste nood
heerst.
Tot zover enkele citaten uit de brief van deze te
recht bewogen Hagenaar. We hebben zelf inmiddels
ook contact opgenomen met Henk Zoutendijk, die
vertelde zeshonderd van deze folders te hebben laten
drukken, waarmee hij nu reeds en dat zonder
resultaat! ruim twee maanden werkt.
Och nee, zei Henk, de methode die ik gebruik is
niet nieuw. Misschien wel de manier van presen
tatie. In elk geval ontmoet ik veel sympathie bij mijn
noodgedwongen colportage-arbeid. De mensen vin
den het erg, wensen je veel succes en zo.
Mijn campagne is echt, wat je noemt, gericht. Ik
werk bij voorkeur in Haagse wijken, waar vooroor
logse herenhuizen staan. Ook in Voorburg en Rijs
wijk heb ik heel wat stappen liggen.
Ik bekijk of er een of meerdere naambordjes de
voordeur sieren. In het eerste geval noteer ik naam
en adres, schrijf dit volledig op de envelop die ik
vervolgens dichtplak. Anders deponeren de mensen
het verzoek van mijn vrouw en mij misschien onge
zien in de prullemand. Twee dagen later kom ik om
antwoord.
Wat mijn kansen zijn? Och, ik heb misschien weer
een kansje. Zaterdag hoor ik er meer over.
andere adviezen gekregen van het Penta
gon. Minister McNamara en diens voor
naamste (niet militaire) assistenten
beschouwen de NAVO als een uitsluitend
practische. militaire instelling en ze be
moeien zich niet met de politieke eenwor
dingsplannen. Evenals generaal De Gaul
le, ofschoon niet steeds om dezelfde rede
zien ze geen voortdurende noodzaak
een geïntegreerde militaire struc
tuur in de NAVO. Ze neigen naar de
gedachte, dat dit de defensie slechts zou
kunnen compliceren. In geval van een
grote Sowjet-aanval op West-Europa,
zelfs al zou die zich aanvankelijk tot
conventionele wapens beperken, zou bet
westen .met kernwapens moe'en reage
ren. In dat geval zou de aard van de
NAVO-structuur, geïntegreerd of niet,
van geen betekenis zijn. Immers, de nu
cleaire defensie van West-Europa is
hoe men de zaak ook voor de Europese
landen verpakken wil een uitsluitend
Amerikaanse verantwoordelijkheid en al
leen Amerika is hiertoe werkelijk in
staat.
GATEN IN DEFENSIE
De troepenmacht, die de Verenigde Sta
ten In Europa handhaven, heeft tot doel
aanvallen op kleine schaal en met be
perkte doeleinden af te schrikken en zo
nodig te weerstaan. De integratie van de
NAVO-strijdmacht wordt voor dit doei
niet nodig geacht. Het enig noodzake
lijke is ervoor te waken, dat er geen
zichtbare gaten in de defensie ontstaan
door het uitvallen va
Labourfractie staat
achter Wilson
LONDEN De labour fractie van
het Britse Lagerhuis heeft gisteren
Wilsons politiek voor de gebieden ten
oosten van Suez goedgekeurd. Op een
bijeenkomst van de fractie werd met
225 tegen 54 stemmen het voorstel ver
worpen dat Engeland zich tegen 1970
zou terugtrekken uit Maleisië, Singapo
re en de Perzische Golf.
Wilson zei voor de bijeenkomst dat
de wereld te klein is om haar over te
laten aan de Amerikanen en de Chine
zen, die dan oog in oog tegenover el
kaar zouden komen te staan. Een beter
recept voor een kernslachting kon hij
zich niet indenken.
i de lid-sta-
Daarom blijft het Pentagon niet alleen
rustig na generaal De Gaulles beslui
zich uit de geïntegreerde militaire struc
tuur van het westers bondgenootschap
terug te trekken, maar is het zelfs ge
neigd dit te verwelkomen als een noodza
kelijke stimulans de organisatie eens te
stroomlijnen. Het Amerikaanse ministe
rie van defensie zou deze stroomlijning
zelfs verder willen laten gaan dan
zoals ze toegeven in politiek opzicht
mogelijk is, met name door cviele contro
le over de dagelijkse operaties van de
NAVO mogelijk te maken. Wanneer er
een Europeaan gevonden zou kunnen
worden, die over de noodzakelijke kunde
en vaardigheden zou beschikken, dan
zou het Pentag<~- de Navo eaarne ge
plaatst willen zien onder de verant
woordelijkheid van een eigen burger-mi-
nister van defensie, zoals de krijgsmacht
in de meeste landen onder burger-i
nisters ressorteert.
AGFACOLOR
SPECIAL
Relletjes
Als Nederlander heb ik me
geschaamd toen ik moest zien wat
allemaal in de hoofdstad is gebeurd.
Wat een zelfbeheersing heeft de indi
viduele politieman in de hoofdstad
aan den dag moeten leggen om mis
schien wel vaak tegen eigen overtui
ging in de tolerante superieuren te
volgen. Want daar leek het toch voor
namelijk te mankeren aan juist in
zicht inzake het te voeren beleid. Als
men gepeupel anderhalf uur lang kan
laten brandschatten en vernielen IS
men er niet met af door te zeggen
S» i ?r geen Politiemensen waren".
Nederland is groter dan Amsterdam...
Over het algemeen dom gepeupel valt
heel goed te vergelijken met kleine
Kinderen die eigenlijk niet precies we
ten wat ze doen. Zet een peuter in
een kamer op de grond met tien vol
le, geopende jampotten en u weet
vast wat er gaat gebeuren. Geef ge
peupel duidelijk de indruk „dat er
een heleboel mee door kan" ook dan
behoeft men geen profeet te zijn om
Relletjes (2)
Een van de diepere oorzaken van
„Amsterdam" is, dat in hachelijk snel
tempo steeds grotere aantallen
mensen hun besef voor normen verlie
zen. Zij weten dat geen enkel spel
behoorlijk te spelen is door lieden die
zich niet aan de spelregels willen hou
den. Maar als hel om eigen belangen
gaat. lappen ze de spelregels prompt
aan hun laars.
Als ze nog tot nuchter denken in
staat waren, zouden zij het onjuiste
en gevaarlijke van een dergelijke hou
ding nog wel inzien. Echter vele van
deze heetgebakerde mensen, die op de
barricaden schreeuwen dat ze
menswaardig wensen te worden be
handeld (wat een kostbaar recht is)
laten zich door duistere machten ach
ter de schermen degraderen tot het
geen ze nu net niet willen zijn: massa
mens en kuddedier. In plaats van
nuchter zelf-denkend te zijn, laten zij
zich het bloed voor de ogen toveren
en verlagen zij zich tot agressieple
gers.
Aan de andere kant is bij sommige
leidinggevende figuren in het openba
re leven gebrek aan ruggegraat te
constateren. Van hun slapte zullen lie
den die het onbehagen van de massa
eenmaal aan het borrelen hebben ge-
posten in onze samenleving dient de
overheid onverwijld diegenen te
plaatsen die werkelijk leiders zijn.
Sterke mannen dus, die het vermo
gen bezitten, hun persoonlijkheid als
een krachtig fluïdum te doen uitstra
len. Hun psychologisch inzicht, vakbe
kwaam. doortastend optreden en
geestelijk overwicht zullen er dan toe
leiden dat de meerderheid van onze
samenleving herademend constateert
dat er weer gezagafdwingend gezag is
en dat kwaadwilligen, desnoods hard
handig. beseffen dat het gros van ons
volk niet nog eens via straatterreur
en erger onder de dictatuur van de
horde wenst te komen.
Rotterdam R. A. G. van der Wijck
Homofilie
Met belangstelling las ik de verslag
geving over een conferentie inzake
het probleem der homosexualiteit
Echter - wat bij mensen onmogelijk
.ijkt. God zou niet een God van liefde
zijn als Zijn zorg zich niet ook over
deze mens uitstrekte. Zij moeten be
vrijd worden van eenzijdige macht
die hen kan binden. Als ook zij ge
doopt mogen zijn in de Heilige Geest
ontvangen ze de basis in hun leven.
Geen concessies doen in moreel op
zicht. maar doen wat de bijbel zegt,
betekent die basis. God is gisteren en
J. Keizac
