BOEREN ANGST Commentaar o w* q mm. a mm n 'momm. o mm i mm a o mm o mm mm o mm a mm o Sombere Kerst in uitzicht Zal water straks wéér opdringen? Werkgevers: ontstemd, vakbeweging: dankbaar Sluiting van meelfabriek alleen uit winstmotief Politie-onderzoek moordzaak-Drost wordt verlengd Lonen MEVROUW MEILINK: SCHRIKBARENDE TOESTAND Documenten rotten weg in de archieven van Suriname en Antillen Industriële vakbonden dreigen VRIJDAG 21 DECEMBER 1965 EfJWC 03 Wim B3 *ff* (Van een onzer verslaggevers) COEVORDEN „We za gen het water aankomen. Kol kend sloeg het over de wei landen heen. Natuurlijk waren we bang dat het de boerderij zou binnendringen. Maar toch zijn we gebleven. De boot lag Op het erf. Levensgevaar WaSj0mh00g. We Wjsten wat betekende:ivoor de sloop bestemd. Voor or Hue: nipt Fpn naar motor df P®Merdtjk kon de druk van tweestroming; als in I960, toen het er aus nier. een paar merer meter hoogteverschil van hei Nieuw begin I/"NOPEN DOORHAKKEN is altijd; moeilijk, zeker wanneer het gaat j om een minimum inkomen waar- j over in het bedrijfsleven werk gevers en werknemers moeilijkheden hebben gehad. Nu de regering beslist heeft, zullen partijen bereid moeten zijn met een schone lei te beginnen ten einde het georganiseerde overleg weer in goede banen te leiden. Ongetwijfeld zal de ene partij zich wat achtergesteld voelen bij de ander en daardoor geneigd zijn met achterdocht en overmaat aan voor zichtigheid het nieuwe overleg bin nen de Stichting van de Arbeid te gemoet te treden. Tegen voorzichtigheid bestaat nooit bezwaar en tegen het lering trek ken uit bepaalde ervaringen even min. Maar werkgevers en werk nemers zullen wederzijds de bereid heid moeten hebben, rekening hou dend met eikaars zienswijzen en belangenbehartiging, constructief mee te werken aan regelingen voor het bedrijfsleven. Hierbij hebben alle partijen belang. Hopelijk heeft men elkaar door de jongste moeilijkheden nog wat beter leren kennen en nog meer nodig gekregen en is duidelijk geworden hoe het niet moet. Beslissing minimuminkomen (>an onze soc.-econ. redactie) loonstijgingen dan 6 a 7 procent in de DEN HAAG /UTRECHT Nul gevarenzone komen. De regering doet hiermee afbreuk aan eigen beleid. de regering een beslissing heeft genomen over de hoogte van het eonlf vnortzetting minimum inkomen m lübb is aei n nverW in de stichting van kans groot, dat het overleg binnenArhoid ze"* dP he*r Van Dam een het bestuur van de Stichting van j vraagteken. Evenals bii de uitsoraak de Arbeid zal worden hervat. •or het loonsysteem heft minister 'Idkamo ook nu weer de ri»de van Behalve het minimum inkomen He werknemers ekozen. Dergelhke moesten nog afspraken worden ge- en bevorder^ maakt over de loonindexering, de met verhoring van de werktijd en de He gelijktrekking van vrouwen- en man-; stao nenlonen in 1966. Voor de voortzetting van het overleg over deze centrale loonpolitieke elementen is echter van belang hoe het bedrijfsleven thans reageert op het bedrag van 120, dat de regering als minimum inkomen voor 1966 heeft vastgesteld. Mr. G. C. van Dam, algemeen secre taris van het Verbond van protestants- christelijke werkgevers, gaf ons als zijn eerste voorlopige reactie, dat het bedrag van 120 voor de werkgevers teleurstellend is. Hij vreesde hiervan een koevoetwerking. Het minimum in komen wordt bijna 10 procent ver hoogd, wat in strijd is met de uit spraak van de regering, dat hogere voor de muur hield het stil, al sloeg het schuim tegen de rui ten. Geloof me, het was een angstig gezicht." Boer Gerrit Brill (33) kan er nu weer om lachen en met een kwinkslag praten over die spannende uren van woensdagmiddag, toen de dijk be zweek en 360 hectaren van Coevordens Marspolder overspoeld werd door wild en ijskoud Vechtwater. Hij weet: zijn boerderij is gered, ook al ligt hij als een eiland in een eindeloze waterplas. Maar binnen is het droog en al het vee staat veilig op stal. Voor de deur ligt de roeiboot, waar mee hij tweemaal per dag de melk van zijn koeien naar de wal brengt. Want dat gaat gewoon door in Mars polder, ondanks alle wanorde, die het water bracht. Dat móet doorgaan, want vee is het brood van de polder bewoners. Daarom ook stapt ook Guus Smit, een goede zestiger van een stee enke le honderden meters verder, elke dag hij J- R pakt en aarden wallen voor de deu ren opgeworpen en de boot, die vier jaar terug bij een vorige overstro ming, zijn redding werd, onder het raam vastgemaakt. Het waren voorzorgsmaatregelen, die kan immers nooit weten: als het wéér zou gaan stormen en er nog meer regen zou vallen zou er toch nog van alles kunnen gebeuren! Alarm In totaal zijn rond Coevorden zes boer, derijén door het water geïsoleerd. Twee in de Marspolder, twee een eind verder langs de Vecht, die honderden meters buiten haar oevers Is getreden en 1250 ha. land blank heeft gezet, Zij stonden al dagen in het water voordat in de Mars- polder het „alarm" klonk. Henk Nop- pers (21) was erbij toen het gebeurde. ..Samen met mijn vader en m'n broers had ik de hele nacht op de dijk gepost. Dat deden we om beurten, al dagenlang. Want ieder moment vreesden we, dat het water zou doorbreken. Het stond al tot de kruin van de dijk. Die woensdag had- 0°k rond Meppel, waar het afgelopen den we even geslapen en zijn toen direct weekeinde, evenals vijf jaar geleden, een weer naar de dijk gegaan." massale overstroming dreigde. Het vlei allemaal gelukkig echter nogal mee: „Ik kwam net aan toen het gebeurde, slechts één woning liep onder water. Wat Plotseling schoten een paar graszoden niet erg was, want het huisje was toch' ..o u> water tot meter hoogteverschil van het water niet; een halve meter hoog In de straten meer houden. Onder de dijk door, dwars j stond, bleef de stad gespaard, door de weke onderlaag, drong het water Maar dat was alleen omdat juist veer- ••Tii "tm zich een weg naar de polder. later bulderend en kolkend. Brok ken kiel werden weggeslagen. En als een lawine stortte het water zich op de wel landen. Tenslotte bleef er een gat over van 35 meter. In nog geen vier uur tijd lag de polder onder water." Oostenwind Even was er paniek in de polder. Met man en macht werd gewerkt om de boer derijen te redden. Uit de wijde omgeving werd hulp aangeboden. Er kwamen zak ken zand en plastic zeilen. In enkele uren tijd verrezen aarden wallen, resultaat van moeizame gezamenlijke krachtsin spanning in striemende regen en ijskou de wind. 's Avonds nog kon men zeggen: het gevaar is geweken. Maar niemand durft dat nog met volle zekerheid te beweren. Het water is tot nu toe niet noemenswaard gezakt. Een nieuwe storm of regen kan het nog hoger opstuwep en dat is een vrees, die geen boer in de Marspolder openlijk durft uit te spreken. Want wat zal er dan gebeuren? Zullen de nooddijkjes, die maar nét boven de waterplas uitsteken het houden? Er moet een oostenwind komen, zeggen zij. Alleen die kan ons redden. Die zal het water uit de polder kunnen wegstuwen. Maar tot nu toe zit de wind nog steeds in de verkeerde hoek. Trieste Kerst H Aan een boom, die anderhalve meter onder water staat, hangt triest een bord: „kalkoenen te koop". Zakelijke aankondi ging van snel naderende feestdagen. Voor de Marspolder zal het dit jaar een bijzonder trieste Kerst worden. Ook zal men de haard brandende kunnen hou den. Men weet maar al te goed, dat het water niet zo maar weg is. Al zou van. daag een krachtige oostenwind opsteken, dan nog zou het zeker veertien dagen duren voordat de polder leeg is. Het worden koude en trieste dagen. Dagen, waarop de boer geen moment zijn aandacht zal kunnen opdringen... Meppel bedreigd De omgeving van Coevorden is overi gens niet de enige streek, die door het water wordt belaagd. Heel zuid-Drente en grote delen van Overijssel staan oog in oog met dezelfde vijand. De autoweg van Coevorden naar Zwolle ls aan wr" zijden gemarkeerd door uitgestrekte terpiassen. Aanhoudende regen en wind hebben de rivieren buiten hun oev gedreven. Weilanden zijn veranderd De sluis Rogat. vier kilometer ten oosten van Meppel, die nadat het water een gat in het talud had geslagen gevaar betekende voor de stad. Men slaagde er echter juist op tijd in het gat te dichten en Meppel van een massale overstroming te redden. tien dagen geleden een kanaal ls geo pend, dat een betere afvoer mogelijk maakt. Tüt voor kort kwamen Wold A en de Oude Vaart midden in de stad in en veroorzaakten daar steeds een enorme opstuwing. Thans is de Oude Vaart ontlast door een kanaal, dat het water rechtstreeks naar het Meppeler Diep voert. Zegt de heer Boot, adjunct-directeur van gemeentewerken: „in Meppel komt al het water van een groot deel van de provincie samen om te worden afgevoerd in het Zwartemeer en het IJsselmeer. Door het graven van een nieuw kanaal tje hebben we het overstromingsgevaar aanzienlijk beperkt. Wat niet betekent, dat het geweken is. Zondag was de toe stand nog precair. En nog staat het wa ter ons aan de lippen. Maar als het weer niet slechter wordt kunnen we er mis schien net doorheen komen." Sluis In gevain- raat. Zodra het water de stad binnen dringt. zal zij uitrukken om bejaarden de zieken te evacueren. Het gevaar bij het Rogat een sluis in de Hoogeveensevaart, vier kilometer ten oosten van de stad, lijkt nu ook voorbij. Door de enorme kracht van het water was een groot gat geslagen in het talud tussen de scheepvaartsluis en de keer sluis. Aanvankelijk vreesde men, dat de sluis het zou begeven, maar bijna .zeker zou hebben betekend, dat Meppel blank zou zijn komen te staan. Maar die vrees werd niet bewaarheid. Het gat kon althans provisorisch worden gedicht, waarmee een doorbraak werd voorko- Maar ondanks die meevaller, blijft Meppel zitten met zijn afwateringspro bleem." Er is een gemaal nodig bij Zwartsluis", zegt de heer Boot. „Bij hoog water is het onmogelijk in het Zwarte- elmeer te noodoplossing. Zwartsluis moet een ge maal hebben om ons water weg te wer ken. En zolang dat er niet is, zal Meppel Overbodig verbod voor een weg, die geheel door Vecht-water werd over spoeld. Op de achtergrond een van de zes geïsoleerde boerderijen. Slechts met bootjes zijn ze te bereiken. telkens opnieuw in precaire situaties ko men te verkeren." Evenals trouwens Zwartsluis zelf, waar zondag verscheidene straten blank kwa men te staan. Het gemeentebestuur heeft de minister nu gevraagd haast te maken met de bouw van een gemaal. Daarmee zou zeer veel schade kunnen worden voorkomen. En veel ongemak. Zeker ook voor de boer. Voor hem dit jaar geen rustige Kerst, wél een angstig uitzien naar het water, dat elk ogenblik wéér kan toeslaan Voorzitter Alg. Bedrijfsgroepen: Boer Gerrit Brill: „we zagen het water aankomen. Het waren angstige ogen blikken. Maar gelukkig hield het een paar meter voor de deur stil". UTRECHT De voorzitter van de Algemene Bedrijfsgroepen Centrale, de heer Liefaard, is er van overtuigd, dat de directeur van Noury en Van der Lande (de meel fabriek in Deventer) zich bij het sluiten van de fabriek alleen heeft laten leiden door het winstmotief. De gebouwen zouden alleen maar moeten worden ontruimd voor een andere sector (chemie) die meer oplevert. Op een vergadering in Utrecht zei de heer Liefaard dat er een bespre king is geweest met de directie van het bedrijf, die erop neerkwam, dat de werknemers mochten aanhoren wat zes weken geleden al is besloten. Zwa- Groninger scholier in VS-jeugdforum SCHIPHOL De 16- jarige zoon Tom van prof. J. Th. Snijders, hoogleraar in de algemene psychologie aan de Gro ningse universiteit, is tot jeugdambassa- deur gekozen. Hij zal ons land geduren de de komende drie maanden vertegen woordigen op een groot internationale jeugdforum in de VS. Tom is vandaag per Pan American World Airways var Schiphol naar New York vertrokken. Aan dit jaarlijkse forum, dat in samen werking met Pan American wordt geor ganiseerd door de New York Herald Tri bune, nemen 65 landen deel. De jongelui worden allen ondergebracht bij gegoede Amerikaanse families. nenberg-Organon ziet in andere secto ren meer mogelijkheden, zo zei de heer Liefaard op een hoofdbesturen- vergadering van het NW. „Het geld weegt kennelijk zwaarder dan de men sen". De werknemers hebben op de voorstellen van de directie gereageerd met een tegenvoorstel dat driemaal zo veel zou kosten. Intussen heeft een dertigtal middel grote zelfstandige bakkersbedrijven een verklaring uitgegeven, waarin wordt gezegd, dat de voorgenomen sluiting van de meelfabriek voor de zelfstandige bakkers en uiteindelijk ook voor de consument een groot ge vaar inhoudt. Het wordt in het alge meen belang noodzakelijk geacht dat dit bedrijf op de een of andere manier zelfstandig blijft voortbestaan. STOCKHOLM —Het politie-onder- j naar de moord op de 20-jarige Ne derlander Hendrik Drost is verlengd tot 5 januari op verzoek van de open bare aanklager. Het vooronderzoek is nog niet vol tooid, aldus de aanklager. In verband met deze moord zijn zo als bekend twee jeugdige Nederlan ders gearresteerd. De jongens hebben bekend Drost te hebben vermoord. Maar geen van beiden heeft gezegd wie hem in feite heeft doodgestoken. Zij gaven elkaar de schuld. he* overleg heer Ven Dam. Het prVnovers huiverig. Elke -erk"evers doen wordt tot -maakt voor beslissingen Hie he* werk»eversgte«dount te boven "aan. De heer Van Dam verwachtte terughoudendheid van de werkgevers om in welke overeenkomst dan ook nog te stappen. WAARDERING De reactie van de heer J. van Eij- bergen. voorzitter van het CNV, was een geheel andere. Gelet op de moei lijkheden die aan de beslissing zijn voorafgegaan was hij dankbaar voor de 120. Het bedrag ligt beneden de 124,50 die de vakbeweging voor ogen stond, maar de heer Van Eijbergen was ervan overtuigd dat, wanneer men de kwestie in de bedrijfstakken had laten uitvechten, de zwakken met minder dan 120 genoegen hadden moeten nemen en dus de dupe waren^ geworden. De heer Van Eijbergen hoopte, dat thans ook de Stichting van de Arbeid weer nieuw leven wordt ingeblazen. Drie zaken moeten nog geregeld worden. Naar het voorbeeld van de metaalindustrie wordt voor de werk tijdverkorting in 1967 gedacht aan een uur en een kwartier verkorting in de week, bij de loonindexering aan maxi maal twee procent loonstijging bij een stijging van de prijzen met drie pun ten. De eerste punt prijsstijging blijft dan buiten beschouwing. Voorts zal ernaar gestreefd worden de gelijke beloning van mannen en vrouwen in (Vervolg van pag. 1) Bij het nemen van haar beslissing heeft de regering met twee factoren reke ning gehouden. Enerzijds met de wens van de Tweede Kamer, dat een voorlopi ge regeling van het minimumloon niet slechts voor enkele maanden maar voor een geheel jaar (in casu 1966) zou moe- ten gelden. Anderzijds met de medede ling yan SER-voorzitter drs. J. W. de Pous, dat dg Sociaal-Economische Raad pas uiterlijk 1 april advies zou kunnen uitbrengen over een wettelijke regeling van deze materie. Bezwaarlijk DEIDE L> sluit ge regeling te treffen. Het zou volgen* minister Veldkamp bezwaarlijk zijn als een voorlopige vooi 'cning halverwege (Van een onzer verslaggevers) DEN HAAG Documenten van historische waarde liggen in de archieven van Suriname en de Antillen weg te rotten. Onbe voegden kunnen er zonder al te veel moeite binnendringen en stukken, die hun om de een of andere reden niet welgevallig zijn, verdonkeremanen. In Suriname is het hele archief van een district spoorloos verdwenen en op Aruba bestaat het bestuursarchief uit een ordeloze berg papier in een vervallen schuur Mevrouw dr. M. A. P. Meilink- Roelofsz van het Algemeen Rijks archief. gewend aan met zorg. liefde en kennis opgebonwde archieven, rilt van verontwaardiging, als zij vertelt ran de deplorabele toestan den. waarin zij de archieven in de West heeft aangetroffen. „Ik wist, dat ze slecht waren, maar dat ze zo schrikbarend zijn. had ik niet ge dacht Begin deze week keerde mevrouw Meilink terug van een reis van drie en een halve maand door het Caraibi- sche gebied. Zij vertegenwoordigde eerst ons land op een archiefcongres in Jamaica en stelde daarna op ver zoek van de Stichting Culturele Sa menwerking (Sticusa) een uitge breid onderzoek in naar de inhoud en werkmethoden van de archieven in Suriname en de Antillen. Het congres, georganiseerd door de University of west-Indies, was een goede aanloop voor de omvangrijke Sticusa-opdracht. Collega's van naam verschaften haar introducties en lichtten haar in over de problemen, een archief onder tropische weersom standigheden te conserveren. En ver der vertelden zij haar met de nodige tact, dat zij zich van de archieven. Zij hadden geen woord teveel ge zegd. Wat mevrouw Meilink op haar toernee zag. tart elke beschrijving. ..Het is meer dan droevig. De archief gebouwen zijn ondeugdelijk en het personeel is uitzonderingen daar gelaten slordig en ondeskundig. Omdat het de waarde van een goed archief niet kent en bitter weinig historisch besef heeft, worden belang rijke stukken dikwijls vernietigd. Weg is weg! Dat kan allemaal, omdat er geen archiefwetgeving is. Iedereen kan met documenten doen cn laten wat hij wil. In de practijk Het is voor mevrouw Meilink onbegrijpelijk, dat in de West dc betekenis van een archief voor een goede administratie nog niet is door gedrongen. Vaak gebeurt het. dat een instantie, die naar een ander gebouw verhuist, vergeet archief ruimte te reserveren. Gevolg is, dat het schamele archief in de oude be huizing achterblijft en na verloop van tijd in brand wordt gesto- RATTEN' Nog tijdens haar verblijf in de West heeft mevrouw Meilink op ver zoek van de regeringen van Surina me en de Antillen een rapport ge maakt en suggesties gedaan om zo snel mogelijk een goed functione rend archiefwezen in het leven te roepen. Ook in persoonlijke gesprek ken met ministers heeft zij haar grie ven k en verlangens kenbaar ge- ..Ik vond bij hen begrip en ik ge loof zelfs, dat zij er nu van over tuigd zijn. dat het zo niet langer kan. Er moeten snel verbeteringen komen, voordat er nog meer ver dwijnt of vergaat. Ik heb de regerin gen geadviseerd, de hulp van Neder landse deskundigen in te roepen. Zij kunnen de archieven op poten zetten en tegelijkertijd jonge krachten land een opleiding te geven. Er moet haast worden gemaakt. Liever nog vandaag dan morgen moet er wat gebeurep". Schrale troost is. dat de archieven in de rest van het Caraibische ge bied bijzonder slecht zijn. Alleen in de voormalige Franse en Erjelse ko loniën, waar Europese krachten archieven leiden, gaat het goed. MICROFILMS hiervan zo spoedig mogelijk micro films te laten maken, voordat ze he lemaal zijn verrot. Ook op Guadelou pe, het Franse deel van St. Maarten en op St. Thomas heeft zij stukken ontdekt, die voor Nederlanders van belang kunnen zijn. Het materiaal verkeert nog in een redelijke toe stand, zodat het niet nodig is het meteen al op celluloid vast te leg gen. Mevri Meilink (al ?5 vestiging v« d. Zfj zal de Sticusa adviseren archieven van de Oost- en Westin- dische Compagnie) heeft alleen de archieven van de rooms-katholieke kerk in orde bevonden. Van de archieven van de andere kerkge nootschappen klopt niets. Ook met de bedrijfsarchieven is het slecht gesteld. De boeken en papieren worden een paar jaar bewaard en daarna weggegooid. Particuliere archieven heeft zij niet ter inzage gekregen. „Daar doen ze heel ge heimzinnig mee..." Van haar „collega's" in de West heeft mevrouw Me'llnk veel mede werking gekregen. „Ze waren vriendelijk en behulpzaam en lie ten me graag zien wat ze hadden". Maar van haar bezworen begrepen ze niet veel.... het jaar zou moeten MH en aangepast aan het SER-advies dan wel vervangen door een wettellj'-e rege ling. Dat brengt gecompliceerde nacalcu laties over de eerste maanden met zich mee. De minister voegde er aan toe, dat een lager minimum dan 120 zeker mo gelijk zou zijn gewec' als de voorlopige regeling slechts voor twee of drie maan den zou hebben gegolden. Dc wettelijke regeling, waarop volgens de regering de voorlopige voorziening niet mag vooruitlopen, zal nu naar alle waarschijnlijkheid op 1 januari >867 (in ieder geval nlet eerder) van krack£ worden. Over de noodzaak van zo'n regeling bestaat in het parlement noch in de kringen van het bedrijfsleven enig verschil van mening. Wil men voorkomen dat het strijdpunt van het minimumloon elk jaar weer de loonon derhandelingen In de Stichting van de Arbeid frustreert, dan zal het zo gauw mogelijk uit het overleg verwijderd en geregeld moeten worden in een wet. Jlet is ons ernst UTRECHT1 -- Een van de drie indus- triele vakbonden heeft gisteren dreigen- de taal gesproken tot de Algemene Werk geversvereniging. die van plan Is haar leden te adviseren niet verder te spreken over lonen en arbeidsvoorwaarden met de werknemers, als deze meer willen dan een bijdrage voor vakbondsactivitei ten van tien gulden per lid. Op een noofdbesturenvergaderlng van het NW 'e' de heer Liefaard. dat dc werkgevers dat dan maar eens moesten proberen. De heer Liefaard heeft de werkgevers vereniging teruggeschreven, dat hij zich nauwelijks kan voorstellen dat de werk gevers de consequenties van hun stand punt voldoende hebben doordacht ee hun geadviseerd dit alsnog tc doen. Dc bonden zullen alleen over het georgani- seerden ongeorganiseerden pro bleem praten op basis van het voorstel dat destijds van werkgeverszijde in de commissie van de Stichting van de Arbeid op tafel is gelegd: naast de tien gulden ook vijftig gulden per jaar voor de individuele leden. Als dat niet kan aldus de heer Liefaard. zullen wij geen middel ongebruikt laten om de werkge vers duidelijk te maken dat het ons ernst is. Op 15 januari komen de drie bonden weer bijeen om over het werkgevers standpunt te spreken. Zij zullen daar volgens de heer Liefaard geen onduide lijkheid laten bestaan over hun plan-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1965 | | pagina 7