Pius riskeerde concentratiekamp
Op-dood-spoor-zetten van
vakbonden zal opbreken
Een woord voor vandaag
JOODSE GEMEENTE IN VENLO
WIL NAMEN UIT GEDENKBOEK
Puzzelhoek
.y
I
Jesaja sprak niet van
maagdelijke geboorte
Vrijgemaakt Breda heeft
kerkverband verbroken
Geen achterstand in
prot. ziekenhuiswezen
echte
isnanen
zijn I1U voordelig
Solidair met Nederland in mei 1940
Snelle ontwapening in
Nederland mogelijk
WOENSDAG 8 DECEMBER 1965
Joël ziet de duisternis van het oordeel Gods vallen over zijn
land. En als hij in zijn nood tot God om uitredding roept, moet
hij het volk profeteren, dat er nog een donkerder dag komt,
de dag des Heren.
Maar dan horen we ook een woord van troost: „Maar ook nu
nog luidt het Woord des Heren: Bekeert u tot My met uw
ganse hartWant genadig en barmhartig is Hij, lankmoedig
en groot van goedertierenheid, berouw hebbende over het
onheil."
God, zegt Joël, straft niet graag. Hij wil liever Zijn genade
openbaren. God laat niet van harte het duister neerdalen
over Zijn volk; Hij laat liever het licht opgaan. Er is een
uitweg uit de nood: „Bekeert u".
Joël heeft dit misschien wel met een beetje verbazing gehoord,
want hij begint zijn zin met: „Ook nu nogAls het oordeel
al samenpakt boven Israëls bergen, als de bijl al aan de wortel
van de boom ligt, als het ademen moeilijk begint te worden,
dan nog is het genadetijd.
Wat beseffen wij eigenlijk van deze woorden. We leven zo vrij,
zo welvarend. We weten nauwelijks nog wat nood is. En mis
schien daarom verliest die oproep tot bekering wat van zijn
kracht. Waarom zouden we ons bekeren, het gaat toch goed.
Ja, het gaat goed, maar niet omdat wij zo goed zijn, maar
omdat God zo goed is. Wij leven in een periode waarin Hij ons
de kans geeft uit vrije wil te beseffen, dat Hij de eerste plaats
moet innemen in ons hart. Voor Joël's tijd gold: „Ook nu
nogvoor onze tijd geldt: „Juist nubekeert u". Wie
wacht tot het laatste ogenblik, kon wel eens ervaren, dat hij
te lang gewacht heeft.
We lezen vandaag: Filippenzen 3 1-11.
Gevallen joden en SS'ers in zelfde register
(Van onze correspondente)
VENLO Al negen jaar pro
beert de Joodse Gemeente in Ven-
lo de joodse namen uit een doden-
register in de Dominicanerkerk in
Venlo verwijderd te krijgen. Het
is ethisch onaanvaardbaar, dat de
namen van vermoorde joodse ge
loofsgenoten in hetzelfde gedenk
boek staan met diegenen, die in
Duitse krijgsdienst ertoe hebbes,
bijgedragen, dat de afslachting van
zes miljoen joden heeft kunnen
plaatsvinden.
Namens de Joodse Gemeente van
Venlo zijn zonder meer namen verstrekt
van joodse mensen, die warén omge
komen, toen een comité na de oorlog
het plan opvatte deze in een gedenk
boek te schrijven, evenals die van alle
andere Venlose oorlogsslachtoffers. Dit
gebeurde zonder aanzien van geloof.
De deponering in de Dominicanerkerk
maakte, dat het toch in de rooms-ka-
tholieke geloofssfeer werd gebracht.
Argeloos
Pas in 1956 werd het kerkbestuur
van de Joodse Gemeente door publica
ties erop attent gemaakt, dat haar ar
geloze verstrekking van namen der
Ruppert in jnbileuintoespraak
Eenzijdig klemtoon op
UTRECHT De heer M. Kf»rlrii-fctalr ie rmiiiict werpt. Deze zal zich moeten
Ruppert, lid van de Raad van DedlljtStak IS OnjUlSt i;jpgnamd.
State en oud-voorzitter van het
CNV, heeft gisteravond in een
herdenkingssamenkomst ter ge-|kelijk verantwoorde loonvorming
legenheid van het 50-jarig bestaan is slechts bereikbaar, wanneer een
(Van onze soc.-econ. redactie)
van de Utrechtse Christelijke Be
sturenbond krachtig gepleit voor
handhaving in Nederland van een
christelijke vakbeweging. Sprekend
over de lonen, verklaarde de heer
Ruppert, dat een stelsel van loon
vorming, waarbij de klemtoon te
eenzijdig valt op onderneming en
bedrijfstak, vroeg of laat weer her-
KRUISWOORD-PUZZEL.
Horizontaal: 1. stand: 4. Ierland: 7. elke
keer: 10. deelteken op een klinker: 12.
gasten; 14. iemand die treitert; 15. jon
gensnaam: 17. knaagdier; 18. bijl: 20.
land in Europa <afk.); 21. godin van de
vrede; 22. optelling; 24. voorzetsel; 26.
mandje; 27. gemeente in N. Brabant; 29.
rivier in Engeland; 31. plaats in Gelder
land; 33. vertegenwoordiger; 35. gemeen
te in N. Brabant; 36. bars; 37. zijtak
Elbe.
ieder niet alleen op zijn eigen be
lang, maar ook op dat van anderen
zien zal moeten worden. Een wer-
II
10 11
r
8 1 I9
■H12
-Ll
1 17
IC
2
r
M2
r M"
I 1 I I
"HP BIT
rp5
26
3"
3
ETJ
3
29
-■
30
Vertikaal: 1. klap; 2. duurzaam; 3. wa
ter in Utrecht; 4. boomloot; 5 zijtak Rho
ne: 6. droogoven tot het roosten van
Éraankorrels; 8. tussenzetsel; 9. water in
ftrecht; 11. iets dat geraden moet wor
den: 13. uitkrabben; 16. alvorens; 19.
snoer van een hengel: 20. keurig: 23.
beneden; 25. dorp in Friesland; 26. li
chaamsdeel; 27. nauw; 28. staafje om een
rad vast te zetten; 30. gast; 32. plaats in
de N.O.Polder: 34. lopend touw tot het
inkorten der zeilen.
Oplossing vorïgo pnzzo*
1. zon: 2. bijl; 3. pon: 4 aga: 5. ons; 6.
tot; 7. mei; 8. ego; 9. alm 10. hak 11.
tin.
De zegswijze luidt: „Zijn gooi gaan."
Hij vreesde hier een op-dood-
spoor-zetten van de vakcentralen,
dat op den duur zal opbreken.
Alleen de vakcentralen kunnen het
belang van alle werknemers in het
oog houden.
Naar het oordeel van de heer
Ruppert blijft ook de gedachte der
vermogensaanwasdeling aller aan
dacht verdienen. Zuiver materieel
gezien zal men er geen overdreven
verwachtingen van mogen koeste
ren, aldus de heer Ruppert, maar
voor het opruimen van het wan
trouwen. voor de versterking van
de samenwerking in de onderneming
en voor de ontplooiing van de par
ticuliere onderneming vond hij de
vermogensaanwasdeling van bijzon
der groot belang.
Arbitrage
Sterke voorkeur sprak hij uit voor
arbitrage boven staking. Een vakbewe
ging. die zich door de christelijke zede-
leer wil laten beheersen, zal aan arbitra
ge altijd voorrang moeten geven. Niet
alle sociale problemen kunnen door arbi
trage opgelost worden, maar de oplossing
van loongeschillen door arbitrage biedt
•n grotere waarborg.
De aandacht voor aard en karakter
in de arbeid noemde de heer Ruppert
»n onbetaalde rekening van de vakbewe
ging. Vele ondernemers hebben hier
reeds wel aandacht aan besteed
de wetenschap liet zich niet onbetuigd
bedrijfssociologie, arbeidspedagogie,
beidsfysiologie. ergonomie enz.)
De vakbeweging moet de onderneming
in. Niet als tegenvoeter van de leiding,
maar als mede-oplosser van de proble
men waarvoor de leiding staat.
Over de onderneming zelf sprekend,
wees de heer Ruppert het standpunt af
als zou alles in de onderneming geoor
loofd zijn wat economisch nut afwerpt.
Ook voor dit samenlevingsverband geldt
het liefdegebod, namelijk: de ander als
mens erkennen, de ander tot zijn recht
doen komen en de belemmeringn hier
voor wegnemen.
werpt. Deze zal zich moeten verzetten
maar In
volstrekt verouderde theorie en
praktijk van de „countervailing powers",
de elkaar in evenwicht houdende mach
ten. Deze theorie belijdt de gedachte van
het overleg slechts met de mond, zij
verwerpt de vrijwillige arbitrage en
staat aarzelend tegenover het recht van
de werknemers om ook enkele leden in
de raad van commissarissen te kiezen.
Het onderscheid tussen de drie grote
vakcentralen achtte de heer Ruppert gro
ter dan velen denken. Wie de vakcentra
len ziet opereren in de loonpolitiek heeft
de neiging te zeggen: dat is één pot nat.
En wanneer drie bonden in een der gro
te bedrijfstakken bezig zijn met onder
handelingen over een nieuwe c.a.o., dan
sphijnt Ijet allemaal koekoek-een-zang te
zijn. Bij het beleid op kort zicht kan
echter na diepgaand intern beraad nog
wel gemeenschappelijk opgetreden wor
den, maar bij het beleid op langere ter
mijn ligt dit anders. Waar de eigenlijke
hervorming van de maatschappij aan de
orde is, komt in meer dan een geval het
onderscheid in uitgangspunt en in doel
stelling tot uiting, aldus de heer Rup-
Hij geloofde overigens dat aan de wel
vaart vooral van de laagstbetaalden, nog
moet gebeuren.
gister te verwijderen. Namens de Jood
se Gemeente is dit nimmer geëist. Of,
de verwijdering intussen is gebeurd is
niet officieel bevestigd. Ook kan de
Joodse Gemeente geen inzage krijgen
in het boek.
Intussen zijn vier Venlose notabelen,
ir. M. Bouts, drs. J. Rijpkema, mr. F.
Notermans en mr. J. Teunissen
tegenactie begonnen die de in Duitse
dienst gesneuvelden wél in het regis
ter wil laten. Nu is opnieuw verwar
ring ontstaan.
Betreuren
Het kerkbestuur der Joodse Gemeen
te betreurt het zeer, dat de vier nota
belen zioh nooit eens tot de Joodse Ge
meente hebben gewend. Het heeft nooit
in de bedoeling van het Joodse kerk
bestuur gelegen zich te mengen in de
rechten van de rooms-kaftholiek om in
zijn eigen kerk doden te herdenken.
Omgekeerd meent het kerkbestuur, dat
respect mag worden verwacht voor de
reeds negen jaar lang naar voren ge
brachte gerechtvaardigde ethische ge
voelens.
Mochten de rooms-kafcholdeke gevoe
lens in dit geval moeten prevaleren
boven de joodse, dan nog meent de
Joodse Gemeente er recht op te hebben
en te mogen verlangen, dat ook aan
haar wens gevolg kan worden gege
yen, namelijk de verwijdering van dt
joodse namen uit het register. Hierna
kan er uiteraard van joodse zijde geen
bezwaar meer blijven bestaan, dat de
rooms-katholieken de in Duitse dienst
gesneuvelde SS'érs blijven herdenken
in hun gebed.
Volgens de heer A. Hermans, lid van
het comité Oorlogsgevallenen, Is het niet
juist, dat het bestuur van de joodse ge
meente geen inzage kan krijgen van het
gedenkboek. „Als het kerkbestuur erom
vraagt, kan het inzage van het boek krij
gen. Het heeft er echter nooit om ge-
Fataal
Met dc huidige gang van zaken binnen
de vakbeweging bleek de heer Ruppert
lang niet op alle punten gelukkig te zijn.
Niet nader aangeduide gedachtengangen
noemde hij fataal voor het wezen van
de vakbeweging. Naar haar wezen is de
vakbeweging orgaan van overleg, aldus
de heer Ruppert. Zeker, een vakbewe
ging. die de christelijke beginselen
aanvaardt en dus de klassenstrijd ver- j
Instrument
Als zijn persoonlijke opvatting sprak
de heer Ruppert uit, dat de functie van
de vakbeweging ligt in het zoeken van
het Rijk Gods en de gerechtigheid van
dat Rijk. Als men het woord „christe
lijk" weghaalt, blijft er dan nog vakbe
weging over? Ik geloof van niet en ik
hoop van niet, aldus de heer Ruppert.
Van de christelijke vakbeweging zijn
tienduizenden mannen en vrouwen
die zijn toegetreden niet omdat zij n
den dat hun belang dat lidmaatschap
vorderde. Zij zijn lid geworden en lid
gebleven, omdat zij in de christelijke
vakbeweging een der middelen zien om
hun belijdenis te beleven, een instru
ment om deze wereld, die Gods wereld
is, iets meer te doen beantwoorden aan
Zijn wil. Zou men aan die beweging het
christelijke ontnemen, dan is het motief
voor hun lidmaatschap vervallen, dan is
de zin van de christelijke vakbeweging
voor hen weg en dan houden ze er mei
op. Ik geloof: terecht, aldus de heer Rup-
X De najaarsvergadering van het Alge
meen Verbond voor Kinderbescherming
zal donderdag 16 december in Esplanade
in Utrecht worden gehouden. Aanvang is
twee uur. Onderwerpen zijn pedagogisch
onderzoek en het werkplan 1965-1967.
vermoorde joodse burgers uit Venlo waarvan hij lid is, voor te stellen,
tot gevolg had, dat deze samen met gedenkboek uit de kerk weg te halen
zeventien van haar potentiële moorde- de gemeente Venlo aan te bieden
naars in één redenkhnelr «taan in het arohief te plaatsen. „De strook pa-
naars in een gedenkboek staan. pier moet dan echtcr natuurlijk
In een brief van 28 september van de namcn w°rder'
dit jaar verklaart de burgemeester van
Venlo, dat het comité Oorlogsgevalle
nen bereid is de namen van de in Duit-1kamerlid Scheps (P.v.d.A.) op verzoek
dienst gesneuvelde SS'ers uit het re-iran dc m,n|s,er van binnenlandse raken
onderzoek ingesteld. Het is hem toen
I gebleken, dat het comité al twee en een
half jaar geleden de Joodse Gemeente
had beloofd de 17 namen te verwijderen.
Hij verklaarde overigens van mening
te zijn, dat de Joodse Gemeente niet zo
zeer bezwaar heeft tegen de aanwezig
heid van de namen van de in Duitse
krijgsdienst gesneuvelde Venlose burgers,
maar tegen het feit, dat in de rooms-
katholieke eredienst joodse doden wor
den herdacht. De jongere joodse genera
tie heeft daar bezwaar tegen.
Volgens de heer Hermans is de ver
wijdering van de 17 namen uit het re
gister geschied door er een strook over
te plakken. Hij is van plan het comité,
Het bleek de burgemeester, dat dit
nog niet was gebeurd. Later is het pa
pier erover geplakt.
(Van een onzer medewerkers)
KAMPEN „Eén van de moei
lijkste adventsteksten", zoals hij
het zelf noemde, de Immanuel-
profetie van Jesaja 7, was het
onderwerp van de rede, waarmee
prof. H. J. Schilder het rectoraat
van de Theologische Hogeschool
der Gereformeerde Kerken (vrij
gemaakt) heeft overgedragen aan
prof. J. Kamphuis.
Een deel van deze profetie wordt
geciteerd in Mattheüs 1 in verband
P.S. van het Zuiden constateert:
(Van
i kerkredactie)
BREDA De particuliere sy
node van de Gereformeerde Ker
ken (vrijgemaakt) van Zeeland,
Noord-Brabant en Limburg heeft
een keuze gedaan in het Bredase
conflict. De „tegenkerkeraad", die
in april gevormd werd door die
kerkeraadsleden, die zich niet
langer konden verenigen met het
beleid van de meerderheid van de
kerkeraad, en eigen kerkdiensten
ging beleggen, heeft op alle punten
gelijk gekregen. De meerderheids-
groep in Breda heeft volgens de
particuliere synode het kerkver
band verbroken.
De moeilijkheden in Breda zijn var
andere aard, dan die in Groningen betref,
fende ds. A. van der Ziel. Ds. B. Telder,
emeritus-predikant van Breda, publiceer
de enkele jaren geleden enige boeken
over het leven na de dood. waarin hij
algemeen gevoelen in strijd kwam
met de belijdenis, met name met wat
antwoord 57 van de catechismus belijdt.
Verschillende instanties binnen de Gere
formeerde Kerken (vrijgemaakt) dron-
i er bij de kerkeraad van Breda op
i. dat deze een leerprocedure tegen ds.
Telder aanhangig zou maken. Deze kerke
raad (met ds. K. C. Smouten, die ds.
Telder in 1962 was opgevolgd) weigerde
dit echter.
Op de achtergrond van dit conflict
staat de vraag, in hoeverre ambtsdragers
gebonden zijn aan de belijdenisgeschrif
ten. Moeten zij deze bij hun ambtsaan
vaarding zonder voorbehoud en ondub-
Mr. Wesseldijk
ontzenuwt
kritiek
UTRECHT De directeur van
de Stichting Interkerkelijk prote
stants ziekenhuiswezen, mr. Wes
seldijk, ontkent ten stelligste, dat
er in het protestants ziekenhuis
wezen een verschrikkelijke achter
stand zou bestaan, met name ten
opzichte van het rooms-katholieke.
Hij noemt de ontwikkeling van het
protestantse ziekenhuiswezen in
het blad De Protestant juist in
alle opzichten gunstig. Zoals ge
meld, is onlangs van gezaghebben
de zijde verklaard dat er een zeer
grote achterstand zou zijn.
Na enige cijfers over het aantal zieken
huisbedden te hebben gegeven komt
mr. Wesseldijk tot de conclusie, dat
het protestantse aandeel hierin op
achttien procent van het totaal ligt,
terwijl het in de psychiatrische
inrichtingen, de verpleegtehuizen en
de zwakzinnigeninrichtingen dertig
procent of nog meer bedraagt,
n alle sectoren van het protestantse
ziekenhuiswezen is men druk bezig
met sanering, uitbreiding en nieuw
bouw. Sinds de oorlog is het aantal
bedden al meer dan verdubbeld.
Ook in de sector van de zwakzinni
geninrichtingen staan tal van nieuwe
projecten op stapel, zo schrijft mr.
Wesseldijk.
Uitknippen en op briefkaart plakken a.u.b.
IK WERK MEE aan de verdere groei van de krant.
Uw nieuwe abonnee heet
Woonplaats
betaling per: WEEK/MAAND/KWARTAAL
Deze nieuwe abonnee werd opgegeven door uw abonnee
Naam t
Adres
Woonplaats
Ik ontvang als geschenk
HYACINTHENBOL met „DE DOKTER ZEGT" II
HOUDER „DE DOKTER ZEGT" I
TIP-PARADE-TWEE (elk deel is een (ander) geheel)
streep door wat u niet wenst.
ROME Drie dagen, nadat
Hitiers troepen Nederland waren
binnengevallen, heeft paus Pius
XII het fascistische regime in
Italië laten weten, dat hij niet
bang was, om in een concentratie
kamp terecht te komen. Hij zei
dit, toen hy hoorde, dat Musso-
in gebelgd was over het feit,
at hij zich uitgesproken had ten
unste van Nederland, België en
rxemburg.
staat te lezen in een gisteren
gepubliceerd boek, dat documenten
Hit de Vaticaanse archieven bevat.
Het is het eerste deel van een reeks,
Waarin het Vaticaan opening van
aken wil geven over de rol, die
wus Pius XII en het Vaticaan in
te oorlog hebben gespeeld. Als regel
Torden de archiefstukken van het
faticaan pas gepubliceerd, als ze
ionderd jaar oud zijn. Dat men nu
*an deze regel is afgeweken, is een
luidelijke reactie op de storm, die
<et toneelstuk van Rolf Hochhut
De Plaatsbekleder" heeft veroor-
Het gebeuren op 13 mei 1940 is vervat
in een met de hand geschreven memoran
dum van de huidige paus Paulus, die
destijds als kardinaal Montini een van
de voornaamste medewerkers van Pius
XII was. Hij heeft het volgens het boek
geschreven, kort nadat de paus hem het
gebeuren verteld had.
In beslag
Pius had persoonlijk op de schrijfmachi
ne boodschappen van solidariteit getikt
aan de regeringen van Nederland. Bel
gië en Luxemburg. Mussolini was ra
zend. Het orgaan van het Vaticaan
l'Osservatore Romano werd in beslag
genomen.
De Italiaanse ambassadeur bij het Vati
caan, Dino Alfieri, kwam de paus inlich
ten over de stemming van Mussolini. Hij
vertelde, dat de Duce de boodschappen
aan Nederland, België en Luxemburg
uitlegde als gericht tegen zijn politiek.
In fascistische kringen heerste grote
spanning en nervositeit en Alfieri sloot
niet uit, dat er mogelijk iets ernstigs zou
gebeuren.
Pius bleef kalm en rustig en verklaar
de, dat hij niet bang was voor de gevan
genis of nog erger. „Wij waren nlt bang,
toen eens een revolver op ons werd ge
richt en wij zullen ook een tweede maal
geen vrees koesteren."
De paus zei. dat hij onder bepaalde
omstandigheden niet kon blijyen zwij
gen. Regeringen laten allereerst politieke
en militaire overwegingen gelden en zien
overwegingen van moraliteit en recht
over het noofd, maar voor de paus ko
men juist deze overwegingen op de
eerste plaats en hij kan ze volstrekt niet
voorbijzien. Zwijgen zou er op neerko
men, dat hij zich schuldig zou maken
aan nalatigheid en onverschilligheid ten
aanzien van feiten, waaromtrent de hele
wereld een uitspraak verwacht, zo
Pius hebben gezegd.
Conferentie
Het gisteren gepubliceerde in
Frans geschreven eerste deel bestrijkt de
periode van maart 1939 tot augustus 1940
en laat de pogingen zien. die paus Pius
gedaan heeft, om het niet tot een wereld
oorlog te laten komen. Zo pleitte hij
met instemming van Frankrijk en Enge
land voor een vijflandenconferentie. La
ter deed hij pogingen om Mussolini er
toe te bewegen. Italië buiten de oorlog te
houden (op 10 juni 1940 schaarde Italië
zich aan Duitse zijde).
Dit deel treedt nog niet in bijzonderhe
den over de houding van paus Piu tcen-
over de Jodenvervolging. Dat zal wor
den behandeld in een tweede deel. dat
brieven van de paus aan de Duitse bis
schoppen bevat en documenten, waaruit
de inspanning van het Vaticaan zou blij
ken. om alle slachtoffers van de oorlog
zonder onderscheid te helpen.
belzinnig ondertekenen cn daarmee ver
klaren, dat alle artikelen en stukken der
leer, daarin vervat in alles overeenstem
men met Gods Woord?
Ds. Smouter c.s. meenden van niet en
dat was de reden voor een viertal
ambtsdragers in Breda, om in april een
„tegenkerkeraad" te vormen.
Deze „tegenkerkeraad" vroeg de classis
Noord-Brabant/Limburg haar als de wet
tige kerkeraad te aanvaarden en tevens
te constateren, „dat ds. Smouter c.s. de
gereformeerde kerk (vrijgemaakt) heb
ben verlaten". De classis sprak echter in
juli uit, dat haar niet gebleken was, dat
ds. Smouter c.s. zouden hebben opgehou
den gereformeerd te zijn. Voorts hadden
de bezwaarden zich niet gehouden naar
de regel van artikel 31, door niet in
beroep te gaan bij meerdere vergaderin
gen, maar zichzelf zonder meer te presen
teren als de wettige kerkeraad.
Wind van leer
De P.S. zegt nu echter, dat door de
weigering van ds. Smouter c.s. tot
onvoorwaardelijke ondertekening van de
drie formulieren van enigheid inderdaad
de grondslag van het kerkelijk samenle
ven is aangetast. Het argument, dat de
bezwaarden zich niet aan de regel van
artikel 31 hielden, doet dan ook niet ter
zake, omdat dat artikel van de handha
ving van die grondslag uitgaat.
Bij ds. Smouter c.s. is geen waarborg
meer voor de handhaving van de schrif
tuurlijke gereformeerde leer, noch de ga
rantie, dat de gemeente niet wordt bloot
gesteld aan allerlei wind van leer. De
P.S. spreekt van een quatenusgeest (de
aan de belijdenis geldt niet omdat,
maar voorzover zij in overeenstemming
is met Gods Woord) bij de Bredase meer
derheid.
Daarbij getuigt de tolerantiehouding,
die ds. Smouter e.s. maandenlang hebben
ingenomen jegens de bezwaarden, van
een „ambtsindividualisme, dat in strijd is
met art. 30 NGB en de art. 37 en 38 KO"
aldus de P.S.
Zaak-Telder
De P.S. heeft zich ook bezig gehouden
met de zaak-Telder zelf. Dat deze predi
kant weigert om tegen de voor hem
ongunstige uitspraken in appèl te gaan
bij de generale synode, kwalificeert de
P.S. ais „het nemen van leervrijheid,
klaarblijkelijke minachting van de goede
kerkelijke orde ter bewaring van de enig
heid des geloofs". De houding van de
Bredase kerkeraad was in deze „volledig
in strijd met hetgeen van hem als trouw
jegens de aangenomen leer en orde van
de Gereformeerde Kerken verwacht
mocht worden".
De particuliere synode wil daarom, dat
de groep, die zij nu als de wettige kerke
raad van Breda beschouwt, „het zijne
doet wat tot suspensie van de
ambtsdienst van ds. B. Telder behoort
verricht te worden, zo ds. B. Telder zich
niet alsnog conformeert".
met de aankondiging van Jezus' ge-j
boorte. Daarom stelde prof. Schilder
de vraag, of de exegese van Jesaja 7
moet uitgaan van Mattheüs 1. Hij ac
centueerde, dat het Oude Testament
niet los van het Nieuwe Testament
verklaard mag worden, maar dat aan
de andere kant de Nieuwtestamen
tische vervulling ook niet als dè exe
gese van de Oudtestamentische tekst
mag worden beschouwd. Daarom vond
hij het ongeoorloofd, om uitgaande
van Mattheüs te stellen, dat het in
het teken van Jesaja 7 alleen zou gaan
om de moeder (maagd) en de naam
Immanuel.
Het karakter van het teken, dat Je
saja aan Achaz aankondigde, was juist
niet opzienbarend, maar onopvallend,
zodat het alleen door het geloof zou
kunnen worden herkend-
Jesaja 7 14 bedoelt niet tot Achaj
te spreken over een maagdelijke ge
boorte, hetzij in eigen tijd, hetzij veel
later. Het Hebreeuwse woord betekent
niet alleen „maagd", maar heeft
ruimere betekenis. Ook in de naam
Immanuel (geen bijzondere klank in
Israëlitische oren) ligt het wonder
niet. De mededeling iin vers 14 is
slechts de aanloop tot het zwaartepunt
van het teken, dat in vers 15 ligt.
Boter en honig
Het eigenlijke teken in de Jesaja-
profetie is gelegen in het voedsel van
Immanuel: „Boter en honig zal hij
eten". In deze „masjaal" (raadsel
spreuk) wordt gezegd: hij krijgt uit-
stekend voedsel, dat aan welvaart
doet denken, maar in een noodsituatie,
ander voedsel is er niet. Zo doelt dit
teken op heil en onheil tegelijk.
,»De" vrouw van vers 14 is dan niet
een bepaalde vrouw, die één bepaald
kind krijgt. Dit teken kon zich in vele
gevallen voordoen, waarin jonge moe
ders bij de geboorte van hun eerste
kind in de keuze van de naam getuig-
1 hun geloof in de met Zijn
volk meegaande God. Zo (dus niet als
geïsoleerde „Messiaanse tekst") te
kent zich in deze profetie de Mes
siaanse lijn af, die door de gehele
Schrift heenloopt.
De aftredende rector memoreerde
aan het slot van zijn rede, dat in het
afgelopen cursusjaar tien propaedeu-
tische, zes kandidaats-, één doctoraal
examen en één promotie (van dr. H.
Venema) plaaats vond. H/ stond stil bij
de nog niet afgeronde besprekingen van
curatoren en hoogleraren over de te
genstellingen in eigen kring. Ten
slotte proclameerde hij prof. Kamp
huis tot rector van het komend studie
jaar.
Beroeninpswerk
NED. HERV. KERK
Langhout te Brakel.
CHRIST. GEREF. KERKEN
Beroepen te 's-Gravendeel: drs. J. P.
Versteeg te Wormerveer, die bedankte
voor Nieuwe Pekela.
DEN HAAG B. en W. van Utrecht
hebben de raad voorgesteld het huma
nistisch onderwijs aan openbare scholen
gelijk aan het godsdienstonderwijs te
subsidiëren. Het Tweede Kamerlid, de
heer Mieras (st.geref.) herinnert de mi
nister van onderwijs er aan, dat de wet
uitdrukkelijk spreekt van godsdienston
derwijs. Hel Kamerlid vraagt of ook al
aan andere openbare scholen humanis
tisch vormingsonderwijs wordt gegeven,
Klei
vergai
Conclusie in proefschrift
GRONINGEN Nederland kan
zich een snelle ontwapenings-pro-
cedure veroorloven, daar wij niet
over een sterk gespecialiseerde be
wapeningsindustrie beschikken, die
bij ontwapening uit een toestand
van volkomen ontreddering hele
maal opnieuw zou moeten begin-
Dit staat in het proefschrift Econo
mische gevolgen van ontwapening,
waarop drs. W. F. Duisenberg gister
middag in Groningen is gepromo
veerd tot doctor in dc economische
wetenschappen.
Voor de meeste bedrijven is de de-
fensievraag slechts een fractie van de
totale omzet, zo betoogt de heer Dui
senberg. Als de toeneming van de ci
viele vraag de wegvallende militaire
vraag compenseert, zal een snelle
omschakeling mogelijk zijn. Een lange-
overgangstermijn maakt de aanpas
sing aan de nieuwe toestand econo
misch gemakkelijker, maar dat zou
kunnen stuiten op sociaal-psychologi
sche bezwaren. Voor landen met een
produktiestructuur die sterker op le
veranties aan de defensiesector is
ingesteld en met meer gespecialiseerde
produkten is een langere overgangster
mijn vereist dan Nederland nog heeft,
om de gevolgen op te kunnen vangen.
Daar deze landen in het algemeen ook
de politiek de toon aangeven, zal
Nederland niet gauw bang behoeven
te zijn dat het te hard gaat.
GENUANCEERD
De heer Duisenberg. die zich poli
tiek volkomen neutraal heeft opge
steld zegt dat de uiteenlopende beteke
nis van de defensiesector in de vcr-
cbillende landen leidt tot de nood
zaak van een genuanceerd oordeel
over de mogelijke gevolgen van alge
hele ontwapening. Voor de grote lan
den in de westerse wereld en in het
bijzonder voor de Verenigde Staten
>ezoek
Afd.
Oudi
midwii
Her\
14, 8
De eSi-
Residei
(léj
leeftijd
Luxo
a3r),
Vrouwi
Studi
Vandaa
Lido
ady (a
Luxo
lag: Hi
Rex
ge ingreep in het economische leven,
dat krachtige en tijdig voorbereide te
genmaatregelen geboden zijn, terwijl
ook economische argumenten kunnen
worden aangevoerd voor een zekere
geleidelijkheid.
Voor Amerika kan van ontwapening
geen versnelling van de groei worden
verwacht.
SOWJETUNIE
In de Sowjetunie heeft de militaire
sector een relatieve betekenis, die bij- ps doe
na vergelijkbaar is met die van de
Verenigde Staten. Ook voor de Sowjet
unie kan op economische gronden een
spreiding van de ontwapeningsprocedu
re in de tijd de omschakelingsmoei
lijkheden verzachten. Schattingen
over het totale bedrag dat door alle
landen aan defensie wordt besteed, lo
pen nogal uiteen, nl. voor 1959 van
ongeveer 90 miljard tot ruim 180 mil
jard dollar. De defensiesector ver
schaft jaarlijks werk aan zo'n jmerda
50.000.000 mensen. De mundiale defen
sie-uitgaven worden voor het grootste
deel door een beperkt aantal landen
verricht. De VS nemen ongeveer de
helft voor hun rekening, Rusland staat
op de tweede plaats met ruim elf pro-
NEDERLAND
Meer dan de helft van de Nederland
se defensieleveranciers bleek voor min
der dan een kwart van de omzet i
defensie opdrachten afhankelijk te
zijn. Zestien procent van de onderne- vanWi
rningen, die meer dan driekwart van
hun omzet aan defensie ontleenden be
stond voor het grootste deel uit onder
nemingen die zich wel economisch op
defensie richten. maar welker produk-
'cn zonder meer ook civiel afgezet zou-
'len kunnen worden.
Zaterdag hoopt de Hervormd-Gerefor-
meerde Jeugdbond haar algemene leden-
ergadering te houden in het gebouw
Christelijke Sociale Belangen in
betekent een ontwapening een zodani- Utrecht. Aanvang is om half elf.
Studi
lal dez
Trian
De R
Rapei
irik SI
ot 18 i
leeldhc
ot en
'oncii.;-!
To
LEII
Ster
toneel
kerk
dinsda;
