BOEKENTAFEL
De onsterfelijken
van
Agapia
Een waarachtige driehoek
welkome studie
lm en foto
zijn „in'
GODSDIENST BLEEF ONBESPROKEN
Medisch
Gezinsboek
Het zwaardde zee
en het valse hart
BOEKHANDEL
PAAGMAN
BOEKEN
J. DE SLEGTE
VRIJDXG 23 MAART 1966
boeken-
[ESTAAT er op aarde een gril is neergezet in dit vredige geïmporteerd wordt. Ook de ver-
plekje als het dorpje dorp. Voor hem geen rechtszaken persoonlijking van de goede driehoek.
r en gevangenen maar een tiran- mens, de koetsier De Linovan
nieke huishoudster en een be- met zijn liefde voor
{[apia, verloren in de
leeuwmassa's aan de ooste-
ke helling van de Karpa-
li? De schrqver van Het
jfentwintigste uur, Virgil
leorghiu, laat er zjjn
euwste roman „De onster-
lijken van Agapipa, spelen.
naam van het stadje is
geleid van het Griekse
gapè, vrede.
week-uitgave lagere school te Amersfoort be-
voor de jeugd is zocht, waar hem eens door de klas-
dit jaar een stu- kPnn/1<,rw,,7Pp
die van de 28-
jarige auteur
Steven Mem- ciale Academie te Amsterdam (on-
hrerhf <rotitplH derbroken door militaire dienst)
orecni, geui ia bfacht h„ Jn ig6Q
Een waarachtige einde. In 1965 bezocht hij Joegosla-
ië op uitnodiging van de Neder-
Joegoslavische regering.
seonderwijzer toegevoegd werd.
dat hij wel nooit Nederlands zou
leren. In 1956 behaalde hij het A-
diploma aan de rijks-h.b.s. te
Amersfoort. Zijn studie aa.. de So-
- i t-, r- Eenzaamheid/
mens, de koetsier De Lipovan, landse
met zijn liefde voor mens en schuld/angst in de moderne Hij is bestuursl'van het Neder-
zorgde commissaris van politie dier, is een ontroerende figuur, literatuur. Het werk telt 192 landse PEN-centrum.
die innig van zijn dorpje houdt Virgil Gheorghiu heeft zijn emo- bladzijden, de oplage be-
dit boek de vrije loop draagt 35.000 exemplaren en
en deze rust bewaren wil. Van
daar zijn vaderlijke bezorgdheid
voor de jonge rechter.
Reeds de eerste nacht wordt
de zoon van de satraap. Anton
Tuniade vermoord. Bij het on
derzoek naar deze moord komt
de rechter tot de verbijsterende
ontdekking dat er sprake is van
eenzijdige ontwapening door de
dorpsbewoners. Zij kunnen de
satrapen slechts superieur min
achten. Het bruut geweld heeft
hen klein gekregen en laat hen
Kritisch
gelaten en het resultaat u> ecu f
diep-menselijke en ontroerende PrUs 1S f l-3®* Mem-
roman. Het is een uitgave van brechts boek loopt gevaar
i volgens de commissaris
politie heerst er vrede. De
j neii ivicin gcikiegeu en raai ne«»
te te 'tetetetei - ™s>i«®.d.thet
goed hebben als zij zich maar
apia zijn niet bezoedeld en
kan geen ernstig misdrijf op-
te;,.bfïalr niëtaa^an.
De onderdrukker, overwon-
D! bestaat uit één deel. waarin landse Boek- omdat hct ,a. en'heift hH
niet met zaken bemoeien die echter drie onderdelen zijn onder- Amsteraamse^caiegroep neen j
Haag. (292 blz., door de drukbezette recen
senten tnet een paar regel
tjes te worden afgedaan. Er
is al gezegd dat deze uit
gave niet past in het kader
van het populariserings-
streven van de CPNB, de tcveuoilouuuJK
Commissie Collectieve Pro- Vinl{'^noog.'Uferw'ljl "hij hit'
medische gezinsboek paganda van het Ned er-
deel.
.In het jaar 1957 schreef Mem-
brecht een aantal gedichten, die in
datzelfde jaar zijn uitgegeven on
der de titel Achter u op
nieuw te beginnen. In
Amsterdam kwam hij in contact
met een aantal bekende jonge let
terkundigen zoals Remco Cam-
pert, Simon Vinkenoog en Harry
Mulisch. Deze contacten verwerkte
hij min of meer kritisch. In elk
geval distantieerde hij zich van de
levenshouding en het werk
werk
ecnxer arie onaeraeien zijn onaer- _r__
gebracht, die weinig met elkaar te melijk inspannende lectuur zich niet wil en noemen
dit uit
Satrapen
nen altijd en doen het ook in dit bppUp
boek. Dat is de trieste waarheid
die Gheorghiu ons in deze,
rechtstreeks in het Frans doublure in meervoud. Het ency-
|n werkelijkheid echter is die geschreven roman, voor ogen
|de slechts schijn, de mwo- houdt. Men kan een rein en idea
ls opgedrongen door het niets üstisch standpunt
{ziend despotisme van de sa- maar het kwaad is
jpen, heersers die de boeren haar
p Agapia niets anders gelaten
tiben dan hun handen waar-
Bijzonder sterk tekent Gheor-
Be zij voedsel voor zich en hun giu de figuur van de commissa-
■sin moeten zien te verzame- ris van politie die star blijft gelo- der gewenst.^ Tuitgave Elsevier.
Toch komen de boeren niet ven in de goedheid van de
:tand want Agapia ligt dich- mensen van Agapia en voor wie
kwaad van buiten
wel de moeite waard om te lezen.
De combinatie van de drie onder- derlands onder onze lezers,
delen in één uitgave lijkt ons min- maar natuurlijk in de eerste
Amstërdarn.S Onder ^redactie^vaii plaats voor ons hele lezers- brechte_ _rotnans:
mevrouw N. A. O. van der Hoeven- publiek, dat deze uitgave de
brede kringei verlaten persoonlijk-
heidsideaal weer opdook.
Sindsdien verschenen Mem-
sacht.
i deze sfeer van rust en mild-
doet de pas afgestudeerde
zijn intrede in het
sachtige en luxueuze paleis
k justitie dat omwille van een
Romans
Wegener Sleeswijk, arts en hoofd
redactrice „Spreekuur Thuis", 423
blz., 32,50).
Een medische revolutie, door Rit
chie Calder. Uitgave De Arbei
derspers, Amsterdam.
AP EEN populaire manier
schetst prof. Calder de ontwik
kelingen van de medische we
tenschap ïri de afgelopen dertig
jaar. Deze voor medici boeiende
pocket die de ondertitel De mo-
De non van Monza, door Ma- derne geneesmiddelen als mensen-
rio Mazzucchelli. Uitgave De redders heeft bevat gegevens
- - de meest uiteenlopende anti
aandacht (en tot op zekere de Reina Prinsen Geerligsprijs,
hoogte ook de waardering) '1oco' T^~
krygt die ze verdient.
Bezige Bij, Amsterdam.
DE liefdesverhouding
tussen
de jonge adellijke nQn Virgi
nia en de rijke edelman Gian
Paolo Osio, die zich afspeelde tij
dens de overgang van de zestien
de in de zeventiende eeuw, is
ook voor Mario Mazzucchelli
met de voortdurende groei aanleiding geweest tot uitgebrei-
i het leger der mensen met de beschrijving. Maar hij doet
D(t zoeker voor het oog, stijgt dit, anders dan de historicus Ri-
het aantal boeken op het pamonti (die tijdgenoot van Vir-
L eerder schreven wc het:
biotica, waardoor in het verleden
al miljoenen mensenlevens konden
worden „gered". (222 blz., ƒ1,75).
De Joodse sekten ten tijde van
Jezus, door Marcel Simon. Uitga
ve W. ten Have, Amsterdam.
DE anglicaanse godsdiensthisto
ricus uit de Elzas, Marcel Si
mon heeft voor de Carillonreeks
(no. 43) een boekje geschreven
de sekten in de
Boekenweekgeschenk
JftEUN DE VRIES (geb.
1907) heeft aan zijn reeds
omvangrijke oeuvre een de
gelijk, knap en leesbaar
werkstuk toegevoegd: de ro
man, of liever de „sage"
(want zo noemt de auteur
omwandeling van Christus. Juist zijn fantasie) HET ZWAARD.
.x het aantal boeken op het pamonti (die tijdgenoot van Vir- n zijnjaniasiejnzi Aw/wt.iw,
Jein van de amateurfotografie ginia was), Manzon! (met zijn I teerden dom 'dé "mdste" bfj dé DE ZEE EN HET VALSE
"[de -filmenj. In het genre der promessi sposi) en verscheidene Dode Zee steeds -•--
HART. Het bevat een zich in
de vijfde eeuw na Chr. af
spelend verhaal over Friezen
in Brittannië met als ik-fi-
guur Liafbarn, lid van de
de tijd van Christus, lijfwacht van hertog Hengist.
ie Bp prVonnini» van
Op school leerden wij over
zijn dat het een boeiende roman ke afkomst dat de kerk paa later H m Horsa het ïegen.
werd. Het ontstaan van de ver- een priesterlijke structuur neen a0
aangenomen, die in bepaald op- dariSCh broederpaardat de
bby-boeken bezetten de anderen, zorgvuldig en uitslui-
tructies in pocket- of andere tend aan de hand van de dos-
ionden vorm, bestemd voor siers, die tot dusver achter slot ook
pinnende of reeds gevorderde en grendel waren gebleven. En
lateurs een hoog percentage. z0 Zou men zijn boek als een
droge opsomming van feiten
Borrebach (bekend illustra- kunnen noemen,
fotograaf en auteur) schreef dat deze feiten
jr de Hobby Serie van L. J.
in, Amsterdam weer twee „Al-
gekregen over deze godsdienstige
groepen en gemeenschappen, die
de bijbel worden f"~ 1
Het is
dat wat n
erstaan i
houden en het proces dat in 1607 tuur
(234 blz.. 7,50).
De amateur-fotograaf
V ooi-
kleuter
Sina Martig. verschenrn in de der wereldgeschiedenis. Een waar-
Irlsreeks (uitgave J. H. Kok. Kam- devol boekje, ook voor hen die
pen) zijn geschikt voor meisjes zich nog nooit op deze paden heb-
van ongeveer acht tot twaalf jaar. ben gewaagd. (119 blz. 1.75)
90) en dan nog „Alles over ver
ten en retoucheren" <16P blz..
B0). Beide uitgaven zijn werke-
complete cursussen
de
iterésseerde. Borrebach schrijft
leider en met kennis
Dat doet hij ook
ere boekjes, die
en kind
VIJF IN de Verenigde Staten
zeer geliefde kinderboekjes
;ijn nu ook in een Nederlandse
•ertaling verschenen bij uitgeverij
laken Ploegsma te Amsterdam. De kinde-
u. twee ren worden met deze boekjes als
de Annul "'1
L. J. Veen.
•orden met deze boekjes
..va «are spelenderwijs vertrouwd
gemaakt met woorden en afbeel-
meer en moeilijker
zinnetjes krijgen de
kioderen ondér ogém wa'Slj de
e* ,zi? maait ik betTre dia's" oudezs natuurlijk een handje moe.
blz.. 2.75). Vooral de vuistre- ten "Cipen.
i zijn verstandig en handig en Hoewel stellig alle vijf boekje:
'•en in kort bestek tal van uitste- tQt verr,jking van de kennis var
ingeroeste het kind kunnen bijdragen, gev
Hoofdpersoon is het Zwitserse
meisje Anina, dat samen met haar
moeder in het kleine dorpje
Lizirüti woont. Haar vader werkt
in Amerika als ingenieur.
Voor de Nederlandse lezertjes is
het meest interessant de bijzonder
knappe manier waarop de
Zwitserse schrijfster het dagelijkse
leven in de bergen beschildert.
De inhoudt van de boeken gaat
over de avonturen, die Anina met
haar vriend Mario, haar vriendin-
Miriam en Meng» en andere
erstanden uit de weg zullen
toch de voorkeur aan de twee
boekjes van E. H. Minarik (Kleine
p i -„..„gisp Beer en Papa beer komt thuis),
de amateurfilmers zoigde Qok wgt betre£t de afbeeldingen.
-h J„Ye5,n K^JLchrii- Dan volgen Vlug. vlug!, van KT
Hurd. en De geheime club van
drie. van M. Myrick. Het boekje
van J. Heilbroner, Dit is het huis
waar Keesje woont, is het minst
geslaagd. Prijs per deel ƒ3.95.
intussen ook al bekende schrij
filmcameraman Hans L. Koe-
Als Amstel Hobby Paper-
gaf hij in het licht Filmen
kleur (109 blz.. 3.90) cn Fll-
sport (103 blz.. 3.90»
ikoek kan bogen op een rijke
als cameraman bij de tele-
dag gebeurt er een
verschrikkelijke ramp als een
stortbeek Alpenroosje, het huis.
waar Anina woont, verwoest. Ani-
na's moeder is hierna blijvend on
gelukkig, al probeert ze genezing
te vinden in Amerika. Anina moet
in die tijd noodgedwongen naar de
..verschrikkelijke" tante Elfriede.
die in de stad woont. Samen met
haar vriendin Mengia gaat ze hier
op school, (per deel ongeveer 140
blz., ƒ2,901.
ren met internaatsopleidingen zijn
opgedaan. Vooral wordt aandacht
geschonken aan de KMA-studieda-
gen, die onder leiding van prof.
dr. J. H. van Stuijvenberg in Bre
da zijn gehouden. De diverse vor
mingsinstituten bleken bij sociolo
gische doorlichting veel overeen
komstige trekken en problemen te
vertonen (132 blz., ƒ10).
Ridderschap, door jkvr. dr. J.
M. van Winter. Uitgave C.A. J.
van Dishoeck. Bussum.
N EEN eveneens nieuwe serie
leerzame kinderboeken (leef-
die functie schoot hij tijd vjjf t0t acht jaar) zijn de
van talloze sportgebeurte- eerste drie verschenen: De Zee.
De auteur wijst zijn lezers Hel b0s en De Stad. Het zijn keu-
<eg naar de beste standpunten. r,g uitgevoerde, stevige boeken
volgen van het spel. enz., en over onderwerpen, die kinderen in
doet dat evenals in Filmen in teresseren. De illustraties zijn leuk
a cn de tekst {evenals de tekenin
gen van Alain Gréei is zelfs voor
de jonge lezertjes bevattelijk. Uit
gave Casterman. Utrecht <30 blz.
f 3.25 V
Historie
en
IONKVROUWE dr J. M. van
J Winter, verbonden aan het
instituut voor middeleeuwse
geschiedenis van de Rijksuniversi
teit te Utrecht, is er in geslaagd,
ideaal en werkelijkheid van het
ridderschap in veelal nieuw licht
te stellen.
onderwijs
r deskundig en meeslepend,
jna nog enthousiaster
ie smalfilmhobby s"
door drs. N. Scheps. Uitgave J.H. de geschiedenis wordt daarin ob- nenljd dan als wraakoefening ovet
Het met reproducties van koste
lijke erfstukken uit die tijd des te
interessanter gemaakte boekje
past uitstekend in de Fibulareeks.
Onder auspiciën van de Nederland-
Jeugdbond ter bestudering
Kok, Kampen.
vt.x. naam begint
maken als schrijver over fil-
1: Van hem verscheen bij de
jeverij Sonja Kalkman. Rotter-
DE
ludde Jan A.
Êocket. Ditmaal
leyn „Honderd de
Rinkelbel-reeks
itgeko
tekst
waarde
de leeftijd tenissen
jaar zijn in
drie leuke
„op-en-top-geschiedenis-
probeert niet alleen de
in de historische gebeur-
lan te tonen maar hij
graaft veel dieper en zoekt naai
de geschiedenis. Hij
jectief materiaal gebonden
amateur - historievorsers (112 blz
(5.90).
Geprogrammeerde instructie,
door Edward B. Fry. Uitgave
Universitaire Pers Rotterdam.
Nijgh en Van Ditmar.
L f3 50) Gebrek aan ideeën 0 -
kekt heel dikwijls de hobby ver- gen M. Marlier). Wippertje Steke'
Sen Met het boekje van Kleyn >J. Dethise. M. Marlier) en Tima-
loifi iedere filmer voorlopig nog toe zoekt een huis (M. Raillon. R
lUkele jaren vooruit. Deze schrij-
I vergt niet het onmogelijke van
n lezers. Zijn scenario's zijn aar-
verrassend soms. maar nooit
fd itvoerbaar.
Miessen) zijn de titels
(voorlees)boekjes, die een speci
aal compliment voor de bijzondr
DE ELKE DAG meer toegepaste
methodiek van geprogram-
Pimeerd onderwijs doet bij vak- Hl 101
de wereldgeschiedenis heeft de gro- krachten de behoefte aan goede rijpte levenswijsheid. Wie tijden;
de te Regisseur de leiding en elke voorlichting gevoelen. Waar kan de Boekenweek voor ten minste
speler gehoorzaamt Zijn bevelen, men dan beter terecht daa in de
-> schrijft hij. Dit nookethoekie States? Een duideliik. overzichte-
kleuren) verdienen. Uitgave Cas- betoogtrant niet kan worden ont-
terman, Utrecht. (20 blz., ƒ2,25). zegd, gaat onder meer diep in op blz., ƒ12,50).
iverzichte-
veel informatie vindt. (200 ge bedraagt 180.000 exemplaren.r
Steven Membrecht
hoofde van zijn sterke religiositeit
en zijn persoonlijke levenshou
ding. _Over Membrechts poëzie
maken hebben. Drie kwart van de biedt en zich feitelyk richt
uitgave is het encyclopedische ge- f f kleine minderheid
deelte. zoals er reeds enige - en 101 een Kieine minnerneia
veel uitgebreidere in het Neder
lands zijn verschenen Het is een mef een duidelijk uitgespro-
doublure in meervoud. Het ency- j
clopedische gedeelte wordt vooraf- ken belangstelling voor de - „„rHsriuir
frfetnnevangaïSéndé Varï'Voï hedendaaSse Nederlandse bés"pSroken.7k merkte toen o.a. op®
der en Kind" en Gezondheid "zïp£ letterkunde. Het lijkt mfl dat het a-religieus karakter van
te en maatschappij". Beide r'ubrie- billijk, ook ten dienste van ^n^^il^had^^rf^at^bli11^^-
ken zijn zeer simpel gehouden, en Jeraars en leraressen Ne- brecht het na de jongste oorlog in
Scriptie
1963),
(1965). In 1964 verscheen een bun
del verhalen: De ruime gevan-
zeggen.
de Sadduceeën. Hij door de Saksen geleid zou Theun de Vries
hebben. De Keltische koning
Vortigern riep hun hulp in tegen de Pieten, Later kwam
er conflict met deze koning
en veroverden de Saksen
Kent. Het heet dat Horsa in
455 tegen Vortigern gesneu
veld is, waarna Hengist nog
tot 488 zou hebben geleefd.
Geschiedkundigen stellen
evenwel dat de Angelsaksi-
Prinste- sche verovering van Enge
land vroeger begonnen is. De
namen van de broers,
Hengsten „paard", zouden
op een mythische herkomst
wijzen.
Beroepsvorming in inter-
naatsverband, sociologische be
schouwingen en specifieke er
varingen, onder redactie van eÉÖ8ie8SKaBj4 Ya„ JUIBW
prof. dr. J. A. A. van Doorn, te prikkelen, met alle vrijheid wat
betreft de gang der gebeurtenissen
binnen het kader van de overleve
ring. In de tweede plaats een aan
trekkelijk thema vanwege het
nieuwe, het nog ongevormde van
de situatie waarbij Britten.
Saksen, Friezen en Jutten op de
basis van de Romeinse cultuur
resten zich strijdend met elkaar
vermengen en waarbij onderling
zaken, gewoonten en woorden wor
den uitgewisseld. Ten derde had
De Vries gelegenheid zich na aller
lei voorstudiën landschap, leefwij
ze. manieren van vechten en stam
verschillen voor te stellen, waarbij
ook het voortd ringen van het chris
tendom en het in het defensief ge
drongen heidendom stimulerende
stof verschaften.
Tegenover de trouwe Friese
vechtjas Liafbarn (in zijn harl
evenwel boer gebleven) staat de
dochter van Hengist, Reonix. „fem
me fatale" die hem eens vluchtig
haar liefde heeft geschonken. Reo
nix is verzot op mannen, maai
daarbij berekenend en eerzuchtig
Ze heeft het in haar hoofd gezel
boekje koningin van heel Brittannië te
worden, maar vindt na veel verra
derlijk gemanoeuvreer de dood
door Liafbarns dolk. meer uit
haar volksverraad.
Door alles heen speelt de liefde
voor Friesland, waarheen Hengist
en Liafbarn aan het eind van hel
boek als oude mannen terugkeren
geleid door een nimmer overwon
nen heimwee.
Het is in wezen een romantisch
verhaal, maar verteld in een ta
melijk gecondenseerde stijl; pube
rale fantasieën van strijd, vazallen
trouw en liefde bezonken tot ge-
Wat wij t.a scriptie noemen,
heet in de Engelstalige wereld een
essay. Membrecht noemt zijn boek
een essay, met de klemtoon op de
tweede lettergroep, omdat men
hier over het lgemeen de Franse
uitspraak van het woord volgt.
Voor ons heeft een essay meer pre
tentie dan een scriptie, /at een
schc'- werkstuk is weg naar
een eindexamen of graad. Mem
brechts boek is ""lijk een ver
diepte en uitgewerkte scriptie over
een thema dat hem na aan het
hart ligt: de trits eenzaamheid,
schuld en angst, welke in hun on
derlinge differentiatie, maar ook
in hun onderlinge betrokkenheid
typerend zijn voor de men* van na
de tweede wereldoorlog. „Het is
de oorlog die de twlntigste-eeuwer
duidelijk zijn angst, eenzaamheid
en schuld heeft doen voelen. Het
is de tweede wereldoorlog die ons
geleerd heeft hoe het masker van
velen afviel" (bl. 31).
Een onderwerp voor een socio
loog of filosoof, zal
Ongetwijfeld. en Membrecht
geen vreemde op het gebied van
de sociologie. Maar hij is ook
schrijver en hij weet van huis uit,
dat de schrij -r op heel V-ondere
wijze met d^ ervaringen en de
beseffen van een bepaalde periode
is verbonden. Gedichten, romans
en toneelstukken formuleren met
literaire middelen wat een bepaal
de tijd bezielt. Naast (en hier is
dit veel misbruikte woord, denk
aan een zin als „naast vrouw was
zij ook moeder" op zijn
plaats)....naast Membrechts studie
boeken liggen zijn eigen gedich
ten, verhalen en romans en liggen
voorts een stuk of veertig romans
en toneelstukken, alsook essays en
andere studies, die allemaal materi
aal bevatten voor de „waarachtige
driehoek".
Cifaten
Uit deze grondstoffen heeft
de auteur zijn citatenmateriaal
gekozen en het is onvermijde
lijk dat deze citaten soms uit
voerig zijn: in totaal beslaan
de citaten, ruw berekend, ruim
tachtig bladzijden van de 187
bladzijden tekst (die op bl. 9
begint). Bijna de helft dus van
hel hele boek. Ik vind dit eer
een voordeel dan een nadeel,
want in de literatuur is de con
text waarin bepaalde uitspra
ken voorkomen, van veel ge
wicht. De belangstellenc' lezer
is niet helemaal aan Mem
brechts conclusies overgele
verd, maar kan meekijken
voorzover hij de boeken in
kwestie niet kent.
Na een inleiding, waarin de
kwestie van voorlichting en verant
woordelijkheid ter sprake komt,
volgt als hoofdstuk II een schilde
ring van de on,- "ling van soci
ale bewogenheid naar psycholo
gische bewogenheid, welke ontwik
keling een verschuiving tot gevolg
had van het sociaal-bewogen (en
vaak nog hc:l romantische) boek
naar het psychologisch-bewogen
boek. In hoofdstuk III worden de
gevoelens van eenzaamheid, schuld
en angst aan de hand van literaire
citaten duidev"k gemaakt, waarna
in kapittel IV afweermechanismen
zoals agressie, humor, cynisme, ra
tionaliteit, ironie, lichamelijk ver
zet en de droom met citaten uit de
doeken word- gedaan. Hoofdstuk
V heet „de andere wereld" en
handelt over ieu«»d. dood. krankzin
nigheid. misdaad en liefde. De
bronvermelding aan het. rinde be
vat tegen de zestic titels.
Positief
Membrecht zoekt het positieve
Zijn houding is verwant aan die
van wijlen Jan W-'ravens: tra-
gisch-actief. in wezen tra-isch-he-
roïsch. Zijns is een echte ernst, die
erkent dat de mens van nature
slecht is, maar die hoopt, op hoop
'egen .oop, dat de mens erin zal
slagen zijn situatie in hi t positieve
om te zetten. Hij spreekt van „de
weldenkende mens" (bl. 22); hij
citeert Paulus wanneer die zegt
dat als wij het goede willen doen
het kwade nabij is (bl. 401 Op bl
43 vindt men de volgende
uitspraak:
..Het vergt een lange tijd te
ontdekken dat het slechte het
goed voort kan brengen, dal
er een kracht bestaat die ons
uit het duister van de een
zaamheid en onze schuld tem f
kan voeren naar het leven.
ZONDER DAT WIJ ECHTER
VERLOST HOEVEN TE ZIJN
VAN DEZE GEVOELENS."
wij om
C. R. schuld" (bl.
•n de strijd r
pr, .-mest
Toch wenkt
Religie
Denken
Alphen
AU u aan
BOEKEN
denkt reg» u
BOEKHANDEL
VAN WIERINGEN jr.
SCHEVENINGEN
zijn alle hiernevens besproken
BOEKEN
verkrijgbaar bij
BOEKHANDEL
VAN AMER0NGEN
Ketzersttaat 227 - Tel. 556961
gens een Eenheid: ..De Eenheid is
het zich wederzijds spiegelen aan
elkaar, vaak op zeer grote
afstand" (bl. 46).
Kennis
Sympathiek is de opwekking om
van oudere literatuur kennis te ne
men. te streven naar ..literaire wor
telvorming" (Hoger Chattuck).
Hieruit o.a. blijkt 'at Membrecht
zich keert tegen nihilistische uit
wassen, zoals hij zich ook keert
tegen het passivisme, dat ik zo
vaak in hedendaagse romans heb
moeten signaleren en bestrijden.
Stilistisch is boek stellig niet
briljant. Hoe men citaten moet la
ten invloeien in het tekstbeloop
kan men o.a. leren bij een oudere
schrijver als prof. Herman Ba-
vinck (185d of bij een nieu
were zoals Romano Guardini (geb.
1885); ik denk hier speciaal aan
diens boek Christelijk be
wustzijn. Essays over Pas
cal (Hilversum 1962). Maar sou
plesse in de stijl is een beetje een
vergeten kunst 'geworden.
Ook dit jaar hopen wij U weer
van dienst te kunnen zijn
tijdens de Boekenweek, die
gehouden wordt van
26 MAART TOT 2 APRIL.
Bij aankoop van f 7,50 aan
boeken ontvangt U het ge
schenk geschreven door
Theun de Vries.
Getiteld:
HET ZWAARD, DE
ZEE EN HET VALSE
HART
Leraars en leerlingen van
rooms-katholicke en protestants-
christelijke. middelbare scholen
zullen vermoe'-tijk opzien van
wai op bl. 172 wordt gezegd over
„de godsdienst, die wij hier vanwe
ge plaatsgebrek moeten laten
rusten". Ik dacht dat de christe
lijke godsdienst de cultuur van Eu
ropa dusdanig heeft beïnvloed, dat
spreken over wat ik nu maar kort
heidshalve „eschua" wil noemen
(eenzaamheid, schuldgevoelens en
angst) zonder het verband met en
de distantie van bet ehr'itendom
aan te tonen, eenvoudig niet moge
lijk is. Het is Iedere dag weer om
te huilen als men ziet hóezeeh de
kerk en de ontkerstende
maatschappij langs elkaar heen
spreken. Brandende vragen blijven
onbeantwoord zoals deze: „Waar
om raken vraag en antwoord el
kaar niet; hoe komt het dat de
levende Christus (de kerk laat Ik
nu maar rusten) geen gesprekspart
ner wordt geacht in deze problema
tiek, die schreeuwt om een bijh>Ui
antwoord?" En dan, als laatste op
merking: Is er ooit een F'cratuur
geweest zo duid lijk, zo domine
rend levensbeschouwelijk? Oneer
lijk is het, het te doen voorkomen
alsof „literatuur" een op zichzelf
staand, een autonoom gebied is,
waarbij alleen „literair" mag wor
den geoordeeld. Alsof het alleen
om costuums ging en nicom le
vende mensen in het literaire
tijdscostuum. Daarom is een intege
re figuur als Membrecht te meer
welkom, ondanks alles wat er te
gen zijn werk in te b—*nren is.
Dr. C. RUNSDORP
FRED. HENDRIKLAAN 217 b
hottk Willam da Zwi|g«rlaan
DEN HAAG
TELEFOON 54 37 00
HENDRIK RAVESTÉYNPIEIN 42
RIJSWIJK
TELEFOON 98 40 50
KANTOORARTIKELEN
TIJDSCHRIFTEN
BOEKEN
Tal. 51510
Oagitgeait
mparuarttraat II
Als ziende de Onzienlijke, deel
3a, Geloof en ervaring, door
prof. dr. llan. M. M. Fortmann.
Uitgave Paul Brand. Hilversum.
DE trilogie van prof. Fort
mann „Als ziende de Onzien
lijke" die een cultuurpsyrhologl-
sehe studie geeft over de religieu
ze waarneming en de zogenaamde
religieuze projectie, wordt een
..quartologie". Prof. Fortm?* kon
zijn conclusies niet in één deel
samenv?(ten. In het eerste deel gaf
hij een overzicht van de theorieën
van Freud. Marx en Jung, in het
tweede ''«el een kritische beschou
wing. Voor ons ~evr»l is voor de
theoloog het derde deel het meest
waardcvrlle.
Deze psycholoog, die enorm bele
zen is in zowel de rooms-katholie-
ke als de protestantse theologie,
onderneemt hierin een poging om
de „ervaring" of „beleving" van
het geloof weer een groter accent
te geven. Hij keert zich daarbij fel
tegen de theorieën van Jung en an
deren dat God alleen maar een
projectie is in ons. maar aan de
andere kznt even fel tegen Karl
Barth en Brunner die van het ge
loof de absolute tegenstelling van
ervaring maken.
Hoewel hij veel kritiek heeft op
Jung vindt hij daar aankno-
oingspunten. dienaar rMn mening
de theologie kunnen help om de
geloofsleer weer dichter bij de
mens te brengen. Hij leest Jung
zoals hij vis eet. De graten legt hij
aan de kant. maar veel van hel
vlees weet hij te waarderen.
Op pagina 94 zegt F tmann
Als empiricus meen ik te
'.eggen, dat dit ven'-^rlozen der
•rvaringsaspectcn vanuit nn. toraal
">ogpunt mij gevaarlijk lijkt te
zijn." Dit boek is ongemeen boei
end en we hebben het gel n zo-
als we visfilet eten Het enkele
zraatje hebben we naast ons neet
:elegd. Er volgt nog een vierde
deel, dat. 3b genummerd zal zijn
iver „Religie en gezondheid." (297
blz., 14,90).
WIJ VRAGEN TE KOOF:
Boeken op
elk wetenschappelijk
gebied
Oude prenten
SFECIALE AFDELING
VOOR STUDIEBOEKEN
Boekhandel en
antiquariaat
SPUISTRAAT 9 - TEl. 63 97 12
DEN HAAG
Na Middernacht, de baste
spookverhalen, verzameld door
B Jessurun Lobo. Uitgave Else
vier. Amsterdam.
CPOOKVERHALEN zijn heel
oud- Er zijn meesterwerkjes
bij van vertelkunst. Het paranor-
male. het buitennatuurlijke, het
ÏJSfi d' 'telhcbbcr van dit genre
altijd getrokken en uitermate ge-
eük!S. "i. 1 Middernacht staan
enkele bekende en zeer goede zo-
T,S«UHct APePootje" van W. W.
«!fa.i>\re?e."De „waarheld over het
p„„ n d,mar van Ed*ar A1'en
JÏÏh.Sl °^?nge;, mi.nder bekende,
tet.T» bte1"/I'M, knap
li.1!®* £er^?s en *ebraI door w"-
Krtcht u"r«ve Bruna.
Dit boek verscheen voor het
mw *?29 in Am®rika. tege-
W»ii "SLÜ® ur?te, beursramP in
Wal] Street. Het is nu voor het
"J'' °i> voortreffelijke wijze i„
het Nederlends vertaald door Jol.n
ï:n,d^r«hLd" °°k "i'gebrc:-
de inleiding heeft geschreven. Zon-
T '"'"ding Is het cigenliik
voor een literair niet geschoolde
onmogelijk dit boek te Ier"! He!
boeiendst vonden wij in dit beek
de passages waarin de gedachten-
wereld van een gectelljk «eetnor.
/SM beschreven. 1365 blz..
