Geestelijk
gestoorden
niet meer
opgeborgen
BLAD ZIJ
Arbeidstherapiemodern hidpmiddel HoOgtCZOIl
ZIE HET DOOR EEN
DONKERE BRIL
Uw oordeel over
de mode
dialoog dialoog dialo
ZATERDAG 26 MAART 1966
Een verblijf in een psychia
trische inrichting wordt
nogal eens met een geheim
zinnig waas omgeven. Er
wordt vaak niet eens over de
naam van de inrichting ge
sprokenmaar: „hij is in
Delft, zij is in Poortugaal of
in Den Dolder." In de Willem
Arntszhoeve in Den Dolder,
een van de psychiatrische
I ziekenhuizen van de Willem
Amtsz Stichting, verzekerde
^de staf dat dit niet nodig is.
Een psychiatrische inrichting
is geen tehuis
vaar je levens
lang wordt opge-
r borgen, maar een
j ziekenhuis. Hier
251 pa
die kor-
e ter dan vier
x maanden zijn be-
e handeld in een
tijdsverloop van
[j twee jaar. In die
i' periode werden
er vijftien ontsla
gen na een be
handeling van
twee tot vijf jaar
56 vertrokken
'Aer na een ver-
'j blijf langer dan
1] vijf jaar. „Jam-
aimer, dat de bui-
tenwereld zo'n
II vertekend beeld
'a heeft" zegt me
el vrouw L. Neu-
haus-de Groot,
van de
I personeelschef op
de Willem
Arntszhoeve.
Die voorstelling
Jpver psychiatri
sche verpleging
Ijjis gebaseerd op feiten van
Mro'n vijftig jaar geleden!"
Bij de werving van verple-
tend personeel blijkt dat met na-
né erg vervelend. Jawel, psy
chiatrische ziekenhuizen waren
'.eens „opbergcentra"Nu zijn het
waar een steeds groei
groep overspannen mensen,
<pf zij die sociale aanpassings-
moeilijkheden hebben, genezing
In heel veel gevallen
eiwordt die genezing ook gevon-
o(den, zegt mevrouw Neuhaus. Er
is de laatste tijd een verrassend
h.
Dames-patiënten van de diagnostische arbeidstherapie
snelle ontwikkeling te constate
ren van de verpleging in psy
chiatrische ziekenhuizen. Jn de
praktijk zijn we voor, in de pu
blieke opinie lopen we achter!"
zo schetst zij de situatie.
Vrouwelijk
„Wij hebben een eigen oplei
dingscentrum met cursussen in
diensttijd. De psychiatrische ver
pleegster zou een mannetjesput
ter zijn, een vechtjas die van
aanpakken weet en de hele lieve
lange dag bezig is met „op
passen en rustig houden"? Óch,
dat beeld behoort allang tot
het verleden. Arbeidstherapie,
groepstherapie, een individuele
benadering van de patiënten,
dat heeft allemaal niets met
mannetjesputter-zijn te maken.
Trouwens, het is een bij uitstek
vrouwelijk beroep, er zijn acht
tot tien verpleegsters op één ver
pleger. Hetgeen niet wegneemt
dat er ook voor jongens een boei
ende werkkring weggelegd kan
zijn met goede vooruitzichten in
de v psychiatrische verpleging.
Y\*ttUU,
VOOR MOEDER EN DOCHTER
MIRELLA
A bovenstuk voorpand 1 x knippen
aan de stofvouw
B voorpand 1 x knippen aan de stof-
C bovendeel rug 1 x knippen dubbele
MARGIE
A bovenstuk 1 x knippen aan de stofvouw
B voorpand 1 x knippen aan de stofvouw
C rug 1 x knippen dubbele stof
D mouw 1 x knippen dubbele stof
Voor Scooter, Skipper. Barbie en Nancy een complete garderobe, 40 modellen a 1,75
Bij
s kantoren verkrijgbaar:
I t/m 38 éénmaal
2,50
2.25
een vjjfbladig patronenset maten
kopen, verder kijken
mapje met uitleg en patronen rokken, pantalons,
avondkleding
9 supplement elk 35 modellen nrs. 2. 3, 4 en 6, per stuk l,4o
kinderpatroon met uitleg: leeftijd van uw kind is maat 4,—
garderobe teenager-popjes 1.75
Geef bij bestelling de maat op! Ontvangst na storting op giro
39639 t.n.v. Dagblad De Rotterdammer te Rotterdam. Op het
strookje: afd. Service, dan wel na betaling bü het bureau v. d. blad.
Het voorspelde mannenoverschot
zou dit wel eens kunnen ani
meren. De opleiding tot het
staatsdiploma ziekenverpleging
B het bekende „Zwarte
Kruis" is beslist niet van lage
re orde dan het Witte Kruis, dat
ere-teken voor het A-diploma.
Op de Willem Arntszhoeve
krijgen leerling-verpleegsters en
-verplegers van zeventien jaar
en ouder een vooropleiding van
twee maanden. Die loopt paral
lel met de proeftijd. Het is een
wederzijdse kennismaking, wel
ke een extra selectie beoogt. Ge
durende die twee maanden wor
den de leerlingen dan ook in
tensief begeleid en geobser
veerd. Het afvalpereentage valt
mee; het blijkt steeds weer dat
degenen die werkelijk iets wil
len bereiken veel kunnen in
casseren en de nodige veer
kracht bezitten.
De leerlingen wonen in een
internaat. Elke leerling heeft
een eigen kamer. Voor de
zestienjarigen heeft men op de
Hoeve een vormingscursus. Ook
deze meisjes wonen in het inter
naat. Meestal komen de ouders
mee bij de sollicitatie. Zij kijken
rond en mogen alle mogelijke
vragen stellen. Zo'n vormings
cursus beoogt de algemene ont
wikkeling en het uitbreiden van
het inzicht. Vakken? Kunstge
schiedenis en letterkunde, han
denarbeid en vrije expressie,
maatschappelijke vorming en
geestelijke stromingen, voe
dingsleer en sociale zorg voor
het kind. Psychiatrische ver
pleegkunde, EHBO, anatomie,
muziek, volksdansen, gym
nastiek, talen, rekenen en na
tuurkunde. De meisjes (ieder
jaar worden er dertig aangeno
men) wonen in een speciaal pa
viljoen; „Spinoza" samen met
een gehuwde mentrix.
Mooi beroep
„Geestsezieke mensen te hel
pen is een heel mooi beroep, al
is het niet gemakkelijk. Met het
alleen zorgen voor eten en drin
ken zijn we er niet! Het is de
bedoeling de zieken tijdelijk een
onderkomen te verschaffen. Hier
worden ze zodanig behandeld dat
ze na enige tijd weer naar hun
eigen milieu kunnen terugkeren.
Na observatie is er de arbeids
therapie. De zieken verrichten
allerlei bezigheden. Dan vind ik
het belangrijkste punt het per
soonlijk gesprek. Natuurlijk
heeft de geneesheer het essen
tiële deel der behandeling in
handen. Maar je kunt hem hier
bij veel helpen.
Mensenkennis
Door de B-verpleging krijg je
een behoorlijke dosis mensenken
nis". Dit schrijft een derde-jaars
leerlingverpleegster van de Wm
Arntsz Hoeve. En wie tussen
haar regels door kan lezen be
grijpt, dat de jonge mensen ge
leerd wordt het verschijnsel
„geestesziek" te ontdoen van het
vreemde en onbegrijpelijke. Zij
leggen het soms moeizaam en
langzaam groeiend contact
met de patiënt. Geduld, veel ge
duld en die weinig gevonden
kunst van luisteren zijn belang
rijk voor iemand die zich in de
psychiatrische verpleging wil be
geven. Maar met dat Zwarte
Kruis vroeger ten onrechte
K.Z., Krankzinnigenverpleging
genoemd heb je ook een ge
weldige kijk op mensen in hun
situatie gekregen. Zélfs zo, dat
er op dit moment twee eerste
verpleegsters met A-diploma
nog aan hun B beginnen op de
Wm Arntszhoeve. Want als je
wijkverpleegster of sociaal
werkster wilt worden, is het wel
iswaar geen verplichte, maar
toch wel een mooie vooroplei
ding. De gediplomeerde A-ver
pleegsters behouden hun salaris
en volgen de opleiding in de hal
ve tijd. Vooral in deze tijd, waar
in veel mensen spanningen moe
ten verwerken, of hun de moei
lijkheden boven het hoofd groei
en, geeft het psychiatrisch zie
kenhuis uitkomst. De eerste
week worden de patiënten licha
melijk geobserveerd, de volgen
de vijf weken diagnostisch. Voor
al voor mensen met verbale
Zo'n twintig jaar
geleden was het
heel gewoon als
een stel kinderen
uit een gezin iedere
week naar het con
sultatiebureau toog
en daar naast el
kaar onder de
hoogtezon gezet
werd.
Nu. zouden we
zeggen, is het hoog-
tezontoestel «en
particulier bezit
geworden, hoewel
toch altijd van te
voren het advies
van de huisarts in
gewonnen moet
worden. Er zijn nl.
bepaalde aandoe
ningen waarbij de
ze bestraling niet
mag worden toege
past.
Heeft de arts
geen bezwaren en
besluit u tot aan
koop over te gaan
dan kunnen de volgende gege
vens u wellicht dienen:
Een echt hoogtezontoestel
geeft voornamelijk ultraviolette
straling en u weet dat die stra
ling hetzelfde effect heeft als de
straling van het zonlicht, onder
andere het omzetten van be
paalde stoffen van het lichaam
in vitamine D, het bruinen van
de huid, enz. Let wel op het
vermogen van een hoogtezon
toestel. dat mag niet te hoog
zijn, liefst niet hoger dan 250
watt. De toestellen met een ver
mogen van 500 watt dienen
moeilijkheden is de arbeids- en
speltherapie van belang.
Psychiatrische verpleging
zwaar? Ja, zegt mevrouw Neu
haus, maar ook gezellig. De
zusters mogen op hun kamers
natuurlijk bezoek ontvangen,
zelfs vrienden en verloofden als
de ouders daar (voor minderjari
gen) schriftelijk toestemming
voor geven. U had hier verleden
week moeten zijn! Toen hadden
de leerlingen in De Boshut, een
groot gebouw, voor speltherapie,
een heel feest op touw gezet. Ze
verzorgden zelfs de aankleding,
de snacks, én het opruimen.
Want zo'n feest mag geen extra
belasting betekenen voor de
huishoudelijke dienst. Ze hid
den vijftig leerlingen van de
Technische school uitgenodigd.
Het is een fijne, gezellige fuif
geworden..."
Voor wie het weten wil: me
vrouw L. Neuhaus-de Groot is
een werkende gehuwde vrouw
die in Amsterdam woont en het
lange weekend thuis is. 's Maan
dags trekt ze weer naar de
Arntszhoeve; als assistente van
de personeelschef, waar ze be
last is met de werving van ver
plegend personeel voor dit psy
chiatrisch ziekenhuis. Ze voor
spelt: In de toekomst zal ons
kader wel uit mannen bestaan,
als er een vrouwentekort komt.
Er is een goede positie wegge
legd voor een jongeman, die
voor de opleiding uitstel (helaas
geen afstel) van militaire dienst
krijgt. Als hoofdverpleger moet
hij leiding geven en een heel pa
viljoen runnen. Gaat hij in
dienst, dan komt hij dikwijls bij
de Geneeskundige Troepen te
recht en gaat zijn „praktijk" ge
woon door."
Er zijn ook diverse hoogtezon-
apparaten in de handel, die be
halve de niet voelbare ultravio
lette straling ook infrarode stra
ling geven, waarvan men een
aangenaam gevoel van warmte
krijgt. Deze toestellen hebben
meestal een hoger vermogen dan
250 watt. Hiervan wordt slechts
een gedeelte in ultraviolette stra
ling omgezet, zodat deze toestel
len bij een juist gebruik toch
niet te sterk zullen zijn. Derge
lijke „combinatietoestellen" kan
men herkennen aan het feit dat
het licht wit van tint is en bijna
onmiddellijk aangloeit: de eigen
lijke ultraviolette lamp daarente
gen komt slechts langzaam op
gang en geeft een blauwachtig
licht.
Klokje
Welk hoogtezontoestel u ook
aanschaft, u dient zich beslist
aan de gebruiksaanwijzing te
houden wat de bestralingstijden
en afstanden betreft, daar even
als bij zonnebrand pas achteraf
de nadelige gevolgen van een te
sterke straling merkbaar wór
den.
Sommige toestellen hebben
daarvoor een signaalklokje. Een
zogenaamde keukenwekker kan
ook goede diensten bewijzen.
Ter bescherming van de ogen
moet beslist een donkere bril
.worden gebniikt. Tevens moet
de hoogtezonkuur af en toe wór
den onderbroken; ook dit moet
in de gebruiksaanwijzing staan.
Filters
Vele toestellen hebben filters
van speciaal glas waardoor de
straling nog beter overeenkomt
met de natuurlijke zonnestra
ling. Voor niet-medische bestra
lingen verdienen dergelijke
toestellen de voorkeur. Kiest u
liever geen toestel dat ozon pro
duceert: dit heeft niet alleen een
onaangename geur maar kan in
bepaalde gevallen zelfs aanlei
ding geven tot moeilijkheden
met de ademhaling.
Hoé sterk de ozonontwikke-
ling zou mogen zijn zonder scha
delijk te worden is ons niet be
kend; ook dit dient o.i. ter beoor
deling van de arts te blijven.
Een veilig gebruik van een
hoogtezontoestel krijgt u zeer ze
ker door een toestel van een ge
renommeerd fabrikaat te kopen.
„Over de mode en wat
daar mee samenhangt is
heel wat te zeggen, want
er is geen macht ter we
reld die de sterkte ervar
kan beschrijven", vindt
mevrouw N.-S. te A. „De
..mode" heeft tot gevolg,
dat wat we eerst met ge
juich begroeten, na een
korte tijd verwerpen
(wegwerpen). Hoe komt
het toch, dat we de schaar
laten zetten in lokken die
jaren en jaren met liefde
werden verzorgd? Welke
macht is het die onze tail
le van boven naar bene
den laat schuiven alsof het
een verplaatsbare knoop
is? Die onze rokken doet
verhuizen van de knie
naar de enkel en nu ca
tien cm boven de knie.
Wij vrouwen willen dragen
wat ons het beste staat en
onze eventuele fouten verdoe
zelt. Dat kan best met een
knipoog naar de „mode van
het seizoen". We moeten ech
ter nooit vergeten dat als we
al wat ouder worden, we
geen jeugdkleding moeten
gaan dragen.
Vindt U 't heel dwaas de
mode op de voet te volgen
Of is het nog dwazer om hele
maal niet mee te doen? Laten
we van onze garderode maar
geen probleem maken, want:
..Eenvoud is het kenmerk van
het ware" besluit mevr. S.
Gevarieerd
„Stel dat er geen nieuwe mo
de zijn zou bij het wisselen der
jaargetijden, wat saai zou het
dan worden" schrijft Mevr. J.
B. te R. „Er wordt wel eens
afgegeven op die knappe kop
pen in Parijs, die alles maar
voorschrijven hetgeen de massa
dan slaafs navolgt. Maar m«--
permodern bij loopt", schrijft
mevr. B. verder, die tussen
haakjes er bijschrijft dat zij
vijfendertig jaar is en moe
der van vier zonen. „Als ik
iets nodig heb, raadpleeg ik
eerst de modebladen, dan
koop ik een moderne stof in
een kleur die me staat, zoek
een goed patroon af
gestemd op de mode en ga
aan de slag. Het grote voor
deel is, dat je langer met je
kleren kunt doen, als je je
naar de mode kleedt. Want er
zijn er heel veel die het eerst
eens afwachten of de mode
dit jaar wel aanslaat: die lo
pen dan minstens twee jaar
achter in de mode. Conclusie:
je jurk van twee jaar terug is
nog steeds modern, alleen
waarschijnlijk versleten. Dan
gesproken lelijk. Ik vind trou
wens knieën nooit mooi. of ze
nu jong of oud zijn. ik houd
wel van korte mode, maar dan
tot op de knie voor heel jonge
mensen en iets langer voor de
ouderen.
Niet lang
11e lui ben ik het niet een;
Ten eerste is de mode zo geva
rieerd. dat er echt wel keus is.
De kunst is echter, juist datge
ne er uit te pikken, wat je
flatteert, 't Is ook wel een
kwestie van durven. Wij Hol
landers durven eigenlijk niet
zo best er anders dan anderen
uit te zien. Lopen er twee da
mes met b.v. hetzelfde .japon
netje" dan voelen ze zich opge
laten. Als hun jurk, hoed of jas
sterk afwijkt van het overige
op kledinggebied voelen zij
zich helemaal niet happy.
Neem b.v. het suède jasje. Wie
heeft er eigenlijk geen. Ieder
voelt zich er kiplekker in. Hoe
mooi ze ook zijn, saai is het, als
je van de tien vrouwen er vijf
tegenkomt met zo'n jasje aan
Draag je eens iets anders, dar
gaapt iedereen je aan.
waag je je weer aan de nieu
we mode. U begrijpt wel dat
ik positief tegenover de mode
sta!"
Keus genoeg
Mevr. S. te 'graag uw
adres) is het gedeeltelijk met
Mink van Rijsdijk eens. dat je
na je veertigste jaar niet meer
zo uitbundig met de mode mee
kunt doen, maar zij vindt toch
dat je nog veel kan dragen, er
is keus genoeg. Als je ten
minste niet te dik bent. En dal
zal juist een punt zijn waar he'
bij vele dames om draait.
„De nieuwe „op-art" mode
vind ik leuk, maar dan beslist
alleen voor heel jonge meisjes
schrijft mevr. P. te D. Oudere
personen maakt zij dik, zekei
als de persoon in kwestie a'
iets gezet is. Dan de rokker
boven de knie vind ik ui'
Het lijkt mij dat deze mode
ook niet lang stand zal hou
den. 't Gaat met dit „op-art"
dessin net als met zovffl arti
kelen. men moet niet altijd
dragen wat mode is, maar
wat staat." En dan altijd
maar „achteraan" lopen?)
„Mijn oordeel over de mode
is, dat het dikwijls gekkenwerk
is. dat duizenden vrouwen kle
ding dragen, die door enkele
mannen verzonnen wordt"
«chrijft Mevr. B. te P.
„Ik zie me al lopen met rok
teen tien cm. boven de knie.
mijn benen die niet helemaal
recht zijn, komen dan volledig
in het middelpunt te staan. Nee
geef mij naar de gulden mid
denweg. niet te lang en niet te
kort, kleding waar je je goed
in kunt bewegen. Niet te op
zichtig, niet te somer. Rechte
rokken net onder de knie, over
hemd-blouses en jurken, drie
kwart jassen heerlijk! Fijn
dat die kleding in overvloed te
krijgen is. Feit dat ze veel ge
vraagd wordt, anders zouden
de heren fabrikanten er niet
over denken ze in de handel te
houden, als zijnde niet de moei
te waard, 'k Hoop in ieder ge-
^aak
Nu, dat vinden we mevr.
8., en niet alleen uw mening
maar van alle lezeressen en
ja ook van lezers. Die kun
nen vaak rake dingen zeggen
Daar wachten wij dan op.
VOALS na een storm momenten
i-t van windstilte voorkomen, zo
vielen mij dezer dagen, d.w.z. op
avonden na negen uur. ogenblik
ken van vrije tijd ten deel. Gekko
sensatie: ik kon kiezen. Lectuur
inhalen, achterstallige post afdoen,
verstelwerk aanpakken, om het
even. niets moest. En weet u wat
ik uit louter luxe heb gedaan? Ik
ben één avond om half tien naar
bed gegaan en heb de tweede
avond brieven verscheurd. Dat
laatste klinkt wat wreed maar
het moet. Uit een te grote stapel
pak je niets meer. Nog eenmaal
heb »k alle brieven nagelezen, toen
zijn er een paar in een map
gelegd, de rest vulde netjes ver
scheurd een halve vuilnisemmer:
het waren de brieven van de
zomer 1965. de maanden juni. juli.
augustus. Twee dingen vielen me
op; wat staan sommige levens je,
als je brieven als het ware op
nieuw leest maar nu met veel
meer informatie door méér brie
ven. helder voor de geest. De wat
vage briefschrijfsters zijn persoon
lijkheden nu. stuk voor stuk. En
nog wat: nooit beseft dat zovelen
een bloem bij de brief instoppen.
Ik lees denk ik te snel. zie de
bloem nauwelijks. Zou het zelf
nooit doen. tel het dus niet. Of
vind het aardig maar ben al weer
aan een andere gedachte bezig. En
nu. na maanden, het zeldzaam en
raadselachtig gewarrel van een
droge bloem, soms niet meer te
herkennen, maar des te boelender.
Een eigen leven boven of onder
aan de brief en de brief zelf ook
tot eigen leven geworden, uitgetild
uit de omstandigheden van de dag
dat ik hem las, document gewor
den van een leven.
TK heb zo al scheurende toch
A genoten. En een van mijn
dochters die beneden kwam voor
een beker chocolademelk enmij
zag scheuren, riep: niet die bloe
men! en zo haalde ik de droge,
broze grilligheden (zonder her
kenbare tint. met een soort niet-
kleur) voorzichtig los en gaf ze
haar. en nu geniet zij ook want zij
tekent ze gefascineerd na en na.
Als je gedrongen wordt te teke
nen. doe je eigenlijk niets dan
achterhalen wat je dacht te zien.
En je merkt dat veel zien
slordig is. je meende dat je zag,
maar je „zag" nog niets.
maakten het beeld sdherper en de
omtrekken adembenemend belang
rijk.
DEZE dingen later overdenken,
vroeg ik mij af: waar ligt het
vaakst de problematiek, waar talen
wij als grote categorie Open Brief-
vriendinnen toch wel opvallend
dikwijls?
Ik vond voor mijzelf dit wat
aarzelend antwoord: hierin, geloof
ik, dat ons accepteren van mensen
vaak zo anders is als de wijze
waarop onze Heer mensen accep
teerde. Dat betekent zeker dat wij
al te snel van etiketten voorzien.
En dat doen wij, o vicieuze cirkel,
uit liefde tot Hem. Wij willen uit
liefde tot Hem alles verachten wat
niet uit Hem is. wat tegen de orde
ingaat, of. zoals een briefivriendin
gister schreef (ook al weer met
een bloem aan het eind, bedankt!»:
liefde is rechtvaardigheid. Met een
dikké streep eronder. Anders zou
je bij onrecht en wanorde nooit
verontwaardigd mogen zijn, je
bent toch geen sijsje.
Het moeilijke is dat dit allemaal
waar is. Alleen de halsbrekende
toer van vergeven en direct weer
beginnen met dezelfde mens, maar
nu als nieuw mens met nieuwe
door vergeving geschapen moge
lijkheden, kan ons redden. Maar
die toer is ons meestal te kras. We
■hem anders maken, nieuw. Eigen
lijk waren wij liever begonnen
met een uitspraak van de recht
bank. En als dan de zondaar be
rouwvol wüde zijn. vooruit, een
ikansje, met etiket: gewezen onder
kruiper.
Eerst jij daar en ik hier. En dan
eens kijken. Het gaat niet „zo
maar". In brieven staat het soms:
mijn schoonzus is zo en zo. Treu
rig. Als ze niet verandert, hoef ik
haar niet meer te zien; klaar, ze
zit in een kastje, ze heeft een
etiket. Ook Gods etiket, denkt u.
Maar de communicatie die nodig is
voor het veranderen, ontbreekt.
Dat: ik wil in uw huis komen. Dat:
ik had u al lang op het oog, ik
dacht al aan u voor u aan mij
dacht.
moet gauw ophouden. We snappen
het wel. er is ergens een kink in
de kabel van jullie opvoeding, en
uit angst en eenzaamheid hebben
jullie afweer gezocht en zo maar
door. verklaarbaar, maar 't kan
niet zo.
En nu? Tevreden met de analyse
van wat een provo is? En met het
vaststellen van wat er in de naam
van het recht (liefde vraagt dit)
gedaan moet worden? Of nu nog
op zoek naar een mens? Want daar
begint herstel pas: bij opzoeken,
bij in contact treden.
j\/JENIG kind liet wie weet zijn
haar wat langer dan normaal
groeien toen zijn moeder hem
toevoegde: en als je rapport niet
goed is. zwaait er wat van je
vader. Er ligt maar een samenloop
van omstandigheden tussen an
ders was het uw kind.
De kerk mc
