Nieuwe Leiclse Courant
RHODESIE VERKLAART
ZICH ONAFHANKELIJK
Politieke hemel is nu
weer wat opgeklaard
E
e
e
E
[□e
iee
E
Zendingsman
prof, Kraemer
overleden
Londen: „Een daad van revolte
AUTOPARADE
AUTO
BIERMAN N.V.
Eisenhower
had lichte
hartaanval
NIEUW IN DE VERF
weekend-systeem
voor zessen klaar!
Aristona TV-Tip:
ZWITSERLAND
NEDERLAND
Bij grondige inspecties
meer „controleurs"
Commentaren
weerbericht
MANDJE OP WIELEN
Directeur: f. DIEMER
Hoofdredacteur: Dr. E. DIEMER
CHRISTELtJK-NATtONAAl DAGBLAD
.Stmtritligli ie gkebUve*
mijn hert at tegherupoetC'
(Donderdag 11 november 1965, 46ste jaargang
krant van
formaat
j
NBG, sauna en sneeuwbal - pag. Kenmerk
De naam achter Jan Smith - pagina 5
-ff-
Tpf]
Logboek van een varende stad:
na vijf dagen eindelijk land.
pagina 5
Erhard naar Johnson
i Einaar (Suriname): „Jullie
boos op Claus? wat moeten wij
dan wel met de Hollanders
pagina 9
„het
CNV voert actie tegen
tweede huis". pagina 9
Nathan de Wijze op het scherm
pagina Ethergolven
(Van onze kerkredactie)
DRIEBERGEN Vanmorgen is
overleden prof. dr. H. Kraemer, die
over de gehele wereld bekend was
als taalgeleerde, zendingsman en
theoloog. Hij is 77 jaar oud gewor
den.
Prof. Hendrik Kraemer, die in een
weeshuis werd opgevoed, werd bij het
Nederlands Zendingsgenootschap te
Rotterdam opgeleid tot zendeling.
Daarna ging hij in Leiden Oosterse
taal- en letterkunde studeren. In 1921
promoveerde hij cum laude onder
prof. Snouck Hurgronje.
Als taalgeleerde werd hij daarop door
vormde Kerk. Hij behoorde tot het be
faamde driemanschap Kraemer—Ban
ningGravemeyer, dat na de oorlog
het land doortrok en talloze malen
sprak op gemeentevergaderingen.
w In 1948 werd prof. Kraemer benoemd
ll Bub®lg, Pt. tot directeur van het oecumenisch tosti-
tonden naar Java. Tot 1935 werkte hu tuut van de w„eWraad van kerlte„ te
zonden HHHÜHHHHHHHIVI
daar aan het werk van de bijbelvertaling
en als adviseur van de zendingsarbei-
A1 spoedig speelde hij in internationale
zendingskringen een vooraanstaande rol.
De grote zendingsconferenties van Je
ruzalem in 1928 en Tambaram in 1938
werden mede door hem bepaald.
Van 1937 tot 1947 was prof. Krae
mer hoogleraar in de godsdienstge
schiedenis te Leiden. In deze periode
heeft hij zijn krachten gewijd aan de
vernieuwing van de Nederlandse Her-
GROTE
OCCASIONS
SHOW
ZIE PAGINA 12
chrtcolculed/ianic
Een verrukkelijke chocoladedrank met
slechts 1% vel. Fris en pittig van smook.
Totfi lest de dorst, is lekker luchtig en
eerbiedigt de slanke lijn)
Bossey bij Genève. Daar had hij grote
invloed op gemeenteleden en theologen
uit de gehele wereld.
Na zijn aftreden in 1955 gaf hij ander
half jaar gastcolleges in Amerika. In
1957 keerde hij in Nederland terug, waar
hij nog enkele jaren verbonden was aan
Kerk en Wereld te Driebergen, waar hij
ook ging wonen. Tot voor een jaar hield
hij nog tal van voordrachten en werden
geschriften van hem gepubliceerd.
In verband met het overlijden van
prof. Kraemer zal de NCRV hedenavond
van 10.15 tot 10.30 uur een herdenkings
programma wijden aan deze internatio
naal vermaarde zendingsfiguur.
BRUSSEL Er heerst hier grote ver
slagenheid. En dat nog wel op wapen
stilstandsdag. De oudste burger: Manne-
ken Pis, is deerlijk verminkt. Vandalen
hebben in de afgelopen nacht het be
roemde beeldje vernield. Slechts de on
derste ledematen zijn overgebleven.
De daders worden gezocht onder stu- I
denten, die gisteravond hebben deelge-
;n aan de roerige betoging, die door
Walen werd gehouden voor de terugkeer
de zes dorpen uit de Voerstreek naar
de provincie Luik of daartegen hebben
geprotesteerd.
55j
SALISBURY Premier Smith heeft vanmiddag in een radio-toespraak
de onafhankelijkheid van Rhodesië uitgeroepen. Voordat de premier zijn
verklaring aflegde, had hij vanmorgen na een kabinetsvergadering een ge
sprek met de gouverneur, sir Humphrey Gibbs. Volgens welingelichte krin
gen in de Rhodesische hoofdstad werd een fotograaf in de loop van de
ochtend bij premier Smith ontboden om een foto van de eerste-minister
te maken terwijl deze een document tekent. Het was niet bekend wat het
stuk inhield.
De verklaring van premier Smith
kwam niet plotseling. Waarnemers
hadden al verwacht, dat Smith in de
loop van de middag met een verkla
ring zou komen.
Het Britse kabinet treft inmiddels
maatregelen om de eenzijdige onaf
hankelijkheidsverklaring van Rhode
sië aan de kaak te stellen als een ille
gale daad van revolte tegen de
Kroon
Gouverneur Gibbs deelde mee dat op
instructie van koningin Elizabeth
Smith en al zijn ministers zijn onthe
ven van hun functies.
Het was echter niet onmiddellijk
duidelijk hoe de gouverneur de in
structie van de Koningin ten uitvoer
zal leggen.
In Salisbury was het vanmorgen ove
rigens zeer rustig. Wel werden troepen
bewegingen in het noorden van Rhodesië
waargenomen, maar van regeringszijde
FORT GORDON Oud-president
Eisenhower heeft gisteren een lichte
„hartaanval" gekregen. Het was vol
gens de behandelende geneesheren
echter geen aanval, zoals de 75-
jarige staatsman in 1955 doormaak
te. Kramp in bepaalde aderen heeft
de bloedsomloop enigszins verstoord.
In een medisch bulletin stond vanmor
gen dat de patiënt veel last van pijnen
in de borst heeft. De oud-president ligt
weer in een zuurstoftent. Plannen die
men had gemaakt om hem morgen
het militair hospitaal in Washington te
vervoeren voor een rustperiode van
kele weken zijn door deze nieuwe i
plicatie van de baan.
De president van het Rhodesische
hooggerechtshof, sir Beadle, werd van
middag in Salisbury terugverwacht van
zijn overleg met de Britse premier Wil
son. Gisteren heeft Wilson zijn Rhode-
De goedkeuringswet is aanvaard.
De socialistische fractievoorzitter
in de Tweede Kamer, drs. Neder-
horst, wenst premier Cals geluk.
sische collega een ..vertrouwelijke bood
schap" laten overhandigen. Smith kon
niet zeggen of hij erop zou antwoorden.
Telegram
Wel zond het Rhodesische kabinet
telegram aan Koningin Elizabeth. Daar
in verklaart het, dat niets de banden
van gemeenschappelijke afstamming zou
kunnen verbreken en dat het de leden
zou spijten als zij zich van het Gemene
best uitgesloten zouden zien.
De Britse vorstin liet in antwoord op
dit telegram weten er op te vertrouwen,
dat haar gehele Rhodesische volk van
zijn loyaliteit zal getuigen door op grond
wettige wijze te blijven handelen.
Goedkeuringswet aanvaard (132-9)
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG Het huwelijksdebat in de Tweede Kamer heeft de ge
spannen politieke atmosfeer van dc laatste weken enigszins gezuiverd.
Handenschuddend poseerden premier Cals en PvdA-fractieleider Neder-
horst gisteravond na afloop van het debat voor de fotografen. Een sym
bolisch besluit van een overwegend rustige discussie, die geen verdere ver
wijdering bracht tussen de PvdA en haar regeringspartners, al vatte CPN-
fractieleider Bakker dc scherpe kritiek van zyn KVP-collega Schmelzer op
,,de brief van Nederhorst" terecht samen met de woorden: „Zoet zijn, so
cialisten, anders gaan jullie eruit".
De materiële uitslag van het debat
bracht geen enkele verrassing. De
Kamer aanvaardde de toestemmings-
wet voor het huwelijk met 132 tegen
9 stemmen. Alleen de PSP-fractie en
de PvdA-leden Goedhart, Franssen,
Pescharj Voogd en Leibbrandt stem-
En... wanneer u nü eren uw
Aristona-dealer belt,
geniet u van dit evenement
op uw nieuwe tv.
zondagmiddag
14 november a.s.
230 uur - re net
Minister De Jong over flauivvallen
DEN HAAG Minister De Jong
van Defensie zegt dat grondige mi
litaire inspecties beter door r
sen tegelijk afgenomen kunnen
worden dan door een man. Dit is zijn
antwoord op schriftelijke vragen van
de Tweede-Kamerleden Beerekamp
(ch) en Wieldraaijer (soc.) naar
aanleiding van het flauwvallen van
een aantal militairen tijdens een in
spectie in Nunspeet.
De resultaten van een onderzoek dat
ts ingesteld kunnen als volgt worden
samengevat:
Op 23 oktober werd het 224-ste genie
bataljon geïnspecteerd op tenue en uiter
lijk voorkomen. Tijdens deze inspectie
zijn 22 militairen flauwgevallen dan wel
uitgetreden. De soldaten meenden in
deze wijze van inspectie een dreiging te
zien dat dit zou leiden tot een verlies
van bewegingsvrijheid tijdens het week-
De commandant had de kaderleden
tijdens de vooropkomst gezegd, dat niet
zou worden geschroomd de enkeling die
tijdens de inspectie een slechte beur'
zou maken in de kazerne te houden om
orde op zaken te stellen. Deze medede
ling is door de kaderleden aan de troep
doorgegeven.
Marcheren
Uit het wat lage begintempo van de
inspectie meende men de conclusie te
moeten trekken dat deze geruime tijd
na het vertrek van de verloftrein zou
eindigen. Aan het gedeelte van het ba
taljon dat het laatst aan de beurt zou
komen, is na het flauwvallen opdracht
gegeven zich door marcheren in bewe
ging te houden.
den tegen. De communisten namen
niet aan de stemming deel, omdat ze,
zoals de heer Bakker het uitdrukte,
geen medeverantwoordelijkheid wil
den dragen voor een ((positieve of
negatieve) beslissing.
Met een nóg grotere meerderheid
nam de Kamer het wetsontwerp tot
naturalisatie van de heer von Ams-
berg aan (135 tegen 6 stemmen). Hier
tegen stemden slechts de PSP en de
socialisten Goedhart en Leibbrandt.
Ook bij deze stemming liet de CPN
verstek gaan.
Het heeft er nog even naar uit gezien,
dat ook de Boerenpartij tegen de toe-
stemmingswet zou stemmen. De heer
Koekoek c.s. wilden hun stem laten af
hangen van het antwoord op de vraag
hoe de heer von Amsberg staat tegenover
het Landbouwschap en de p.b.o. in het
algemeen. Zij waren bang dat de ver
loofde van de kroonprinses tot aan zijn
huwelijk bij het schap (voor de „vrije
boeren" zo ongeveer de belichaming van
het kwaad in deze wereld) zal gaan
werken. „Als de minister-president ons
op dit punt geen duidelijkheid kan ver
schaffen. durven wij best tegen de wet
te stemmen'", dreigde de heer Koekoek.
Mr. Cals stelde hem gerust: de heer von
Amsberg zal vóór zijn huwelijk geen en
kele functie aanvaarden. ,.Ik ben u zeer
dankbaar voor dezè uitspraak", riep de
heer Koekoek. Onder hoongelach gaf hij
zijn stem aan het wetsontwerp.
Suriname
Het Kamerdebat vloeide gistermiddag,
toen de fractieleiders spraken, wat traag
in de huiskamers. De levendigheid kwam
pas gisteravond, toen premier Cals in een
briljant en soms emotioneel betoog het
regeringsbeleid verdedigde en de argu
menten van de tegenstanders analyseerde.
Maar de man die de show stal was
de wnd. gevolmachtigd minister van
Suriname, dr. Einaar. Hij kapittelde
de Kamer omdat ze doet alsof alleen
haar beslissing gewicht in de schaal
werpt en niet ook de instemming die
de volksvertegenwoordigingen van
Suriname en de Antillen reeds met
de toestemmingswet (die een Rijks
wet is) hebben betuigd.
Dr. Einaar kreeg de handen op el
kaar met zijn opmerking: Wij in
Suriname hebben geen hekel aan de
Hollanders. Maar wij hebben driehon
derd jaar onder de slavernij gezucht.
En dus hebben we meer reden om een
hekel aan jullie te hebben dan jullie
aan Claus".
Na de aanvaarding van de wetsontwer
pen kwamen velen de regering geluk
wensen (op een zwak applaus van en
kele KVP-ers werd niet gereageerd). De
Kamervergadering werd door 145 van de
150 leden bijgewoond. Afwezig waren de
socialisten Wilmans (ziek) en Van der
Goes van Naters (geen opgaaf van rede
nen), de heren Blom (soc.) Mommer-
steeg (kath. v.) en mej. Rutgers (a.r.).
die alle drie de VN-debatten in New
York bijwonen.
(Meer over het Kamerdebat
op pagina 7).
TOEGESTEMD
Zoals het onlangs tijd was dat de re
gering in haar memorie van ant
woord kon ingaan op de publici
teit rondom het aanslaande huwelijk
van onze Kroonprinses, zo werd het
ook tijd dat de Tweede Kamer kon
gaan zorgen voor een zekere afslui
ting.
Dat is dan gisteren gebenrd in een
behandeling van de wetsontwerpen
die geen verrassingen meer kon op
leveren. maar ook door de televi
sie nuttig en leerzaam mocht he
ten.
De toestemming van dit deel onzer
volksvertegenwoordiging de Eer
ste Kamer immers zal spoedig volgen
is nu officieel.
Het debat zelf was tenslotte nog van
een zekere ingetogenheid, ja hier en
daar was hei door schroom geken
merkt. Elk spreken krijgt hier ook zo
spoedig het karakter van bedilzucht
Gelukkig grepen enkele sprekers nog
de gelegenheid aan om af te steken
door te gewagen van zin en waarde
van het koningschap. Met zulke be
schouwingen zijn we ook in de druk
ke weken achter ons niet verwend
geworden.
RUIMER
De vertegenwoordiger van Suriname
dr. Einaar heeft gisteravond in de
Kamer die voor zichzelf nog met
moeilijkheden zitten naar aanleiding
van het huwelijk van onze Kroon
prinses geholpen aan de mogelijkheid
van een noodzakelijke zelfbevrijding.
Zijn woorden waren nuttig. Omdat
hij de ogen opende voor het feit dat
het Koninkrijk niet alleen in Europa
ligt. De West is er ook nog en heeft
evenveel recht van spreken. En ver
volgens ook om zijn heilzame her
innering aan moeilijke tijden voor
zijn land, dat toen immers zo kan
men het stellen doodgewoon door
Nederland was bezet- Maar kan men
nu zeggen dat Suriname aan Neder
land een hekel heeft?
De vergelijking met de vraag van
het ogenblik liet zich gemakkelijk
doortrekken. Wij draaien zo gemak
kelijk in een bepaald kringetje rond.
Totdat er iemand is die in onze ge-
dachtengang wat ruimte weet te
scheppen. En dat was het geval met
de welkome bijdrage aan het Kamer
debat van deze zwarte broeder uit
het verre Suriname.
TWEEDE HUIS
Het C-N.V. heeft ongerustheid uitge
sproken over het steeds toenemend
verschijnsel van het zogenaamde
tweede huis in Nederland. Het ver
bond vindt het onjuist dat bouwcapa
citeit voor dit doel wordt benut, ter
wijl nog tienduizenden Nederlander*
geen gewoon huis hebben of zich
moeten behelpen in zeer onvoldoende
woonruimte.
Waar het verschijnsel van dc tweede
huizen in strijd komt met de leniging
van de woningnood, daar zal inder
daad ingegrepen moeten worden.
Woonbehoefte gaat altijd nog boven
recreatiebehoefte.
Het tweede hnis kan echter ook zo
simpel van constructie zijn, dat moei
lijk gesproken kan worden van ver
loren gegane bouwcapaciteit. De zo
merhuisjes zijn hiervan een voor
beeld. Voorts zal in bepaalde streken
van het land mogelijk zijn bepaalde
woningen voor tweede huizen te be
stemmen. omdat er geen sprake meer
is van woningnood.
liet tweede huis is op zichzelf geen
onjuiste zaak. Alleen wanneer dit
een verlenging van de woningnood
voor anderen zou betekenen, dient in
gegrepen te worden. Het C.N.V. heeft
deze kwestie dan ook op juiste wijze
aan de orde gesteld.
Oostelijke wind
De Bilt verwacht tot morgenavon''
Half tot zwaar bewolkt met aa n-
kelijk in het zuiden van het land nog
enige regen. Matige tot vr(j krachtige
oostelijke wind. Dezelfde temperaturen
als vandaag of iets lagere. (Opgemaakt
11.15 uur).
JTJ/T MANDJE op wielen is volgens de ontwerpers) het gemakkelijk
ste voertuigje om door het chaotische verkeer van dc steden te
manoexLvreren. De mannen die het maakten, naven het tweepersoons
autootje een 175 cc motor, die het een maximum snolheid van 65 km
per uur kan gewn. Vijftig is overigens de stad stop. Het wagentje werd
getoond op de autoshow in het Italiaanse Turijn en voor die omgeving
lijkt het ons geschikter dan voor onze kontreien. Dat gevlochten ge
valletje zou in dit regenachtige land maar al te gauw vol water staan