Kerk moet mee naar
recreatiegebieden
WIKA VAN GINKEL:
Vier eeuwen berijming
van Petrus Datheen
ezfat Mhdacéfmt1:
GEESTELIJK
LEVEN
JONGE MENSEN
GEZOCHT
In Zeeland
nog zeer
geliefd
Eisenhower deed het
voor zijn gezondheid
ZATERDAG 26 MAART 1% I
[(Van onze kerkredactie)
£ÉN zwaluw maakt nog
C. geen zomer, zeiden
we vroeger, toen we nog
leefden in het agrarisch
tijdperk, als we voorzich
tig onze stoel uit de wind
en in de prille zon trok
ken in de tuin. Vorige
week zeiden we: „Één
verstopt Oudenrijncircuit
maakt nog geen zomer",
toen we ons naar huis toe
probeerden te wrikken in
een verkeersstroom die
tot een dikke stroopbrij
was gestold.
We zaten in de file en
moesten wel meerijden of
we wilden of niet. Links
of rechts was er niet meer
bij. De stroom recreatie
zoekers sleurde ons voort.
En of de kerk wil of niet,
ze zal worden meegezo
gen in die zelfde stroom.
Want één verstopt Oudenrijn
circuit mag nog geen zomer ma
ken. De zomer komt en ook de
Jaarlijkse volksverhuizing"
Naarmate de stad meer onleef
baar wordt, naarmate de mens
meer gaat beschikken over vrije
tijd, krijgt op een mooie zonne
dag de trek naar bos en hei,
strand en duin de overmacht
over de mens, ook over de kerk
mens.
Leuke kerken
Reeds nu worden de gevolgen
gevoeld door de grote-stadsge*
meenten. Daar maakt het pro
bleem van de slecht bezochte
avonddienst reeds plaats voor het
veel groter probleem van de
slecht bezochte ochtenddienst in
de zomermaanden. En dat
wordt niet opgelost door een
goede preek over trouw in de
kerkgang, want de trouwe kerk
gangers 'hebben die preek niet
nodig, de ontrouwe horen haar
niet. Het wordt al evenmin op
gelost door herderlijke brieven
van de kerkeraad Er ia geen
weg terug, evenmin als op een
volle autobaan. In de jaarlijkse
volksverhuizing moet de kerk
met haar leden mee, of zij ont
dekt dat haar leden hun eigen
weg gaan.
Hutje
Wika Leen van Ginkel is met
zijn gezin uit Australië naar ons
land teruggekeerd om via de Bij
bel Kioskvereniging de Neder
landse kerken te gaan helpen
een oplossing te zoeken voor het
recreatieprobleem, dat zich dage
lijks sterker Iaat voelen. Het is
begonnen toen de auto algemeen
bezit werd en de opmars van
de auto is nog lang niet tot
stilstand gekomen maar het
probleem zal groeien want er
zijn al vele tekenen die er op
wijzen dat de verkeersstagnatie
de mensen niet thuis houdt,
maar voortdrijft op de recrea-
tieweg naar het tweede hals.
Het „hutje op de hei", is al
lang niet meer de wensdroom
van het jonge paar. maar het
verlangen van de gezeten echtge
noten. wier kinderen hun eigen
weg gaan. En het wordt het ide
aal van het jonge echtpaar met
kinderen. Jantje moet toch ook
eens gewoon in het zand kunnen
spelen, en niet altijd maar op
het balkonnetje vijf hoog van de
moderne flat. Vele stadsmensen
zullen in de toekomst niet alleen
niet meer verschijnen in de kerk
diensten op zondag, maar ook
voor het pastorale werk onbe
reikbaar zijn door de week, om
dat zij van eind april tot midden
september hun „heil" elders heb
ben gezocht.
Op inecr dan zes recreatieterreinen zullen dit jaar jonge mensen
de plaatselijke kerken vertegenwoordigen. Iedere dag komen op „De
Witte Hei" te Huis ter Heide nieuwe aanmeldingen binnen, maar
ongeveer 300 jonge mensen zijn nog nodig. Zij zullen twee weken
lang in teamverband werkzaam zijn.
De Bijbel Kioskvereniging zoekt voor dit werk nog: „Kleuter
leidsters, leerlingen van kweekscholen, leerlingen van scholen voor
maatschappelijk werk, kamp- en dubleiders van plaatselijk jeugdwerk
en iedereen die maar meent mee te kunnen doen."
Eer de teams naar hun recreatie gebied trekken komen zij eerst
een weekend by elkaar om op De Witte Hei, Het Trefpunt in Ermelo,
Het Eykmanbui* te Driebergen of op het Gereformeerd Evmngeli-
satiecentrum te Baarn voor training en bezinning.
zullen de kerken dit probleem ten de synodes zich gaan bezin-
samen moeten aanpakken, nen. Maar het gesprek komt zo
meent wika Van Ginkel. En de langzaam op gang binnen de lan-
Bijbtl Kiosk verenicing (BKV In deUjke kerkgemeenschappen. Er
de wandeling) wil hen daarbij op we, naar de recreatiegebie-
helpen. Er worden kiosken ter lijn nog to velen die denken
besehikking gesteld, tenten ver- dat te de „wintertijd" kunnen
huurd en waar mogelijk sprin- vasthouden door de eerste twa-
gen teams van jonge mensen iuw te verjagen, die nog niet
begrepen hebben dat de kerk
De kerken beginnen wakker te ook een „filerijder" is geworden
worden. Vorig jaar presenteerde op weg naar de recreatiegebie-
de kerk zich al in veertig vakantie- den en dat er in een file geen
centra. Dit jaar zullen naar zestig omkeren mogelijk is.
centra teams worden uitgezonden.
Jonge mensen doen spelletjes met
de kinderen, stellen lectuur ter aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa~»~>aaa.
beschikking, organiseren ontspan
ningsavonden, vertonen films en
beleggen discussieavonden over ac
tuele onderwerpen. En menige
kampbeheerder heeft ontdekt dat
de kerk zijn gasten helemaal niet
op de vlucht jaagt, maar hen wer
kelijk helpt.
Als kinderen op hel sirand genoeg krijgen van het sloten graven en kastelen botsteen, kan een spelletje „blit
demononder goede leiding de vakantievreugde terugbrengen. Maar de kerk mag geen blindemtmnetje speln"
tegenover het recreatieprobleem. E
Presentatie
Toen wika Van Ginkel zich vo
rig jaar aan het werk zette, ging
hij niet op de stoep van een
grote-stadsgemeente zitten zuch
ten:
„Hoe krijg ik de mensen hier
weer in?" Hij trok naar de recre
atiegebieden en vroeg zich af:
„Hoe krijg ik de mensen nu in
de kerk?" En eigenlijk stel ik de
zaak dan toch nog weer ver
keerd. Hij vroeg zich af: „Hoe
kan deze kleine gemeente hier
een echte gastvrouw worden Gastvrij
voor de mensen die de stad wil
len ontvluchten?"
Jee naam boven de kerkdeur
geschreven staat. Een vakantie
ganger loopt gemakkelijker een gelisatieoorden,
andere kerk binnen dan een versp"id®,r®.
stadsmens thuis. Daar voelt men
zich nog verantwoordelijk voor
de eigen gemeente, maar in va
kantie gaat men graag eens er-
Wika Van Ginkel wil de vakan
tiecentra niet zien als ideale evan-
waar tractaat-
open-luchtteams
jenblik binnenvallen om het
Woord uit te zaaien. Van Ginkel
wil aan de andere kant beginnen,
niet met de preek, maar met de
presentatie. De kerk moet dienend
"5.
rreeti
wild een zeer onstichtelijk effg_
hadden, zoals in Psalm 55
wist bovendien mijn secreéi
/wij wandelden fijn met
scheet" of in Psalm 109 „Mir
vlees is mager, want gaar nel1'
is verteerd al mijns lichaan*
vet." Het „onbeholpen gerijmeld
werd in de kortst mogelijke tik
zozeer het symbool van de strijl
dat de Delftse uitgever Herma
Schinkel bereid was zijn leven |P
offeren voor de verspreiding je
van. L
„linnen kathedraal",
op een regendag ook nog wel iets
anders gedaan wordt, maar als een
plaats waar de mensen gezellig
heid vinden en waar op zondag
ook een speciale kampdienst kan
de recreatiegebie- worden gehouden.
Zalmen i
Zo werd Datheen in de achlf
De mensen die een kerk in de
steek hebben gelaten, moeten
weer een kerk vinden. De erva
ring leert, dat het voor de recre-
atiezoekers weinig uitmaakt wei-
De kerken
den zullen hun gasten moeten le
ren ontvangen. Maar om de vreem
delingen te kunnen ontvangen,
moet de kerk bewijzen gastvrij te
zijn. Zij moet laten weten dat de
mensen welkom zijn en wanneer.
Zij moet de mensen uitnodigen.
Geen kerk mag volstaan met de
opmerking: „De deuren staan toch
open."
Zo kan de vakantietijd de kerk
prachtige kansen bieden
(Van onze kerkredactie) van rechtzinnigheid zou hebben
GISTEREN was het vierhonderd jaar geleden, dat 8estaan-
Petrus Datheen zijn handtekening plaatste onder Datteens^bKijmtag,
de voorrede voor „De CL Psalmen Davids. Met eenige waardoor ze de eenvoudigen tiende eeuw opnieuw het syi
andere Lofsangen Uyt den Francoyschen in Neder- dierbaar werd. In hun directe bool van de strijd van de kleii
lantschen Dichte overgeset." En nog attUd verkoopt g—
de huidige uitgever (F. van der Peyi te Kruiningen) laars samen. Het liturgisch werk 1 4 de vromen tekenden
per jaar zo'n duizend exemplaren. Is er één stuk oud- van Datheen (hij vertaalde ook „zulken, die oprecht en rein vi
Hollandse poëzie, waarvan men dat kan zeggen? Je catechismus en de liturgische zeden/ met vaste gang he; pi
r formulieren van de Palts in het der deugd betreden en veroi
Nederlands) heeft als niets an- waardigd van de „trotse dwaï
In de tijd, waarin het zich laat zegt prof. Geyl en hij voegt er ders de Nederlandse gerefor- opmerken, dat hij „het licht dji
aanzien, dat de psalmberijming aan toe: Het geeft van de letter- meerden tot een granieten een- rede" dooft (Psalm 14 1).
van 1773 het veld zal moeten kundige zin der gereformeerden heid gesmeed. De vissers in Maassluis
ruimen voor het „groene boek- geen hoge dunk, dat juist die ten, dat „de Salmen in
ogenblik tevem'het grootste vrö- i'". de groeve van een nienwe vertaling daar werd gebruikt en HanAnrpleen vier 200 verminderd waren, si
bleem Hoofdzakelijk jonge psalmberijming, zijn er nog vele twee eeuwen werd gehandhaafd- laycpi civcr i dert men de nieuwe Salmen
mensen geven zich tioor dit gemeenten, met name in Zee- wie bij voorbeeld Psalm 1 <j? kerk zong" en beschouwd.
Pastoraal
En uit die dienende taak moe
ten dan de persoonlijke gesprek
ken groeien. En dat doen
Maar dat
gelisatië. Het is waar dat vele werk. Maar wat moet een meisje ï&nd, waar elke zondag de geu- Datheen zelf heeft zich ver- zjngt jn Datheens versie, ruikt d'^ als een straf van de hemi
kerkmensen niet alleen hun bijbel -- - r,ntc„v.>.i/Urr/* tmor v,et ooHrAirin. cim
18 als een moeder van pu- zenpsalmen van Datheen klin- ontschuldigd voor het gebrekki- ajs ^et ware nog de geur van de *n kwam het in de Grol
bers haar nood begint te Jcla- 6? karakter van zijn berijming, hagepreken: Kerk van Maassluis tot ïncidej
gen? Daarom wil wika Van Gin- die onder alle oorlogsbedrij-
kei dit jaar aan ieder team Dat Datheen nog gezongen ven door als legerpredikant bij
christenen op vakantie, "constateert 9raaQ een man met pastorale er- wordt is het werk geweest van
wika Van Ginkel. Maar het omge- varing toevoegen. „We schreeu- 0s*. D- G. C. Ledeboer van Bent-
wen om goede zielszorgers," zegt huizen, de predikant, die in
hij. „Het mogen dominees zijn, 1840 de Nederlandse Hervormd*
maar ook bakkers of vertegen- Kerk verliet maar zich niet bij
t. woordigers of arbeiders. Als ze de afgescheidenen of de gemeen-
j_ de mensen maar de weg kunnen ten onder het kruis wüde voe-
wijzen uit hun problemen naar 8fP- Alleen ging hij Mjn Weg,
vergeten in te pakken met hun
badpak, ze vergeten ook vaak de
kerk. Er is nauwelijk meer enig
verschil tussen christenen en niet-
Icantie, of de lange weekeinden
hun linnen of houten bungalows te
zeggen: „Zullen we eens
kerk gaan?"
Christus"
bijgestaan door enkele oefe
naars, en stichtte vooral in Zuid-
Het is allemaal nog maar een Holland en Zeeland de „Ledeboe-
begin, maar toch ook weer een riaanse gemeenten",
konie wil altijd zeggen: mensen zeshonderd8 jonge mensen worden Deze predikant voerde in zijn
helpen in nood. De praktijk leert ingeschakeld (driehonderd hebben gemeenten de berijming
dat ook veel vakantiegangers onbe- zich al aangemeld) om twee J:U"1
Maar wil een kerk in een vakan-
tiegebied werkelijk apostolair
werkzaam zijn, dan zal zij moeten
beginnen op diakonaal gebied. Dia- groots begin.
die ruim een halve
wust de nood kennen. Niet op fi- ken lang te helpen. Het werk ge- voren afgeschaft was, maar onge-
nancieel gebied. Er wordt ontzag
gelijk veel geld verbrast, meer
nog bij de patat-kraam als in de
Maar er is wel de nood van
de verveling v
van te veel tijd.
Vader die altijd weg is van huis.
beurt onder toezicht van plaatse- twijfeld nog onder het volk
lijke kerken. De BKV is alleen moet hebben geleefd. In zijn
dienslverleTiing.msmuut die boekje Heeren wegen„ doe,
kerken in staat wil stellen om „nmnininnriiinii
Op 27 augustus „schreeuwde)1
zondaren niet staat/ en niet en een Visscher, een Kuiper en
zit bij de spotters onreine,/ Straattwerker in de Grootj
maar dag en nacht heeft in Gods tusschen de Zangregels in, blii
JS vend, .ij no. bla.ten na het .il
velen, de nood werkelijk te dienen.
hij daarvan verantwoording. De
spreekt daarvan eenpaarj die
mens is welgelukzalig voorwaar. Iets diergelijks gebeurde
Hij zal gelijk zijn aan een op woensdag den dertigsten,
vruchten geeft in bekwame tij- de kleine Kerk; want vit)
den,/ van welke geen droge blad yisschers, een Bierstecker, et
valt bezijden./ zo zal dte mense o
schone boom,/ geplant bij ene Melkboer en twee Vrouwlied**
klare waterstroom,/ die zijn op de galerij zittende, hadd^
zalig zijn bekend,/ met al zijn den Voorzanger eerst, al bulken*
doen tot welke hij zich wendt. de en tierende, van de wijs zot1
Maar zo en is't met de godlo- .,M_.vm.,.-*-,
zen niet,/ die nis kaf verstrooid k™ le helPei1' blijvende z
worden, daar men 't zietj dat voortschreeuwen, na dat h(
van de wind hier en daar wordt Voorgezang geëindigd was."
gedreven,/ zo zullen zij in Gods
Intergratie
De kinderen die gewend zijn aan
het drukke stadsleven kunnen zich
vaak nauwelijks vermaken. Moe
der die altijd aan het wassen en
boenen is. of een baan heeft voor
halve dagen, kan haar draai
vinden in haar nieuwe boek. En heeft de thuis-gemeente als de
oude riim" vond hii kernachti- de geuzentroepen moest vervaar- gerichte beven/ en niet bestaan, Vrijdag 8 september was ds. Va
eer en eereformeerder dan de diÊen- berijming, <üe boven- maar haast vergaand be- Sprang juist met rijn voorafspraa
rededjkerspoëzItT van de acht- Jien niet de onberijmde bijbel- schaami;/ me, de vromen mor- begonnen toen hr, «e cC
tiende eeuw. Met instemming ci- 'tat, de Hebreeuwse den z.) met „enoamd. Sen visscher. dii, voor
--- j- -En wika Van Ginkel denkt teert hij de Kralingse predikant gronaieKst, maar ae r s qq^ jcgTlt g weg gn der vrQ_ Choor staande, zich vooraf
het drukke stadsleven kunnen zien no? voor dit seiIOen is begonnen Van der Groe: „Zij nemen de psalmberijming als basis had. men gernoed./ Hij draagt zorge lustigde. met het aanheffen e
noMUTM verma An aa. weer jiet volgend sei- gouden vaten weg, wij hebben Maar toen Marnix van Sint Al- voor hen en voor hun goed./ ringen van een vera uit het _Psaln
zoen. Want er duikt al weer een er zilveren voor in de plaats ge- degonde enkele jaren later met Dies zullen zij welgelukzalig we- Datnenus; waar in nei
nieuw probleem op. Welke taak kregen". een nieuwe herdichting kwam, zen./ Maar nademaal, dat onze kers jongen behulpzaam waren N
heeft de thuis-gemeente als de letterkundig verantwoord en God geprezenJ op der godlozen den Godsdienst, bij het uitspree
vakantiegemeente werkelijk als Hoe is deze voorkeur voor de vanuit de oorspronkelijke tekst, wegen niet en acht,/ zij en hun ken van den zégen, werd er
gastvrouw gaat functioneren? berijming van Datheen te verkla- kreeg deze geen been meer aan doen worden tot niet gebracht, onstuimig geschreeuw, door
Hoe is er een integratie moge- ren. Literatoren hebben vier eeu- de grond, hoewel de nationale bende vjsschers. waar bij, zich
Teams
gaan wen lang vernietigend over het synode van Den Haag in 1586 in Wie praatte er dan over. dat ge lrfigloopers, vrouwlieden en d
spreken over hun winter- en werk geoordeeld. „Lamme en principe tot de invoering van de beruiming veel onbeholpenhe-
De kerk kan helpen. Niet die zomerkerk? Dit zijn vragen die kreupele dichtregels" oordeelde Marnix had besloten. Men kan den bevatte en uitdrukkingen,
ene kerk alleen. Juist omdat niet meer plaatselijk kunnen een kerkelijke vergadering in toch moeilijk zeggen, dat Mar- die anno 1566 al onbegrijpelijk
grenzen in de vakantie vervagen worden opgelost. Hierover moe- 1756. „Onbeholpen gerijmel" nix in een minder goede reuk of verouderd waren, of die onge-
Üe jaarlijkse volksrerbuising kon
digt xicb. ueer aan.
Demonstratie
Vier Engelse predikanten en
een leek hebben gemeend
luiddruchtig schreeuwend te
moeten protesteren tegen de
reis van aartsbisschop
Ramsey naar de paus. Niet
alleen probeerden ze het
vliegtuig binnen te dringen
om „Verrader!" te roeper, ze
trokken ook tijdens een kerk
dienst hun jas uit. om te la
ten zien dat hun vesten met
anti-Ramsey leuzen beschil-
We kunnen ons in Nederland
zoiets niet goed indenken.
Stel u voor: Ds. P. van Strien
met een spandoek voor het
gebouw van de hervormde sy
node.
Of ds. I. de Bruyne met een
beschilderd wit vest schreeu
wend voor De Blije Werelt.
Of ds. J. C. Maris van de
ICCC die voor het gebouw
van de Oecumenische Raad
een spotlied zingt- Het is te
gek om bij stil te staan.
Waarom deden deze predikan
ten dit? Wat verwachtten ze
er van? Dat dr. Ramsey zijn
vliegtuigbiljet zou verscheu
ren en weer naar zijn
bisschoppelijk paleis zou te
ruggaan? We kunnen het ons
niet indenken.
Deze vorm van betogen is over
genomen uit Amerika, waar
ze in zwang kwam om een
heel bepaalde reden. Men ont
dekte dat de president zo
geïsoleerd leefde, zo omgeven
door raadgevers en adviseurs,
dat bepaalde stemmen nim
mer tot hem doordrongen.
Toen ging men met spandoe
ken demonstreren om hem zo
te laten weten hoe men over
bepaalde dingen dacht.
En minderheidsgroepen. die
geen aandacht krijgen in de
pers. voor wie de televisie
geen belangstelling heeft, gre
pen deze wijze van betogen
om in de publiciteit te ko
men. En ze ontdekten dat de
kreet van een spandoek op
een foto in de krant evenveel
publicistische waarde heeft
als een artikel van duizend
woorden.
Daarom rit in deze betoging
zo in de mode. Maar kan
zijn dat we zoveel met elkaar
praten, dat we geen tijd heb
ben voor minderheden. Dan
geven we hen het gevoel dat
zij er niet bij horen.
..Het heeft geen zin om met
zulke domme mensen te pra
ten." zei onlangs iemand over
een bepaalde groep in een be
paalde kerk. Maar is een der
gelijke uitspraak geen uiting
van intense hoogmoed? En
we weten wat de bijbel over
hoogmoedigen zegt.
99
99
Naar de Vegetarische Bode meldt wordt overal ter
wereld de fiets herondekt als middel ter bevordering
van de gezondheid. Zelfs verscheidene hartspecialisten
zouden het voertuig aanbevelen. Wat hiervan zij,
nadrukkelijk moeten we toch wel stellen, dat geen
hartpatiënt zich zonder voorkennis van zijn genees
heer zeker niet als hij er al lange tijd geen gebruik
meer van heeft gemaakt zo maar op de fiets mag
storten. Vandaar ook onze titel: Fietsen „op recept".
De gegevens ontleenden we aan een artikel in ge
noemd tijdschrift, van de heer W. J. Simons.
In Amerika schijnt de
fiets althans gerekend
naar Amerikaanse maat
staven en die zijn in dit
geval nu eens niet groots
de laatste tijd belang
rijk aan populariteit te
winnen. Niet zo zeer om
dat het zich voortbewegen
met dit in ons land popu
laire vervoermiddel zo
goedkoop zou zijn. maar
omdat vooraanstaande me
dici in de States het aan
bevelen ter bevordering
van het algemeen welzijn
en ter vermijding van
allerlei ziekten, met name
die van de ouderdom.
Zekere hartspecialist dr. Paul
Dudley White wordt vaak in
een adem met deze popularise
ring in de VS genoemd. Hij
behandelde Eisenhower na
diens hartaanval, en gaf de ex
president de raad. toen hij
weer wat was opgeknapt: Ga
fietsen, dat is een probaat mid
del voor revalidatie. Welnu, dat
heeft Dwight D. gedaan, en hij
voer er wèl bij.
Dr. White was overigens niet
de enige, ook tal van andere
doktoren namen de fiets in hun
..receptuur" op. Enkele maan
den geleden werd zelfs op het
Tweede Amerikaanse congres
ter bestrijding van hartziekten
een vakcongres dat 600 medici
bijwoonden, uitgesproken, dat
fietsen dient te worden bevor
derd om onder meer hartziek
ten te bestrijden.
Geen curiosum
Een en ander heeft ertoe ge
leid dat de fiets in de VS be
paald geen curiosum meer is.
Hij krijgt een steeds grotere
markt en volgens recente ra
mingen zou thans één op de
veertig Amerikanen een twee-
wieler bezitten.
Ook in Europa begint men de
fiets te herontdekken. Van ons
land kan dat nauwelijks gezegd
worden, want ondanks verder
gaande motorisering staan wij
als klassiek fietsenland veruit
aan de top. Hier bezit namelijk
76 procent van de bevolking
een fiets, waarbij de jeugd er
uit springt als de relatief
grootste gebruiker.
Zo beschikt van de 12 tot
17-jarigen ruim 90 procent over
een eigen karretje. Dan loopt
dat percentage langzaam terug.
Echter weer zo langzaam dai
van de categorie bejaarden nog
altijd 50 procent regelmatig de
fiets bestijgt...
Nog een paar grappige detail-
cijfers over ons land. Bejaarde
dames fietsen minder dan he
ren op leeftijd. De percentages
zijn respectievelijk 38 en 60 pro
cent. Het is voorts beslist on
waar. dat welgestelden of „tot
leiding geroepenen" minder de
fiets bezigen dan „eenvoudiger"
Nederlanders. Neen. het fietsen-
bezit bij eerstgenoemde catego
rie komt volkomen overeen
met het landelijk gemiddelde,
terwijl juist in middenstands-
kringen de percentages lager
blijken te liggen.
Ook hier
Maar goed, terug naar de me
dische waarde van de fiets.
Ook in ons land wordt dit
aspect van het fietsen door vele
medici onderkend en erkend
Echter dient men hieruit, het
zij nogmaals gezegd, niet voor
barig zijn conclusies te trek
ken. Niemand die een zwak
hart heeft en het niet eerder
deed, beginne de therapie zon
der zijn dokter te raadplegen.
Voor hartpatiënten geldt zeker:
alleen fietsen „op recept".
Bovendien zijn nog wel enige
aanwijzingen nodig: wie niet re
gelmatig fietst, moet ook geen
tochten van honderd kilometer
of meer gaan maken. Wie er
werkelijk profijt voor zijn ge
zondheid van wil hebben moet
vooral regelmatig de trap-
machine bestijgen.
Daartoe moet de fiets ook
weer aan bepaalde eisen vol
doen. zoals in afmetingen pas
sen bij de berijder/ster, gemak
kelijk wendbaar zijn en vooral:
licht lopen.
Wil men wat gedetailleerder
weten waarvoor precies het
fietsen zo nuttig is. dan kan
gewezen worden op de stimule
rende werking op de bloedcircu
latie. Verder zeggen sommigen,
dat de elasticiteit van verschei
dene bloedvaten er langer door
behouden blijft, een pluspunt
bij het ouder worden.
Alg«meen bekend is de fiets
als strijdmiddel tegen het dik
worden. Wie per dag een uur
tje fietst met een gangetje van
15 km per uur verbruikt onge
veer 380 calorieën, tenminste,
als we er van uitgaan dat hij of
zij geen sterke tegenwind heeft
en op een vlakke weg fietst.
Heuvelachtig terrein maakt ook
direct de inspanning groter.
Ook verkalking van de ge
wrichten zou door regelmatig
fietsen worden tegengegaan, ter
wijl fietsbewegingen in bepaal
de gevallen al evenzeer van
nut blijken te zijn bij reuma
bestrijding.
Recreatie
Dan is er natuurlijk de
ontspannende betekenis van
het fietsen. Omdat het veel min
der concentratie vraagt dan au
torijden, wordt het als een aan
gename vorm van recreatie er
varen. Men wordt er weliswaar
lichamelijk moe van. maar
blijft daar geestelijk volkomen
fit bij!
Tenslotte: nog altijd blijft
kracht, dat men In Neder-
kan
i I
P
Trouwens vele prachtige i
tuurgebieden zijn uitsluitend
voor de flets gereserveerd. En
wat is er heerlijker In een ner
veuze tijd als de onze dsn de
mogelijkheid te benutten nog
allerlei „ctlltereservaten" te
doorkruisen?
melkboer met twee jongens g«
voegd hadden, dapperlij k
ven; 't geen echter van c
nist Jan Hendrik Bruyninkhuyz<
door het gebruik dei- zwaarste
geltoonen, meestal gestoord en
ijdeld werd. Maar de woede gin
zoo ver. dat men de sterkst
scheldwoorden en bedreigingen
te: voorgeevende. dat men de huil
zen van den Predikant van Spranj
en Willem van der Jagt, uitplunde
ren, de leeraars van de B
dikstoel en de Voorzangers
Lessenaar wegsleepen zou.
mompelden eenige scheepstimmei
lieden, dat zij er. met hunne bij<
len, op aan wilden".
tplunde-
;n Pro
van dj
>u. Oo|
rt immer'
Bijltjesdag
lijke bijltjesdag, waarvoor de rad<
draaiers tot twaalf jaar bal
lingschap veroordeeld werden.
Toen in 1907 de gemeenten van
ds. Ledeboer en de gemeenten on
der het kruis zich met elkaar verej
nigden en zo het kerkverband van
de Gereformeerde Gemeenten
ontstond, besloot men de kwcstU
van de psalmberijming in de vrijJ
heid van de plaatselijke gemeen
ten te laten. Het gevolg was. dal
de voormalige kruisgemeenten en
de meeste later gestichte gerefor
meerde gemeenten de berijminj
van 1773 verkozen, maar de oude
ledeboeriaanse kern Datheen blee!
zingen. Nog steeds schakelen ge
meenten over op wat men dan
noemt de ..nieuwe rijm", zoals in
recente tijd onder andere in Goes,
Middelburg, Nieuw-Beyerland en
Nieuwdorp. In de Gereformeerde
Gemeenten in Nederland en in de
Oud-Gereformeerde Gemeenten in
Nederland heerst dezelfde praktijk
en is er dus nog een minderheid,
die Datheen prefereert.
Statenberijming van 1773. dan zal
men moeten erkennen, dat Da
theen door alle stunteligheid heen
toch ook een spontane toon heeft,
die de rederijkers van de achttien
de eeuw misten
Looft den Heer. alle gij he
melse scharen!
Makel Hem groot, gij Zijn
trouwe dienaren,
die Zijnen wille tot alle tijd
doet
Wilt al Zijn doen overal heer
lijk loven.'
En gij, mijn ziel, wil de Heer
van hierboven
altijd grootmaken met hart en
gemoed.
