BANKEN VERONTRUST DOOR GERUCHTEN Sunkistv PREMIE SPAARPLAN Vermogen is in één dag te verspelen Ds Visser met glans in raad Jeugd krijgt boeren zetten eigen stem opmars voort Zelfde ontwikkeling als bij Statenverkiezingen Sparen in obligaties of aandelen? Nu extra aantrekkelijk, want... elk jaar legt het Rijk er 20% premie bij. NIEUWE LEIDSE COURANT 11 DONDERDAG 2 JUNI 1966 Teixeira was te royaal Bankier zelf aansprakelijk Sunkist citroenen zijn thans volop verkrijgbaar I Q 0 wettig gedeponeerd Act uevwAAclij&e, cafifUye- Juiit uit faUftmü' (Van een speciale verslaggever) AMSTERDAM 't Is maandagmiddag, Tweede Pinksterdag 1966- Op verschillende plaatsen in Amsterdam wordt door belangrijke bankiers en effectenmakelaars vergaderd over een pijnlijk onderwerp: de liquiditeitsmoeilijkheden van het in 1852 gestichte bankiershuis Teixeira de Mattos. De topfiguren van de grote banken hebben met verontrusting vernomen, dat een collega, in dit geval de actieve beherende vennoot van Teixeira in een dermate kwetsbare positie is geraakt, dat de Nederlandse Bank op het aanvragen van surseance van betaling heeft aangedrongen. Kan er nog geholpen worden, vra gen de bezorgde collega-bankiers zich af. Drs. J. Fehmers heeft de laatste weken bij verschillende instellingen gepoogd nieuwe liquide middelen te krijgen, maar hij heeft zijn hoofd ge stoten. Zelfs zijn Belgische kapitaal verstrekker, Cofinindus, een dochter van de Societé Génerale, een Bel gische bankinstelling van importantie, kon niet bijspringen. Het geld is te duur in West-Europa om het te stop pen in gaten, die eigenlijk niet meer te stoppen zijn. De Nederlandse Bank, krach tens artikel 17 van de wet toezicht credietwezen, belast met de contro le op de luiquiditeitspositie der banken, heeft al meermalen het in moeilijkheden verkerende ban kiershuis op de vingers getikt om een wat voorzichtiger beleid te voeren. Tevergeefs, de zaken, die Teixeira deed, waren al zo inge wikkeld geworden, dat de be leidslijn niet kon worden omgebo gen. Die zaken waren, anders dan zo direct uit het communiqué van de Nederlandse Bank van dinsdag kan worden opgemaakt, vrij verspreid. Men deed de gewone handelsbankzaken, maar men fi nancierde ook maatschappijen in onroerend goed, afbetalingsmaga- lijnqn en gezinskredietdnstellin- gen. Te royaal Het leek allemaal vrij goed in el kaar te zitten en naar de deskundigen menen zou de bom niet gebarsten zijn, als men wat minder royaal was ge weest met de kredietverlening aan het Bredase invriesbedrijf Eurofrost, een onderneming, die eigenlijk maar een of twee grote concurrenten heeft in ons land, maar die toch niet van de grond kon komen. In het bedrijf wa ren al miljoenen geïnvesteerd voor men tot het besef kwam, dat de Neder landse markt geen afzetmogelijkheden bood. Een Engelse relatie, waar mis schien mee samengewerkt kon worden liet het afweten. Een interne reorga nisatie bracht niet het gewenste resul taat. Het geld stroomde de deur uit zonder dat het in voldoende mate bin nenkwam. Concurrent Iglo van Unilever ont gaat het wanhopig spartelen van de Bredase onderneming niet. Men vraagt zich af, wie de kapitaalverstrekker van Eurofrost is. Dat blijkt het Amsterdamse bankierskantoor te zijn. Het gerucht is geboren. „Straks springt het invriesbedrijf en vermoede lijk zal Teixeira dan in ernstige moei lijkheden komen." Het gerucht wordt sterker als de Unilever haar deposito bij het bankiershuis opvraagt, ,,'t Was maar een miljoen gulden en een instel ling als Teixeira raakt daardoor niet i in moeilijkheden." Maar zo iets blijft toch niet onbekend in het altijd wel ergens lekkende financiële wereldje. Nog een of twee grote deposito-hou ders volgen het voorbeeld van groot-concern Unilever. Het gerucht is dan plotseling een stroom van geruch ten geworden. Miljoenen Drs. Fehmers, een week geleden nog één der grote bazen van Verolmes V.A.T. (R.E.M.) breekt zijn financiële nek over die geruchten. Hij vindt geen nieuwe liquide middelen en hij moet betalen, niet een ton, of een paar ton, maar enige miljoenen. Het geld is er niet. Zijn dochterondernemingen lo pen vast. Als beherend vennoot heeft hij een privé-vermogen opgebouwd, dat er zijn mag en dat hij in verschil lende instellingen heeft belegd. Ook die instellingen zijn bij de moei lijkheden van het bankiershuis betrok- ken, want als beherend vennoot van de vennootschap is hij privé-aanspra- kelijk. De gang naar Canossa moet worden gemaakt, hij moet de Neder landse Bank, die hem herhaalde malen I heeft gewaarschuwd, mededelen dat hij ten einde raad is. Tijdelijk surséan ce van betaling aanvragen, zegt onze nationale bewaker van het kredietwe zen. Een hard advies, maar de directie van de Nederlandse Bank moet in zul ke zaken hard zijn. Er zijn al belan- gen geschaad. Het is nu de taak van de controlerende instanties om de scha de te beperken. De balanspositie van het bedrijf is I niet zo ongunstig. De tijdelijke t jurséance is nodig om orde op zaken (e kunnen stellen en een eventuele liquidati" voor te bereiden. Want liqui- i datie is nu niet meer te omzeilen. Wie als bank in enig opzicht heeft gefaald, heeft het vertrouwen verloren. Zelfs al zou blijken, dat Teixeira wel aan zijn verplichtingen kan voldoen, dan hl hei uitgesloten, dat het ban kiershuis wordt voortgezet. Het be drijfsleven is hard en de geldhandel een keiharde business. Het vonnis over Teixeira is voltrok ken als de Nederlandse Bank haar ad vies geeft. Zo iets blijft niet geheim, zelfs niet als het gesprek onder vier ogen plaats vindt. Het Pinksterweek- einde wordt door de heer Fehmers ge bruikt voor een laatste wanhopige po ging. Vrienden zeggen hun reeds besproken Pinkster-hotels af om de zondag en de maandag te gebruiken om na te gaan, wat nog kan worden gedaan. Hij heeft nog geluk, drs. Feh mers. Omdat het Tweede Pinksterdag is, heeft hij één dag langer respijt, de effectenbeurs is gesloten. Twee dagen, waarin wanhopig is gepoogd nog een oplossing te vinden. Maar de geruch- Ondergang van een bankier (1) ten over de moeilijkheden waren al zo bekend in het kleine wereldje van de grote banken, dat niemand zich aan de speculatie waagde. Er waren te weinig lichtpuntjes en de toekomst was gezien de positie van Eurofrost hele maal niet rooskleurig, 't Geld is duur. En de geruchtenstroom ging ook die zondag voort. De beheerder van een maatschappij voor onroerend goed in de hoofdstad, de heer J. C. Voogd, als oud-adviseur van de bank wel enigszins met de situatie op de hoogte, liet zondagmiddag bij een aantal huur ders weten, dat het geld niet meer op de bankrekening van zijn maatschap pij bij Teixeira moest worden gestort. Advies De moeilijkheden lagen toen op straat en de vrienden en collega's van de heer Fehmers konden toen niet an ders doen dan het advies van de Ne derlandse Bank herhalen. Vraag surséance aan. De rechtvaardigheid vereist dat de belangen van niet-inge- wijden worden beschermd. Dinsdag zou op de beurs het gerucht van de moeilijkheden tot reacties leiden, die ernstige consekwenties zouden kunnen hebben voor andere bedrijven. En de heer Fehmers ging naar de rechtbank, die hem dinsdagmorgen de tijdelijke surséance verleende en die naar het zich thans laat aanzien zich terdege zal laten voorlichten over de gang van zaken, die tot de moeilijkheden heb ben geleid. De bankiersloopbaan van een hard werkend zakenman was daarmede ten einde. Zijn zorgen niet. Ook omderwil- le van de rechtvaardigheid is de heer Fehmers zelf aansprakelijk, wanneer mocht blijken, dat de middelen van de bank ontoereikend zijn om de verplich tingen na te komen. Dit betekent, dat de bankdirecteur, die over een behoor lijk privé-vermogen beschikt, van de ene dag op de andere zijn privé-uitga- ven tegenover de bewindvoerders moet verantwoorden. Natuurlijk is het mogelijk, dat de crediteuren aan hnn trekken zullen .komen, maar het is even goed mogelijk, dat de affaire Eu rofrost de bankier meteen straatarm heeft gemaakt. „Helaas", zeggen de bankiers en de effectenmakelaars, die hun collega wel mochten. Helaas zegt de gehele geld- wereld, die niet graag in de publiciteit komt. Helaas, zeggen sommige beleg gers en kredietgevers, wier naam met de activiteiten van Teixeira verbonden is. Helaas, helaas, helaas.... Ja, maar de realiteit is, dat er nu eenmaal geen fouten mogen worden gemaakt in een „business", die van het handelen in geld bestaat en die geen wantrouwen, gegrond of ongegrond, kan hebben. Het gerucht over de moeilijkhe den, begon met de moeilijkheden in een ander bedrijf. Het feit, dat Teixeira te veel krediet had ver leend aan een niet-kredietwaardi- ge instelling, bracht het kleine geld wereldje in beweging. Het sein werd op rood gezet. Een ban kiershuis ging ten onder. Andere bedrijven worden nu eveneens door het gerucht bedreigd. Teixeira heeft een staartje, zegt de effec tenbeurs. Nieuwe geruchten dui ken op. Beschuldigingen worden geuit. Daarover morgen. AMSTERDAM De raad van het binnenlands beleggingsfonds „vast goed" heeft gisteren na besprekin gen, die de gehele ochtend duurden, een oplossing gevonden voor de voortzetting van de financiering van het aan de Amsterdamse Vijzelstraat in aanbouw zijnde flatcomplex met ondergrondse parkeergarages. Zoals bekend dreigde de bouw van het Vijzelflatcomplex te zullen stagneren door de voorlopig aan het ban kierskantoor Gebr. Teixera de Mattos in Amsterdam verleende surseance van betaling- Teixera was de bankier van „vast goed" en voerde het beheer over het fonds. Door de surseance is een bedrag van 2,8 miljoen, dat aan het fonds toebehoort, bevroren geraakt. De raad van bijstand van „vast goed" wil zo spoedig mogelijk een nieuwe directie benoemd hebben. Genade overbodig TILBURG Ds. P. Visser van de Prot. Chr. Groepering, die de KVP op een verkiesbare plaats van. haar lijst zette „teineinde deze waardevolle figuur in de raad te rug te krijgen" is er met vlag en wimpel door. Hij heeft liefst 1929 voorkeurstemmen gekregen, ge noeg om zelfs met een eigen lijst een zetel in de gemeenteraad te bezetten. Achteraf is het yoyeuze gebaar van de plaatselijke KVP dus niet eens nodig gebleken. In 1958 kwam deze Gereformeerde dominee voor het eerst als een mansfractie van de Prot. Chr. Groepering in de raad. Hij kreeg daarbij ook stemmen van n iet-protestanten, onder meer van liberalen. Toen de WD in 1962 voor het eerst met een ei gen lijst uitkwam haalde deze partij geen zetel, zoals zij ver wachtte, maar deze stemmen die dus de Prot. fractie ontvielen ontnamen ook ds. Visser zijn ze- teL Spontaan zei de KVP: wij zetten Visser op een verkiesbare plaats in 1966, zonder enige verplich ting voor de dominee. Ds. Visser ging hiermee akkoord, maar ver bond er de voorwaarde aan, dat hij minstens duizend voor keurstemmen zou moeten beha len. Anders zou hij geen vrijmoe digheid hebben. Welnu dominee, u kunt uw gang gaan de komen de vier jaren. U hebt geen grein tje genade nodig. Maar het KVP-gebaar blijft er niet min der sympathiek om. (Van een onzer verslaggevers) DEN BOSCH Niet alleen in Amsterdam, waar de provo's een zetel veroverden, heeft de jeugd gesproken. Ook in Den Bosch en in Roermond zullen zij eigen ge luiden kunnen laten horen in de gemeenteraad. In Den Bosch was het de jeudige Jan van Os, ambtenaar op de secretarie in Drunen, die met succes zijn nieu we partij, de jongerengroep, aan voerde: de groep behaalde vier zetels. De partij volgt in grote lijnen de KVP-politiek, maar wil een wat forsere (en jeugdi ger) aanpak. Soortgelijke doel stellingen schreef de partij Jeugd '66 in Roermond in haar vanen, een streven, dat de jeugd één zetel waard vond. Voor vervolg zie pag. 7) De heer Koekoek had wel vertrou wen in het optreden van de raads leden van zijn partij in de toekomst. Dat zjjn partij geen gemeenteprogram had, vond hij geen bezwaar. „Zo'n pro gram", zei hij, „kan immers een kind van twaalf jaar maken. Het gaat altijd maar om meer sportvelden, recreatie mogelijkheden en meer wegen". Plaatselijk Hoe duidelijk ook de tendens naar „rechts" en „links" gisteren ook was, vergeten mag niet worden, dat bij de raadsverkiezingen plaatselijke Commentaren van politici Koekoek: kabinet moet aftreden DEN HAAG Minister-presi dent Cals ziet in de uitslag van de gemeenteraadsverkiezingen een zelfde ontwikkeling als bij de Statenverkiezingen, namelijk een verschuiving naar uiterst rechts en naar uiterst links: Hij had ook niet verwacht dat in de afgelopen maanden een grote verandering zou zijn ingetreden. Wel zag hij een kentering in de publieke be langstelling voor de politiek, die hij verheugend noemde. Ook het feit dat er waarschijnlijk een aantal mensen in de gemeentera den en later ook in de Kamer zal komen die niet weten wat er daar omgaat vond de heer Cals heel goed. Een zelfde geluid liet burgemeester Van Hall horen, die vier vertegen woordigers van de Boerenpartij en een provo in zijn gemeenteraad krijgt. Het zijn mensen die zullen moeten leren wat het besturen van een ge meente betekent, zei hij. Volgens de heer Koekoek van de Boerenpartij heeft het blijven zitten van het kabinet-Cals de doorslag gege ven bij de gemeenteraadsverkiezingen, die voor zijn partij een belangrijke winst opleverde. Hij vond dat het kabi net zo spoedig mogelijk moet aftreden en dat de Tweede Kamer ontbonden moet worden, zodat de gewijzigde op vatting van de kiezer in regering en parlement kan gaan meespelen. T eleurstellend De heer Schmelzer, fractieleider van de KVP in de Tweede Kamer, vond de toevloed van de kiezers naar de Boe- Een groot nationaal plan gaat het beleggen van uw spaar gelden stimuleren.het Premie Spaarplan. Het Rijk geeft u hiermede daadwerkelijke steun om tot waardevol bezit te komen. Jaarlijks kunnen u en uw vrouw f 100, aan premie krijgen. Hoe? Door middel van effectenbewijzen kunnen u en uw vrouw deelnemen aan het Premie Spaarplan. Hoeveel? Over besparingen van maximaal f 500, jaarlijks, in de vorm van aankopen (obligaties, aan delen en andere effecten), betaalt het Rijk u en uw vrouw1) na vier volle kalenderjaren een belasting vrije spaarpremie van 20%, dus max. f 100, Een voorbeeld Als u dit jaar f 500,aan ef fectenbewijzen koopt, en deze omzet in effecten. dan ontvangt u in 1971 de spaarpremie van f 100,De aankopen mogen natuurlijk ook voor een lager bedrag gedaan worden, de spaarpremie is altijd 20 Op die manier kunt u vanaf 1971 ieder jaar door aankoop van één of enkele "stukken" de spaarpremie verdienen. Doordat u ook nog de gebruikelijke dividenden en rentes ontvangt, groeit uw bezit in de loop der jaren sneller. Wie? U kunt aan het Premie Spaarplan deelnemen als: 1. uw belastbaar inkomen in het voorafgaande jaar ten hoogste f 15.000,was; 2. u ten minste 21 en nog geen 60 jaar bent (en niet reeds deelneemt aan de Zilvervloot). Waar? Bij de Banken, commissionairs in effec ten, Spaarbanken, Boerenleenbanken, Raiffeisen- banken, Hypotheekbanken. Vraag de gratis brochure! BASIS VOOR PERSOONLIJK BEZIT renpartij een teleurstellend feit. Hij zag hier een doorbraak verschijnsel, waar PvdA en PSP tevergeefs naar hadden gestreefd. De heer Nederhorst van de PvdA zag geen enkele aanleiding voor een aftreden van het huidige kabinet. Zijn partij zal hard moeten werken om de opgang die al in enkele gemeenten valt waar te nemen bij de Kamerver kiezingen van volgend jaar voor hel gehele land te realiseren. Nog sterker dan thans zal de nadruk moeten wor den gelegd op de verdeling van de welvaart en het zorgen dat bepaalde groepen niet de dupe worden. „Heel raar* De suggestie van de heer Koekoek dat het kabinet-Cals na deze verkie zingsuitslag dient af te treden werd ook door andere politici niet onbespro ken gelaten. De heer Toxopeus (lib) noemde het „heel raar om te zeggen dat het kabi net zou moeten heengaan". Naar zijn mening zit een kabinetscrisis er even wel „dik in". Hij zei niet te weteu of „het er uit komt". De heer Tilanus van de CHU noem de het opstappen van het huidige kabi net een uiterste maatregel. Hij wees er op dat de regering er zich wel van bewust moet zijn dat thans opnieuw gebleken is dat niet het gehele Neder landse volk zich achter de opvattingen van de regering blijkt op te stellen. De regering zal rekening moeten hou den met een vrij strenge oppositie. Ten slotte heeft de fractievoorzitter van de ARP, de heer B. Roolvink ge zegd dat deze uitslag een verschuiving is naar meer vrijheid. Vlej. Verhagen (26) nu raadslid FIJNAART In de nieuwe gemeenteraad van Fijnaart en Heijningen is voor de eerste maal in de geschiedenis van deze ge meente een vrouw gekozen. Nu de CHU. een zetel winst boekte betekende dit dat de 26-jarige mej. A. Verhagen een raadszetel zal bezetten. Het jongste raads lid is werkzaam bij de coöpera tieve raiffeisenbank ,JJoord Westhoek" in haar woonplaats. Haar interesse gaat uit naar so ciale en maatschappeliflce pro blemen. In een interview met ons blad, enige tijd geleden, ver klaarde ze voorstandster te zijn van het scheppen van meer werkgelegenheid vanwege grote pendel. In haar woonplaats was en is mej. Verhagen bijzon der actief in het verenigingsle- In vier provincies Geen wijziging in samenstelling colleges GS ROTTERDAM De Provinciale Sta- ten van Friesland, Groningen, Utrecht en Noord-Holland hebben gisteren uit hun midden een nieuw college van Gedeputeerde Staten gekozen. In de politieke samenstelling is echter geen wijziging gekomen. In de Friese staten werden de heren mr. D. H. Okma en P. van der Mark (ar), en H. M. Gerbrandij, (ch) herko- i zen. In de Groningse Staten werden her kozen de heren J. L. van Hasselt (ch), E. van Ruler (ar), D. Wigboldus (ar) terwijl in de vacature J. Abels, de heer A. W. Biewinga (ar) voorzitter van het Landbouwschap werd geko zen. In de Noordhollandse Staten kwam de heer J. de Jong (prot. chr. groep) weer terug in het college. In de Utrechtse Staten keerden A. Bakker (ar) en jrh. mr. E. De geer van Oudegein eveneens terug in het college van gedeputeerde staten. factoren en vooral personen van groot belang z\jn. Vooral is dit het geval in kleinere gemeenten, waar het contact tussen kiezer en geko zene nog niet geheel verloren is ge gaan. Deze verkiezingen leren dan ook, dat in de kleinere gemeenschappen en daar waar de politieke partijen een duidelijke aktie voerden, de extreme partijen niet aan bod kwa men. Het zijn de uitslagen van de grote steden, die duidelijk de opmars van de Boeren-partij laten zien. Zo zal de Amsterdamse raad 4 ,„boeren" tel len, de Rotterdamse 3, de Haagse 5, de Utrechtse 4, de Nijmeegse 6, de Haarlemse 5 en de Eindhovense 4 „boeren". Merkwaardig is, dat op het platte land in tal van gemeenten de Boeren partij er niet in was geslaagd een lyst in te dienen. In Bergschenhoek was er wel een .bóeren-lijst". Maar deze telde slechts een kandidaat, die vol doende stemmen vergaarde voor twee zetels. Volgens de bestaande regels kreeg de prot.chr. groep (AR en CH deze zetel van de „boerenstemmers" cadeau, dank zij een gunstige rest De winst van de CPN (ten koste van de PSP) was het duidelijkst in Amsterdam, waar men vergeleken met de Statenverkiezingen 1,9 pet vooruitgang boekte. Dit percentage was voor Utrecht 0,6, voor Den Haag 0,4 en voor Rotterdam 0,8 met de winst van één zetel. De jongeren Opmerkelijk zou men van deze verkiezingen nog kunnen noemen, dat de jongeren een grotere rol zijn gaan spelen. Zo wisten zij in Den Bosch, Roermond, Wageningen en Amsterdam raadszetels te veroveren. In Amsterdam slaagde de combi natie ARP/CHU er in zetelwinst te behalen. En voorzitter Berghuis van de ARP gaf als verklaring,, dat de jongeren in de hoofdstad zo ak- tief hadden meegedaan en men lil Amsterdam een verkiezingsprogram hanteerde, dat de jeugd heeft aan gesproken. Het GPV In de stad Groningen wist de ARP :en vijfde zetel te veroveren, die dóór de heer L. P. Laning bezet zal worden. Zoals men weet is de heeT Laning uit het GPV getreden en kwam zijn naam voor op de lijst van de ARP. Kenne lijk als gevolg van deze gang van zaken verloor het GPV in Groningen haar tweede zetel. In Zwolle daarentegen behaalde het GPV in tegenstelling tot de vorige raadsverkiezing voldoende stemmen voor één zetel. Ongeldig Een kenmerk van de verkiezingen van gisteren is het vrij groot aantal ongeldige stemmen, dat in een aantal gemeenten genoteerd moest worden en het niet te verwaarlozen aantal absenten als gevolg van de vakanties. Rotterdam was de eerste grote ge meente, die het aantal stemmen had geteld. Omstreeks negen uur gister avond kon men de officieuse uitslag bekend maken. Het kleine Overslag was de eerste gemeente in het land, die haar cijfers de wereld inzond. Hierna volgde de grote stroom uitslagen, die de verkiezings- dienst van het ANP en niet te vergeten die van onze kranten tot diep in de nacht onder hoog spanning zette. Geïllustreerd stemmen NIEUWOLDA Een inwoner van het Groningse plaatsje Nieuwolda heeft zijn politieke voorkeur laten blijken op een visueel aansprekende maar helaas voor hem niet geldige wijze. Boos over het feit dat deze gemeen te geen lijst voor de Boerenpartij van de heer Koekoek had kunnen opleve ren plakte hij de foto van zijn favo riete politicus op het stembiljet het geen daardoor vanzelfsprekend on geldig moest worden verklaard. Spoorlijn bij Hedel hersteld UTRECHT Sinds gisteravond 18.00 wiïi.i8' weer verkeer mogelijk via Hedel, waar dinsdagavond een trein ontspoorde. Om 18.02 uur passeerde de eerste trein het noodlijntje dat de NS om de plaats van het ongeluk heeft aange legd. Dit voorlopige herstel is geheel vol- £2fvPla5 y.e,:l?P°n De NS beginnen nu met het definitieve herstel van de bescha digde spoorbaan. Fatale vergissing in Sch weitzerzieken huis LIBREVILLE In het Albert Schweit- rinn'p"6 *e Lambarene hebben door een vergissing van een verpleegster drie mensen het leven verloren. ♦o« ns in Libreville ontvangen berich- Z°,U«, een Nederlandse verpleegster nlt?s Y n geleden bij vergissing drie Khhünen« eerVeei te grote dosis kinine i toegediend. Toen de fout werd ontdekt werd alles in het werk geroeid om de betrokken zieken te redden ecii ter tevergeefs. 2?.e. Prefect van Lam bar ene heeft een officieel onderzoek gelast.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1966 | | pagina 19