TV
RIANT
RADIO
Commentaar
Omroepen dragen Tsjechow
aan in te hoog tempo
RITMEESTER
Wordt het tv-toneel eenzijdig?
Spion aan de muur
Sergeant door krachtige
stroom meegesleurd
DRAKACEL
B
en
DONDERDAG 16 JtTXt 1966
Tegenvaller
De verklaring van burgemeester
7an Hall voor radio en televisie heeft
\tellig gisteravond de meeste aandacht
\etrok>ken. De heer Van Hall zag er
lermoeid en gespannen uit maar hij
lam. toch rustig de tijd om precies de
lang van zaken in zijn stad toe te
\chten (zie eiders in dit nummer).
Intussen hadden we via Nederland
kennis gemaakt met de nieuwe
ICRV-serie ,J)e Humboldtschool".
en kennismaking die een beetje te-
Ienviel. Een typisch Duits verhaal
aet heldendom en discipline en een
eveel aan sentiment, waardoor het
Memaal wat zoetelijk aandeed. Maar
Oisschien zijn de volgende afleve-
ingen wat steviger van gehalte.
Perry Mason zagen we voor het
aatst in een volkomen geijkte mis-
laadgeschiedenis: hij blijft de grote
nan die zelf overal van wordt ver
lacht en in de rechtszaal iedereen
lerslaat met een geweldige en listige
yplossing van de zaak. waarna de
tchte schuldige prompt bekent.
Heel pittig was bij de VARA in de
htbriek Koning Klant de informatie
tver prijsverschillen in zelfbedienings-
vinkels- Dat is goede voorlichting
loor de consument en die zou niet
lebben misstaan in de helaas ver
open vrouAsenprogramma's.
Urlt bood Bartiméus
21.000 aan
URK Tijdens een concert in de Pe-
rakerk van Urk door het koor van het
blindeninstituut Bartiméus te Zeist heeft
(Jrk een bedrag van 21.000 aan Bar-
améus aangeboden.
Dit jubileumgeschenk is een aanvul
ing op het verleden jaar bij het vijftig
arig bestaan van Bartiméus bijeenge-
irachte miljoen.
Het geld wordt bestemd voor de ni_...
bouwen inrichting voor dubbel gehan-
licapte blinden te Doorn.
Dit miljoen is inmiddels aangegroeid
»t een miljoen en honderdduizend
julden.
De bouwplannen voor Doorn zijn
grotendeels gereed en opgezonden naar
iet ministerie van Sociale Zaken ter
goedkeuring.
HILVERSUM Tsjechow,
Tsjechow en geen einde, schijnt
op het ogenblik de leus te zijn bij
Twee grote stukken
in één week
meeuw" (ook bij ons op het scherm ge
weest) uitgefloten wegens de ongewone -
toneelvorm, maar in het Moskouse Kunst-
theater dat zijn naam groot maakte,
dp omrnpnpn "FTpf liikt in dp laat- /\t j- kwam het later toch tot zijn recht. Grote
ae omroepen, riet iijKt in ae iaat (yan onze radi0- en tv-redactie) bijval ondervonden de opvoeringen van
ste tijd wel, of er geen andere ..Oom Wanja" (ook al uitgezonden) in
toneelschrijver meer bestaat.
Avondvullende spelen en kleinere
of grotere eenakters wisselen el
kaar in te hoog tempo af.
En nu krijgen we twee grote
stukken in één week. Men versta
ons goed: wij willen niets afdoen
aan de grootheid van het werk
van deze opmerkelijke Russische
schrijver, dat door de jaren heen
repertoire houdt, maar ook van
het goede kan men teveel krij
gen.
Wij achten het eenvoudig een gebrek
aan coördinatie, dat we in de laatste tijd
zoveel Tsjechow op het scherm krijgen
en zeker, dat vanavond de KRO het spel
„Plicht is plicht" (in Duitse versie) ver
toont, en de NCRV dinsdagavond a.s. al
komt met een van Tsjechows meesterwer
ken „De dri.e zusters", in Russische op
voering.
Men zou het zelfs een onbeleefdheid
jegens de auteur kunnen noemen, dat
men de kijkers hiermee de kans geeft,
overvoerd te worden met zijn kunst en
daardoor de zuivere belangstelling en
juiste waardering ervoor te verliezen. Zo
gauw de opmerking „O, alwéér Tsje
chow" klinkt, is die mogelijkheid er.
Een arts schrijft
Anton Tsjechow leefde van 1860 tot
1904 in het late Tsaren-Rusland. Hij was
de zoon van een eenvoudige kruidenier,
die zijn kinderen een streng-godsdiensti-
ge opvoeding gaf. Zozeer, dat Anton eer
afkeer kreeg van dwang en een haat
tegen onderdanigheid.
Vader Tsjechow was arm, maar liet
toch zijn begaafde zoon studeren. Zo
werd Anton in 1880 in Moskou ingeschre-
als medisch student. Hij kreeg zijn
zijn ouders hadden ondersteuning nodig
SPRINGT ER VÈR BOVEN UIT!
Niet voorniets
de meest verkochte sigaar
in zijn klasse...
geurig
licht
vól aroma
Riant:
de sigaar voor kenners
daarom ging hij voor humoristische
bladen korte verhalen schrijven. In 1886
werden deze voor het eerst gebundeld
uitgegeven. Tsjechow had de gave snel
te kunnen schrijven. Hij bestudeerde on
gemerkt de mensen in zijn omgeving er
zat boordevol ideeën om zijn karakteruit
beeldingen gestalte te geven.
Zo kon er een jaar later alweer eer
bundel verhalen van zijn hand verschij
nen onder de titel „In de schermering"
en in 1890 volgde de verzameling „Kleur -
Het merkwaardige is, dat, hoewel hij
schreef voor humoristische bladen, de
verhalen in feite somber zijn. Naarmate
hij meer schreef nam die somberheid
toe. Men denkt om de situatieschildering
en de aparte persoonlijkheden die Tsje
chow ten tonele voert eerst te moeten
lachen, maar er blijft tenslotte een sfeer
van zwaarmoedigheid en tragiek
De schrijver is niet werkelijk vrolijk
geweest: zijn geestigheid gaf zijn werk
deze heel speciale kleur.
Levenstragiek
Wij moeten de geschiedenis van Tsje
chow kennen om dit te begrijpen. In zijn
korte, maar ook in zijn langere verhalen
(waarnaar de avondvullende toneelstuk
ken zijn geschreven) komen altijd perso
nen voor, die geen bevrediging vind
hun leven, die zoeken naar meer, naai
een belangrijker positie of zomaar bevre
diging van hun ij delheid.
Het lijkt, alsof Tsjechow zijn lezers
aldoor wil herinneren aan de tekst uit
Prediker: „Het is al ijdelheid". Dit heeft
zijn oorzaak gehad in het dwangbuis van_
zijn jeugd, maar ook in zijn medische"
kennis:
Tsjechow was tuberculeus en wist van
zichzelf dat hij geen gezin zou kunnen
stichten en niet lang zou leven.
Daarom stilde hij zijn levenshonger
met het snelle schrijven: honderden ver
halen publiceerde hij. Voor hem bleef
een schrijnende teleurstelling in het le
ven: gebrek aan gezondheid en kracht.
Hij zag er al vroeg vrij oud uit met
veel donker haar boven een hoog voor
hoofd, een kleine snor en puntbaard.
Voor zijn zwakke ogen droeg hij
lorgnet.
Zijn studie en zijn kunst brachten hem
__i andere kringen: hij leerde verkeren
onder de Russische bourgeoisie die zich
verveelde en onder kwasi-intellectuelen
meenden met geld ook verstand te
kunnen kopen.
Eigentijds
U
eigentijdse kunst kunnen voortbrengen.
Hij was thuis onder armen en rijken...
scherpe tegenstellingen in het Rusland
omtrent de eeuwwisseling. Hij was geen
revolutionair, maar gaf ook de nederigen
hun recht.
Tegen het einde van zijn leven ontston
den zijn belangrijkste verhalen en to
neelstukken. Een roman schreef hij nim
mer, hij bleef de man van de korte, rake
tekening, bijna de schets. En daarin de
felle, onbarmhartige karakterontleding.
Zijn toneelwerk onderscheidt zich door
een zekere mate van lyriek, waardoor
hij de handeling ondergeschikt maakt
aan de stemming. In 1896 werd „De
tuin" tot zijn meesterwerken behoort.
Intussen was Tsjechow om gezond
heidsredenen in het gunstiger klimaat
van Jalta op de Krim gaan wonen. In
het voorjaar 1904 trachtte hij verlichting
zijn ziekte te vinden in de Duitse
Herinnering
Hoewel Tsjechow's werk nooit in het
vergeetboek is gertakt en zijn stukken
altijd repertoire hielden,
jaren nieuwe 1
door
John ie Carré
0 VictorGol I a nie z,;
w
de laatste
veel sterkere publikatie
zijn oeuvre gegeven. Nieuwe vtrta-
lingen van zijn verhalen gingen samen
met tal van opvoeringen van zijn to
neelspelen in binnen- en buitenland. Ook
Rusland eert
nog altijd.
En de televisie heeft van dit alles gre
tig gebruik gemaakt. Eenakters naar
Tsjechow's korte verhalen verschijnen
vele landen op de buis: ze zijn ar>
exportartikel geworden
En juist daarom -
zijn, wanneer wij
goed
jammer
ervoerd werden met
het" belangrijke 'van Tsjechow's kunst.
Daarom ook zouden wij liever specimina
van zijn stukken zien in Nederlandse
opvoering (speelden Ellen Vogel, Ank
van der Moer en Mimi Boesnach met
voortreffelijk „De drie zusters"?), dar
vertoning op het scherm van buiten
landse produkties, al zijn die op zichzelf
nog zo uitstekend van kwaliteitZe ma
ken, met de beeldstorende ondertiteling
toch altijd de indruk van een film, ter
wijl er door die ondertiteling zoveel van
de tekst verloren gaat.
Bovendien werkt een te frequente her
innering aan een vervlogen tijd gemak
kelijk irriterend. Het ïou fijner zijn ge
weest wanneer er nog wat „Tsjechow
was bewaard voor latere uitzendingen,
dat zou de juiste waardering ten goede
komen.
Plicht is plicht
Nog even iets over het stuk „Plicht is
plicht" dat de KRO vanavond uitzendt
op Ned. 1. Hier gaat het over een overij
verige ambtenaar Koesmin, die het nooit
verder heeft gebracht dan plaatsvervan:
gend rechter in een provincieplaats. Hij
is zo bezeten van het geloof in zijn eigen
onontdekte kwaliteiten, dat hij zijn ge
zinsleven verwaarloost. Als er dan onder
vreemde omstandigheden een grootgrond
bezitter verdwijnt en Koesmin de zaak
in handen krijgt, loopt hij veel te hard
van stapel om nu eens te laten zien wat
hij waard is: hij denkt meteen aan een
moord en ziet in iedereen verdachten.
De humoristische noot ontbreekt na
tuurlijk niet: een Zweedse lucifer en een
typisch vrouwelijk voorwerp spelen een
rol als bewijsstukken, terwijl Koesmin
verzeild raakt in allerlei précaire lief
desgeschiedenissen. Als tenslotte zijn
chef ingrijpt en Koesmin met een blauw
oog uit de zaak tevoorschijn komt,
maakt zijn slimme, door hem half verge
ten vrouw de rest discreet in orde.
Ook hier overheerst tenslotte de tra
giek de komedie.
Er bestaat nog een kleine mogelijkheid
dat de uitzending van dit spel wordt
uitgesteld: mocht het Tweede-Kamerde
bat te laat uitlopen dan geeft de KRO
zijn tv-zendtijd daarvoor.
IN DE GROENE DOOS
Vele verdrinkingen
ROTTERDAM Gisteren zijn drie
personen tijdens het zwemmen ver
dronken. De 21-jarige dienstplichtige
sergeant W. J. M. Vervloet, die met
vrienden in de Merwede bij Gorin-
chem was gaan zwemmen, werd door
de sterke stroom meegesleurd. Zijn ka
meraden slaagden er niet in de militair
te redden. Het stoffelijke overschot is
nog niet gevonden.
Op de splitsing Amsterdam-Rijnka-
naal/Merwedekanaal verdronk de
18-jarige loodgieter L. J. Roelof uit
Utrecht. Hij was de zwemkunst niet
goed meester, maar wilde toch probe-
T v-dienst uit een
nieuwe Herv. kerk
(Van onze radio- en tv-redactie)
BUÖSUM Het IKOR zal in de
middag van zondag 26 juni a.s. tussen
5 en 6 uur een middagdienst uitzenden,
welke dan wordt gehouden in het mo
derne kerkcentrum dat pas is verrezen
in Amsterdam-nieuw-Zuid.
Dat is de Thomaskerk, die op 20 mei
door architect K. Sijmoons werd over
gedragen aan de Hervormde Gemeente
en de zondag daarop in gebruik geno-
De wijkpredikant ds. F. Oberman
gaat in deze dienst voor, organist is de
heer Rudolf Jansen.
ren naar de overkant te zwemmen.
Toen hij zeven meter van de kant was,
riep hij opeens om hulp. Een voorbij
ganger probeerde de jongeman te red
den, maar hij moest hem loslaten. De
rijkspolitie te water heeft het lichaam
later opgedregd.
In de Lek bij Streefkerk is de 11-ja-
rige Cor Verhoeff in het water verdwe
nen en naar men aanneemt verdron
ken. De jongen was met een paar
vriendjes langs de Lek aan het spelen.
Toen een bal in het water terecht
kwam en afdreef, ging Cor er achter
aan. Op een tiental meters uit de kant
riep hij om hulp en verdween onder
water.
Gisteren heeft de politie de lichamen
van twee jongens die respectievelijk
zondag en dinsdag waren verdronken,
geborgen. Het stoffelijke overschot
van F. L. Sloot (9) uit Jutphaas werd
uit de Lek opgedregd en het lichaam
van de K. J. Seeger (14) uit het zwem
bad van Wijk bij Duurstede.
Tsjoe naar Roemenië
PEKING Premier Tsjoe en-Lai van
communistisch China is uit Peking ver
trokken voor een officieel bezoek aan
Roemenië. Dit bezoek is dit jaar zeker
wel twee keer uitgesteld. Van officiële
zijde is niet meegedeeld wanneer Tsjoe
vertrokken is en hoe hij reist. Zijn ver
trek zou betekenen dat de voornaamste
beslissingen in verband met de zuivering
van de Chinese communistische partij al
genomen zijn.
Een scène uit de Duitse opvoering van
,fUcht is plicht" van Tsjechow, dat
anderhalf jaar geleden in Russische
versie en onder de titel „De Zweedse
lucifer" ook werd uitgezonden.
VANAVOND TE ZIEN
Wijzigingen in dit programma zijn mogelijk, wanneer
het rechtstreeks uitgezonden Kamerdebat over de toe
stand in Amsterdam tot in de avond doorloopt De NTS
blijft daarmee dan op Ned. 1
Ned. 1 KRO
7.35 uur De Flintstones.
8.50 uur muziek door Sandor Vidak.
Ned. 2 AVRO
8.01 uur tekenfilmpje Mr. Magoo.
„Net op tijd" in „De lange hete 2
VANAVOND TE HOREN
7.30 uur Westernmuziek.
8.15 uur concert van het Holland Festival: Herbert
von Karajan dirigeert de Berliner Philhar-
moniker in de 8e symfonie van Bruckner
(rechtstreeks uit Amsterdam).
9.55 uur een avondje uit in Assen.
11.00 uur nieuwe platen.
Hilversum II NCRV
106
„Schiet op," fluisterde hij, haar aansporend, „begin nou
te klimmen." Plat op de muur liggend reikte hij naar
beneden, pakte haar opgestoken hand en begon haar lang
zaam naar boven te trekken, tot haar voet de eerste sport
had gevonden. Plotseling scheen de gehele wereld
in vlammen uit te barsten; van overal, van boven en van
de zijkanten, kwamen dikke lichtbundels tezamen die met
een wrede accuratesse zich op hen concentreerden.
Leamas werd verblind, hij draaide zijn hoofd weg, en
trok wild aan de arm van Liz. Nu hing ze vrij, hij dacht
dat ze was uitgegleden en riep haar als een krankzinnige,
haar intussen nog steeds naar boven trekkende. Hij kon
niets zien alleen een waanzinnige kleurenwarreling
danste voor zijn ogen.
Toen kwam het hysterische gehuil van sirenes en er
werden wilde bevelen geschreeuwd. Half knielende op de
muur, pakte hij haar beide armen in de zijne en begon haar
naar zich toe te trekken, centimeter voor centimeter, ter
wijl hijzelf bijna viel.
Toen vuurden ze enkele schoten, drie of vier, en hij
voelde haar sidderen. Haar magere armen glipten uit zijn
handen. Hij hoorde een Engelse stem van de westzijde van
de muur roepen:
„Spring, Aiec! Spring dan toch kerel-"
Nu schreeuwde iedereen, Engels, Frans, Duits door el
kaar, hij hoorde Smileys stem van heel dichtbij
,Het meisje, waar is het meisje?"
Zijn ogen afschermende keek hij naar beneden, naar de
voet van de muur, en tenslotte slaagde hij erin haar te
zien, ze lag stil. Een ogenblik aarzelde hij, toen klom hij
heel langzaam langs dezelfde sporten weer naar beneden,
totdat hij naast haar stond. Ze was dood; haar gezicht was
afgewend, haar zwarte haar lag over haar wang als om
haar voor de regen te beschuttn.
Ze schenen te aarzelen alvorens weer te vuren; iemand
schreeuwde een bevel, en nog vuurde niemand. Tenslotte
schoten ze hem neer, met twee of drie schoten. Hij stond
om zich heen te staren als een verblinde stier in de arena.
Toen hij viel, zag Leamas een kleine auto, verbrijzeld
tussen zware vrachtwagens, terwijl de kinderen achter de
ruiten vrolijk wuifden.
EINDE
zo'n hingmat-mafje....
...los van de aarde, dat is een zalig
zwevende bezigheid. Voor ie 't
weetdommel je-al schommelend-
in. Maar hoe wordt men wakker?
Uitgeslapen, O.K. Maar uitgerust?
Welnee. Dat is men pas na een
nacht op een Drakacel matras.
De „harde" matras fcHfll
met alle comfort van een „zachte".
120 Uitzending
BP 18 J0 Weekend wegwijz.:
I 19.05 Gesproken Drief. 19.
Sportparade. 19.30 Lichte grar
WU maken muziek les 8.
9 00 Nieuws tn het kort. 1901
i Vaak. 19.05 De Verrekij-
t. internationaal jeugdjour-
tal. 19.15 Van gewest tot ge-
;st. KRO: 19.35 De
ria TV-productle). 22.30 Epl-
23.3522.40 Jour-
19.00 Nieuws
:r praatje.
Klassieke pianomuziek (gr.
19.50 Windeleren, hoorspel
(laatste en vierde deel). 20.20
Koorzang (gr.). 20.30 Avondper
missie: amusementsprogrami
voor de militairen. 22
Dagsluiting. 22.30 Nieuws
herhaling SOS-berlchten. 22.40
Boekbespreking. 22.45 Kerkor
gelconcert. 23.15 Voordracht
van gedichten. 23.40 Lichte
grammofoonmuziek. 23.55-24.00
Nieuws
Nederland II: NTS: 20.00
Nieuws in het kort. AVRO:
20.01 Mr. Magoo. tekenfilm.
NTS: 20.05 De onbekende we
reld: De hoogste spoorlijn ter
wereld, fllmreportage. AVRO:
20.25 The long hot summer,
TV-film. 21.15 Reportage vol
leybalwedstrijd Nederland-
Tsjecho-Slowaklje. NTS: 2
22.15 Journaal.
22?1022.15 Journaal.
Hilversu
7.00 Nieuws. 7.10 Meditatie. 7.15
Lichte grammof. - muz,
(7.30-7.32 Nieuws). 7.55 Overwe
ging. 8.00 Nieuws. 8.10 Lichte
grammofoon, muz. niet vakan-
tietips. 8.30 Nieuws. 3 32 Hoog-
o)
de zieken. 11.40 Lichte
grammof. muz. ttJOO Angelus.
12.03 Lichte grammof. muz.
12.27 Mededelingen t.b.v. land
en tuinbouw. 12.30 Nieuws.
12.40 Actualiteiten. 1250 Kope
rorkest. 13.20 Chansons de
France. 13.35 Voor de vrouw.
13.45 Gevarieerd muziekpr.
15.00 Schoolradio. 1550 Voor de
zieken. 16.30 Bas-bariton en pi-
o. 1630 Grammof. muz. lTiOO
Voor de jeugd. 1750 Voor tie-
'—ens.
m lil. 24» m. en
FM-kanalen: NRU/AVRO: 9.00
Nieuws. 9.02 Vrolijk platenpro-
gramma (Om 10.00 en 11.00
Nieuws). 12.00 Nieuws. 12.02 O-
13.00 Nieuws. 13.10 Journaal en operettemuziek. NRü/VARA:
g||~- ggtig gr 13.00 Nieuws. 13.02 Gevarieerde
grammof. muz. 14.00 Nieuws.
nastiek. 7.23 Lichte grammof.
muz. (750-755 Van de voorpa
gina). 8.00 Nieuws. 8j10 Lichte
grammof. muz. 9.00 li
tief programma voor v
iggebruikers. 955 Wa-
en. VPRO: 9.40 Morgen-
ijding. VARA:
9 Schoolra-
Programma over
bouwvoorlichting. 11.40 Ro.
mantische Russische orgelmu
ziek (gr.). 12.00 Licht instru-
mmofoonmuzlek. 15.15
muziek. 15.45
Reisverhaal
Licht instrumentaal ensemble
(opn). VPRO: 16.00 Nieuws.
Aansl.: Thuis, praatje. 1650
Henry Wood Promenade Con-
BBC Symfonie-orkest en
15.00 Nieuws. 15.02
rlcerde grammof muz. NRU/A
VRO: 16.00 Nieuws. 1602 Licht
gevarieerd platenprogramma.
17.00 Nieuws. 17.02-18.00 Geva-
rieerd platenprogr. voor auto- I
moblHsten.
