ö'T IS
HUNÏÏRb
Wat deed u
op maandagavond
3 januari
om 11 uur?
Nasoetion en Soekarno
vechten om de macht
SMITH: DEUR DICHT
VOOR ROTTOMLEY
Documenten rotten weg
in de archieven van
Suriname en Antillen
hurmame
pas in
aar 24
VRIJDAG 14 JANUARI 1966
9
.«ROW MI:ir.l\k: SCHRIKBARENDE TOESTAND
15.90 Enkele weken geleden plaatsten wij een artikel over ervaringen van een Nederlandse archiefdeskundige in militaire troepenmacht verstrekt, dan
M.50 J. r 1 moet men xe zelf betalen. Er is bier
,95.urinarne, die niet bi|ster opwekkend waren. Wi| ontvingen naar aanleiding van dit artikel een scnri|ven van getn aow. cr is hier grote
werkeloosheid, er is wel werkver
schaffing en bedeling. Er zijn
It aandacht.
Onlangs heeft een Nederlandse
rchief-deskundige een reis naar
e West gemaakt teneinde zich op
e hoogte te stellen van de toe-
:and van de archieven in o.a. Su
rname en de Nederlandse Antil-
en. Het was mevrouw dr. M. A. P.
leilink-Roelofsz, van het Alge-
ïeen Rijksarchief, niet meegeval-
in. Antwoordde ze in Suriname
oor de televisie op vragen over
aar bevindingen nog in bedekte
ïrmen, in Nederland terugge-
eerd sprak ze onomwonden van
en schrikbare toestand.
„Het is meer dan droevig" zei ze
tik wist dat 'het erg was. maar wat ik
gezien heb tart elke beschrijving".
I We kunnen die verontwaardiging
ran een historicus goed begrijpen,
van wetenschappelijk standpunt ge
ien is het ook erg dat zoveel voor
;esohiedvorsers belangrijk materiaal
loor gebrek aan zorg verloren gaat.
Maar men kan deze zaak ook van
een andere kant benaderen. Men zou
kunnen vragen: „Hoe komt het dat in
Suriname de archiefgebouwen on
deugdelijk zijn en hoe komt het, dat
A het arohiefpersoneel slordig en ondes-
kundig is? Is daar misschien een
oorzaak voor aan te wijzen? Van wie
had Suriname het archiefbeheer moe-
legoten leren?
Men kan, om eens een ander voor
beeld te noemen, als vluchtige bezoe
ker van Suriname in Nederland uitirg
leven aan zijn verontwaardiging over
iet gemak, waarmee in dit land over
luitenechtelijk geslachtsverkeer
wordt gesproken en gehandeld. Maar
hen zal zioh wat moeten inbinden
wanneer men verneemt, hoe wij als
Nederlanders de slaven in Suriname
eeuwenlang hebben verboden een
huwelijk te sluiten!
krotten en veel overwoekerde planta
ges. Er zijn veel slechte wegen en er
zijn vrijwel geen bruggen in dit wa
terrijke land. Er zijn te weinig scho
len en te weinig leerkrachten. Er is
hier veel armoede en kwaliiaticve
ondervoeding.
Begrijpelijk
Is het dan niet begrijpelijk dat een 1
regering en een volksvert igenwoordi-
ging die samen met vaart en volle j
inspanning bezig zijn dit land in i
enkele decennia eeuwen van verwaar
lozing te doen inhalen, weinig of geen
aandacht hebben voor een a.-chief-
wet?
Wie aan het ploegen is en achterom
kijkt, maakt scheve voren!
Wie aan het ontginnen is. wie gi
gantische landbouwprojecten en enor
me waterkrachtwerken ter hand
neemt, wie zelf aluminium uit bauxiet
smelt en dan een archiefwet gaat
ontwerpen, raakt uit de koers en
achter op zijn schema. Vooral wan
neer te vrezen is dat uit een geboek
staafd verleden weinig constructiefs
voor het heden en de toekomst van
Suriname geput zal kunnen worden.
Onze jaartelling als Nederlanders
begint bij Batavieren en Romeinen.
Die van Suriname begint eigenlijk
pas op 6 december 1942, de datum vun
de beroemde rede van Hare Majesteit
Koningin Wilhelminé.
Suriname is pas in het jaar 24!
Denk even nau stak een Hunter opMaar wélke was
het? Hunter mètof Hunter zónder filter?
Was het een Hunter zónder filter? Dan genoot u van de
lekkerste American King Size, die er is.
Stak u een Hunter mèt filter op? Dan proefde u niet het filter,
maar alleen geurige tabak.
Hoe het zij, u hebt op 3 januari
het beste merk gerookt, dat voor uw
geld te koop is.
SURINAME werkt hard aan
zijn toekomst, waarvan hier
een voorbeeld: de pas afgebouw
de stuwdam in de Suriname-ri-
vier. Links het nog niet onder
gelopen stuwmeer, rechts de z.g.
woelkom en in het midden de
krachtcentrale.
geve
E pbuite
Wiet in zon
Ongevraagd?
Met onze buitenlandse politiek t.o.v.
'"^■Rhodesië ben ik het volmaakt oneens.
'Onze maatregelen tegen dat land bete
tenen dat de ene mogendheid zich
'.a.v. een andere zelfstandige mogend-
optreden aanmatigt, dat in
rezen illegaal is. Sterker: de ene mo-
lendheid (ook wij dus) gaat op deze
lle^ale weg zover, dat zij een „von-
hans doet is een steen gooien door de
uiten van zijn „buurman", omdat hij
iet niet eens is met diens (interne)
lezinsverhoudingen. Een fatale poli-
iek, die ik graag duidelijk belicht
tou willen zien in een eerlijk com-
nentaar uwerzijds.
)en Haag H. van Bloois
De nouverelnlteit over Rhodesië be
rust nog steeds bij Groot-Brlttannië.
Nederland heeft op verzoek van de
Iritse regering bedoelde maatregelen
renomen. Van ongevraagde interven-
onderzijds in verband met binnen-
h ander
Kerkgang
Al is het misschien wat laai. toch
nog graag plaatsing van het volgende.
Voorstanders van kerstnachtdiensten
zeggen: velen die zelden of nimmer 's
zondags kerkdiensten bijwonen, ho
ren in die nachtdienst dan tQch maai
de Blijde Boodschap. Dat moge waar
zijn, de keerzijde van de medaille is.
dat de diensten van de eerste kerst
morgen steeds minder belangstelling
gaan genieten. Onze wijkkerk was
toen slechts voor een zeer klein deel
bezet. Ik betreur dit en denk aan het
verleden, toen we nog volle kerstmor-
jendiensten hadden
Den Haag D Knoester
lloml en gezug
Het gebruik van honden door ge
zagsdragers schaadt het gezag. Doorre
denerend stel ik me al een deurwaar
der voor die executiemaatregelen
komt nemen, geassisteerd door een
bouvier. Of een belastingambtenaar
die komt aanmanen in gezelschap van
grimmige herder. Geen gezicht en
en blamage. De overheid diende het
aan moet doen met haar kritiek op de
archiefbewaring in^ Suriname. \ye
hebben als Nederlanders boter op ons
hoofd en dan moeten we maar niet in
de tropische zon Vhn de publiciteit
gaan staan!
Eerlijk gezegd (en dat zal een
historicus als een vloek in de oren
klinken) vind ik het niet eens zo erg,
dat al die archieven aan het rotten
zijn. Er is nu al zo veel bekend dat
ons het schaamrood naar de kaken
doet stijgen, laat staan wanneer alles,
waaruit blijken kan hoe erg we ons
wel misdragen hebben, eens bewaard
was gebleven. Laten we maar blij
zijn dat er in Suriname een „vergeet
boek" is waarin blijkbaar veel terecht
komen kan!
In dit verband wil ik, ondanks alle
kritiek die er helaas is geuit, toch de
gevolmachtigd minister van Suriname
in Nederland en wat hij in ons
parlement zei naar voren halen. Dr.
Einaar heeft ons in onze blijvende en
periodiek oplaaiende haatgevoelens
jegens de Duitsers eens diep in de
ogen gekeken en gevraagd: „Hebben
wij, Surinamers na eeuwenlange on
derdrukking en slavernij door jullie,
Nederlanders, ook niet veel reden om
haatdragend te zijn? En zijn wij dat7
Welnu dan, wees toch vergevensge
zind, conform het Evangelie dat jullie
ons zelf hebt leren lezen!"
Begrip
Mevrouw Meilink heeft bij minis
ters hier in Suriname begrip gevon
den voor haar bezwaren en ze hoopt
dat er nu spoedig verbetering in het
archiefbeheer komt. Op dit punt zal
Mevrouw Meilink wederom teleurge
steld worden, vrees ik.
Men moet niet vergeten dat het
Suriname van nu een land in opbouw
is. Een jonge natie die niet kan putten
en ook niet behoeft te putten uit een
cultuurrijk verleden.
„Als er maar een archiefwet was"
zo klaagt mevrouw Meilink.
We zouden willen antwoorden:
„Aoh mevrouw, weet U wat hier
allemaal niet is?
Er is in dit land dat enkele malen
groter is dan Nederland vrijwel alleen
in Paramaribo waterleiding, er is
maar voor een fractie van de totale
bevolking medische verzorging, er
zijn hier geen ziekenfondsen. Dus als
er al medische verzorging is en zc
wordt niet door zending, missie of
„Verdachte*'
gepakt in
Vietnam
Van de Amerikaanse militairen
dig ig Mietna,m stryfcgen de
■Vietcong wordt ook een grote
dosis taktigk r^eöist. Hier new
we hoe een Amerikaanse mari
nier een geblinddoekte en met
de handen gebonden vrouwelijke
Vietcong-verdachte draagt, die
werd gepakt tijdens de gezamen
lijke Amerikaans-Zuidvietna-
mese operatie Mallard in de
omgeving van Da Nang (Zuid-
Vïetnam).
Paras patrouilleren rond paleis
Heerschappij
van president
verleden tijd
Machtsstrijd
DJAKARTA In Indonesië is
een verbitterde strijd om de heer
schappij aan de gang tussen ge
neraal Nasoetion en president
Soekarno.,., Volgens .westerse di
plomaten in de hoofdstad schijnt
Soekarno al zijn macht volledig
te hebben verloren na de misluk
te communistische staatsgreep.
In feite is generaal Nasoetion de
baas. Op Sumatra heeft de generaal
een militair gezag ingesteld, Java
onder toezicht geplaatst van de leger-
Eerste neger in het
Amerikaans kabinet
WASHINGTON President Johnson
heeft dr. Robert C. Weaver benoemd tot
minister van huisvesting en standsontwik
keling, een nieuwe post in het Ameri
kaanse kabinet. Dr. Weaver is een neger:
het is de eerste maal. dat een neger
zitting krijgt in de Amerikaanse rege
ring.
Italianen stalen
kunstvoorwerpen
ROME De politie heeft vier Italia-
nen gearresteerd op verdenking van het
stelen van kunstvoorwerpen. Een aantal
van deze voorwerpen met een totale
waarde van 2,6 miljoen is teruggevonden.
I De politie heeft meegedeeld, dat ze onbe-
I sehadigd zijn aangetroffen in een flat te
Ostia. een badplaats ten zuiden van Ro
me Onder de stukken is een Christuspor
tret van de 16de eeuwse schilder Guerci-
no, ter waarde van 300.000 gulden, dat in
september uit een particuliere verzame-
1 ling is gestolen.
veiligheidsdienst en te Djakarta zelfs
eenheden parachutisten laten patrouil
leren die het paleis van de president
nauwlettend in het oog houden.
Soekarno op zijn beurt probeert
langs slinkse wegen Nasoetions
invloed te ondermijnen door zijn ver
trouwelingen, zoals Soebandrio, Leime
na en Saleh, sleutelposities te geven.
Zo is Soebandrio belast met de centra-
Ie Indonesische inlichtingendienst. Ook
in het opperbevel, dat zich bezighoudt
met de militaire en binnenlandse vei
ligheid, zitten aanhangers van de presi
dent.
Bovendien heeft Soekarno zijn eigen
uit honderd man bestaande politieke
kabinet opdracht gegeven economische
maatregelen te treffen, zonder vooraf
het leger ervan in kennis te stellen.
MANOEUVRES
Deze manoeuvres werden uitge
voerd op een ogenblik dat Nasoetion
en Soeharto. de felste tegenstanders
van de president, hun aandacht heb
ben verslapt. Namelijk tijdens de fees
telijkheden met Kerstmis, Nieuwjaar
en de Ramadan (vastentijd) die op ?2
januari eindigt. Westelijke diplomaten
zijn van mening, dat het conflict tus
sen de twee partijen binnenkort n«,f
verder zal toespitsen.
De haat van Nasoetion tegen de com
munisten is volgens de diplomaten te
verklaren door de dood van zijn vijfja
rige dochter tijdens de staatsg-eep. Zij
hadden willen doden, vermoord. Nog
wordt door het leger jacht gemaakt op
communistische sympathisanten. Voor
al in het gebied van Medao schijn» het
erg te zijn. Delen van de rivier de
Medan zijn verstopt door lijken. De
schattingen van het aantal om het le
ven gebrachte mensen sinds oktober
lopen uiteen van honderduizend tot
tweehonderdduizend.
Zware gevechten
met de Koerden
TEHERAN Naar gisteren verluidde
hebben opstandige Koerden een stad en
twee dorpen in het noordoosten van Irak
in handen en zouden zij naar het rijke
oliegebied Kirkoek oprukken.
Correspondenten van Perzische bladen
maken melding van felle gevechten tus
sen Koerden en Iraakse troepen. Volgens
een van deze bladen hebben 45.000 met
automatische wapens, veldartillerie en
pantserwagens uitgeruste Koerden zich j
in drie steden verschanst.
Mond- en klauwzeer
in West-Duitsland
J BONN Ook in West-Duitslani
werd door communisten, die Nasoetion Dreidt het mond- en klauwzeer zich uit In
nvnrncriTrinivo icmDurg waren nei er aw in nei grens-1
OIN DERSCHEI DING VOOR gebied met Nederland zijn tot nu toe'
vrnrr»T 4Vnrn weinig gevallen van mond- en klauwzeer
INEDERLANDER II\ 1 bij runderen gemeld.
AUSTRALIË
CANBERRA De 23-jarige wiskundi
ge Alfred van der Poorten. Nederlander
van afkomst is een van de twee jonge
immigranten, die de Australische Jonge
ren Burgerschap Prijs 1966 heeft gewon
nen. Veertien jaar geleden uit Amster
dam geëmigreerd, is hij nu lector in de
wiskunde aan de universiteit van Nieuw
Zuid Wales. Hij heeft zich buitengewoon
onderscheiden zowel op academisch ge
bied als in het jeugdleiderschap de
joodse jeugdbeweging Betar-Brit).
TAE machtsstrijd in Indonesië heeft
de laatste tijd dramatische
vormen aangenomen. De tijd dat
president Soekarno zich met tegen
zin de wet liet voorschrijven door
de militaire leiders is voorbij. Hij
zet nu alles op alles om het verlo
ren terrein terug te winnen.
Soekarno stuit bij dit alles vooral
op generaal Nasoetion, die sedert de
mislukte staatsgreep van 30 sep
tember de werkelijke macht in han
den had. Nasoetion bleef echter op
de achtergrond en liet de eer aan
Soekarno.
Opvallend was al, dat Soekarno zich
boos maakte op drie Amerikaanse
correspondenten, omdat zij teveel
aandacht hadden geschonken aan de
rol, die generaal Nasoetion in Indo
nesië heeft gespeeld sinds de mis
lukte staatsgreep.
Kort tevoren had de president ge
weigerd in te gaan op verzoeken uit
verschillende delen van Indonesië,
de generaal tot vice-president te be
noemen. Blijkbaar wil hij ook voor
komen, dat Nasoetion president
wordt, als Soekarno zelf iets over
komt.
De laatste dagen wordt Soeban
drio, die vice-premier en minister
van buitenlandse zaken is, weer
door Soekarno naar voren gescho
ven. Aanvankelijk was Soebandrio
naar de achtergrond gedrongen, om
dat hij zicli klaarblijkelijk met de
samenzweerders had ingelaten.
Vóór de mislukte staatsgreep werd
Soebandrio beschouwd als de Indo
nesische „kroonprins". De jongste
ontwikkelingen in Djakarta kunnen
erop wijzen dat Soekarno bezig is
te pogen, de oude situatie te her
stellen. Hij zal daarbij echter op
krachtig verzet van Nasoetion stui
ten.
Het is al weer drie en een halve
maand geleden, dat Indonesië door
een communistische greep naar de
macht in een burgeroorlog werd
gestort. De militaire leiders kun
nen na zoveel tijd hun greep op de
politieke leiding gaan verliezen.
Ook evenwel is de mogelijkheid niet
uitgesloten, dat de zuiveringsactie
van de militairen zich tot de hoog
ste regionen in Djakarta gaat uit
strekken. Dat kan gebeuren, als
Soekarno het in de machtsstrijd op
een openlijke botsing laat aanko
men.
Wilson: Geweld
alles &kan met CEtalblKllf VELPON
Jjtx e&fi k y,
I Een met potlood ge
maakte omtrek van dc
voeten van wijlen presi
dent Kennedy werd te
New York voor 950 dol
lar geveild. De omtrek
werd gemaakt door een
Londense maatschoenma
ker toen Kennedy nog se
nator was. In een van de
omtrekken heeft Kennedy
geschreven: ..Sen. John
F. Kennedy, Hyannisport,
Cape Cod, Massachu
setts". Voor een brief van
Jacqueline Kennedy be
taalde men op de veiling
grif 900 dollar. De brief
was gericht aan een man
en vrouw, die zich aan
boden als huisknecht en
dienstbode. De inhoud
luidde o.m. „wjj zijn een
jong echtpaar dat nog
geen kinderen heeft
maar wij hopen wel een
gezin te vormen".
De Amerikaanse taalge
leerde Schwartz wil een
jonge chimpansee probe
ren te overtuigen dat hij
de moeder is om op deze
wijze te trachten het beest
te 'leren praten' De in af
zondering groot gebrach
te chimpansee moet
indien alles goed gaat
daarbij geloven dat de
electronische geluiden die
Schwartz hem toefluistert
liefkozingen van een moe
der zijn. Het is de bedoe
ling dat de aap ook deze
electronische geluidsdoos
leert bespelen om met
Schwartz te leren praten.
I Door sneeuw en vorst
komen op het ogenblik in
het grensgebied tussen
Oost- en West-Duitsland
i toegestoken, hij kan rustig de hele
I zaak met Bottomley en Gibbs uitspre
ken, maar in het paleis van de gou
verneur. dat is dc juiste plaats."
Smith wilde de veiligheid van minister
Bottomley in Rhodesië niet garanderen.
De drie Labourparlementsleden die
eergisteren zijn mishandeld, hebben
bevel gekregen onmiddellijk het land
te verlaten omdat ze het vooropgezet
te plan hadden incidenten uit te
lokken, aldus Rhodesië. Een van hen
vertrok gisteren reeds voordat het
bevel tot uitwijzing bekend was. De
anderen zijn in Boelawayo, zeggen nog
van niets te weten en zullen een
dergelijk bevel in ieder geval nege
ren.
Bij zijn terugkeer in Londen ver
klaarde Wilson nog eens dat geweld
tegenover Rhodesië zo mogelijk zal
"H. n.".6':.. tTl?.?-"!! I a'S de enige wet,i«e gezagsdrager u'itgS.tJ'™
gisteren een ondererondS in ^et 'anc^- Smith maakte hekend het ae(lint>' ziin. Geweld om de consti-
ondergrond- Itutinnelc moeilijkheden op te lossen
eers^dk jaar dTcTpIo! ontvangen. |Z0U niet worden aangewend,
sie was van geringe ..Wat Smith wil is in feite een erken- Later werd uit Zambia gemeld dat
kracht, ongeveer^ gelijkIning van zijn onwettig bewind", aldus minister Bottomley vanmorgen naar
.Wilson. „Wij hebben hem de hand'Londen is teruggekeerd.
tientallen landmijnen per
dag tot ontploffing. Door
dat de Oostduitse grens
bewakers niet weten of
het wel of geen ontvluch
tingspogingen zijn moe
ten zij bij elke knal de
omgeving afzoeken.
aan 20 kiloton TNT.
bij verstoring
rust en orde
LONDEN/SALISBURY - Pre-
mier Wilson heeft ijlings minister
voor Gemenebestzaken Bottomley
getelegrafeerd niet naar Rhodesië
te gaan op de voorwaarden die de
reigering-Smith gesteld heeft. Bot
tomley wilde de kwestie met gou
verneur Gibbs bespreken, deeene
die door de Britten erkend wordt
