Moderne en boeiende
Franse familieroman
Begint nieuwe muziek
zich te consolideren?
WIJ, GALSPUWERS
SÊPsSSSs
Kasseier Musiktage 1965
De zaak Oppenheimer
Kritisch
boekje van
Vlaming
Speliers
4 M
NIEUWE BOEKEN
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 30 OKTOBER 1965
Overziet men de Kasseier Mu
siktage 1965 in hun complexe ge
heel, dan komen twee aspecten
naar voren. Het eerste betreft de
informatie over de problemen
van de koormuziek en de koor
praktijk alsook de uitgebreide in
formaties over literatuur en mu
ziekinstrumenten op de grote
muziektentoonstelling.
Het andere betreft de duide
lijke tendens naar de seriële tech
nieken, naar de nieuwe muziek,
die men steeds op de concerten
en causerieën ontmoette: nieuwe
geestelijke muziek, nieuwe orgel
composities, de opera van Hans
Werner Henze ,,Der junge Lord",
de causerie van de komponist
Rudolf Kelterborn over inspira
tie en compositietechniek.
Deze besliste wending naar de seriali
teit was het centrale punt en wij kun
nen, te oordelen naar positieve houding
yan de organisatoren, wel aannemen, dat
de Kasseier Musiktage in deze richting
zullen verdergaan.
„Kassei" immers placht de burcht van
de z.g. „Distler-Pepping-stiil" te zijn de
muziektaal, dip zich ontwikkelde uit de
Hindemith-school, inspiratie vond bij de
Barok, met name bij Bach en Schütz,
en die vooral op de renaissance
yan de geestelijke muziek vat
kreeg. Maar deze stijl was zo lang
zamerhand doodgelopen in vaste
clichés en putte zich uit in einde
loze „en-zo-voorts".
Het nieuwe boek van Jani-
ne Montupet, die naam maak
te met La Fontaine rouge,
dat ook in de Hollandse verta
ling als De Rode Bron veel
gelezen is, is in dezelfde
trant geschreven, maar geeft
minder dramatische span
ning. La Reinerie is wat de
vrouwelijke lezers noemen
een gezellig boek. Tegen het
eind komen weliswaar on
weerswolken opzetten, maar
ze schijnen zich op te lossen
in de blauwe luchten.
Het boek verplaatst ons in
een rijk middenstandsmilieu.
De Percier-Beauvals bewonen
een uitgestrekt familiegoed,
niet te ver van Parijs, terwijl
de fabriek en de kantoren zich
in de hoofdstad bevinden. De
stichter van het bedrijf is reeds
enkele tientallen jaren geleden
overleden en de zoon en opvol
ger, de nu zeventigjarige Etien-
de techniscl—
leiding over aan zijn zonen Lau
rent en Philippe. Zijn oudste is
met zijn vrouw omgekomen bij
een vliegtuigongeluk; hun kin-
Vernieuwing
Een vernieuwing bleek drin
gend nodig. En inderdaad de
ze vernieuwing is gekomen. De
verworvenheden van de dodeca-
fonie, van de seriële technieken
zijn in de traditio
nele taal opgenomen
en er groeit lang
zaam een nieuwe
„mengtaal", die veel
eens zou kunnen
uitlopen op een zeer
eigen, voor de 20ste
eeuw bepalende mu-
De kloof tussen
oud en nieuw wordt
overbrugd en elke
componist is bezig dit
op zijn wijze te doen.
Maar om misverstan
den te voorkomen
met avantgardisme.
met experimentele
muziek heeft dit niets
te maken, er zullen
altijd ontginners, on
derzoekers zijn en er
zullen altijd degenen
zijn, die het ontgon
nen terrein bewerken
en cónsoliderën. De
genen. die in Kassei
aan het vyopfd waren*
behoorden tot de be
werkers. die voor de
ontwikkelde muziek-
amateur verstaanbare
en uitvoerbare dus al
gemeen bruikbare
composities schrijven.
Men zal onmiddellijk salie op dri
uitstekende opvoering door ee:
pisch ensemble opera van
delmatig goede kwaliteit, dus
der opvallend mooie stemmen
maar met veel acteertalent en vak- DaChCOnCerten
kennis. Henze nu gebruikt Stra--
„brug" en dat is Jang Natuurlijk waren dit .niet alle
deren Jean-Christophe en Rei-
nou, genoemd naar haar groot
moeder Reine, die ook aan het
landgoed haar naam heeft over
gedragen, bewonen met de
grootvader het hoofdgebouw.
In een apart paviljoen huist de
oom Augustin, wiens lievelings
bezigheid pottenbakken is; in
een landhuis eveneens op het
terrein de beide oud-tantes
Céleste en Foussainte. Er heerst
hier vrede. Ieder laat de ander
zijn vrijheid en het leven ver-
loopt genoeglijk. De schrijfster
„v. rv „it 'hp laat ons buiten alle politieke,
heeft 1 laat economische en sociale moeilijk-
tLhni^h? encommerciële heden, die Frankrijk in de ja
de technische en commercieie ren .60_.61 toch niet voorbijgin
gen. Augustin zoekt bakklei en
scherven, bovendien onderwer
pen voor zijn gelegenheidsge
dichtjes. Céleste zet hart en
beurs open voor alle gevallen
van nood en narigheid in het
naburige dorp, terwijl'haar zus
ter opgaat in Napoleonverering
en de ganse bibliografie, aan
hem gewijd, beheerst. De klein
kinderen bezoeken lycea te Ver
sailles en hebben daarnaast
hun hobbies. Voorzover ze naar
voren treden, zijn alle figuren
sympathiek, behalve de brom
merige Etienne, die, waar het
hem mogelijk is, dictatoriaal re
geert. Van al zijn gedachten en
daden is hijzelf het middelpunt.
Hij gaat er prat op na de dood
van zijn vrouw, toen hij een
vijftiger was, niet hertrouwd te
zijn ter wille van zijn kinde
ren, maar hij heeft zich wel
getroost in losse verhoudingen.
Deze neiging geeft de schrijf
ster gelegenheid als gast op het
kasteel in te voeren Hélène,
vijftigjarige weduwe van ver
armde adel, hunkerend naar
het mondaine leven en daarom
hopend op een rijk huwelijk,
dat haar uit de vergulde armoe
de zal helpen.
even de aandacht trok door de
fijne kleurcombinatie van de goed
gekozen stemmen en de oude in
strumenten, maar op de duur ver
veelde door de geringe contrasten.
Stille muziek en in stille overpein
zing en voorbeeldig stijlvol gege-
En dan was er nog een concert
van barokmuziek, nl. „Das jüngste
Gericht" van Dietrich Buxtehude.
De cantor van de Martinskirche
Klaus Martin Ziegler had zich
manmoedig een weg gebaand door
de cyclus van vijf cantaten, die
tezamen over het laatste Oordeel
handelen, en hij had gelukkig
de kortste weg genomen. Wij
moeten eerlijk bekennen ons met
de barokke, plastische tekst meer
geamuseerd te hebben dan met de
muziek, die hier en daar door een
zekere dramatiek boeit, maar ver
der toch te eenvormig blijft. Op
de weergave was weinig aan te
merken: er werd goed gezongen
en gespeeld en Ziegler hield er
straf het tempo in.
au f iNaiuurnjK waren au mei ane x r
niet slecht bekeken. Want Stra- concerten. Helmuth Rilling, jong VertriSSinq
winsky is in zijn lange leven van- en zeer temperamentvol in zijn di-
uit de Sacre du Printemps over rectie, nam twee Bach-concerten Vermelden we ten slotte nog een
zijn neo-klassieke periode naar de onder zijn leiding: Een verrukke- schattig concertje „Jugend musi-
serialiteit gekomen en Henze wan- lijk, levendig en speels musiceren ziert", dat tussen al het ouds en
delt hem dus na. Maar theater- werd het, vooral op het eerste, zwaarwichtigs werkte als een ver-
muziek kan Henze schrijven en waar drie wereldlijke Bach-canta- frissing: Jongens en meisjes tussen
hij blijft m zijn instrumentale ten klonken. „Tönet, ihr Pauken! 9 en 15 jaar, allen winnaars van het
^a^VtPriitiek^Hi^'en Erschallet. Trompeten" kwam als tweede muziekconcours in
5*1 stralend, feestelijk begin en in dit West-Duitsland „Jugend musiziert
daar zakt de spanning weg. De feest deelden ailen het publiek, 1964/1965, speelden daar zo frank
dat vrolijk meeluisterde, de mede- en vrij en met zo'n natuurlijke
L „ft werkenden met voorop de glanzen- eenvoud en muzikaliteit en boven
werken, en slaagde er ook niet in de He]en Donath-Erwin. het. Plas- dien zo voortreffelijk, dat men
niet kon geloven.
slaagde
aan de ontknoping de nodige dra
matiek te geven, zod
de lucht bleef hangen.
Grotesk
..ma verhaal ieli.ii.de groteske
mens verkleed (der junge Lordf Werd ieder blij
Daar was een 12-jarige klarinet-
ronduit prachtige toon-
couu»; „.YCH-IIC ..Ui, UC1UU9C O. «aar stonden 2 kleine
Schatten" met de dansante aria trompettertjes, een blaaskwartet,
van de een klarinettrio.... Benijdenswaar-
behagt, dig, zo'n muzikale jeugd. En dan
iaarvan zullen wij
het lof zingen
niet nog eens
Singkreisen
heerlijke Bachavond. kantorijen, die vrijwel geheel uit
aapt" in al zijn
De organist Gerhard Schuar z speelde na afloop de bom barst en alles uitkomt,
de finale orgelmuziekconcours i
improvi- Een amusant geval, dat toch een veJ
Daarentegen viel ons de weerga-
derwijs op school is de basis,
dan met de lagere school te begin-
n. Ons land staat nog maar aan
yragen ook goede
i mooie composities?
- Zeker, óók goede
mooie composities. Wij zullen Orgel"
hier noemen.
orgel in de Stadthalle te Kassei.
Intens
Wij hoorden dan op
Dieter de la Motte uit
Hamburg (2e prijs) en „Laudes I
fur Orgel" van Peter Eben uit
Praag (3e prijs), terwijl Helmut
Bornefeld met „Siona" voor so
praan en orgel de eerste en enige
Drijs in de andere sector kreeg,
t publiek, dat deze laatste bekro-
in de eerste sector het werk van
.Ju het fluisterend scanderend z
Sen tot zingen overgaat, de melo-
lek soms de grote dodecafone ln- iu, u„u „Jf
tervaUen heeft en waarin de tekst Hochmann uit Salzburg. Op dit fi-
tweede sector het „Requiem fur
einen Unbekannten", drie Gesange
für Bass und Orgel van Claus
r - noenmanu uil osuuuik. «_»u au
intens televen groelt. De nale<once„ werden „»g j
uer Kantore, onder Hel- gezonden (en nlet bekroonde) v~
Spandauer Kantorei onder Hel
muth Rilling zong hierin verbluf- Ken
jSte: Schwarz en Karl Hoehzeitter
uit wat men hier hoorde, kon r
gespeeld door Gerhard
EEN wat rommelig samen
gesteld boekje met kri
tisch en essayistisch proza
|ee° watconservatievere ^'muïiek^eons^teren"'^":"- van da jonge Vlaamse Intel-
er waren goede, zelfs voortreffelij- lectueel Hedwig Spellers
^UerkH?te°rndS'.I°m«0 1M5). onder de titel
i tegen Messiaen aan- WÜ, galspuwers, is versche-
Onthecht
ons maakte deze muziek voor
praan en tenorsolo en koor a capel- werk, CIt.„ MLww,
la diepe indruk door de sterke ieunt (verstaanbare muziek') en n o j t~< i
tekstuitbeelding. Men kreeg hier van P?ter Eten VirtecÜS nen als no' 3 ln de sene Gal:
l een door de inspi- geschreven a la Alain met wat geboekjes van de Uitgeverij
De nieuwe orgelcomposities kwa- H^hmann^eva«e"dT meest^gea- derland gepresenteerd door die
l tevoorschijn op de finale
het concours voor orgelmuziek, in
dertijd uitgeschreven door het cul
tuurministerie van Noord Hes
sen.
Gevraagd waren een compositie
yoor orgel en een compositie voor
zangstem ei
Een aantal 1
van 102 componisten uit vele lan
den waren binnengekomen en hier-
vanceerde muziek in de Aaron i
Mozes-stijl van Schönberg een
soms aangrijpend, sterk declama
torisch stuk muziek.
Bundel
Polak Van Gennep Uitge
versmaatschappij N.V Am
sterdam. Het werkje telt 168 X/prrlpdinpn
smalle bladzijden en W veraeaiqen
vat en kernachtig in het geaccele
reerde ritme van deze tijd op te
vangen en te registreren" (bl. 98).
„Wij leefden plots niet langer in
een Grieks, een Romeins tijdvak.
In onze tijd. En de dichter zelf,
hij ging voorop, faalde, slaagde. Vraag van zo iemand geen
Met zijn gespannen gevoeligheid streven naar objectieve waarde-
voor de klank probeerde hij het schatting, naar een genuanceerd
Kren6 00rdeel dat gradaties kent en
£P1S. SpanviaSedete„eS »iina altijd «minpolen, ik.
ontstaat het geschreven woord met Om zo te kunnen kritiseren
het gesprokene te laten samenval- moet men een eindweegs aan al
les onthecht zijn. Men kan zeg-
_.i de menselij- lCi KÜJHUH
"n*£nd3te (ui°: g.en d9' de hteratuur i
tel"tekV^ndrde")m:rbeVu.ande Eng ervoor zullen lonen Deze mu-
uit Bernhard Ahrens, ds. Richard ziek is het ook wel waard. schriiver in een aantal cita-
Baum, dr. Richard Litterscheid. Ook Hans Werner Henze. die "**2 ro VnrSeen
prof. Siegfried Reda, prof. Ger- men in ons land wel kent, over- ten aan het woord, ze spreken
hard Schwarz en cantor Klaus brugt oud en nieuw op zijn ma- voor zichzelf.
drukking van deze gedachte) te daag de nuance het hard te
verwerkelijken" (bl. 95). duren heeft. Ook het zwart-wit
van de t.v. leidt tot hardheid. De
samenleving is zo complex ge
worden, dat ile zeer gevoelige
De aangehaalde uitspraken kunstenaar zich alleen door een
troffen mij bij het lezen en wan- zeker fanatisme overeind kan
houden. Men kan begrijpen dat
er voor mensen als Speliers
niets anders overschiet en toch
betreuren dat de literaire kri
tiek bezig is te degraderen van
een sereen rechtsgeding tot een
vuistgevecht.
Dr. C. RIJNSDORP
6peravi" (le prijs),
ontleedt en aanklaagt. Ook als hij
er zijn hachje bij inschiet" (bl. 8).
..Een roman, een gedicht lezen is
zichzelf lezen. In zoverre je aan
sluiting krijgt vind je het geslaagd
of niet" (bl. 10). „Het schrijvers
schap is geen beroep in de eigenlij
ke zin van het woord. Het is zo
wat het onbewust neerslaan
Wolken
Schemer
H
JAN1NE MONTUPET
tijd, plotseling bericht krijgt
van het onverwachte overlijden
van zijn vader. De dood op zijn
weg! Moeilijke dagen volgden,
waarbij de wat teruggeweken
vragen met nieuwe kracht op
hem afstormden.
Echter, nu stonden naast hem
niet alleen de moeder, a-reli
gieus zoals zijn ganse milieu
was, maar ook de vriend, een
gewezen officier, een gelovig
katholiek, die uit protest tegen
de sadistische praktijken der
Franse militairen de krijgs
dienst had verlaten en nu het
beheer voerde over een land
goed. Hij had spontaan Fenns
gastvrijheid aangeboden, in
tuïtief voelend dat het verblijf
in een vredig gezin de herstel
lende zieke meer goed zou
doen dan het hotelleven in een
luxe-inrichting.
Genezing
Een lichte wolk verduistert
de heldere hemel, als Philippe,
die van een plezierreis naar
Griekenland wordt thuis ver
wacht, bericht dat hij daar met
een landgenote heeft kennisge
maakt en haar als zijn vrouw
zal meebrengen.
Ontstemming bij vader Etien
ne: geen vrouw uit zakenkrin-
gen, vermoedelijk onvermo
gend. misschien een intrigante;
verwondering bij de overige le
den van de clan over zo'n over
haaste stap. Het valt alles wel
mee; inderdaad, aan Nora is
geen bruidschat meegegeven, ze
heeft ook geen fortuin te wach
ten, maai ze is charmant, be
scheiden en tactvoL Zo slaagt
ze erin in korte tijd aller sym
pathie te winnen.
Een dreigender wolk komt op,
als de oude man door een hart
aanval wordt getroffen en No-
ra, die Philippe te Parijs gaat
zoeken, toevalligerwijze er van
op de hoogte komt dat haar
man niet heeft gebroken met
een maitresse van vóór zijn hu
welijk. Voor de jonge vrouw
stort een wereld ineen. Philip
pe tracht het geval tot een mi
nimum aan betekenis terug te
brengen, en de levenswijze Lau
rent vergoelijkt de zaak. Nora
zelf voelt een fysieke afkeer
voor haar ontrouwe echtgenoot,
maar ze staat alleen en heeft
niemand om op terug te vallen.
Voor haar is geen uitweg. Zo
doende wordt een openlijke
breuk vermeden. Maar hoe ver
der? Dat zal vermoedelijk een
vervolgroman leren.
zacht voor zichzelf, hard voor
zijn omgeving.
De jeugd wordt vertegen
woordigd door de beminnelijke,
argeloze Reinou en haar zestien
jarige broer, verzot op motor
sport en techniek.
Schemer ligï echter over de
eigenlijke hoofdpersonen, de
beide broers en Nora. Terwijl
zij de moelijke situaties schep
pen, blijven ze psychisch in het
halfduister. Wat weten we van
het voorafgaand leven van deze
volwassenen, van hun geestelij
ke achtergrond? Waarschijnlijk
zal in een tweede deel van de
serie de handeling zich om hen
bewegen, maar de schrijfster
zal dan terug moeten treden in
hun leven en dieper moeten
grijpen. Voorlopig zijn ze goed
deels niet meer dan van een
etiket voorziene poppen.
Wat, ondanks de leemten, het
boek aantrekkelijk maakt, is de
spottende humor van de auteur,
die vooral, naast Etienne,
Hélène treft, zo onfortuinlijk in
haar jacht naar geld en genot,
en de ex-gouvernante Mathilde,
die in haar moeilijke tussenposi
tie haar verbittering moet ver
bergen achter een glimlach.
Nogmaals, Janine Montupet
weet een milieu te tekenen,
sfeer te scheppen en door goed
gevonden details te boeien maar
ze blijft daarbij aan de opper
vlakte des levens en raakt niet
aan de existentiële vragen.
Levensvragen
In 1964 verscheen La Ceintu-
re de ciel, de vierde schakel in
de keten der romans die Roger
Ikor samenbindt onder de ver
zameltitel Si le temps. De drie
voorafgaande zijn in 1963 be
sproken op de culturele pagina
van dit blad.
In deze hartelijke kring
treedt genezing in, niet alleen
lichamelijk, maar bovenal psy
chisch. Fenns ondergaat de ster
kende invloed van een leven
dicht bij de natuur; hij wordt
eigen met de kinderen, hun
speelmakker en vertrouwde
vriend. Ikor schakelt hier de
figuur in van een monnik, zwa
ger van de heer des huizes. Met
hem voert Fenns gesprekken,
waarbij het getuigenis van vre
de en vreugde door de geestelij
ke afgelegd, hem wel niet over
tuigt, maar toch in de ziel
zinkt.
Een testproef zal het bewijs
leveren van een ommekeer in
zijn geestelijke instelling. Plot
seling geeft hij zich rekenschap
van zijn liefde voor Marianne,
zijn gastvrouw. De schrijver te
kent haar als fysiek aantrekke
lijk, maar vooral als een bron
van geestelijke rust en even
wicht. Van haai* straalt iets on
definieerbaars uit. dat indertijd
de ontredderde officier zijn le
vensmoed had teruggegeven en
hem had bewaard voor zelf
moord. Nog zou zonder haar
zijn wereld ineenstorten.
Ludovic schrikt van zijn ont
dekking; even aarzelt hij om
trent de keuze van de weg, die
hij zal inslaan. Maar dan open
baart zich en overwint de loute
rende kracht van dit zuivere
milieu. Vroeger een jager, een
rover desnoods, wordt hij nu
een gever, een offeraar. De vol
gende morgen neemt hij onder
een gemakkelijk te vinden
voorwendsel afscheid van het
gezin. Zijn beloning is een
„merci Ludovic" dat Marianpe
De eerste laat de architect hem toefluistétt. Ze had het'gê-
Ludovic Fenns zien als de me- vaar bemerkt; op haar beurt
Het boek is met brio geschre
ven en vele figuren leven door
een enkele trek, een pittige ka
rakterisering. Zo de oud-tantes;
iets minder de oom Augustin;
zo de egocentrische Etienne,
dewerker van de idealistische
socioloog Clare, die een gemeen
schap wil stichten waaruit het
geld verbannen zal zijn. De
proef mislukt, maar Fenns wint
er bekendheid door als idee
enrijk bouwer. In het vol
gende deel maakt hij de Alge
rijnse oorlog mee en tekent de
schrijver hem als pacifist, maar
geen dienstweigeraar. In het
derde deel is Fenns' naam ge
vestigd en is hij op weg naar
roem en rijkdom. Helaas, de
welstand heeft zijn vaag idealis
me gedood. Zijn huwelijk
strandt op genotzucht en geeste
lijke grofheid en eindigt in
echtscheiding.
In het begin van dit nieuwe
deel is Ludovic er niet best aan
toe; op drie-en-veertigjarige
leeftijd treft hem een hartaan
val. De wekenlange gedwongen
rust brengt hem tot nadenken
over zijn leven, aan de buiten
zijde zo glanzend, van binnen
zo ziet hij het nu leeg en
grauw. Tevergeefs zoekt hij
naar een vaste kern. Hij vindt
er noch doel noch richting in.
Twijfel aan het blijvend nut
van de menselijke activiteit
overvalt hem. Vragen omtrent
de zin van het leven, de werke
lijkheid van de geestelijke
waarden, het voortbestaan na
de dood, het Godsbestaan ko
men bij hem op en maken hem
onrustig.
Tot nu toe had Fenns zijn
werk gehad en daarnaast de ve
lerlei genoegens die zijn maat
schappelijke positie en zijn fi
nanciële middelen hem veroor
loofden. Beide waren hem, al
thans voorlopig, uit de hand ge
slagen. Wat schoot hem over?
Nieuwe slag
In ieder geval nog de liefde
van zijn oude vader en moeder.
Ze kan zijn hart niet verzadi
gen, al doet ze hem wel goed.
Maar een nieuwe slag treft
hem, als hij, verblijvend bij
een vriend uit de Algerijnse
7.ij niet ongevoelig voor Lu-
dovics liefde. Dat éne woord gaf
uiting aan haar dankbaarheid
dat Fenns haar strijd en het ge
zin schokken bespaarde. In zijn
besluit leverde hij het bewijs
van een geslaagde katharsis.
Hoe het verder met hem gaat,
zullen de twee volgende delen
ons leren.
De zwakke plek in het boek
zal een christenmens niet ont
gaan. Ikor, die in al zijn werk
een warmhartig humanist is,
kan het niet verder brengen
dan tot een erkennen van de
zegenrijke invloed van het
christelijk geloof, dat de onge
bonden driften aan banden
legt. Maar feitelijk is in Ludo
vic niets definitief veranderd.
Wat zal er gebeuren als hij uit
de straling van dit licht is ge
treden en het oude leven weer
lokt.
Ondertussen, deze zware re
serve doet niets af aan de waar
dering voor de vele kwaliteiten
van dit werk; de ernstige strek
king, de bedachtzame ontleding
der gevoelens en de zeer ver
zorgde schrijfwijze geven het
boek een eigen cachet. Een
schrijver voor de grote massa
zal Ikor wel nooit worden.
Daarvoor is zijn werk te intro
vert en te weinig dynamisch.
In 1955 heeft hij een ogenblik
in de voorste linie gestaan door
de Prix Goncourt, die hem
werd toegekend voor de twee
romans, La Greffe du Prin
temps en Les Eaux Mêlées,
waarin hij de geschiedenis ver
haalde van zijn geslacht, dat
uit Oost-Europa afkomstig, in
Frankrijk een veilige haven en
een tweede vaderland heeft ge
vonden. Prijs en succes waren
ten volle verdiend.
y. d. PANNE
Janine Montupet, La Reine
rie. Uitgave Robert Laffont,
Parijs.
Roger Ikor, La Ceinture de
Ciel. Uitgave Albin Michel,
Parijs.
door Heinar Kipphardt. Verta
ling A. Schalekamp. Uitgave zien op au proces nw» "^anAeven Fen tweede bc-
Contact Amerdamij Antwerpen, gewetenmoSf nkt staan Hij staat zeer schuw tegeno- wat Speliers wil, namelijk z
over het proce, enthousiast ^JjaMen meew^- ver te ^«nscha^teschrijt j|
waaraan toneel: ken aM^eJotatandkoming van de Qm hij Eenmaal D
mekani-l
Jean*A. Schalekamp jh» we^verdaehh tezx .tel-
Het nieuwe kinderrecht, door mr.
W. H. A. Jonkers. Uitgave AE. E.
Kluwer, Deventer.
In een voorwoord herinnert prof
mr. D. van Eek er aan dat da
nieuwe kinderwetten eerst na ja
renlange worsteling zijn tot stand
gekomen, zodat er wel twijfel is
voor U besproken
men deze citaten overziet, geuit of zij niet reeds verouderd
wordt het volkomen duidelijk zouden zijn. Hij meent echter dat
namelijk zich de nieuwe bepalingen zo ruim en
In Claus' posi- soepel zijn opgesteld, dat zij de
tie herkent hij rijn ripene In wikkeling in de kin
het Belg ie met zijn machtige
roomse, invloeden is het voor de
moderne intellectueel moeilijk werk bestemd is
Volhardt in het gebed. Pastora
le handreiking van de generale
synode der Nederlandse Her
vormde Kerk. Uitgave Boeken
centrum NV, 's-Gravenhage.
Verslag van een zomer, door
Julio Ramón Rlbeyro. Uitgave
H. Nelissen, Bilthoven.
£roepnIEnsemble_zich' hi'èr vertild ÜUrttori*™ en d^om dter «nn- «Jrljtt hij Eenmea! DAT op-
heclt— Is thans in Nederlandse migen van communistische sympa- Eeneven, worai ny
vertaling van Jean A. Schalekamp thieën werd verdacht de z.g.
(Ensemble gebruikte de vertaling ligheidsgarantie niet wuien ge- woordraa(jsejJ» bl. 42). Hugo zichzelf te zijn en van een begrij- disch en niet-juridisch bij de
van Gerrit Kouwenaar) in druk ven. Later taft nwn hem wel claus is „een door zijn katholieke pe„d publiek verzekerd te tÊÉ
verschenen. dei Enrtao-FOTM-prij^i mtgereuct, opvoeding bezWaard en westerse ^en
De Duitse zenuwarts Heinar maar toen was de jrateratoflwm moraal erfelijk belast, levenslang
- "0r1 rneri lOCn We' 0<,U,„gstct men" fKl t\\ A Hes Srnt.
gekwetst man" (bl. 70). Alle grote Nodig is concentratie op het
i enorm werk oudgexweisi man voi. iv>. au- j.......
de bewerking begrepen, dat iemand wel eens ge-. dlcbters maken de gelukkige fout genlijke en op wat hij als hel wetenschappelijk werk.
i procesakten, wetensbezwaren kon hebben dij ppn nnrm te scheppen die zijzelf wezenlijke ziet; in de omgang, in een overzichtelijk boek
Ongetwijfeld weer een best-seller
van de schrijver van „De advocaat
van de duivel". Wij hebben reeds
onze waardering uitgesproken voor
de Engelse uitgave. Dick Ouwendijk
heeft gezorgd voor een vlotte Ne
derlandse vertaling die niet al te
storend is.
Het gegeven is zeer actueel. Hat
gewetensconflict van de Ameri
kaanse ambassadeur in Zuid-Viet-
icuwe uw, U. Bijl'Jourf mfna geconfronteerd met een andere le- wSdra "êt Pwettije™ wtad." da"
daar- eerste behandeling ter synode door gaswijze dan die waarin hij is de teeddhlslen echter onderdrukt,
het speciaal juridische deel hem bewerkt^ in_ samenwerking opgegroeid? Hij doet bijna elke ^ijdc word^ g^schoyen^De pre^"
wetgeving betrokken zijn
Hoe vergaat het een jongen die
met zijn oom zijn moeder is
vormde"Verk"aanvaard'"ïn" haar overleden de „grote wereld"
vergadering van 30 ;juni 1964. Het van Peru intrekt en dan wordt
is in eerste instantie gescu
door ds. R. Bijl te Joure
kleiner lettertype gedrukt. Niet met prof. dr. P. J. Roscam Abbing dag verrassende ontdekkingen, ook dént wordt vermoord
itreefd is naar een omvanur ik In het woord vooraf cohr ift hn« L: vermoora
van de 3000 vellen procesakten, wetensbezwaren
SnotaróMi/hS. 5 i Tn de" te=ïïtes^7e7óng.
bL 81). lezen
die het drie weken durende proces het maken van zulke iedere mense- t nalev€n (vrij
tegen de atoomgeleerde J. Robert lijke voorstelling te boven gaande
Oppenheimer had opgeleverd. totale vernietigingswapenen. „Waar men vroeger de taal te pas
Het is inderdaad een van de Ja, de mensheid is op drift ge- en te onpas gebruikte en lange.
principieelste processen ^geweest raakt Wie kan -
van onze tijd,
%zedhMdrejkkign diYIn^envóudt' man wordt verliefd op zijn nicht- df^j^ eerTpolltie^e moor^Gel
heeft er uiteraard geen toneelstuk ieder geval niet, want na lezing elkaar te nemen, daar probeert de bedreigd; als hij aanvalt is dat uit van inlichtingen is
i weten te maken en het is dan van zijn dikke stuk is men nog dichter thans de innerlijke waarde zelfverdediging. Hij voelt zich in ontzaglijke betekenis
ibegin. (138 van een groet of een afscheid, vón een hoek gedi
ook te begrijpen, dat Ensemble er even
*ijn tanden op bot gebeten heeft blz. 4,90).
als bij het
kritiek bedrijven, ln spre- grote uiteenlopende groepen van ge bewoordingen is gesteld, velen je. die echter al verloofd is. Ook al desmustoneerd neemt
schrijven. Over de hele belangstellenden. Zo is een niet te zal bereiken, bij wie allerlei vra wordt de ioneen-van-vroeeer vol dl^ na He of«S
linie dus behoefte aan waarachtig- groot en niet te klein handboek gen leven en die behoefte hebben eevoèrd te hehhen
heid, authenticiteit en wel op de tot stand gekomen waaraan een aan een geschrift, dat hen van wassen, toch blijven de conflicten gevoerd te hebben ontslag.
'i~u- wetsartikelen is toe- dienst kan zijn bij de bezinnins niet uit. Ribeyro schreef een mo- Hoewel de schrijver zulks ont-
ïn bron over het gebed in het persoonlijk derne, boeiende roman, die men kent, vertoont dit verhaal veel
n^ deze °veri„eps „el een wat pakkender
basis van een programmatische register
i gedachte, ge- tot strijden, uit zelfbehoud en om recht doet beseffen (149 blz„ ƒ8,50). blz., fl,6C).
11,90).
12,90).
(276 blz.
