Nieuwe Leidse Courant
WONINGBOUW IN EEN
IMPASSE GERAAKT
Ook textiel-
c.a.o. in de
gevarenzone
Opschudding over open
brief van de P.v.d.A.
Commentaren
The Times op voorpagina;
NAVO-Zetel in Londen
Bogaers toch geschrokken
Harde cijfers leren:
Verbod modelactie geëist
op straffe van f 100.000
REGERING
HANDHAAFT
STANDPUNT
Prijsbinding voor
sigaar opgeheven
Aristona tv-tip:
Marekerk
Dinsdag 3 mei 1966, 47ste jaargang
CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
„Stantvastich is ghebleven
mijn hert in teghenspoet 1"
Kantoren Leiden Steenstraat 37 Postbus 76
Abonnementsprijzen p.w. 0,88, p.m. 3,75, p.kw. 11,30 - KlacMendienst bezorging 18.00-19.00 uur
-fe Jeugdhaven Ridderkerk na hrand in
zak en as pagina Kernmerk
EXCLUSIEF
INTERVIEW
De Boeddhistische monnik Tri
Quang, leider van de oppositie
tegen de regering-Ky, heeft aan
de hoofdredacteur van een dag
blad in Saigon een exclusief
interview toegestaan. Onze
speciale verslaggever Link van
Bruggen wijdt hier een artikel
aan.
„Ik had een kleine botsing ir
winkel. Kunt u dit wagentje
uitdeuken?"
Tegendraadshoudt ook de omroep
levendig pagina Radio-TV
E3 N.V.v.d. Velde Cltroën
ZOETERWOUDSEWEG 23 - LEIDEN - TELEFOON 21156
Kort geding van NS tegen vakbond
soc.-econ. redactie)
UTRECHT De president van
de Utrechtse arrondissements
rechtbank, mr. J. J. Plugge, zal
volgende week maandag uitspraak
doen in het kort geding dat de
Nederlandse Spoorwegen aanhan
gig hebben gemaakt tegen de niet-
erkende Federatieve Spoorweg
Vakvereniging, die, zoals bekend,
heeft gedreigd een model-actie uit
(Van onze soc.-econ. redactie)
UTRECHT B(j de vier nieu
we arbeidscontracten, waartegen
het College van Ryksbemidde-
laars bezwaren heeft, is thans
nog een vijfde contract gekomen,
namelijk dat voor de textielindus
trie met 100.000 werknemers.
Bezwaren waren vorige week reeds uit
gesproken tegen de contracten voor de
landbouw, het confectiebedrijf, het bak
kersbedrijf en de Rotterdamse classifi
ceerders. Van de overige tien contracten,
die reeds eerder door het college
den afgekeurd, zijn er twee waa
minister Veldkamp nu snel zal moeten
beslissen, namelijk de cao's voor het
grondpersoneel van de KLM en de apo
thekersassistenten. In beide gevallen heb
ben partijen geweigerd de cao te herzien.
De bezwaren van het college tegen de
textiel-cao gelden een te forse loonstij
ging. De lonen zouden per 1 januari jl.
met 6.45 procent omhoog moeten. Daarbij
komt nog een procent voor het optrekken
van de vrouwenionen en voorts nog drie
procent tegen het eind van het jaar
het witten van zwart loon.
Morgen heeft een gesprek plaats tus
sen het college en de Stichting van de
Arbeid over de yijf nieuw afgekeurde
contracten.
te schrijven indien de directie niet
aan haar verlangens in de loon-
sfeer voldoet. De N.S. heeft verbod
van een dergelijke actie geëist on-
der een dwangsom van 100.000
voor elke overtreding.
Het korte geding diende gisteren
onder grote belangstelling. Voor de
FSV pleitte mr. A. F. W. Rapati uit
Amsterdam, die betoogde dat een
modelactie niet is, zoals in de dag
vaarding is gesteld, een „overdreven
stipt uitvoeren van voorschriften",
maar een „stipt uitvoeren van
voorschriften".
Het overdrevene is volgens mr. Ra
pati niet eens nodig om vertragingen
te laten ontstaan. Juist, omdat het
personeel losjes met de voorschriften
pleegt om te gaan, ontstaan er geen
vertragingen. Een oproep tot model-ac
tie is naar de stellige overtuiging van
de FSV en van mr. Rapati dan ook
geen onrechtmatige daad.
De pleiter zei dat de NS-directie
deze situatie zelf in het leven heeft
geroepen, omdat er een cao tot stand
is gekomen, die de 3.500 FSV-leden
niet wensen en die door de voorgeno
men looptijd de vereniging gedurende
drie jaar buitenspel zet. De FSV
wordt door ieder weldenkend mens
beschouwd als een vakvereniging, al
leen de directie van de NS wenst haar
niet te erkennen. Eén van de eisen die
de directie stelde om voor een erken
ning in aanmerking te komen luidde
dat men bereid moest zijn tot construc
tief overleg. „Maar hoe kan de FSV
die bereidheid tonen als zij niet aan
het overleg mag deelnemen?", zo
vroeg mr. Rapati zich af.
Voor vervolg zie pag. 11
WASHINGTON De perschef van het
Witte Huis heeft gisteren verklaard, dat
president Johnson de Franse president
graag zou ontmoeten, indien de Gaulle
een bezoek mocht brengen aan de Ver
enigde Naties, waartoe deze door secre
taris-generaal Oe Thant zou zijn uitgeno
digd.
Van een onzer verslaggevers
LEIDEN Minister P. C. W. Bogaers,
die vorige week in Hoogeveen verklaarde, dat
hjj niet zo pessimistisch was over de ontwikke
ling van de woningbouw als de voorzitter van
de Nationale Woningraad, mr. Van Haarsma
Buma en de besturen der grote gemeenten,
schijnt toch te zijn geschrokken van de cjjfers,
die én in Utrecht én door de Rotterdamse wethouder van Volks
huisvesting mr. H. Bavinck op tafel zjjn gelegd. Uit deze cjjfers
bleek zonder meer, dat de woningbouw door financiële omstandig
heden in een impasse is geraakt.
bouw. Of hü echter bij zijn collega van
Financiën een gewillig oor zal vinden
voor de plannen van bijvoorbeeld de Rot
terdamse wethouder mr. Bavinck, die er
voor pleit ook de particuliere en premie-
bouw in de gelegenheid te stellen tegen
lage rentepercentages kapitaalsmiddelen
bij de centrale overheid aan te trekken,
wordt in Den Haag uitgesloten geacht.
De moeilijkheden rondom de woning-
bouwfinanciering betekenen ondanks
de goede wil van minister Bogaers en
zijn collega's een nieuw probleem
voor het kabinet, dat toch al niet vrij van
zorgen is.
In politieke kringen neemt men
aan, dat de bewindsman zich nog
deze week nader zal oriënteren
mede in verband met-de verhoging
van de officiële rente van 4,5 pro
cent tot 5 procent en zich daarna
met zijn collega van financiën dr.
A. Vondeling zal verstaan om na te
gaan of er iets kan worden gedaan
om de moeilijkheden in de particu
liere bouw en premiebouw het hoofd
te bieden.
Behalve in Rotterdam, waar de parti
culiere bouw bijna eu de premiebouw
geheel tot stilstand is gekomen wat
het laatste betreft wacht men kennelijk
of de nieuwe premieregeling nog wel in
het huur- en subsidiesysteem past
hebben ook Den Haag, Amsterdam en
Utrecht, alsmede vele middelgrote ge
meenten moeilijkheden met de financie
ring en vreest men ook daar, dat het
toegewezen contingent dit jaar niet zal
kunnen worden gerealiseerd.
Harde feiten
zing" van de minister wat bevreemdend,
omdat deze twee jaar geleden zelf de
eerste was om te waarschuwen voor de
gevaren, die de financiering van de wo
ningbouw bedreigden, wanneer het Ne
derlandse volk zich niet meer op andere
terreinen zou matigen.
Kennelijk is de minister wat onder de
indruk van de gevolgen van het be
leid van het kabinet-Cals voor de natio
nale economie en tracht hij met wat „ver
ouderde" cijfers het beleid enigszins ojf
gang te houden.
Maar nu de gemeenten en de bouwers
met zulke harde feiten komen, moet de
minister wel aandacht schenken aai
kritiek, die thans op het beleid wordt
uitgebracht, daar anders zijn naam als
„woningbouwminister" wel eens in dis-
crediet zou kunnen komen.
Voorlopig heeft de bewindsman nog
het vertrouwen van de volksvertegen
woordiging en ook van de bouwnijver
heid. Maar wanneer hij tegen alle rede
lijke redeneringen in vol blijft houden,
dat het allemaal zo'n vaart niet loopt,
kan het moment komen, dat men hem
jals men vrijwel al zijn voorgangers
heeft gedaan met moties gaat be
stoken, waardoor het klimaat in de
bouwnijverheid zich zodanig zou kun
nen wijzigen, dat er wel eens een alge
hele impasse dus ook voor de woning-
wetbouw zou kunnen ontstaan.
Strop
js er namelijk op, dat de
de officiële rente door de
Nederlandse Bank uiteraard ook de fi
nanciering van de woningwetbouw treft.
Het rijk, dat zelf geld moet lenen, ver
schaft de gemeenten voorschotten voor
de woningwetbouw tegen een rente van
vier procent. Een verhoging van de ren
te met een half procent betekent voor
het Rijk een strop, wanner het die ver
hoging niet aan de gemeenten doorbere
kent. De verhoging van de rente van een
half procent betekent in feite een huur
verhoging van 12,per maand, wan-
;er men de gemiddelde stichtingskos-
n van de woningen op 30.000,stelt.
Het is praktisch niet doenlijk om de
gemeenten een hogere rente te laten be
talen, omdat zij al te zeer in financiële
moeilijkheden zitten, zodat het Rijk wel
gedwongen zal zijn de nieuwe strop te
dat terwijl de toestand van
de schatkist toch al veel te wensen over
laat.
Maar minister Bogaers kan ook niet
risceren, dat zijn gehele woningbouwpro
gramma voor 1966 in het honderd loopt
Prins Bernhard heeft gisteren op het Albrechtpleim in Sliedrecht, on
geveer op de plaats waar in de laatste oorlogswinter onderduikers de
rimer overstakenhet beeld Crossline van de Amsterdamse beeldhouwer
Bayens onbhwld.
De voorzitter van de
PvdA, dr. J. G. H.
Tans (links) heeft, zo
als we gisteren reeds
in een deel van onze
oplage meldden, een
open brief aan de
Amerikaanse ambassa
deur overhandigd over
Vietnam. Dat was een
aktie op eigen boutje
en de ar-fraktieleider,
de beer B. Roolvink
(midden) en zyn r.k.-
collega, drs. W. K. W.
Schmelzer (rechts)
toonden zich verstoord.
Meer over deze nieuwe
politieke affaire in on
derstaand artikel.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG De open brief
van het PvdA-bestuur aan de
Amerikaanse regering over het
Vietnam-beleid heeft in Haagse
politieke kringen nogal wat op
schudding teweeg gebracht. Dat
bleek onder meer uit de zeer kri
tische commentaren, die gister
avond in kringen van de overige
regeringspartijen, KVP en ARP,
op het socialistisch epistel ten
beste werden gegeven. ,,De Par
tij van dé Arbeid heeft een stap
gedaan met voorbijgaan van de
fracties in het parlement en van
de eigen regering", verklaarde
de voorzitter van de Tweede-Ka
merfractie der KVP, drs. Schmel
zer, in een communiqué. Zijn
college van de ARP, de heer
Roolvink, sprak in ongeveer de
zelfde geest.
Minister-president Cals heeft inmid
dels laten weten, dat de regering; zich
onveranderd blijft stellen op het stand
punt, neergelegd in de vorig jaar door
de Tweede Kamer aanvaarde en door
de regering onderschreven motie-Ruy-
gers over Vietnam.
In deze door... de PvdA ingedien
de en door KVP, WD, ARP en
CHU gesteunde motie werd de hou-
(Van onze sociaal-economische
redactie)
DEN HAAG Het ministerie van eco
nomische zaken heeft blijkens de
staatscourant van gisteren het verbod
van de collectieve verticale prijsbinding
voor de sigarenindustrie opgeheven. Dit
geschiedde nadat het sigarenkartel uit
eigen beweging de beperkende bepalin
gen voor de vaststelling van de gros-
~f i-verkoopprijzen had ingetrokken.
En wanneer u nu even uw Aristona-
dealer belt, geniet
li nü nog van dit y t -d-
evenement op uw 1 H l v vU 11 u
nieuw tv-toestel VOOB 00,0
DODENHERDENKING
woensdag 4 mei 7.30 uur in de
8.30 uur Stille Tocht
DE BILT Het hogedrukgebied bo
ven het Europese vasteland is verder
in betekenis afgenomen. Tegelijkertijd
is boven Schotland èn de Noordzee
een vlak gebied van lage druk ont
staan, dat in omvang toeneemt. Dit
heeft over Engeland en onze omgeving
een zuidwestelijke wind doen ontstaan.
De boven de Britse eilanden aanwezige
minder warme lucht begon daardoor al
onze kuststreken binnen te stromen.
Morgen zullen ook in het oosten van
het land de temperaturen lager zijn
dan vandaag. In de minder warme
lucht komen wolkenvelden voor. De
kans op enkele regen- of onweersbui
en neemt toe.
DE BILT Toenemende bewolking en
enkele locale regen- of onweersbuien.
Overwegend matige zuidwestelijke wind
en vooral in het binnenland lagere tem
peraturen dan vandaag.
ding van Peking-China „voor
naamste oorzaak van de toegenomen
spanningen" veroordeeld en ad
hesie betuigd met de „uiteindelijke
politieke doelstelling" van de Vere
nigde Staten. De motie-Ruygers be
pleitte voorts de totstandkoming
van een wapenstilstand in Vietnam
en drong aan op een politieke oplos
sing van het conflict op basis van de
Geneefse akkoorden van 1954.
Mr. Cals bevestigde tegenover het
ANP, dat de open PvdA-brief reeds in
het kabinet ter sprake is geweest.
Afwijzing
Hoewel PvdA-voorzitter dr. Tans
gisteren op een persconferentie ver
klaarde, dat het Vietnam-standpunt
van zijn partij niet gewijzigd is en dat
de brief niet als een uiting van anti-
Amerikanisme mag worden gezien,
wijst men er in KVP- en AR-kring
op, dat de kritiek van de socialistische
leiding op het Amerikaanse militaire
beleid in Vietnam duidelijk afwijkt
van het regeringsstandpunt terzake en
dus ook van de motie-Ruygers. „Wel
ke ook de achtergronden en bedoelin
gen van deze ongebruikelijke stap ge
weest mogen zijn, ik meen op grond
van <?.e inhoud van de brief én gezien
de wijze van handelen, te moeten con
cluderen, dat aldus op geen enkel punt
een doelmatige bijdrage wo:dt gele
verd tot een oplossing van het zo
ernstige en ingewikkelde Vietnam-pro-
bleem", aldus drs. Schmelzer.
(Voor vervolg zie pag. 11)
De brief
A/fET DE verzorging van haar
correspondentie heeft de PvdA
duidelijk moeilijkheden. Eerst
was er de brief-Nederhorst over de
koningskwestie, een brief waarvan
de openbaarmaking alleen maar de
ongelukkige inhoud kon onderstre
pen. En nu is er de brief aan de
Amerikaanse ambassadeur over
Vietnam.
Met deze brief is de PvdA volop
als partij haar boekje te buiten ge
gaan. We zeggen niet, dat de inhoud
ervan geen ernstige overweging zon
verdienen. Maar de bewandelde weg
is behalve een ongebruikelijke ook
een verkeerde.
Het ligt niet op de weg van een
politieke partij, en zeker niet wan
neer van deze partij ministers in
het kabinet zitten, zich met voorbij
gaan van de regering tot de verte
genwoordiging van een ander land
te wenden.
Dat is een bedenkelijke misvatting
van de functie die de partijen in
ons staatkundig bestel hebben. Zo
dat er reden is om met temeer
klem te vragen wat achter deze
brief steekt.
De achtergrond
TAE ACHTERGROND van de brief
is niet moeilijk te raden. De
PvdA is regeringspartij; tegelijk
echter heeft zij een groeiend ver
langen, zich, tegenover het rege
ringsbeleid en de verantwoordelijk
heid die ook zij daarvoor heeft, vrij
blijvender op te stellen.
De PvdA zit in een impasse, zij
het een van andere aard dan waarin
Amerika zich onmiskenbaar in
Vietnam bevindt. Men bedenke dan
dat de brief is uitgegaan tussen
twee verkiezingen, waarvan de
reeds gehoudene een zware neder
laag voor de socialistische partij
heeft opgeleverd, een nederlaag die
straks wellicht een vervolg zal
krijgen.
De veronderstelling is niet te boud,
dat bij opstelling en overhandiging
van deze brief de nervositeit om de
geleden en straks wellicht opnieuw
te lijden nederlaag een geducht
woordje meespreekt. Deze omstan
digheid kan echter moeilijk bijdra
gen tot de overtuigingskracht tegen
over de regering der Verenigde
Staten.
Intussen is de brief, die tegen de
bombardementen in Vietnam is ge
richt, in de Nederlandse politieke
verhoudingen wel als een bomme
tje ingeslagen. Men kan kwalijk
menen dat door dit eigenmachtig
optreden de samenwerking bij ons
in regeringsverband zal zijn ver
sterkt.
Perspectief
yOOR DE protestants-christelijke
werkgevers zijn vandaag drie
waardevolle betogen gehouden. De
rede van voorzitter Wemmers was
het aanhoren waard, en zo ook de
woorden van de heren Van Boven
en Van Mastrigt.
Beide laatstgenoemden gingen, van
uit werkgeevers- en werknemers-
standpunt, in op de vraagstelling,
welke in de toekomst de plaats van
het overleg in het bedrijfsleven
moet zijn. Zij stemden op enkele
principiële punten verheugend in
opvatting overeen.
Dit laatste belooft reeds iets goeds.
Te grote overheidsbemoeiing werd
afgewezen en gevraagd werd het
overleg meer betekenis te geven.
Beide sprekers ook erkenden, dat
het werk van Stichting van de Ar
beid en Sociaal-Economische Raad
de laatste tijd slechts een carica-
tuur van overleg had opgeleverd.
Bij constructief overleg, als hier
bepleit, zal de vakbeweging wel
licht niet meer drie fundamentele
zaken in één keer op tafel gooien,
begeleid door tromgeroffel van pu
bliciteit. De discipline bij de orga
nisaties kan dan mogelijk vergroo»
worden en het groepsbelang minder
nadruk krijgen.
L~-Het hoofdkwartier van de Noordatlantische Verdrags OrganisaUe,
w Uï n^e.t, verdwijnen, zal in Londen worden gevestigd, aldus
het gezaghebbende Britse blad The Times. The Times schrijft dit vandaag
°PA A» ^rpaffina- Hiermee heeft het blad een meer dan
nïïft,»? L. u T ge*n nieuws maar advertenties op de voor-
pa*}?a- voorgoed doorbroken (zie elders in dit nummer).
NAVOrUp -k £oor bet begin van de voorjaarsconferentie van de
Situwé NAvn ™tf ,,n BrusscIubegint, geen definitieve uitspraak over de
meuwe NAVO-zetel te verwachten. Op het ogenblik wordt een stndie
E^l.ud de ™08e'Ü]the8en die er zijn. Het alternatief zou zijn dat óf
V"B Renelux-landen het hoofdkwartier binnen zHn
ïïülf. 5 ""f1" ï-niembure noch Nederland heeft een rewhikte
beperkt tot Londen en Brussel, waarbij Londen een
vanweje zun roede Inchtverblndinfen met de andere
NAVO-hoofdsteden. Ook zou Brussel bereid zijn Londen de eer te zunnrn
Dit zal de Belgische minister van bnitenlandse zaken, Harmei vermoedelijk
Th^n, die renoemd wordt als Brit,'mi„X'
en de NAVO, meedelen nu deze een bezoek aan Brussel brengt.
