Nieuwe Leidse Courant
Soekarno geeft de macht uit handen
INiII Hall
Overwinning voor
leger en studenten
BLANCO VOLMACHT
VOOR SOEHARTO
COMMUNISTISCHE
PARTIJ VERBODEN
WAT GEBEURT ER
MET SOEBANDRIO?
iBelastingverlaging hoort
lin principe door te gaan
F
Ook de nazi's werden
machtig met terreur
Reisdoel van paar nog
steeds niet ontdekt
Soeharto - overtuigd
anti - communist
Sprong Duitse
zeeman uit
cle trein?
Commentaar
MCO N.V.
Groene kaart - vignet
op voor en achterruit
EXPORT
Zaterdag 12 maart 1966, 46ste jaargang
Directeur: F. DIEMER
Hoofdredacteur: Or. E. DIEMER
CHR1STEUJK-NATIÜNAAL DAGBLAD
«StentveeHcfc ie flk*Meve«
mijn Kerf in teghenepoet I"
en - Steenstraat '37 - Postbus 76 - Telefoon 31441 - Giro 58936 - Abonnementsprijzen p.w. 0,88, p.m. f 3,75, p.kw. 11.30 Klantendienst bezorging 18.00-19.00
Prins Bernhard: Teleurgesteld
over de reacties - Pagina 5
Link van Bruggen:
reportage uit
India - Pag. 5
Pieter de Boer, voorzitter van
de Bond van mobilisatie-invaliden
en hunnen nabestaanden, vechten
al meer dan veertig jaar voor het
recht van de soldaat. Sommigen
vinden hem echter een lastig mens.
In ons Zondagsblad een geschreven
portret van deze volhouder.
De nieuwe organisator van
het Grand Gala du Disque, Piet
Beishuizen, wil proberen van het
platenfeest weer een jaarlijks
hoogtepunt te maken. Op onze
pagina Cultureel Venster een
vraaggesprek met deze platen-
propagandist.
Kamermuziek
Geertsema exit
pagina 11
„Er zat een deuk in één van uw
wieldoppen. Ik tik hem er even
uit voor u".
DJAKARTA/SINGAPORE Op het ogenblik dat de communisten zich
gereed maakten om het gehele eilandenrijk definitief in hun greep te krij
gen, heeft president Soekarno de politieke macht overgedragen aan de.
anti-communistische luitenant-generaal Soeharto. Soekarno is met on
bekende bestemming per helikopter vertrokken.
Drs. Schmelzer meent:
KVP overwoog
plannen om 'te
bezuinigen
Soekarno zou in naam nog presi
dent zijn, maar in feite niets meer te
vertellen hebben. „Ik heb de leiding
van de natie overgenomen", deelde
generaal Soeharto mee, „om de natie
te redden".
De achtergrond van deze mede
deling was de nog steeds dreigende
staatsgreep door de communisten
en het ultimatum van het leger om
de Pekinig-gezinde minister van bui
tenlandse zaken Soebandrio te ont
slaan. Indonesië stond aan de rand
van een vreselijke burgeroorlog.
Na het bekend worden van het ver
dwijnen van Soekarno werd het van
morgen onmiddellijk rustig in Djakar
ta. De studenten lieten zich voor het
eerst sinds weken niet meer horen en
organiseerden vreedzame betogingen.
Generaal Soeharto, die formeel nog
minister van het leger is. heeft direct
enkele krachtige maatregelen genomen:
(Van onze parlementsredactie)
UTRECHT „Ik verbaas mij een
(beetje over het gemak waarmee hier
.en daar over het niet laten doorgaan
.van de tweede tranche van de wette-
llijk vastgelegde verlaging van de
jt «- en inkomstenbelasting wordt
(gesproken, en geschreven. Is men
soms vergeten dat het hier gaat om
een bij de kabinetsformatie gemaak
te afspraak? Gelukkig geldt het in
Jons land nog altijd als een goed
«ding dat men zich aan afspraken
loudt en dat afwijking daarvan al-
een bij onvoorziene, catastrofale
twikkelingen, met unanimiteit van
llle partners in overweging wordt
gnomen.
onlangs heeft minister Von-
Jeling, bij het twintigjarig bestaan
Han de Wiardi Beckmanstichting de
vens geuit, dat we ons moeten be
iveren om 20 jaar vooruit te zien.
k kan niet aannemen dat dit plei-
ooi impliceert dat het niet meer no-
één jaar vooruit te zien"
Dit zei drs. W. K. N. Schmelzer, frac-
eleider van de KVP in de Tweede Ka-
|er, vrijdagavond in Utrecht tijdens de
ijeenkomst van de Partijraad der KVP.
Hij ging uitvoerig in op het financieel
ïleid van het kabinet-Cals. Hij wees er-
dat de KVP bij de algemene finan-
ële beschouwingen een verdergaande
mporisering van de uitgaven heeft be-
leit, en dat men reeds toen moeilijkhe-
*n voor 1967 vreesde. De KVP heeft des-
ids dit beleid gesteund, aldus drs.
ihmelzer, omdat anders een nieuwe ka-
netscrisis zou zijn ontstaan.
Bovendien heeft de KVP vertrouwd
de belofte van de regering die ge-
ügde van voorzichtigheid voor de
tekomst.
De KVP-leider deelde mee, dat zijn
fractie heeft overwogen een alterna
tief uitgaveniplan op te stellen. Ten
slotte is men op dit voornemen te
ruggekomen. Een Kamerfractie heeft
geen inzicht in alle begrotingsposten
de vast liggende verplichtingen en de
op het sportveld
niet duur «re/ heerlijk
Noordwestelijke wind
De Bilt verwacht tot hedenavond:
.Wisselende bewolking. In het algemeen
lagere temperaturen, matige tot
krachtige en langs de kust harde wind.
•ubaend van west naar noord-west.
onderlinge samenhang. Wanneer de
Kamer op de stoel van de ministers
wil gaan zitten, vervalt zij tot ama
teurisme. De technische en politieke
(Voor vervolg zie pag. 7)
Verbod PKI
De Indonesische communistische partij
(PKI) en al haar mantelorganisaties
zijn verboden.
Het leger heeft blanco volmacht gekre
gen de orde en rust in het land te her
stellen.
Ais gevolg v j bevel van a'ë i
we Indonesische machthebber trokken
keurtroepen en parachutisten Djakarta
binnen om de strategische punten te
bezetten. Aan de reeds weken durende
onrust kwam onmiddellijk een einde.
DS. KATER OVER DE ROOKBOMMEN
AMSTERDAM De hervorm
de predikant ds. H. J. Kater, die
het huwelijk van prinses Beatrix
en prins Claus heeft ingezegend,
heeft gisteravond in de VPRO-
rubriek „Deze week" met een
kernachtige toespraak gereageerd
op de door provo's veroorzaakte
relletjes langs de route.
,,Hier waren mensen aan het werk
die handelden vanuit een zelfde ni
hilisme, dat eenmaal in Duitsland de
bruine en zwarte horden voortbracht.
Ik vond er een zekere tragiek in zit
ten, dat mensen, die dachten hun ver
leden te bestrijden, dat verleden alleen
maar opriepen. Terreur en intimi
datie waren het immers, die de SA
indertijd in staat stelde de straat cn
later helaas heel wat meer dan de
straat te veroveren"
Ds. Kater vertelde, dat hij in de
weken vóór het huwelijk herhaalde
malen was bedreigd „Een kat heeft
zeven levens, zegt men, maar wij,
Katers, zouden veel meer dan zeven
levens nodig hebben gehad, als alle
bedreigingen, die ons van de vroege
morgen tot soms diep in de nacht
werden toegebruld, of nog veel lu
guberder, werden toegefluisterd, wer
kelijk waren uitgevoerd"
.fienmaal vroeg zo'n onbekende:
U weet natuurlijk niet wie dit tegen
u zegt? Ik heb hem toen geant
woord: Ja, ik ken u maar al te
goed. Ik weet, dat ik spreek met
de geest van wijlen Adolf Hitler
Men probeerde immers datzelf
de klimaat van collectieve dreiging
en angstaanjaging op te roepen,
waarin indertijd Hitier tot wasdom
kon komen".
Van Joodse vrienden had de pre
dikant de uitnodiging gekregen, de
laatste nachten bij hen onder te dui
ken, als hij het gevoel zou hebben,
dat hij in zijn eigen huis niet hele
maal veilig was. „Juist de Joden en
de mensen van het echte principiële
verzet weten, dat terreur en intimi
datie de wapens waren van de tegen
partij en dat je de duivel niet overwin
nen kunt door een bondgenootschap
aan te gaan met diens eigen trawan-
Hij besloot: ,,Ik hoop, dat deze po
ging tot afbraak ons inspireert tot
een opbouw van een nieuw vertrou
wen. Na een meer persoonlijke ken
nismaking met dit bruidspaar ben ik
er wel helemaal zeker van, dat de
door het Oranjehuis vertegenwoordig
de tradities ook voor de toekomst
zijn veilig gesteld. Daarom kan ik
ondanks de donkere wolken toch op
recht dankbaar zijn voor wat er in
Amsterdam gebeurd is deze week".
Later op de morgen volgde een mas
sale overwinningsparade. De militairen
werden toegejuicht door honderdduizen
den scholieren, studenten en burgers.
Proclamatie
Soeharto vaardigde een proclamatie
uit. waarin hij beloofde, dat aan alle
verlangens van het volk, die opbou
wend zijn en geen gevaar opleveren
voor de revolutie zal worden vol
daan.
Een ander doel van Soeharto is een
volmaakte coördinatie tot stand te bren
gen tussen het leger, de marine en de
luchtmacht
De nieuwe grote man in Indonesië liet
het niet bij deze woorden. Hij belegde
onmiddellijk in Bogor een conferentie
van alle militaire bevelhebbers.
Hebben militairen de toestand in
Djakarta stevig m de hand, op Cele
bes en Sumatra was het vandaag nog
onrustig. Daar duurden de betogingen
van de studenten nog voort.
Het voorspel van de omwenteling in
Indonesië was gisteren de eerste ver
gadering van het nieuwe kabinet van
Soekarno. Twintig minuten na het begin
van de eerste zitting stonden president
Soekarno, minister van buitenlandse
zaken Soebandrio en die derde
premier Sailah plotseling op en vertrok
ken ttv -nbekende bestemming per
helikopter van het Morde ka-paleis. Dat
was de veiMgste weg, want op de straten
waren de studenten heer en meester.
Door de toestand in de stad wa
vergadering van het kabinet al te laait
begonnen. Tachtig van de honderd
nisters waren aanwezig. Soekarno begon
met te zeggen dat iedere minister die het
niet met hem eens was, ontslagen
worden.
De oppositie was echter zo groot, dat
de president zelf de vergadering moest
verlaten.
Vreedzaam
De Amerikaanse ambassadeur in
Djakarta. Marshall Greene, met wi
ABC (de Amerikaanse radio) contact
wist te krijgen, zei, de indruk te heb
ben dat Indonesië bezig was zijn moei
lijkheden vreedzaam te regelen. Het
vertrek van Soekarno kan worden ge-
als een overwinning van de stu
denten, die reeds weken hun harde
campagne tegen de communisten en
de honger voeren. Met stilzwijgende
steun van het leger hebben ze de laat
ste dagen het Chinese consulaat-gene
raal. de woning van de Chinese han
delsattaché en het bureau van he
persbureau Nieuw China geplunderd.
De communisten zijn nu in Indonesië
voorlopig uitgeschakeld. Of het nieuwe
bewind (verwacht wordt dat Soeharto
nieuw kabinet zal samenstellen) de
tweede vijand van Indonesië, de honger,
zal verslaan, moet nog worden afgewacht.
Bij het sluiten van deze editie was nog
niet bekend waar Soekarno was gebleven.
Geesink en Verkerk
£aan naar Japan
SCHIPHOL Anton Geesink. wereld
kampioen judo. en Kees Verkerk, wereld
kampioen schaatsen, zullen volgende
maand samen een plezierreisje naar Ja
pan maken. De beide cracks zijn als spor
tieve ere-gasten door JaDan Air Lines
uitgenodigd om od 3 aDril deel te nemen
aan de ODeningsvlucht Der DC-8 van de
luchtlijn SchipholTokio via de Noord
pool
Bezichtiging van
Westerkerk
gaat niet door
AMSTERDAM De bezichtiging van
de Westerkerk door het publiek (van
middag en morgenmiddag) gaat niet
door. Na de ordeverstoringen op de hu
welijksdag is het kerkbestuur beducht
voor nieuwe ongeregeldheden. Afdoen
de veiligheidsmaatregelen kunnen niet
worden getroffen.
Gistermiddag wachtten enkele hon
derden belangstellenden tevergeefs voor
de ingang van het kerkgebouw
Bij de Baarnse uitgeverij „Het We
reldvenster" zal op korte termijn een
herziene en uitgebreide editie ver
schijnen van de orde van dienst in de
Westerkerk. Een gedeelte van de op
brengst komt ten goede aan het Prinses
Beatrix Poliofonds.
In Gemonde bii Boxtel hebben kin
deren in een sloot het lijk gevonden van
de 38-jarige ongehuwde inwoner van het
kerkdorp G. van Oorschot. De man moet
in de nacht te water zijn geraakt en ver
dronken,
Vals gerucht in Montreal
AMSTERDAM De plaats waar
prinses Beatrix en prins Claus hun
wittebroodsweken doorbrengen is
nog steeds niet bekend. Dat pleit
voor de zorgvuldige voorbereiding
van de reis, waarin, zoals men weet,
prins Bernhard een werkzaam aan
deel heeft gehad. De prins heeft in
dertijd gezegd, dat hij zijn plan als
geslaagd beschouwde, als het paar
vijf dagen ongezien zou blijven.
Het vliegveld van Montreal werd gis
ternacht bestormd door journalisten en
fotografen, nadat z(j uit Amsterdam de
tip hadden gekregen, dat het paar aan
boord van een KLM-toestel zou arri-
KLM-vertegenwoordigers probeerden
hen ervan te overtuigen, dat prinses
Beatrix en prins Claus zich niet in het
toestel bevonden. De verslaggevers ver
trokken pas. nadat één van hen in het
vliegtuig had mogen kijken
Nederlandse tv-kijkers in Londen
hebben bij het Nederlandse consulaat
geprotesteerd tegen hetgeen zjj het
vooringenomen tv-verslag van de BBC
van het huwelijk noemden. Na het pro
gramma werd het consulaat overstroomd
met telefoontjes.
Van de president van Liberia heelt
het prinselijk paar een uit ivoor ge
sneden groep van olifanten, leeuwen en
een neushoorn gekregen
De Gouden Koets is gisteren terugge
bracht naar de koninklijke stallen op de
Hoge Wal in Den Haag,
President Soekarno heeft zijn politieke bevoegdheden overgedragen aan
de commandant van het leger, luitenant-generaal Soeharto. Hier een
archieffoto uit 1965, waarop Soekarno (l.) een medaille opspeldt bij
Soeharto.
DJAKARTA Soeharto, die dé
macht heeft overgenomen in In
donesië, is een overtuigd anti
communist. Hij is 45 jaar oud.
Toen hij 19 jaar was, trad hij in
militaire dienst. In 1943 was hij
officier in het door de Japanners
getolereerde Indonesische leger.
Toen het land onafhankelijk werd,
werd Soeharto commandant van
het district Djokjakarta.
In 1953 was Soeharto de man, die de
Mohammedaanse opstand in zuid-Cele
bes wist te onderdrukken. Brig
generaal en plaatsvervangend stafchef
werd hij in 1960. Twee jaar later riep
men hem van een buitenlandse rei:
terug om het invasieleger voor Nieuw-
Guinea te leiden.
Soeharto kwam in het brandpunt van de
belangstelling te staan toen hij leger,
marine en politie om zich heen v<
melde om de communistische staats
greep van 1 oktober de kop in te druk
ken. Later werd hij benoemd tot com
mandant van het leger als opvolger van
Jani. een van de zes generaals die door
de communisten werden gemarteld
vermoord
Felle actie
Soeharto voerde een felle actie tegen de
communisten en slaagde erin de lucht
machtbasis Halim, het centrum va:
opstand, te neutraliseren. Iljj verdreef
UTRECHT Ploegbazen van de
N.S. zoeken langs de spoorbaan Deven
terHengelo naar de 21-jarige Duitse
zeeman Manfred Schultz. Men ver
moedt, dat hij in een dronken bui uit
de 100 km. per uur rijdende Scandina-
ië-expres is gesprongen.
De marechaussee had even voorbij
Hengelo het paspoort van de zeeman uit
Plotz en wonend in Hamburg, ingehouden
omdat zijn papieren niet in orde waren.
Oentoeng en zijn aanhang uit Djakarta
en zette een felle jacht op de cor
nisten In.
Toen Soekarno zijn kabinet op 21 februari
wijzigde. werden Nasoetion (zijn
vriend) en andere niet-communistische
militairen aan de kant geschoven. Soe*-
harto bleef echter. Tijdens de felle
acties van de studenten de afgelopen
weken deden de troepen onder leiding
van Soeharto weinig of niets om aa
de demonstraties een einde te maken.
INDONESIË
Ook de jongste ontwikkelingen in
Indonesië zijn opzienbarend. De
machtsstrijd lijkt er nu ten gunste
van het leger voltooid. En het heeft
er alles van, alsof Soekarno nu toch
als een moe man het veld heeft moe
ten ruimen.
Bij zijn bewind heeft de Indonesische
president altijd gesteund op onder
ling tegenstrijdige krachten, die hij
door zijn persoonlijkheid in een ze
ker evenwicht wist te brengen.
Echter was te verwachten, dat dit
evenwicht moeilijker te bewaren
zou zijn naarmate Soekarno aan ge
zag zou inboeten.
Men kent de geschiedenis. De com
munisten trachtten hun slag te slaan,
maar hun opstand werd verijdeld
door het leger. De militair Nasoetion
bleek evenwel ook ditmaal niet de
aangewezene om de macht over te
nemen- Zelfs liet hij zich weer door
de president opzij schuiven. Maar dit
werd nu niet meer genomen zo
min door het leger als door.de stu
denten. (De politieke partijen, door
Soekarno allang uitgeschakeld, ko
men er niet meer aan te pas)
Door leger zowel als studenten is de
president de laatste weken onder
enorme druk gezet; Soebandrio, al
gemeen beschouwd als een kwade
genius, behoorde zo luidde de
wens te worden verwijderd. Tot
dit laatste heeft Soekarno kennelijk
al niet meer de macht kunnen op
brengen. En zelfs met luide bedrei
gingen heeft hij toen zijn eigen po
sitie al niet meer kunnen redden-
Hij raakte al meer genegeerd en werd
een gevangene, letterlijk zo goed als
figuurlijk, zozeer dat volgens bepaal
de berichten hij nu met een helikop
ter heeft moeten vertrekken. En een
ander militair, Soeharto, is minder
dan Nasoetion afwijzend gebleken in
het overnemen van het gezag.
Betekent dit het politieke einde van
Soekarno? Al weet men het nooit
zeker, het lijkt er wel op. Hij is, ook
lichamelijk, verzwakt. En vooral in
de ogen van de jonge, opkomende
generatie moet hij een snel veroude
rende man zijn.
Wat zich thans wreekt, is dat hij
het moet erkend zijn volk wel
heeft leren lezen, maar dat hij het
niet het abc van de democratie heeft
geleerd.
Op communisme en leger heeft hij
gesteund; ten dele naast deze mach
ten heeft zich thans ontwikkeld de
macht van de jongeren, met name
van het jongere intellect cn deze
laatste factor heeft de afwikkeling
ook ten overstaan van de altijd wik
kende en aarzelende Soekarno ver
sneld
Opnieuw is er voor ons, met in ons
hart nog altijd de diepe genegenheid
voor het Indonesische volk, alle aan
leiding, de gang van zaken gipds
met intense aandacht en belangstel
ling te volgen.
■■IHHBBliliiiMIOTlilllflMI
VOL-A U TOMA Tl SC HE
inaiiMiiniiiiiRiBiiimni
Delftse advocaat: autobezitters
zeggen politie na botsing maar wat
Buitenland
gaat ons voor
DEN HAAG De Delftse advo
caat en procureur mr. Th. L. van
der Veen wil invoering van de
„groene kaart" voor auto's, moto
ren en scooters in Nederland en van
een vignet achter de voor- en ach
terruit van auto's, waarop zichtbaar
is voor welke tijdvakken de motor
rijtuigenbelasting is betaald en de
w.a.-verzekering is voldaan.
Mr. Van der Veen bepleit dit in het
Jongste nummer van het Nederlands
juristenblad. Hij merkt verder op, dat
nu de wet op de verplichte w.a.-ver-
zekering ruim een jaar van kracht is,
politie in Nederland vrijwel geen
controle op nakoming van de verzeke
ringsplicht kan houden, omdat niemand
deze verzekering enig bewijs be
hoeft te tonen.
Praktijk
In de praktijk was mr. Van der
Veen gebleken, dat als een niet ver
zekerde bestuurder na een ongeval te
gen een politie-verbalisant zegt, dat hij
verzekerd is bij de eerste de beste
maatschappij die hem te binnen schiet,
dit prompt in het verbaal wordt opge
nomen en niet wordt geverifieerd. Op
deze wijze, aldus mr. Van der Veen,
is er dus vrijwel geen strafsanctie op
niet-nakoming van de verzekerings
plicht. De politie heeft geen redelijke
mogelijkheid bij de papiercontrole
Verhelpen
Dat gebrek kan worden verholpen
door invoering van de „gTOene kaart"
ook in Nederland. Wat in het buitenland
is vereist, kan toch ook in Nederland,
aldus mr. Van der Veen.
Het lijkt hem noodzakelijk, dat de
wetgever studie gaat maken van de
mogelijkheid van een meer simpele
wijze van controle op betaling van de
motorrijtuigenbelasting en op voldoe
ning aan de verzekeringsplicht. Daar
voor stelt hij het vignet voor. De po
litie kan dan op eenvoudige wijze con
trole oefenen op het gehele stilstaande
wagenpark. Nodig ls dan wel dat be
paald wordt, dat ook belasting ver
schuldigd is voor elk motorrijtuig, dat
zich op de openbare weg of op een
openbaar parkeerterrein bevindt. Daar
door wordt tevens bereikt, dat alle niet
rijklare auto's van de openbare weg en
de parkeerterreinen kunnen worden ver
dreven, aldus mr. Van der Veen.
