NEEM NO IN BLIK ALLE CONTRACTEN WORDEN ONDER DE LOEP GENOMEN Revolutie geschreven met afkortingen Komt Mohammed Roem op vrije voeten? alles goed T en! wel yC Woordenboek van een filosofie Uit de Haagse hof geplukt SEBBBSEaaS! DINSDAG 19 APRIL 196< VAN ONZE SPECIALE VERSLAG GEVER LINK VAN BRUGGEN DJAKARTA De reiniging van de Indonesi sche Augiasstal is begonnen. Onmiddellijk na zijn installatie is het nieuwe kabinet met grote voort varendheid aan de slag gegaan. Eén van de eer ste dingen, die noodzakelijk zijnis het opmaken van de balans. Insiders in Djakarta vrezen het ergste. Op elk gebied is er geknoeidop elk ter rein groeit het onkruid der corruptie. De schat kist is leegde monetaire positie ten hemel schrei end, de economische toestand deplorabel. Aan de nieuwe regering, die vast besloten lijkt orde op zaken te stellen, hebben de grote partijen hun medewerking toegezegd. Het is niet altijd even van harte gegaan, maar de kracht en de dreiging van het leger, dat bewezen heeft korte metten te kunnen makenhebben vele politici eieren voor hun geld doen kiezen. De PNI (9 miljoen leden; „natio naal") heeft zich nu achter gene raal Soeharto en zijn presidium geschaard formeel moet men natuurlijk zeggen: achter presi dent Soekarno en zijn presidium evenals de Nahdatoel Oelama (11 miljoen leden: mohamme daans). Kleinere partijen als de Parkin do (protestants), de Partei Katho- lik, de PSII (extreem mohamme daans) en de IPKI (gematigd mo hammedaans) hebben via hun lei ders positieve uitspraken gedaan. Hier en daar wordt er weliswaar kritiek op de omstandigheid dat de reorganisatie van het kabinet niet drastisch genoeg is doorge voerd men wil de nog aanwezi ge slappelingen door sterkere en meer onbesproken figuren vervan gen maar er werd toch begrip getoond voor het feit, dat er, voor lopig althans, niet verder kan wor den gegaan. De vice-premier van het presi dium, die de economie en de finan ciën onder zich heeft, of deze al thans moet coördineren, is de sul tan van Djokjakarta, Hamengkoe Boewono IX. Hij is een man van onbesproken gedrag, die nooit aan persoonlijke bevoordeling of vriendjespolitiek heeft gedaan. El ke morgen om half acht ziet men hem zijn bureau aan het Merdeke c Stembusuitslag (IS) U meldde o.m. bij de uitslag der statenverkiezingen het duidelijke ver lies aan GPV-stemmen in Kampen. I Het is toe te schrijven aan een con- I flict dat reeds lang dreigde in poli- 10 tiek-vrijgemaakte kring en dat aan l de vooravond der statenverkiezing losbarstte. Kamper vrijgemaakt gere formeerden brengen al sinds 1949 on- I der de naam „Comité Gereformeerde I Kiezers" afgevaardigden in de ge- I meenteraad. Voorheen stemden ze ARP, maar destijds wilde men dat niet meer omdat in de leiding dezer partij synodaal-gereformeerde schor- sers zaten. Slechts een klein aan- tal vrijgemaakten bleef de ARP trouw. De raadsleden van het comité bleven echter aangaande het vierde gebod en het onverkorte art. 36 NBG rasechte AR. Dit bleek heel sterk in 1963 bij de opheffing van de z.g. zon dagsclausule t.a.v. het Kamper Sport park. Ze stemden nl. vóór opheffing udezer clausule, waardoor het mogelijk werd gemaakt dat de zondag al meer 3 wordt ontheiligd. De laatste jaren bestaat in Kampen ook een GPV-af- deling, die daar tot dusver nimmer aan de raadsverkiezingen deelnam. Het comité wees steeds verzoeken 11 van het GPV om bij de raadsverkie zingen met één lijst uit te komen van de hand. Reden: het wenst de politiek jvan het GPV niet. Tijdens een GPV-verkiezingsvergadering in Karn vlak voor de statenverkiezing B barstte de bom. Blijkens een plaatse lijk krantenverslag kritiseerde het GPV de afwijzende houding van het I comité ernstig. Zo werd het standpunt van de raadsleden van het comité je gens de zondagsheiliging en de Euro padag gelaakt. Ongetwijfeld is deze gang van zaken van invloed geweest op de daling van het GPV-stemmen- tal, dat in Kampen van 8,8 in 1962 tot 6.9 procent terugliep. Ten slotte: blij kens de laatste berichten k->mt het GPV bij de komende verkiezingen met een eigen lijst uit. Kamermuziek (3) Voor mij onbegrijpelijk dat iemand lie notabene zegt al een halve eeuw viderdak te hebben gevonden bij de CHU de fractieleider in een dagblad meent aan te kunnen vallen. Is daar niet eerder voor beschikbaar het CH Weekblad De Nederlander? Overi gens: de laatste oDdracht die de be minde vroegere CHU-leider op de avond voor zijn dood aan zijn ~nvol- eer heeft gegeven luidt -:et toe te IX ELEKTRON 0 XX geven aan pogingen de Unie te laten verdwijnen". Lexmond J. van Dieren Weg tv De heer M. H. Boer uit Papen- I drecht schreef in antwoord op de heer M. H. Tieman waarom hij zijn i tv-apparaat niet afzet als iets hem ergert. Ik zou zeggen: als de kat dicht j op het spek zit, zou hij er dan afblij- ven? Daar geloof ik niets van. Men zegt vaak: Och, er komt toch ook nog veel goeds via de tv in de huiska mers. Is dat zo? Ik dacht eerder: ar me jongeren en arme ouderen, kun nen wc onze tijd nu niet nuttiger besteden dan ons elke dag maar te zitten vergapen aan het scherm? Hoe langer hoe meer kom ik tot de over tuiging dat je toch maar beter geen Selatan binnengaan, en zijn ambte naren zorgen er thans wel voor ook op dat tijdstip aanwezig te zijn. Nog jaren Als de rechter- en linkerhand van de sultan treden dr. Soeharto niet te verwarren met generaal Soeharto en dr. Soemarno op. De eerste heeft de economische planning in handen, de tweede waakt over de financiën. Zoals de minister van handel, brigade-generaal Yoesoef, al heeft gezegd, is „wanbeheer van top tot teen" er de oorzaak van dat Indo nesië zich in de slechtst denkbare economische en financiële omstan digheden bevindt. Ook al wordt het mes er meteen diep ingezet, dan zal het nog jaren duren voor dat men alle moeilijkheden te bo ven is. De mesthoop, die onbekwame en corrupte ministers van Indo nesië als staat hebben gemaakt, komt het beste uit in de beschei den van de Bank Indonesia. Finan ciële manipulaties, die in de we reld van oplichters thuishoren, zijn daar jaren achtereen bedre ven. Het was halen, hebben en potverteren. De grote massa van het volk raakte er steeds verder door achterop. Onder tafel Hoe het met de staatscontracten gingdie in binnen- en buitenland werden afgesloten, is een verhaal op zichzelf. De bouw van enkele wolkenkrabbers aan de Djalan Tamrin is onmiddellijk stopgezet, nadat bekend geworden was dat er kapitalen mee gemoeid waren, die het dubbele of driedubbele van de werkelijke investeringen bedra gen. Hoe de ambtenaren, die er mee waren belast, dat dan wel deden? Zij kozen een offerte uit, vroegen de firma, die deze had opgesteld wat zij er aan moest verdienen, en verhoogden daarna het eindbe drag met tientallen procenten. Als dezelfde firma nu maar een nieu we, veel hogere offerte indiende, werd haar het werk gegund, op voorwaarde natuurlijk dat het van tevoren vastgestelde miljoenenver- schil onder de tafel verdween. Geen wonder dan ook dat de duizenden contracten, die op 't ogenblik lopen, onder de loep ge nomen worden. De hele handel is erbij betrokken, de produktie van oliebronnen, mijnen en plantages, kortom: alles wat deviezen kost, of deviezen oplevert. Een andere zuivering voert de vice-premier, die de buitenlandse betrekkingen coördineert, Adam Malik, door. Deze vroegere ambas sadeur in Moskou, die een eerste rol heeft gespeeld in de onderhan delingen met Nederland over Irian Barat, doch later op dood spoor werd gezet, is van plan elk Indonesisch ambassadelid in het buitenland op zijn bekwaamheden en zijn politieke overtuiging te la ten „screenen". Op de helling De kleine man, die Soebandrio's inboedel overnam, toen deze letter lijk op de straat geslingerd werd door demonstrerende studenten, heeft de ambtenaren van zijn mi nisterie reeds kort en krachtig toe gesproken. Van nu af aan zou er gewerkt moeten worden; iemand, die lust had te saboteren, vloog er onherroepelijk uit. Op diverse af delingen zijn trouwens al heel wat hoofden gevallen. Hartono bijvoor beeld, die eerste woordvoerder was, en de ambassadeur in Pe king, Djawoto, die weigert terug te keren. Duidelijk is dat ook de „Vernie tig Maleisië Politiek" op de hel ling gaat. In zijn functie van vi ce-premier voor de verdediging en de veiligheid van het land I heeft „sterke man" Soeharto wel iswaar verklaard dat de confronta- tie zal worden voortgezet, maar j hij heeft er tegelijkertijd aan toe gevoegd dat een oplossing van de Verstekeling dacht naar Spanje te gaan PARIJS Het lijk dat zondag op het vliegveld Orly werd gevonden in een uit Moskou gearriveerde Caravelle, blijkt dat var een Spanjaard te zijn. De man, arbeider bij de Franse lucht vaartmaatschappij, heeft waarschijnlijk verondersteld, dat het vliegtuig, waarin hij zich als verstekeling in de ruimte voor het landingsgestel had verborgen, naar Barcelona zou vliegen. Het toestel maakte echter een vlucht naar Warschau en Moskou. moeilijkheden tussen Indonesië en Maleisië zou worden toege juicht. Soekarno's agitatie tegen de Toenkoe van Maleisië heeft, zoals alle agitaties, die in het verleden zijn gevoerd om de aandacht van de werkelijkheid af te leiden, han denvol geld gekost. Niet voor niets wordt het Indonesische woord „Malaysia" al door spotters als „Ma£ay$ia" geschreven. Het nieuwe bewind in Djakarta wil bezuinigen sultan Hameng koe Boewono IX heeft het al dui delijk gezegd. Alle uitgaven, die vermeden kunnen worden, moeten worden weggesneden; zelfverrij king wordt niet meer toe gestaan. Alleen zo kan Indonesië de weg opdraaien, waarop het weer kre dietwaardig in de ogen van het buitenland wordt. Want kredieten, in welke vorm ook, zullen er ze ker moeten komen om de econo mie van het land weer gezond te kunnen maken. Er wordt nog meer verwacht, hier in Djakarta. Er wordt gezegd dat mensen, die door de geheime dienst van Soebandrio onschuldig in de gevangenis zijn gezet, spoe dig zullen worden ontslagen. De vroegere minister van buiten landse zaken, Mohammed Roem van de verboden Masjoemi (Mo- Indonesisch abacadabrn hammedaans), zou hierbij beho ren, en ook de vroegere premier en minister van buitenlandse za ken, Anak Agoeng Gde Agoeng van de eveneens verboden PSI (so cialisten). Misschien is de wens wel een beetje de vader van de gedachte, maar als Soekarno inderdaad een marionet geworden is, kan dit er zeker in zitten. ZOMER GROENTEN VOOR AFWISSELING IN HET MENU I DJAKARTA De Indone sische revolutie wordt met af kortingen geschreven. Het verbale karakter ervan is zo uitgedijd dat het persagent schap Antara een speciaal woordenboek heeft uitgege ven, waarin zo'n 2500 termen voorkomen, die voor de bui tenlander als abacadabra zijn. Wil men een Indonesische krant lezen en begrijpen ook al is deze niet in het ba- hasa gedrukt dan is dit naslagwerk onontbeerlijk. De filosofie van de Indonesische staat is vooral uit Soekarno's pen gevloeid. Men kan eigenlijk be ter zeggen: uit Soekarno's mond, want de honderden, vaak urenlan ge redevoeringen, die het Indone sische staatshoofd de afgelopen vijftien jaar heeft gehouden, ston den geen van alle op papier. Dit wil niet zeggen dat ze niet waren voorbereid. Maar het spreektalent van Soekarno en diens magie met het woord zijn eigenschappen geweest, waarmee hij het jaren heeft kunnen red- In vele kringen en vooral onder de jeugd bestaat op 't ogenblik een duidelijk merkbare aversie te gen de gezwollen speeches van de president. Men is er doorheen gaan zien; men is beu van de ora ties die uitsluitend omwille van de rhetoriek worden afgestoken. De beurtelings zwevende, beurtelings botte verklaringen van „de held van de revolutie" hebben het de magogische effect van vroeger voor een groot deel verloren. Ik ken verschillende Indone siërs, die de radio meteen af draaien, als ze de stem van „Boeng Karno" horen. Eén ervan zei vol afgrijzen: „Hij heeft het maar steeds over welvaart en sociale gerechtigheid. Laat hij eerst maar eens zorgen dat het volk genoeg te eten krijgt. We waren vroeger helemaal zelf- DOOR vernieuwingsprogramma, dat binnen enkele maanden iedere Hagenaar zijn 220 Volt zal hebben èn aardgas. Jaren en jaren heb ik gewoond op een 125 Volt eilandje. In een wijk, die niet zoveel woonhuizen bezit en dus weinig lampen, vergeleken bij het mil joenenaantal dat de hele stad moet verslinden, gebruikt. De meeste lam penverkopers achtten het dan ook niet. de moeite er voor ons 125 Volters een speciale voorraad op na te hou den. Omdat ik mijn boodschappen zo onderweg doe heb ik in menige win kel dan ook een waar hoongelach ont ketend op mijn bescheiden vraag naar een passen-de lamp. Anderen rea geerden bars alsof een zo achterlo pend individu tot de groep a-socia len gerekend diende te worden en liever uit het winkelpand geweerd moest worden. Niet alleen ik. maar ook de buren hadden dezelfde ervarin gen en toen ik dan ook eindelijk een trouw leverancier ontdekt had. die zonder grommen maar zelfs met een glimlach mijn lichtwensen vervulde, heb ik een buurtcampagne van mond-tot-mond reclame voor hem op gezet. Nu maar hopen dat de dankba ren hun klandizie aan hem zullen blij ven geven, al zijn wij allen binnen enkele dagen geschaard onder de nor malen in deze maatschappij. Overigens is die omschakeling weer een bron van geruchten. Op een dag verzekerde een buurman mij, dat van je stofzuiger niets over bleef, de zuig- nieuwe gekocht en vond het een enorme bof, dat zijn oude nog 25-inruilwaarde zou opleveren. Een hevige schrik sloeg met su persterkte om mijn hart. Nieuwe stof zuiger-min-/25 was nog altijd een on verwacht grote bres in de kas. Boven dien komt er een aardgas-overgang en dat gaat ook niet in de koude kleren en wel heel erg in de porte- monnaie zitten. Twee dagen later stond er een meneer op mijn stoep, die zich na een fraaie met vertrou wenwekkende glimlachjes begeleide volzin bekend maakte als stofzuiger verkoper. En werkelijk, hij vertelde mij precies wat de buurman verteld Spook oil spookje had. Mijn blik nioet zeer zorgelijk zijn geweest, want onmiddellijk kwam hij met ..gemakkelijke beta lingsvoorwaarden". die dan weliswaar een gering percentage rente inhiel den, aan. Daar ik echter van mening ben. dat men zijn zorgen op een rijtje moet zetten en zo mogelijk al naar hun urgentie stuk voor stuk moet afwikke len, deelde ik hem mijn besluit mede om eerst de resultaten van de om bouw af te wachten. Mocht mijn appa raat ontrouw worden, dan kon ik nog altijd. Hij schudde somber het hoofd bij zoveel lichtzinnigheid. Nu had ik een kans. de prijzen liepen immers met de geldontwaarding op. de inruilwaar- de zou geringer worden en eens zou het me bitter berouwen zijn voorstel niet met beide handen te hebben aan gegrepen en zijn stofzuiger niet in huis te hebben gehaald. Daar ben ik wel stilletjes over gaan zitten tobben. Men wij een goede huisvrouw zijn, nietwaar? Econo misch verantwoord de zuur verdiende centjes spenderen. Een vrouw die het geld verspilt berooft haar huisgezin, o Mijn schuldcomplex groeide bij de dag en vooral bij de nacht. En het nare van die dingen is. dat je er met geen mens over durft praten. Freud heeft deze angst al precies voor ons ontleed. Meer buren kwamen, ongevraagd, over het onderwerp praten en stuk voor stuk hadden ze het huns inziens wijze besluit genomen en de handte kening onder het koopcontract gezet. Keken mij ietwat medelijdend aan als ik stamelde nog niet besloten te hebben. „Doe het nu", zei-den ze. Het schuldcomplex werd een zwart spook, dat plaagde, sarde, treiterde. Maar de begroting bleef hardnekkig „nee" zeggen. Toen sprak ik hèar. Over koetjes en kalfjes, de kou van dit voorjaar en opeens, je weet niet hoe dat komt, viel het woord stofzuiger. Ik wilde het spook voor -de gek houden en zei. dat de mijne wat oud begon te wor den, misschien zelfs wat minder best werkte. De vriendin glunderde: „Heb ik ook gehad. Een stokoud beestje. En toen werden we omgeschakeld. Kind. ik wist niet wat ik terug kreeg, een razen-de Roeland, een superzuiger, een demonstratiemachine gewoonweg. Fantastisch, ik ben in nog geen tien jaar aan een nieuwe toe. Dank zij die stroomversnelling." Nu is het grote spook weg, maar er is een heel klein nieuw schuldcomplex-spookje in me gegroeid: Ik durf mijn buren dit nieuws niet te vertellen. i grootste rijsi-imporierena iana van de wereld. Dit jaar is het hele maal hopeloos. Er zijn geen devie zen meer, bijgevolg is er ook niet voldoende rijst". Sommige uitdrukkingen, die de bezoeker aan Indonesië zich moet laten verklaren, zijn zo algemeen dat ze zelfs in het vocabulaire van de ongeletterde betja-„trapper" zijn opgenomen. Neem NECOLIM (neokolonialisme, kolonialisme en imperialisme) bijvoorbeeld een woord, dat men dagelijks hoort, of waarvan men elke keer weer leest. Of GANEFO (spelen voor de nieuwe opkomende machten), CONEFO (conferentie voor de nieuwe opkomende machten) en NEFO (nieuwe opkomende mach ten). CENTRUM Na het min of meer mislukken van de AA-conferentie (ook al een afkorting, die voor Afro-Azia- tische staat) is CONEFO op de proppen gekomen. Om Djakarta het centrum van de nieuwe opko mende machten te maken, wor den, ondanks de armoede, tiental len miljoenen dollars uitgegeven. De vraag is, of het het geweldige gebouwencomplex, dat de con gresgangers en de vele secretaria ten bergen moet, gereed is, als in augustus de eerste CONEFO moet beginnen. Er is wel belangstelling bij diverse staten alle landen, die niet typisch tot het Westen be horen, zijn er voor uitgenodigd maar deze is toch niet zo groot, als aanvankelijk was verwacht. UNNEFO heeft ook al alles met de nieuwe opkomende machten van deze wereld te maken. Het woord staat namelijk voor de apar te organisatie van Verenigde Na ties, die in het leven moet worden geroepen. Of UNNEFO thans nog zin heeft, kan betwijfeld worden. De ommezwaai aan de top heeft krachtige stemmen doen opgaan Indonesië weer zonder gezichtsver lies lid van de bestaande organisa tie van verenigde naties te ma- MODEWOORD Een modewoord, dat het sinds de mislukte coup van 1 oktober j.l. niet meer doet. is NASAKOM. Het gaf een door Soekarno verzon nen drie-eenheid aan, namelijk na tionalisme, godsdienst en commu nisme. Het laatste is in het Indo nesië van het ogenblik welhaast een vloek geworden. Behalve dat de communistische partij verbo den is en dat er honderdduizenden communisten zijn gedood of gear resteerd, wordt thans elke gele ding van de maatschappij van de in het geheim werkende commu nistische cellen gezuiverd. RESOPIN (revolutie, socialisme en leiderschap) is nog wel en vo gue, evenals RIL (revolutie, ideolo- TAVIP is een ander, vrij alge meen woord. Men vindt het in Dja karta op de bussen geschilderd, die het openbare vervoer in stand trachten te houden. Ook deze af korting is door Soekarno inge voerd. Zij betekent „tijd van ge vaarlijk leven" en is onttrokken aan Mussolini's bekende woorden „vivere pericolosamente", in Indo nesië geïntroduceerd in de taalkun dig foute versie „vivere perico- Het staatshoofd, dat deze term als een baken voor de jaren 1964 en 1965 wilde laten zijn waarschijnlijk niet vermoedend dat TAVIP nog eens als een boe merang op het eigen hoofd terecht zou komen bedoelt ermee aan te geven dat het Indonesische volk bereid moet zijn offers te brengen in verband met NECOLIM en KO- GAM (commando voor de vernieti ging van Maleisië). WANHOOP Nog een paar termen, die de vreemdeling hier bijna tot wan hoop brengen: AMPERA (boodschap van het lijden van het volk). BERDIKAR1 (politiek van zelf vertrouwen). DWIKORA (volkscommando ter vernietiging van Maleisië). KAMI (aktiefront van studen ten). ASU (communistische frontorga nisatie). ABRI gewapende strijdkrach ten). AURI (luchtmacht). Zo zouden we nog uren kunnen doorgaan. Maar wie het woord GESTAPU, dat overal wordt ge hoord en in Djakarta op nogal wat muren staat geklad, met het beruchte woord Gestapo zou verta len, vergist zich. Het geeft afkor- tingsgewijs de communistische 30-september-beweging aan, die op 1 oktober van het vorig jaar de mislukte coup forceerde. SOWJETVLIEGTUIG 724 PASSAGIERS PARIJS In tekenkamers van de Sowjetrussische vliegtuigindustrie wordt gewerkt aan het grootste passa gierstoestel ter wereld. De Anatow-22 zal 724 passagiers kunnen vervoeren, verdeeld over twee dekken, die elk zullen worden voorzien van bars en restaurants. Het Franse luchtvaarttijdschrift „A- viation Magazine" meldt, dat deze in lichtingen zijn verkregen tijdens een recent bezoek aan de Sowjet-Unie. VAKANTIE - maar dan In ENGELAND! Een unieke belevenis! Begin in Londen, de onvergetelijke stad en geniet volop, gezellig uitgaan in een typisch-Londense sfeer. En reis dan verder: naar het Merengebied of de Zuidkust Overal is het bloeiend en boeiend engoedkoper dan U denkt Bv. een 10-daagse reis naar Torquay met de dagboot van de Stoom vaart Mij. Zeeland reeds voor f316,- van ieder willekeurig spoorwea- station in Nederland. Vraag bij Uw reisbureau het Zeeland vakantiereizenboekj® 1966 waarin nog 10-tallen andere interessante vakantiereizen naar Enaeland uitsluitend per dagboot. U kunt ook naar Engeland reizen par comfortabele nachtboot van British Rail. U reist terwijl U slaapt.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1966 | | pagina 5