„Handel en Wandel" van dr. Paul Rij kens iets voor hun fiets! Jji eea dojtte lij, HaUplus ,uS West-Duitsland alleen met kernwapen veilig alles goed en wel Haliplus St. Nicolaas terug in wapen van Baarn Crisis-toestand rondom Rhodesia Chefarine 4 E Elke week aanbod VS voor vredesgesprek DONDERDAG 2 DECEMBER 1?6S Rottrrdaimiicrs accepteerden ..noodgeld" „Ik belde Miehiels van Verduynen uit zijn bed" Droes weigerde met Soekarno te praten (Van een onzer verslaggevers) IN de internationale zakenwereld zal geen Nederlander zo n grote bekendheid gekregen hebben als dr. Paul Rijkens, in leven voor zitter van de raad van bestuur van Unilever. Zijn nagelaten ge denkschriften die de periode van 18881965 overbruggen, zijn nu bij de uitgeverij Ad. Donker te Rotterdam te boek gesteld en verschenen onder de titel Handel en Wandel. Met 21 jaar directeur van N.V. Toneel QOK in de politiek was de heer Rijkens geen onbekende. In de oorlog was hij adviseur van de Nederlandse regering in Londen en in de kwestie Nieuw-Guinea heeft hij een heel aparte rol ge speeld. De zogeheten ,.Groep-Rij- kens" werd rondom zijn persoon opgebouwd. Openhartig vertelt hij in zijn boek over de groei van het wereldconcern waaraan hij zo lang leiding gaf, over de Bilderbergconferenties, over de Fonda- tion Européenne de la Culture en over zijn rol tijdens de Nieuw-Guinea-crisis. „Noodgeld" Zeer interessant zijn Rijkens' jeugdher inneringen. Op twintigjarige leeftijd was hij directeur van NV Toneel, de schep ping van Willem Royaards. Van nabij heeft hij de worsteling meegemaakt tus sen Van den Bergh en Jurgens, die later door zijn toédoen op een fusie uitdraai de, Uit de eerste wereldoorlog weet hij zich nog te herinneren dat Sam van den Bergh op de gedachte kwam „noodgeld" uit te geven bij gebrek aan contant geld. Zonder aarzelen accepteerde de Rotter damse middenstand dit „noodgeld", want „Van den Bergh was goed voor zijn- geld". hier met Winston Churchill en lord Beaverbrook. Wij hebben aanwijzingen uit Amerika, dat de Duitsers vannacht een inval in Holland zullen doen. Het lijkt ons een serieuze tip. Ons Foreign Office zegt van niets te weten en het is voor ons een beetje moeilijk om de Nederlandse ambassadeur Miehiels van Verduynen uit zijn bed te halen. Daar om zoeken we met jou contact. Kun jij wat doen?". Ik was meteen klaar wakker. Door mijn eigen informaties wist ik, dat op een of andere nabije datum de Duit sers ons land zouden binnenvallen. Dit telefoongesprek gaf mij zekerheid dat het ernst werd. Onmiddellijk belde ik Miehiels van Verduynen uit zijn bed het zal dus ongeveer half drie in de morgen van 9 mei 1940 geweest zijn en vertelde hem wat ik had gehoord. Onze ambassadeur was laat ik het op zijn Engels zeggen, dan klinkt het niet zo cru als in het Nederlands —„not pleased". Hij kon zich niet indenken dat'het ministerie van buiten landse zaken in Den Haag („B.Z.") hem dan niet zou hebben gewaar schuwd. Maar in elk geval was Mi ehiels van Verduynen bereid om „B.Z." op te bellen. Brandkast Later belde de ambassadeur terug met de boodschap: „Ik heb Buitenlandse Za- Den Haag aan de telefoon ge- zakelijk, bij het afscheid „een krankzinnige fanati cus". Ook Rijkens waarschuwde de Ne derlandse regering dat de Duitsers den aanvallen: „Het was van 8 op 9 mei 1940. Om 2 telefoon. Clement Davies belde mij op worden ingetrokken met de volgende boodschap: „Ik zitI sel, kath.v., redactie). kens' verklaring worden gedeponeerd in de brandkast van de ambassade te Londen! Over Nieuw-Guinea zegt Rijkens: „Ik kom nu aan een voor mij moeilijke perio de de verguizing die ik op latere leeftijd ondervond door mijn houding ter zake hetgeen men min of meer gemaks halve de „Nieuw-Guinea kwestie" noemt. Wanneer men in het leven heeft ge streefd iets goeds te bereiken, zowel voor de zaak waaraan men zijn hart verpand heeft als ook -daar waar het een alge meen vaderlands belang betrof, dan is het een vreemde ervaring in sommige bladen uitgemaakt te worden voor „land verrader" en een nog vreemdere erva- de nacht i ring als een lid van de Staten-Generaal ging de van mening is dat_ mijn j Nieuw-Guinea Ds. J. W. Roobol overleden (Van een onzer medewerkers) HAAKSBERGEN Na een lang durige ernstige ziekte is overleden ds. J. W. Roobol, emeritus-predikant in de Nederlandse Hervormde Kerk. Hij is 75 jaar geworden. Ds. Roobol genoot met name bekendheid door zijn acti viteiten in vrijzinnig-hervormde orga nisaties. Op tal van landdagen was hij vroeger jaren een bekend spreker. De overledene werd 1 mei 1890 te Dordrecht geboren. Hij bezocht het gymnasium aldaar en studeerde theo logie te Leiden. Op 24 september 1916 aanvaardde hij het ambt van pre dikant te Abbenbroek. Vervolgens diende hij de gemeenten van Berkhout (N.-H.) en Haastrecht. Zijn laatste ge meente was Winterswijk waar hij der tig jaar (van 1925 tot zijn emeritaat op 1 oktober 1955) werkzaam was. Yuurgevecht bij Jordaanse grens verhoogt uw weerstand tegen griep, vermoeidheid, slapte, nervositeit verkoudheid. ir. Van Rijckevor- Erhard wil medezeggenschap Het gaat niet om prestige' Grote koppen Negenhonderd miljoen extra in de loonzakjes. Moest dat nu beslist met grote koppen in de krant? Het ver wondert me, dat er nog niet bijstond: „Wat zonde van al dat geld". AQs er in zaken miljoenen extra verdiend worden, dan staat dat zeker niet op de voorpagina. Neen. er behoeft ovel de loonzakjes helemaal nog niet ge schreeuwd te worden. Het is nog lang niet zo dat de arbeider gelijk berech- tigd kan heten. Leiden J. Nijenhuis Kritiek (2) De heer J. C. Lanser schuift mij negativisme in de schoenen. Ik dacht dat wie zich door de Bijbel wil laten leiden juist positief is. Dat de ARP Gods Woord meer en meer loslaat is bepaald niet mijn eigen wijsheid: al meer dan tien jaar geleden schreef de architekt Ingwerscn een brochure, die „Het scheefgezakte huis" heette, waar mee hij de ARP bedoelde. Wel, als een huis scheefzakt, dan moet men dat in de fundering zoeken dacht ik. Daarom: geen restauratie maar refor matie: terugkeer naar het Woord. Immers, „zo zij niet spreken naar dit Woord er zal voor hen geen dageraad zijn". Dordrecht A. de Meer lilannen-diseriminutie Misschien vergis ik mij. maar het valt me herhaaldelijk op. dat de vrouw in vele gevallen een betere behandeling geniet dan de man. Het is net of men haar maar steeds de hand boven het hoofd wil houden. Niet alleen bij prijsuitdelingen of de zoveel duizendste inwoner geldt het steevast een vrouw, maar ook in rechtszaken meen ik dit verschijnsel op te moeten merken. Laatst werden namelijk voor een mijns inziens zelf de delict een man tot twee en een vrouw tot anderhalf jaar veroordeeld. Begrijp me overigens niet verkeerd: lk gen géén vrouwenhater. Rotterdam J- Huising Ik ben steeds de mening toegedaan geweest, dat Nederland reeds in 1949 bij de souvereiniteitsoverdracht Nieuw-Gui nea aan Indonesië had moeten afstaan. Die mening werd tot overtuiging en ik schaam mij niet naar die overtuiging verder te hebben gehandeld toen ik in 1952 weer naar Indonesië ging, en daar tijdens een reis samen met Sidney J. van den Bergh een bespreking had met Soe karno. Soekarno bracht het gesprek op Nieuw-Guinea, en het bleek mijn collega Van den Bergh en mij al spoedig, dat hij eenvoudig bezeten was van Nieuw-Gui nea. Om het op zijn Engels te zeggen hij had „a bee in his bonnet" over dal Even verder zegt Rijkens. dat er mei Soekarno voor Nederland geen land te bezeilen_ was, als wij niet bereid te dragen. typisch Nederlandse eigenschap geen centimeter prijs te geven, indien men overtuigd is gelijk te hebben. Maar ik vrees dat minister Luns en zijn raadgevers dat wel eens over het hoofd gezien hebben het is niet het belang rijkste of men gelijk denkt te hebben, maar of men gelijk krijgt." Haalbaar Tijdens het onderhoud kwam het plan naar voren dat Nederland nog 25 jaar Nieuw-Guinea zou besturen onder een commissie van toezicht, waarin onder Nederland en Indonesië zitting zou den hebben. Daarna zou deze commissie een bindend advies opstellen ten aanzien van de toekomstige status van het land. Soekarno had hier wel oren naar, zegt Rijkens, en „Sidney van den Bergh en ik vertrokken in een optimistische stem ming naar Nederland. Dit moest „ver koopbaar" zijn, en Soekarno had ons ge machtigd dit plan aan de Nederlandse regering over te brengen. Bij terugkomst in Holland hebben Sidney van den1 Bergh en ik, of één van ons beiden, velej besprekingen gehad met alle bij deze i aangelegenheid betrokken ministers en verschillende van hun ambtelijke raads lieden. De overgrote meerderheid achtte het plan een goede basis voor onderhan delingen, en met name was dit het geval met onze toenmalige minister van buiten landse zaken, mr. D. U. Stikker. De houding van de toenmalige minis- ter-presiden.t dr. W. Drees, was evenwel afwijzend. Hij nam dit standpunt in: „Soekarno heeft eenzijdig het Rijksver band met Nederland verbroken. Ifc spreek niet met mensen die een contract verbreken". Ik was het uiteraard niet eens met de conclusie van Drees, i het was psychologisch gezien typisch Nederlands standpunt, en was tenminste het standpunt van „kerel". Verontwaardigd is Riji.ens geweest over de houding van de regering-De Quay na het artikel van Oltmans in Vrij Nederland over de „Groep Rijkens". -Hoe- bewuste artikel liet Buitenlandse Zaken officieel meedelen, dat zij „zich van activiteiten volledig distantieerde". Rij kens zegt over de hele kwestie: „Ik ben niet verbitterd. Wel ben ik verbaasd over het gebrek aan feitenkennis, be droefd om het gebrek aan staatsman schap, en verontwaardigd over het ge brek aan morele kracht bij vooraanstaan de politici". Handel en Wandel (185 blz.. ƒ14.90) wordt besloten met een korte „geloofsbe lijdenis", waarin Paul Rijkens definieert wat hij als de essentie van het leven beschouwt. Koningin-moeder Elizabeth van Engeland woonde gisteravond in het Theatre Royal in Londen de opvoering bij van de musical ..Hello Dolly". Na afloop onder hield zij zich met een van de sterren uit deze musical, Mary Martin. TEL AVIV In het Noorden i jël is het gistermiddag tot gevecht tussen Israëliërs rgJ t Is- jPPIJordaniërs jekomen. Jordaanse soldaten openden het vuur op een Israëlische gemotori seerde patrouille, die langs de bestands lijn op Israëlisch gebied reed. Aan Israëlische zijde werd niemand gewond of gedood. Israël heeft bij de gemengde wapenstilstandscommissie een klacht ingediend. Neem nu elke dag zo'n kleine capsule Haliplus die bovendien zo gemakkelijk is in 1e nemen. U komt dan gazond de winter door. 9 MULTIVITAMINF" BAARN In februari is het honderd jaar ge leden, dat St. Nicolaas in Baarn meer dan ge bruikelijke belangstel ling kreeg. De raad be sloot toe om hem uit het gemeentewapen te ver bannen. Nadat St. Nicolaas vijf eeuwen op het wapen had geprijkt, stelde bur gemeester Laan in 1866 de raad voor, een ander gemeentewapen te kie zen. De vroedschap ging ermee akkoord en St. Nicolaas verdween met stille trom. Een paar jaar geleden zijn er stemmen opge gaan, Baarn een nieuw wapen te geven. De plannen verdwenen in de doofpot, maar zijn er nu weer uitgehaald. B. en W. hebben meege deeld, dat het wachten is op een advies van de Hoge Raad van AdeL 'n nuttig geschenk voor de kinderen? Rhodesia LONDEN Britse troepen en vliegtuigen staan thans gereed om Midden-Afrika binnen te trek ken, teneinde een crisis te voor komen, die een grote oorlog tot ge volg kan hebben. Hun militaire maatregelen hebben de Britten aangevuld met nieuwe sancties tegen het illegale bewind van Ian Smith in Rhodesia. Er zijn tal van aanwijzingen, dat er een grote actie op komst is. Een eskader straaljagers en enorme transportvliegtuigen staan op de lucht haven Nairobi in Kenia te wachten op bevel, naar Zambia, de noordelijke buurstaat van Rhodesia, te vliegen. Ook grondtroepen wachten op Afri kaanse verzamelpunten op „mars bevelen". Zelfs de troepen in Aden zijn in alarmtoestand gebracht. Het 44.000 ton metende vliegdek- schip Meagle kruist voor de Afrikaan se oostkust. De toestellen van dit schip kunnen vliegvelden in Zambia en Rhodesia bereiken. Zij hebben een grotere gevechtskracht dan de gehele Rhodesische luchtmacht. Dat het gehele militaire apparaat nog niet in actie kwam, was gevolg van een geschil tussen Engeland en Zambia. President Kaoenda van Zam- Engeland is tegen sancties Zd.-Afrika NEW YORK Engeland heeft giste, ren het denkbeeld van economische sancties tegen Zuid-Afrika van de hand gewezen. Wel liet de Britse rege ring bij monde van haar minister van staat voor buitenlandse zaken, lord Ca- radon, een waarschuwing aan het adres van de autoriteiten te Zuid-Afri ka horen dat hun rassenpolitiek in de toekomst internationale interventie onvermijdelijk zal maken. Lord Cara- don zei dit in de speciale politieke commissie van de VN. BONN Bondskanselier Er hard heeft gisteren gezegd, dat het bij het Duitse verlangen naar medezeggenschap inzake de GlleD? ChefarillB „4"d0et atoombewapening niet gaat om prestige, maar om de veiligheid van West-Duitsland. Tegenover het Russische potentiee» aan raketten voor middelbare afstand moet aan westelijke zijde een even sterke verdediging staan- „Daarover bestaat met de VS volledige overeen stemming", zei hij in de Bondsdag. Erhard vond het niet juist, te spre ken van een crisis in de NAVO. „Ja renlang hebben wij gesproken over een crisis in de NAVO. maar deze heeft haar taken vervuld en wij Duit sers behoren dankbaar te zijn voor wat het bondgenootschap voor ons ge daan heeft", zei hij. Uit Brussel wordt nog vernomen, dat de commissie voor buitenlandse zaken uit de Belgische kamer van volksvertegenwoordigers algemeen van mening is dat aan Duitsland geen kernwapens mogen worden ver- Psychopaat valt piloot aan PERTH (AUSTRALIë) Een psy chopaat heeft in een vliegtuig boven het oerwoud van westelijk Australië de piloot aangevallen en bijna een ramp veroorzaakt. De man was onder zware verdoving en onder bewaking van een agent aan boord gebracht van een toestel van de vliegende artsendienst. Op 1.000 meter hoogte kwam de man bij, stortte zich op de vlieger en het instrumenten- boord. waardoor het vliegtuig een duikvlucht maakte. Bliksemsnel trok de agent de man terug in de cabine. Na enkele minuten werd hij in de handboeien geslagen. Inmiddels had de piloot zijn toestel weer opgetrok- wonderen! Vier middelen in één tablet helpen elkaar endoen wonderen De vier middelen, verenigd in één tablet Chefarine „4", ieder afzonder lijk al beroemd, werken tezamen nog beter en helpen vaak dan, wanneer andere middelen falen. Eén der bestanddelen is het betrouwbare maagmiddel Chefarox. Wanneer er teveel maagzuur ontstaat, wordt dit door Chefarox geneutraliseerd. bia wil dat de Britse strijdmacht aanval op Rhodesia doet om het be wind van Ian Smith af te zetten. Premier Wilson weigert hieraan mede te werken, maar beseft, dat Kaoenda onder druk staat van de meer extreme leden van zijn kabinet en gedwongen kan worden, militaire hulp aan Ghana, Egypte en andere Afrikaanse landen te vragen. Hij wil beslist niet verder gaan dan een be perkte actie tegen Rhodesia om de energievoorziening van Zambia te ver zekeren. Colombo spreekt met Couve over de EEG-crisis PARIJS Minister Couve de Mur- ville zal volgende week te Rome met de Italiaanse minister van financiën Colombo spreken over de crisis in de EEG. Colombo heeft zoals bekend dinsdag van de ministerraad toestemming ge kregen kontakt op te nemen met Frankrijk en het uit te nodigen weer zijn plaats in te nemen in de Europese Gemeenschap. Eén en ander werd gis teren in de Franse hoofdstad door mi nister van voorlichting, Peyrefitte, meegedeeld. Couve gaat een dezer naar Rome om de concilie-sluiting bij te wonen. Zware bewaking voor leiders van treinroof LEICESTER De politiebewaking bij de gevangenis te Leicester, waar twee van dc leiders van de beruchte treinroof in Engeland van 1963 gevan gen zitten, is nu met automatische le gergeweren bewapend. Normaliter is de Britse politie onge- I wapend. I Te Durham 240 km ten noorden van Leicester, zijn militairen belast met de bewaking van een gevangenis waarin drie treinrovers zitten. De maatrege len zijn genomen naar aanleiding van geruchten uit de onderwereld dat een poging zou kunnen worden gedaan om een of meer gevangenen te bevrijden, die zouden kunnen weten waar de buit van twee miljoen pond sterling zich bevindt, die de politie tot dusver niet heeft kunnen achterhalen. ^AMBIA, noordelijk buurland van Rhodesia, heeft premier Wilson van Engeland in grote verlegenheid gebracht. Op verzoek van Zambia besloot de premier tot militaire steun aan dit land om het tegen eventuele Rhode sische aanvallen te beschermen. Zambia had al gedreigd, zich zonodig tot communistische landen te zullen wenden. Zodra het Britse besluit was geno men bleek echter, dat Zambia van Engeland een aanval op Rhodesia verwacht om het bewind van Ian Smith af te zetten. Wilson moet zich duidelijk van deze eis distantiëren. Hij heeft steeds gezegd, geen gebruik van geweld te De enige concessie die de premier kan en blijkbaar ook wil doen is: een beperkt militair ingrijpen ingeval Rhodesia de clectriciteitsvoorzienlng aan Zambia zou staken. Als Britse militaire interventie In Rhodesia daarvan moet afhangen» hoeft niemand zich zorgen te maken. De heer Smith heeft er geen enkel belang bij, Engeland een wapen in dc hand te geven tegen Rhodesia. Het gaat Zambia echter niet uitslui tend om bescherming tegen maat regelen van Rhodesische zijde. De president van dit land staat onder zware druk om Engeland te dwin gen, het bewind van Smith met ge weld te verwijderen. Wilsons probleem is nu, dat troepen uit andere Afrikaanse landen naar Zambia zullen gaan, als de Britse militaire hulp uitblijft. Dus raakt Engeland tegen wil en dank betrokken in een Afrikaanse poging, de Rhodesische kv .ue met geweld op te lossen. Een incident is spoedig uitgelo!:t en als de strijd eenmaal aan de gang is, is de vraag, wie het eerst geschoten heeft, niet meer van belang. Louis Loemoemba vrijgelaten LEOPOLDSTAD Louis Loemoemba, de jongere broer van de vermoorde Kon golese premier Patrice Loemoemba, is gisteren na negen maanden uit een mili taire gevangenis vrijgelaten. Ex-premier Tsjombe had opdracht voor zijn arrestatie gegeven. De vrijlating past in de politiek van de nieuwe regering van het vrijlaten van politieke gevangenen. In 1960 was Loemoemba vice-president van de provinciale regering van Sankoeo- Dean Rusk onthult Regelmatig De gehele voorjaarseol- iectie van het Parijse modehuis Carven is dinsdag te Parijs met de auto waarin deze zich bevond, verdwe nen. Veertig kostbare modellen, costuums en mantels, waarvan de vervaardiging duizen den arbeidsuren heelt gekost, zijn volgens de politie in handen van een autodief. die waarschijnlijk niets te maken heeft met mode spionnen. De 30 jaar oude vrouw van een 104-jarige boer heeft dinsdag een twee ling ter wereld ge bracht. Het echtpaar heet Soefi en woont te Subjehlu in het noord westen van Perzië. Boer Socfi's oudste zoon is 81. Tegen verslaggevers vertelde hij voor zijn 150e verjaardag nog meer kinderen te zul len krijgen. I Te New York hebben ongeveer twintig men sen geprofiteerd van een drukfout in een ad vertentie. Zij kregen voor 8,98 dollar een draagbaar televisie toestel, dat eigenlijk voor 88,98 dollar was ge adverteerd. Toen de eigenaar van de winkel probeerde het misver stand uit te leggen, werden de klanten moeilijk en dreigden zonder enige betaling tv-ontvangers mee te nemen. Daarop werd met hulp van de politie de zaak gesloten. Dezer dagen probeerde een inbreker de villa van Shakespeare-ver tolker Frank Rawlings Grocott te Londen bin nen te dringen. Grocott hoorde de man en sloot in te grijpen. Als Hamlet gekleed, in de ene hand een zwaard, in de andere een antie ke kaarslantaarn, sprak hij de inbreker als volgt toe: „Weg van hier. en verdwijn uit mijn ogen. Laat de aarde u ver zwelgen. Uw knoken be vatten geen merg, uw bloed is kil". De inbre ker was in geen velden i of wegen meer te be kennen..... I kontakt met Vietcongs WASHINGTON Amerika on derhoudt elk week contacten met de Vietcongleiders om te weten te komen of het staken van de bom bardementen tot vredesonderhan delingen kan leiden. Dit ié gisteren door minister Rusk van buiten landse zaken op een persconferen tie bekendgemaakt. Hij zei verder het stopzetten van de bombardementen .niet uit te slui ten als een stap naar de vrede". Onze kontakten met de andere kant zijn geheel voldoende voor genoemd doel, zei de bewindsman. Volgens i hem heeft de tegenstander tot dus ver niet gereageerd. Gezien de houding van de communis ten tijdens de vorige pauze in de bom bardementen wilde Rusk niet specule ren over een mogelijk resultaat van een nieuwe pauze. Hij waarschuwde China zich militair buiten het Vietna mese conflict te houden. „De aard van de Amerikaanse verplichting vormt de voornaamste pilaar voor de vrede in het huidige wereldsysteem. In bepaal de hoofdsteden zou men een monster- rachtige vergissing maken wanneer men daar denkt dat de door Amerika op zich genomen taak niet veel waard is aldus Rusk. Intussen confereert de Britse minis ter van buitenlandse zaken Stewart met Russische leiders over de kwestie Vietnam. Tot een oplossing is het echter niet gekomen. De Russen stel den als eis voor vredesbesprekingen de onmiddellijke stopzetting van de Amerikaanse luchtbombardementen, en de terugtrekking van Amerikaanse troepen. Stewart heeft ook verschillen de kwesties over dc Europese veilig heid met de Russen besproken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1965 | | pagina 5