Wat is links?
De Mooy 10 jaar
voorzitter CMB
hKameRh
jImUz+ekJ
Overheid hoofdschuldige
aan bestedingsinflatie
Economie en Financiën
Enorme cijfers
AMEV
Alcazar
Uitgaven
17 procent
gestegen
NIEUWE LEIDSE COURANT
VRIJDAG 29 APRIL 1966
Credietverzekering
AMSTERDAM De Neder Lendsche
Crediietvorzekeringmij. heeft in 1965 de
kostenstijging tot 15 pet. beperkt en
goedgemaakt door hogere provisie. Dat
de winst slechts 7 pet gestegen is tot
f428 365 (vorig jaar 400.672) komt door
bodige aanmerkelijke extra-versterking
van premie- en schadereserve. f526.000
koersverlies op effecten en bij boeking
van f810.000 op andere reserves. Op
het met 50 pet. versterkte kapitaal
wordit (8 (8) pet. dividend voorgesteld
en 2 (2) pet. op het niet gestorte
deel. en de vrije reserve. wordt nog
met f200 000 versterkt. De ontwikkeling,
die in 1964 zeer krachtig was. is
in 1965 gelijkmatiger. Particuliere pre
mie-inkomsten stegen 14 pet. tot f 8.5
min.,, waarvan 72 pet. voor uitvoer
naar ontwikkelingslanden. Verzekerde
leveringen stegen 25 pet. tot f 2298
(1832.5) min., 33 pet voor binnenland.
22 pet. buitenland. Het totale premie-
inikomen directe tekening was f27.2
(19.6) min., waarvan 63 (55) pet. uit
kapitaalgoederen. Het schadeverloop
bleef betrekkelijk gunstig, doch was
voor ontwikkelingslanden aanmerkelijk
ongunstiger. De voor de staat uitge
keerde schadevergoedingen zijn geheel
door opbrengsten goed gemaakt. Van
de mogelijkheid om voor 100 min. in
5 jaar kapitaalgoederen naar Indone
sië te verzekeren, was eind 1965 voor
f 60 min. gebruik gemaakt Premie-in
komsten voor rekening van de staat
bedroegen f 18.5 (12) min. of 54 pet.
meer. Verzekerde leveringen van kapi
taalgoederen stegen 101 pet
In het eerste kwartaal was een be
langrijke stijging van premies voor de
staat, terwijl die voor particulieren op
peil bleven. Door enkele grote schade-
uitkeringen waren de netto particuliere
schade-u itker in gen aanmerkelijk hoger.
Premie minus kosten waren weinig ho
ger dan uitgekeerde vergoedingen minus
provenu's. Voor de staat was het
schadeverloop gunstig, doch er staan
grote .uitkeringen te wachten in ver
band met Zuid-Slavië In 1966 zullen de
schaden hoger zijn en de kosten stij
gen zodat de winst zal achterblijven.
De heer C. P. H. Groenendaal zal af
treden als commissaris na sinds 1935
aan het bedrijf verbonden te zijn.
Academische examens
NIJMEGEN Geslaagd: semi-artsexamen:
de heren J W F M Molkenboer (Roosen
daal), L M G Geeraedts (Arnhem): arts
examen; mevr. J M Th Schermer-Verstee-
gen (Nijmegen); kandidaatsexamen in de
rechtsgeleerheid: de heren M J A van Aan-
hold (Nijmegen). L G M Venver (Arnhem).
P J M Hinskens (Geleen), R S E P Bustin
(Nijmegen), J W Kobossen (Den Haag); kan
didaatsexamen Nederlandse taal- en letter
kunde: de heer B D Verhoeven (Scheve-
ningen).
AMSTERDAM (Gem. Univ.) Geslaagd:
doet. fiscale rechten (fiscale studierichting):
de heer j ,C Hanhart (Bennebroek).
GEEN FUNDAMENT VOOR KOEKOEK
(Van onze soc.-econ. redactie)
UTRECHT De heer H. de Mooy
is tien jaar voorzitter van de Chris
telijke Middenstandsbond. Hij streeft
hiermee zyn beide collega's vai
andere middenstandscentrales v
bij. Wie mocht menen dat de heer De
Mooy, na tien jaar lang zich met mid-
denstandsproblemen te hebben bezig
gehouden, er nu al wel genoeg van
heeft, vergist zich. Hij vindt dit
werk nog precies zo interessant als
in het begin. Ja, bijna nog interes
santer, want „je hebt vele jaren
nodig om je relaties te krijgen en
wanneer je die hebt kun je pas wat
De thans 55-jarige De Mooi» vindt de
maatschappelijke ontwikkeling
„machtig dynamisch" en daarom boeiend.
Graag wil hij nog een paar jaar bijteke«-
nen. Zijn enthousiasme is nog groot ge
noeg om verder te gaan. al belooft hij
nu reeds niet door te zullen gaan tot zijn
zeventigste. Op tijd wil hij plaats maken
voor anderen, maar hij gelooft dat die
tijd nog niet gekomen is.
Volgende week moet de voorzitter van
de C.M.B. opnieuw gekozen worden door
de bondsraad. „Ze kunnen me dan aan
de kant zetten", aldus de heer De Mooij,
maar hij rekent er al op, dat hij ook de
komende jaren zijn wethouderschap van
Rijnsburg en de leiding van zijn slagers-
bedrijf zal moeten delen met het voor-
zitterschap van de Christelijke Midden
standsbond.
De heer De Mooij heeft de afgelopen
jaren vele zorgen beleefd voor talrijke
problemen was het moeilijk het begrip
bij anderen te kweken, maar het resul
taat is na tien jaar toch niet uitgebleven.
Hij put hieruit moed genoeg om nog een
aantal jaren bij te tekenen. Juist de laat
ste tijd vindt hij, dat het begrip voi
positie van de middenstand groeiende is.
Boerenpartij
Met de verkiezingswinst van boer Koe
koek is hy niet overdreven gelukkig. Hij
gelooft dat hier inderdaad een ontevre
denheid naar buiten is gekomen, die ook
wel bij hét midden- en kleinbedrijf te
vinden is, maar hy gelooft dat de werk
nemers in gelyke mate debet zün aan i
verkiezingswinst van de Boerenpartij.
Hij betreurt het, dat er nog te veel mid-
Omzet Philips
viel mee
winst viel tegen
EINDHOVEN In de aandeelhouders
vergadering van Philips' Gloeilampen
fabrieken is verklaard dat het eerste
kwartaalbericht half mei verschijnt, dat
de omzet iets mee en het rendement iets
tegenviel. De tweedejaar helft pleegt de
beste te zijn. Men hoopt het dividend
18 pet te handhaven en de ingehouden
winst wat te verhogen. Er zijn in de ba
lans niet zo grote geheime reserves, dat
dit de cijfers sterk zou beïnvloeden.
Philips wil op Van der Heem behoor
lijk rendement krijgen, doch het is nog
niet te zeggen wanneer. Wel zal
zich moeite geven zo veel mogelijk
sen van Van der Heem te laten door
werken en is vast voornemens er
rendabel geval van te maken.
De verhoging van dividendbelasting
heeft de gewenste uitgifte van aandelei
van f 10 verijdeld.
De vergadering was in jubileumstem
ming en de aandeelhouders mochten
keus doen uit een braadpan, een scheer-
apparaat, strijkijzer, mixer, haardroger
of beautyset. Drs. J. W. de Pous werd tot
commissaris benoemd. De vergaderinq
j van gemeenschappelijk Bezit is door 3000
I mensen bijgewoond.
Philips wil
Amerika inhalen
bij kleuren-tv
EINDHOVEN Philips hoopt de
Amerikaanse voorsprong in kleuren-tv
snel te kunnen inlopen, zo is in de jaar
vergadering geantwoord op vragen van
aandeelhouders. Philips is bepaald niet
in moeilijker situatie dan Amerikaanse
bedrijven. Er moeten echter nog veel
aanloopkosten worden gemaakt Invoe
ring' van kleuren-tv is voor Philips van
groot belang. Philips moet echter voor
zichtig aandoen en het is bijzonder wen
selijk, dat zij niet achter komt bü de
andere Europese landen.
Over de tv-ontvangst via satellieten zei
ir. Th. P. Tromp te hopen, dat spoedig in
j Nederland of in de Benelux een satelliet-
ontvangststation zal kunnen worden ge
bouwd, zoals die nu reeds aanwezig zijn
in Engeland, Frankrijk en Duitsland.
Philips zal in staat zijn dit station in
i samenwerking met anderen van het
nodige te voorzien.
Hoger winst Nievelt
ROTTERDAM Het exploitatiesaldo
van Nievelt. Goudriaan en Co's Stoom
vaart Mij over 1965 (1964) was f6.61
(2.49) miljoen bate uit deelnemingen
f2,46 (2,49) min., uit rente f0.68 (0.61)
min., avans op verkochte schepen f 3.53
(5,56) mln„ afschrijving vloot f8.25 (8,12)
min., id. deelnemingen f 14.207 (3.245).
reservering belastingen f 1.35 min.,
vlootvernieuwin-g f 1 min., en de
winst f2,67 (1,73) min. Reeds voorge
steld is 7 (5) procent over f34.64 34.64)
min. kapitaal. Het nieuwe belang A. de
Hoop (elektrotechniek) met 1400 a 1500
werknemers voldeed aan de verwachtin
gen. Toekomstverwachtingen zijn uiterst
moeilijk te geven doch er is vooreerst
zeker optimisme door de stabiele vracht-
markt in de wilde vaart en de betere
winst op bijna alle lijndiensten. Binnen
kort hoopt men een nieuw type schip
te bestellen.
UTRECHT De AMEV (Algemeene
Mij tot Exploitatie van Verzekeringmijen)
meldt over 1965 een belangrijk grotere
vooruitgang bij de levensverzekering tot
ƒ7.210,8 (vorig jaar 6.381.6) miljoen en
bij de schadeverzekering een stijging der
premies tot f 79.49 (71.43) min. De baten
uit groepsmaatschappijen bedroegen 2,39
(1,9) min, totale baten ƒ2,46 (2.01) min,
de winst ƒ2.39 (1,92) min. Reeds
gesteld is 5 (5)% dividend op preferente
en 20 (19) rA op gewone aandelen. De
geconsolideerde premies van leven
schade samen beliepen ƒ258.28 (239,33)
min, tegen herverzekering ƒ34,8 (34)
min, beleggingsbaten ƒ300,55 (272.91)
min, uitkeringen en afkopen eigen reke
ning ƒ99.34 (94,46) min, kosten ƒ70,1
(63,78) min. vermeerdering premiereserve
f 109.51 (94.01) min, bruto-winst 10.17
(10,49) min. waarvan ƒ2,1 (1,81) min
belasting. Het kapitaal is ƒ12,3 (12) min,
overige extra-waarborgen ƒ80.38 (74,36)
min, technische reserves ƒ1482.2 (1351,7)
min. beleggingen 1578.5 (1435.3) min.
Het Nederlands schadebedrijf was in
1965 belangrijk gunstiger, wegens de
voortgezette loon- en prijsstijging is men
niet optimist inzake de schade-uitkerin
gen. Het percentage exploitatiekosten is
weer gezakt. Het Franse schadebedrijf
was een zware last en zal nog veel aan
dacht vragen.
Maatsehappijnieuws
Technische Unie; Het exploitatiesaldo
was in 1965 (1964) f 4 (3,57) miljoen,
de winst f 1,84 (1.74) min. Reeds vc
gesteld is 17 (17) pet. dividend c
vergroot kapitaal. Het bouwfonds
met f 1.25 min. versterkt. Er zullen nog
belangrijke investeringen nodig zijn
Met de verbouwing in de vroegere Wes
ter Suikerfabriek zal heel 1"'
moeid zijn. Ook in 1966 is een gunstige
gang van zaken mogelijk.
Immoftmcl voert besprekingen
beursnotering voor de participaties
krijgen. De huurverhoging zal meer
brengen dan de kostenstijging zal ver
gen. bde fondsen bezitten genoeg objec
ten behalve 1963 dat nog één of meer
bedrijfsruimten ter waarde van f 3 mil
joen wil kopen zodra er weer voldoen-
de speling is tussen bruto-huur en hy
potheekruimte. Overigens heeft men
van de hoge rente geen last, daar d#
hypotheken looptijden hebben van 5 tot
Ollivetti zal 80 lire dividend uitkeren
per preferent en 70 per gewoon aan
deel vorig jaar niets). De winst wa«
17.5 miljoen dollar (114.720). De ver
koop over de hele wereld was 449,6
417.6) mln„ die van Underwood 100
nln. in de Vernigdc Staten en 19 min
n Canada, de winst 1 min. dollar.
Coöperatieve Zuivel-Bank meldt dat
rente- en provisiebaten in 1965 17 pet
zijn gestegen tot f 2.98 vorig jaar
2,55) miljoen en dat onkosten en be
lasting minder toegenomen zijn, waar
door men f 250.000 (200.000) kon toe
voegen aan reserve koersverschillen.
De groei ging voort, de liquiditeit It
gunstig en de toestand op de zuivel-
markt deed de financieringsbehoefte
•erminderen.
Prudentia (Mij tot Exploitatie van
Onroerende Goederen) meldt dat zij
1965 in verband met de beursom-
standigheden geen officiële notering
heeft gevraagd, doch dat zij dit zal
doen. zodra dit in het belang van aan
deelhouders is.
denstanders zijn. die niet verder kijken
dan hun werkbank en hun toonbank. Zij
leven niet mee in het organisatieleven,
zij negeren alle voorlichting en weten niet
wat er in deze dynamische tijd van
onderneming en een ondernemer wordt
gevraagd.
De heer De Mooij gelooft echter niet.
dat de kleine zelfstandige het funda
ment is geweest voor het verkiezingssuc
ces van de Boerenpartij. Hij is er dank
baar voor. dat thans ook bij de overheid
de ogen open gegaan zijn voor de be«-
hoefte aan een stukje vrijheid en onaf
hankelijkheid bij de middenstand, wa
over de laatste jaren voortdurend
heengelopen. Veel is er al verbeterd dooi
de subsidie van de overheid voor
lichting, ontwikkeling en sanering
Een grote grief noemde de heer De
Mooij het. dat van overheidswege en door
andere instanties altijd gewerkt wordt
met gemiddeldenMen vergeet daarbij
maar al te gemakkelijk, dat 50 procent
van de betrokkenen beneden dit gemid
delde leven.
Hij vond sociale voorzieningen mooie
dingen maar de lasten drukken teveel
op mensen met inkomens van f 10.000 tot
f 12.000 per jaar.
Christelijk
Voor de toekomst ziet de heer De Mooij
nog een grote taak weggelegd voor de
middenstandscentrales.
Naar zijn mening moet in de eerste
plaats iets gedaan worden aan het vraag
stuk van de christelijke organisatie. Als
de christelijke organisatie ooit nodig is
geweest dan juist nu, aldus de heer De
Mooij. De eenvoudige opdracht van de
Bijbei is afhankelijkheid van God te
leven wordt vergeten. We leven Üians in
een ontwikkeling, waarbij de hele maat
schappij-opbouw voor de toekomst in be
weging is. Daarom moeten de organi
saties juist nu vasthouden aan de richt
lijnen van de Heilige Schrift. We moeten
weer iedere dag leren leven uit Vader's
hand. De heer De Mooij kon het daarom
waarderen, dat de voorzitter van het
C.N.V. de heer J. van Eibergen, dezer
Het Kwartet
In hei Westen een der
grote krantenoplagen.
hviLwwwm.
\psrr Mfa/b/UAr..
11 I.....La
Het Kwartet
Daarnaast geloofde de heer De Mooij.
dat er in de toekomst meer samengewerkt
zal moeten worden. Dit geldt voor de
branches onderling, waardoor men goed
koper kan werken en bovendien slag
vaardiger. Een toenadering tot de r.k.
organisaties rekende de heer De Mooij
eveneens tot de mogelijkheden van de
toekomst.
Hij vroeg zich af. of het nog geoorloofd
is de propaganda van dertig aangesloten
organisaties op dertig manieren te laten
voeren. Tien mensen doen soms hetzelfde.
Ook zouden de rechtskundige adviezen
van de vakorganisaties gedelegeerd kun
nen worden aan een rechtskundige afde
ling van de centrale.
In hoeverre tengevolge van de parallel
lisatie het nodig is alle levensmiddelen
organisaties te bundelen in één grote or
ganisatie. kon hij nu nog niet overzien
Denkend aan de samenwerking met
levensbeschouwelijk anders denkende
groeperingen bleef de heer De Mooij op
het standpunt staan, dat er voor gewaakt
moet worden de eigen christelijke orga
nisatie niet uit te hollen tot een bezin-
ningsorganisatie.
Naar zijn oordeel heeft juist de Chris
telijke Middenstandsbond de afgelopen
jaren veel kunnen doen aan het betrek
ken van de overheid en de politieke par
tijen bij de problemen van de midden
stand en heeft ook het Convent van
Christelijk-Sociale Organisaties belang
rijk bijgedragen tot de maatschappelijke
ontwikkeling in Nederland. Voor de ko
mende jaren hoopt de heer De Moofj dan
ook nog mee te werken aan een verster
king van de christelijke organisatie in
Nederland en aan een hechte samenwer
king van de organisaties binnen het Con-
EUROPA'S GR°0^
„Was ist heute links?"
Onder deze titel verscheen in
1963 in de Bondsrepubliek een bun-
ze. Rechts: pro koning, kerk en ka- ve vorm van sociale verzorginua-
pitaal. Links: optimisme, vertrou- staat in te voeren,
wen in de wetenschap en de rede, Toch houdt Horst Kriiger in „Was
vrijheidsliefde, geloof in gelijkheid, ist heute links?" vol, dat bij uitstek
del essays, waarin dertien Duitse meeleven met'verdrukten, anti-racls- ,.acr Linke steht auf der Seitc der
auteurs uiteenzetten wat naar hun
mening vandaag 'aan de dag onder
het begrip „links" in de politiek
moet worden verstaan. Als motto
kreeg het boekje een gezegde van
ene meneer Alain mee: „Als
iemand mij vraagt of de onder-
me, pacifisme, anti-clericalisme, vij- Schwacheren, der Mittellosen, der
andigheid ten opzichte van overheid ins Unrecht Gesetzten". Maar in
en gezag. Rechts: het tegenoverge- Nederland is het de ultra-rechtse
stelde. Al die „definities" bevatten. Boerenpartij, die pal zegt te staan
voorzover ze globale karakteristie- voor (bepaalde groepen) zwakken,
ken bedoelen te zijn. de bekende verdrukten en misdeclden. Hetzelf-
kernen van waarheid". Het zijn de kan gezegd worden van het
echter halve waarheden, die de nei- overwegend rechtse deel der natie,
ging hebben tot hele leugens uit te dat zich het lot der Ambonezen
scheiding in rechtse en linkse par- groeien waar ze suggereren, dat be- heeft aangetrokken.
tijen, in rechtse en linkse mensen paalde, aan „links" of „rechts" toe- Is links" overwegend „ongelovig
geschreven eigenschappen het ex- en „anti-religieus zoals de Jong en
clusieve monopolie zijn van „links" Brown beweren? In Nederland ze-
of „rechts". Zeker is, dat menig ker niet. Aan de wieg van de meest
lid van onze eigen, zich „links" (echt) linkse vaderlandse partij, de
noemende PvdA na kennisneming PSP, stonden rechtzinnige
van de typologie van De Jong en ten. Tot hen behoort de PSP-frac-
za] Brown naar het hoofd zal grijpen tieltr.de.
en de keuze tussen de linkse en 1-4
en de rechtse kolom met be
slistheid van de hand zal wijzen.
nog wel zin heeft, is altijd mijn
eerste reactie: degene die zoiets
vraagt, is beslist niet iemand van
links".
De heer Alain heeft gelijk. Wie
pretendeert „links" te zijn, zal
nooit het verschil met rechts dis-
cutal stellen. Omgekeerd hebben de
mensen van „rechts", in de zin
van conservatief, er alle belang bij
om het onderscheid met „links"
progressief) waar mogelijk op
te helling te brengen. Want wie
wordt graag voor conservatief uit
gemaakt? Wie noemt zichzelf be
wust „rechts"? Misschien nog al-
Mythen
De lust tot simplistische etiketjes-
de Tweede Kapier Lank-
horst. Daarentegen plegen bepaalde
liberale kringen, die volgens het
boekje „rechts" staan, van hun an
ti-religieuze. zo men wil: anti-cle-
ricale. gezindheid geen geheim te
maken.
Zo kunnen we doorgaan. Niemand
wuoi „f cuilio ivijhotiijtu liug dl
leen die „rechtse" mensen voor wie <;a,ute l0es' (P^verschenen, in poe
plakkerij a la prof. De Jong zal za: willen beweren, dat de tegen-
iedereen vergaan die het boek „De stelling links-rechts geen reëele be-
linkse traditie in Europa" van David tekenfs meer heeft. Wie er echter
dogma van gaat maken.
rechts niet conservatief, maar con
fessioneel is en links niet progres
sief, maar vrijzinnig.
Dat is de oude indeling, die zo'n
kleine honderd jaar de Nederland
se politiek heeft beheerst. In de
praktische politiek functioneert ze
al lang niet meer, maar wel spookt
ze nog rond in de denkwereld van
o.a. die anti-revolutionairen, die in
opstand kwamen toen dr. Berghuis
zijn partij „van huisuit sociaal
links" noemde.
Links-zijn houdt een duidelijker
pretentie in dan rechts-zijn. Maar
wat is links? En wat is links van
daag? Op die vraag hebben ge
noemde dertien Duitse auteurs der
tien verschillende antwoorden gege
ven. Tezamen leveren die wel zo on
geveer een totaalbeeld op, dat de
werkelijkheid benadert, maar een
haarscherpe definitie valt er niet
uit te distilleren. Dat was te voor
zien. Iedereen weet wel zo ongeveer
ketvorm uitgegeven vertaling van botst tegen de werkelijkheid
„The left in Europe since 1789"). Die gebruikt geen begrippen, maar
Caute geeft daarin een fascinerend wordt door hen gebruikt. In een sa-
historisch overzicht van het begrip menileving ais de onze, waar de
„links" en rekent grondig af met oude maatschappelijke en geestelij-
een aantal mythe, die zich rond ke scheidslijnen aan het vervagen
de tegenstelling links-rechts hebben zijn, reduceren „links" en „rechts"
in de onderlinge verhouding tussen
de grote levensbeschouwelijke bevol-
wat met „links" en „rechts" in po-
liticis wordt bedoeld, voelt het al
thans aan, maar faalt als het op
een adequate omschrijving aankomt.
Dat komt omdat de woorden geen
scherp-afgebakende begrippen dek
ken. „Links" en „rechts" hebben
een zeer heterogene, vloeiende be
gripsinhoud: historisch zwaar be
last, maar tegelijk ontvankelijk voor
ultramoderne interpretaties. Het
zijn collectezakjes, waar iedereen
z'n duit in kan doen. Eigenlijk zijn 33 pct
gegroepeerd.
volstrekte onvolledigheid
gangbare zwart-witde-
fenities aantonend, toest hij het links-
kimgegroepen steeds meer tot
teshouidingen ad hoe: belangwekken
der voor de psycholoog en de so-
SïuïüS, cioloog dan voor da politicus en da
personen aan de parktuk en komt
dan tot verrassende conclusies. We
noemen een enkel voorbeeld.
Anti-racisme is altijd als een sjib
bolet van „links" geweest. Maar
Caute wijst erop. dat toen het En
gelse Gallup-instituut in 1959 een
Vandaar dan ook dat we geen
kruimeütje brood zien in de poging
van het Rotterdamse gemeenteraads
lid dr. S. W. Couwenberg (loath, v)
het gegrip links een „nieuwe
het geen woorden, maar strijdkre
ten: driekwart gevoelswaarde, een
kwart betekenis. En dat beetje be
tekenis verandert dan nog zoniet
met het jaar, dan toch met het
decennium.
Definities
Niettemin wordt nog steeds ge
rieve, wetenschappelijk verantwoor
de definities te vatten. De (zeer
linkse prof. dr. Fr. De Jong Algerijnse oorlog moesten de com-
opinie-onder/, ovk instelde over de inh°ud te geven. ZoaiLs bekend
de joden in hot algemeen staat dr. Couwemberg als opnohter
j> de ondervraagde La- h,6t ..Democratisch Centrum m
bour-aanhangers ten antwoord gaf 1 j®*1 vernieuwing van
dat de joden meer macht hadden heTl Nederlandse party patroon voor.
dan hun toekwam, terwyl slechts 30 In twee Parool-artikelen heeft hy
pet, van de conservatieven en 27 j1Jnr taateteMSMg toef®~
pet van de liberalen deze mening e bed°eIl£g 1S te ^pmen tot
was toegedaan. In 1948 ging er een twee" l5ventueel dfie-jpwtyen-
geduchte golf van anti-semitisme syt r". .F"01 £fn 611
door de Franse communistische par- £fn Pa(rty Yfn c®Iït'rum«
tij nadat Jules Moch, de joodse, ro- Zf! w ^.de.CenZ
cialistische minister van binnenland- S u"ïn wï1 Jl
se zaken, strenge maatregelen had hnks niet m de ••ver"
genomen tegen stakers. Tijdens de °"dert"?; 'f -
munistische leiders toegeven dat een
groot deel van hun aanhang ppn worden \erstaan. Een dynamisch
manistisch, rationalistisch, vooruit- vooroordeel had tegen mohammeda-
strevend. Rechts: gelovig, christe
lijk, dogmatisch, conservatief.
Ietwat uitvoeriger en intelligen
ter is de opstelling van de En
gelse psychiater J. A. C. Brown in
zijn „Techniques of Persuasion".
Rechts: trouw aan een enkele va
derfiguur of leider, verdedigt het
gezin, voorstander van discipline
m.b.t. opvoeding, strafrecht enz.,
antifeministisch, voorstander van
seksuele terughouding, patriottisch,
verdedigt klasseverschillen, verde
digt conventies en tradities, ver
dedigt religie, verdedigt privébe-
zit, bevooroordeeld. Links: trouw
aan de groep, wantrouwt het ge
zin, legt nadruk op vrijheid, femi-
vooruitziende vredespolitiek,
nieuwe, aan de maatschappelijke
ontwikkeling aangepaste vormgeving
van de democratie, een verdere uit-
Daarmee wil vanzelfsprekend met bonw van de democratie als be-
gezegd zijn, dat „links" racistisch stuursprincipe op andere terreinen,
is. Maar wel nopen de door Cau- het streven naar systematische bur-
te genoemde feiten (ook in ander gerschapsvonrun-g als noodzakelijke
verband) tot de conclusie, dat de voorwaarde voor een werkelijke de-
theoretische scheidslijnen tussen mocratisering van onze samenleving,
links en rechts in de praikitijk veel- enz' enZ- ^a'- al'les behoort
al dwars door de linkse en recht- -.evenzeer tot een moderne begrips-
se partijen heen lopen. Dat geldt bepaling van „links" als een ver-
ook voor het meegevoel met de dere uitbouw van een sociaal-gerich-
misdeelden en verdrukten. Geen economische politiek". „De com-
typisch kenmerk van ..Links" alléén, binaUe met het begrip centrum im-
zegt Caute, en hij wijst erop, dat Phceert m.n. dat gekozen wordt
Engelse conservatieven ais Shaft es- Y?or een geleidelijke verwezenly-
bury, Oastler en Sadler nauwelijks g van de nieuwe ideëen.
nistisch, bepleit seksuele vrijheid, minder verontwaardigd waren dan Dr- Couwenberg gelooft, dat te-
1Hjnl Engels over de toestand waarin de grover deze centrum-linkse paTtij
Britse arbeidersklasse zich in de zich .Thelitis van het centrum van
periode van de snelle industrialise- zelf een meer conservatieve concen-
ring bevond. Een op hetzelfde mo- riabie zal vormen van mensen, die
ment dat hij de socialistische par- meer behoudend en afwachtend
tij verbood, was de rechtse Bis- dan dynamisch zijn ingesteld en der-
marek bezig als eerste een primitie- halve meer geneigd zijn de maat
schappelijke ontwikkeling te volgen-
kosmopolitisch, neigt naar „klasse
loze" maatschappij, staat kritisch
tegenover conventies en tradities,
antireligieus, socialistisch, onbevoor
oordeeld.
Wil men andere, soortgelijke, maar
anonieme omschrijvingen, hier zijn
Financieel weekoverzicht
O
AMSTERDAM Amerikaans
aanbod in internationale waarden
kon deze week slechts tegen lagere
pryzen opgevangen worden. Met be
langstelling heeft de beurs kennis
genomen van de beschouwingen,
welke de president der Nederland
sche Bank in zyn verslag heeft ge
in. Men hoopt nu maar, dat al
len die het aangaat, nota zullen ne
men van de nadrukkelyke waar
schuwing, welke onze hoogste mone
taire autoriteit heeft gegeven in be
trekking tot de roofbouw, welke op
de economische gemeenschap wordt
gepleegd.
Zonder nu te stellen, dat de over
heid onvoldoende leiding geeft aan
gezonde ontwikkeling in ons
land. wordt wel de overheid genoemd
als de voornaamste schuldige aan de
ernstige bestedingsinflatie. De fei
telijke stijging van de overheidsbe
stedingen in het afgelopen jaar be
droeg circa 17 pct. terwij] het nood
zakelijk was geweest deze te hou
den binnen de norm van ruim 5 pct.
Hiermede is geen goed voorbeeld ge
geven door de overheid.
De inflatie woekert voort, de
en worden niet in acht genomen. Er
naast de bestedingsinflatie een loon-
inflatie. die de leiding heeft genomen
19G5. er is een monetaire inflatie,
die misschien niet hard genoeg is
gepakt. Maar het een en het ander
komt hierop neer, dat de groei in ons
land uitwassen vertoont, welke de pre-
lent van de Ned. Bank met bezorgd-
:id vervullen.
Het probleem heeft sterke politieke
kanten, welke een doeltreffende leiding
netelig maken. Nodig is het, dat alle
partijen matiging betrachten en voor
alles denken aan de risico's, welke ver
bonden zijn aan een voortgaande over
spanning in ons land.
invloed van de beschouwingen
dr. Holtrop op de effectenbeurs is
niet van opwekkende aard geweest.
Duidelijk is wel. dat er nog geen kans
bestaat op een spoedige oplossing en
de maatregelen in betrekking bot
de kapitaalmarkt en de kredietgeving
niet minder op zullen worden.. Zelfs
inister Den Uyl heeft verklaard niet
zonder zorg te zijn, vooral met het
oog op 1967. Als de besparingen
worden uitgebreid, dreigt de groei der
investeringen volgend jaar te zullen
worden afgeremd en die groei is voor
waarde voor de uitvoering van het re
geringsprogram en de opvoering der
produktiviteit.
De president van de Ned. Bank keek
naar de ontwikkeling van de Ned. be
talingsbalans. welke uitermate belang
rijk is voor de verdere gang van za
ken. Hij zag weinig reden tot voldoe
ning. De aan de lopende rekening
de betalingsbalans te stellen r.orn
dat het overschot minstens 1 pct.
het nationaal inkomen bedraagt. In 1965
bedroeg dit overschot slechts 0.1. Dit
is.een teken aan de wand!
De gang van zaken op de effecten
beurs was deze week weinig opwek
kend. Men had te kampen met Ameri
kaans aanbod in Olie. Philips en Uni
lever en het aangeboden materiaal
werd moeizaam opgenomen tegen lage
re koersen. In het deze week versche
nen verslag van de beleggingsmaat
schappij Unitas wordt opgemerkt dat
de directie betwijfelt of men bijv
Nederland en Duitsland wel betere
koersverwachtingen mag koesteren.
Zelfs in Amerika vertonen zich een
aantal onzekere factoren. In ieder ge
val achten dc Amerikanen de kansen
in Amerika blijkbaar toch nog gunsti
ger dan voor Nederland, want het tel
kens terugkerend aanbod van interna
tionale aandelen wijst in deze richting.
Zowel Unilever als Philips hebben de
vergadering van aandeelhouders achter
de rug. Op die van het margarinecon-
n klaagde de directie over de zwa-
last welke de fabrikanten van merk
artikelen in het bijzonder van massa
consumptie-artikelen moeten dragen ten
gevolge van de overheidsmaatregelen
om de inflatie te keren. Hierbij wordt
kennelijk gedoeld op het straffe prijs
beleid der overheid, dat een verhinde
ring vormt voor de aanpassing der
prijzen van de eimdprodukten aan de
stijging van het algemeen prijsniveau.
Niet zonder zin is de opmerking
van de scheidende voorzitter van de
raad van bestuur van l'nilever. dat
„beheersing van lonen en prijzen in
feite niet anders is dan de gevolgen
willen genezen in plaats van de kwaal
in de wortel aan te tasten". Deze
opmerking is een aardige aanvulling
op het verslag der Ned. Bank!
De cert Unilever werden deze week
ex dividend verhandeld en kwamen
cteardoor flink onder de f 100.
Philips trok weer veel aandeelhou
ders op de jaarvergadering. Maar veel
stimulans ging er van het besprokene
niiet uit op de beurs.
De overneming van de aand. Van
der Heem van Indohcem tegen contan
te middelen zal wel passen in het sche
ma van het Eindhovensc bedrijf. Voor
de beurs was het bericht een verras
sing, zodat het geheim der onderhan
delingen goed bewaard is gebleven.
Voor de houders van aand. Indoheem
lijkt ons de transactie bepaald geluk
kig, omdat in deze periode van liqui
diteitsmoeilijkheden een flink bedrag
aan contanten voor een bedrijf een ge
lukkige omstandigheid kan zijn. Als
men op het gebied van dc research der
elektronica niet goed mee kan komen
dit is een kapitaalverslindcndc be
zigheid dan doet een bestuur ver
standig om tijdig het gevaar te onder
kennen en maatregelen te nemen.
De koers der aand. Indoheem maak
te een aardig sprongetje omhoog. Kon.
Hoogovens had ook zijn jaarvergade
ring en de mededeling, dat het eerste
kwartaal nogal gevoelig is achtergeble
ven bij het vierde kwartaal 1965. maak
te een ongunstige indruk. De teruggang
in de winst is hoofdzakelijk toe te
schrijven aan de onbevredigende situa-
van de staalmarkt. Dc prijzen
gedaald Ze trekken nu hier en daar
aan. maar helemaal geruststellend
dc situatie momenteel nog niet.
Naïef
Wij vinden dit, eerlijk gezegd, een
nogal naïeve filosofie. De door dr.
Couwenberg geconstrueerde tegen
stellingen lussen centrum-links en
cenitr urn-rechts zijn minstens zo
vaag, zoniet vager, dan de vaagst*
scheidslijnen tussen de traditionele
partijen in het bestaande patroon.
Zelfs de tegenstelling vooruitstre-
vend-behoudend. waarop toch het
'eheel steunt, komt niet uit de verf.
Wie behoudend is, kan nog wel
voor een ..dynamische vooruitzien
de vredespolitiek" zijn en zat ook
geen bezwaar hebben tegen „het
streven naar systematische buraer-
sch a psvormi rug".
Misschien zal hem de „verdere
uitbouw van een sociaal-gerichte
economische politiek" wat zwaarder
op de maag liggen, maar met een
beetje goede wil valt ook daar wel
overheen le stappen. Met andere
woorden.' ook de conservatieven, de
„reehtsen" van nu. zuilen niet aar
zelen bij Couwenberg's centrum-link
se partij aan te kloppen als het
zover is. Blijft over een marginaal
groepje politieke debielen, die bv.
tegen een „verdere uitbouw van de
democratie als bestuursprincipe op
andere terreinen" zyn, en die de
-ol van corrigerende oppositie moe
ten spelen tegenover de enorme ko
los van een centrum-linkse (rege-
ringslparrii.
Het middel van dr. Couwemberg
'likt on erger dan de kwaal waar
aan hot huidige partijpatroon lijdt.
En zijn nieuwe interpretatie van
het begrip „links" betekend de dood
steek voor het begrip. Dat is niet
erg. De keuze .van de kiezer van
morgen zal geen keuze tussen
..links en ,jechts" meer zyn. a Me
kunstmatige pogingen om deze te-
genetelhng nieuw leven in te blazen
'en snift. Wal zal een duidelijke keu
ze moeeliik moéten zijn. liefst tus-
s"n zaken. de*.rtpod-- tussen perso-
nen. maar een keuze. In de con-
co. 'y-Cmiwonbere is zo'n keuzemo-
ge.ukhc'd niet voorhanden. Niemand
nuM een zieke beier door hem
een andere (in dil eeval zelfa kran-
oerel pyjama aan Ie 'rekken.
