AARDGAS: vlucht in olie
biedt geen oplossing
Aan vooravond van
grote hervormingen
NVV bereid
tot fusie
Staatssecretaris
„Meer openheid'
SER: minister
kan toelating
afdwingen
Huurcompensatie
te laag vastgesteld
-|KAME^i
3muziek
Conservatief - wie?
Beatrix en Claus bij
de Deltawerken
NIEUWE LEIDSE COURANT
7
ZATERDAG 23 OKTOBER 1965
Eens per 32
jaar een Jid
in de SER
DEN HAAG De Sociaal-Eco
nomische Raad heeft dezer dagen
besloten ook de Federatie van Ne
derlandse Expediteursorganisaties
het recht te verlenen om bij toer
beurt met vijftien andere organi
saties in de vervoerssector een lid
van de raad te benoemen Een
ontwerp-advies aan de staatsse
cretaris van soc zaken en volks
gezondheid wees een verzoek van
de federatie dienaangaande af.
maar de SER bezweek voor de ar
gumentatie van de vertegenwoor
diger der vijftien vervoersorgani
saties. dr. W. F. van Gunsteren.
dat het niets uitmaakt of 15 dan
wel 16 organisaties beurtelings het
recht hebben een lid te benoemen.
Het betekent dat de federatie
slechts eens in de 32 jaar van haar
recht gebruik kan maken
Wel wees de SER een verzoek af
van de vijf in het Centraal Bureau
Levensmiddelenbedrijf samenwer
kende organisaties van onderne
mers in de detailhandel om een
zetel in het Produktschap voor
Vee en Vlees.
Drs. D. Roemers bij afscheid:
(Van onze sociaal-economische redactie) I
AMSTERDAM. „Wij staan aan de vooravond van belangrijke maat.
schappelijke hervormingen. De herziening van het ondernemingsrecht is
niet in de eerste plaats een juridisch vraagstuk, veeleer is het een ménse
lijk vrcagstuk. Ook wijziging in de ongelijke vermogensverhoudingen
wordt onvermijdelijk". Aldus sprak drs. D. Roemers vanmiddag bij zijn
afscheid als voorzitter van het Nederlands Verbond van Vakverenigen.
Wie mocht denken dat de vakbewe
ging geen taak meer heeft verwees de
heer Roemers naar de uitlatingen die
ir. Philips enige maanden geleden in
een interview heeft gedaan. „Hij is er
nog steeds niet achter dat men de
maatschappij niet kan hervormen met
de glimlach der morele herbewape
ning. Het N.V.V. is (mét de andere
Brief aan pbo- organen
Eerste penning
van SER voor
drs.D. Roemers
(Van onze soc.-econ. redactie)
DEN HAAG De staatssecretaris
van sociale zaken en volksgezondheid,
dr. J. F. G. M. de Meijer, heeft in een
brief aan de besturen van alle be-
drijfslichamen der publiekrechtelijke
bedrijfsorganisatie aangedrongen op
een grotere openbaarheid bij de be
sluitvorming. Hij heeft de Sociaal-
Economische Raad, de produktschap-
pen en de bedrijfsschappen verzocht
rich hierover op korte termijn eens te
beraden.
Dit heeft de voorzitter van de SER. drs.
J. W. de Pous, gisteren meegedeeld in de
openbare bestuursvergadering van de
raad. waarin tevens afscheid werd geno
men van plaatsvervangend voorzitter drs.
Roemers, die voor zijn lidmaato^iap
heeft bedankt in verband met zijn aftre
den als voorzitter van het NW. Nadat
ftij door de voorzitter was toegesproken
ging ook de heer Roemers in op het
vraagstuk van de openbaarheid. Hij ver
klaarde het jammer te vinden dat veel
van de belangrijke werkzaamheden van
de SER zich in het verborgene voltrek-
Met inzet van zijn gehele persoon heeft
hij op een strategische post een wezen
lijke invloed uitgeoefend op de sociaal-
economische ontwikkeling in ons land,
ontwikkeling, die ook in het buiten
land sterk de aandacht heeft getrokken,
aldus de voorzitter, die vei-klaarde dat de
raad altijd grote waarde heeft gehecht
het oordeel van drs. Roemers, zijn
grote kennis van zaken en zijn gevoel
verhoudingen. Als bewijs van er
kentelijkheid bood hij hem een ont
werp aan van de „penning van verdien-
an het bedrijfsleven". De zilveren
legpenning zelf was nog niet gereed. De
heer Roemers was de eerste die deze
SER-penning ontving, die speciaal is ont-
>rpen om aan personen die zich in het
kader van de raadswerkzaamheden bij
zonder verdienstelijk hebben gemaakt
Drs. de Pous verklaarde dat een „plan
netje" om de heer Roemers een pakket
belastingspaarbrieven te overhandigen
niet is doorgegaan, omdat twijfel bestond
of hij dit wel een stuk bezitsvorming
ondervinden
Legpenning
Drs. de Pous sprak met grote waarde
ring over de bijdrage, die de heer Roe
mers gedurende vijftien jaar (waarvan
sinds 1959 als werknemers-vice-voorzit-
ter) aan het SER-werk heeft geleverd
Zonnig weekeinde
DE BILTHet grote hogedrukge-
bied dat ons nu al een week lang zon
nig en fraai herfstweer brengt, houdt
onverminderd stand. Zeker tot begin
volgende week zal het fraaie herfst
weer voortduren. Via Duitsland heeft
ons geleidelijk iets koudere lucht be
reikt, waarin s nachts lichte tot matige
nachtvorst voorkomt. In de middag
stijgt de temperatuur weer tot 10 a 12
graden.
Tot nu toe heeft oktober in De Bilt
al 112 uren zonneschijn gebracht tegen
normaal in de hele maand 102 uren.
Het is de droogste oktober sinds 1953
In midden-Europa komt 's nachts 5 tot
6 graden vorst voor.
Hoogwater Scheveningen
24 oktober: 2.39 v.m.; 14.57 n.m.
25 oktober: 3.19 v.m.; 15.34 n.m.
Zon en maan
Zondag 24 okt.: zon op 7.20. onder
17.28; maan op 6.50, onder 17.42.
Maandag 25 okt.: zon op 7.22, onder
17.26; maan op 8.12, onder 18.
Zondag 24 okt.: nieuwe maan.
faET WEER IN EUROPA
Den Helder
Ypenburg
Vllsslngen
Stockholm 1. be\
Kopenhagen on
Aberdeen zw.
Londen mist
Frankfort
München
gh. Bew
gh. bew.
:?;5S 1-
In zijn afscheidsrede gaf drs. Roe
mers „in vogelvlucht" zijr. visie op tal
van zakendie de vakbeweging thans
bezighouden. En daarbij sprak hij op
nieuw over de verhouding van het
N.V.V. tot de beide andere vakcen
trales, het C.N.V. en het N.K.V. „Het
N.V.V. komt er openlijk voor uit dat
het de samenwerking veel verder zou
willen doorvoeren en dat het niet zou
terugschrikken voor fusie-onderhande-
Wétend dat een ongedeelde vakbewe
ging geen vergroot N.V.V. zou zijn.
Wétend, dat ook wij offers zouden moeten
brengen van nu nog niet te peilen groot-
Een ongedeelde vakbeweging ligt
echter buiten de mogelijkheden van van
daag. Maar de hoop voor de toekomst
blijft bestaan", aldus de heer Roemers,
die verklaarde ervaren te hebben dat het
samenwerken met mensen van verschil
lende geloofs- en levensopvatting in het
werk van alle dag veelal een verrijking
gebleken.
Hij voegde daaraan toe het bestaan van
de confessionele vakbeweging nooit ge
zien te hebben „als gevolg van toevallige
vergissingen. Dat bestaan en vooral het
óntstaan past in het historisch levens
patroon van ons volk".
Generatie
De SER-voorzitter noemde het vertrek
van de heer Roemers de afsluiting van
„het conjuncturele tijdperk", waarna de
.structurele eeuw" zich heeft aange
diend. Hij verklaarde met weemoed van
de periode van conjunctuurbeheersing
afscheid te nemen, omdat zij werd geken
merkt door élan, een gemeenschappe
lijk verantwoordelijkheidsgevoel en of
ferbereidheid. Hij hoopte dat de „nieuwe
generatie" deze waardevolle kenmerken
zal overnemen.
De heer Roemers zei het in zijn af
scheidswoord te betreuren dat de pbo
niet is geworden wat velen er van
wacht hadden. Toch heeft de SER
als adviesorgaan een belangrijke plaats
ingenomen en wel gezien zijn bijdragen
aan a. het denken in macro-ec<
mische grootheden, waardoor het
zicht van het georganiseerde bedrijfs
leven s bevorderd; b. de opbouw van
de sociale wetgeving; en c. de advies-
arbeid op internationaal gebied.
De door het vertrek van de heer Roe
iers opengevallen NW-plaats in de
rad zal worden ingenomen door drs- H.
ter Heide.
vakcentrales) voor die hervorming een
onmisbaar instrument", aldus de heer
Roemers, die verklaarde dat vakbe
wegingsleiders geen handelsreizigers
in loon- en arbeidsvoorwaarden zijn.
,Ons arbeidsterrein is veel en veel
groter".
Verrijking
Loonpolitiek
windstil 20 15
windstil 20 9
windstil 23 13
Categorale bonden
O
(Van onze sociaal-econ. redactie)
DEN HAAG De Sociaal-Economische
Raad is unaniem van mening, dat de or
ganisatiewet sociale verzekering niet ge
wijzigd behoeft te worden teneinde te
bereiken dat een representatief
klaarde organisatie van werkgevers of
werknemers op haar verzoek wordt toe
gelaten tot de arbeid van een bedrijfs
vereniging en haar bestuur.
De SER zal minister Veldkamp in deze
geest antwoorden op een brief, die de
bewindsman over deze kwestie aan de
raad heeft gericht. De commissie sociale
verzekeringen zal zich evenwel eerst nog
de formulering van het antwoord
beraden.
Deze kwestie is actueel geworden, om
dat de (categorale! Vereniging van Ne
derlandse Koopvaardij Officieren, die
reeds in 1963 wettelijk representatief
werd verklaard toegang tot de betrokken
bedrijfsvereniging wordt geweigerd. De
Sociale Verzekeringsraad heeft de minis
ter gewezen op de mogelijkheid deze be
drijfsvereniging te dwingen ook de
VNKO toe te laten door haar besluiten
nietig -te verklaren als in strijd met de
wet. De SER is het daarmee eens.
Zoals bekend gaat de kwestie van toe
lating van categorale organisaties in de
bedr;!fsvereniging binnen afzienbare tijd
ook spelen in de boezem van de KLM.
Vier schoolkinderen
bij botsing gedood
BRUSSEL Vier kinderen zijn giste
ren gedood bij een botsing in dichte mist
tussen hun schoolbus en een vrachtwagen
bij Waterloo. Vijf kinderen werden zwaai
en tien licht gewond. Er zaten 75 kinde
ren in de bus.
Over het streven naar een vrijere loon
politiek zei drs. Roemers te vertrouwen
dat de vakcentrales twee grondslagen ook
de toekomst niet zullen loochenen,
bijzondere zorg voor de mensen met
minimuminkomens en handhaving van
de werkgelegenheid. Over de verande
rende functie van de Stichting van de
Arbeid: ccn centrale ontmoetingsplaats
van werkgevers en werknemers zal nodig
blijven. En over het IVW: niet •'et i
munisme, hoe verwerpelijk ook. is thans
de grootste uitdaging, maar de econo
mische ontplooiing en de sociale en cul
turele verheffing van de ontwikkelings
landen.
Schuldeisers van
V1AM dreigen
werk te staken
ROTTERDAM Een groep .schuld -
sers van de in staat van surséance
verkerende NV VLAM zal de prestaties
voor het aannemingsbedrijf staken, als
het voorstel-Zwolsman niet wordt aan
vaard, tenzij op korte termijn een an
der, gelijkwaardig voorstel wordt ge-
Ongeveer tien gemeenten, die aan de
VLAM bouwopdrachten hebben ver
strekt hebben laten weten, zich met
het plan-Zwolsman te kunnen veren i-
Een woordvoerder van het ministerie
an volkshuisvesting en bouwnijverheid
heeft verklaard, dat het departement
het plan-Zwolsman als een reëel en
zelfs acceptabel voorstel beschouwt
PERSONALIA
Benoemd tot Mexicaans ambassadeur
in Den Haag de heer Rafael Urdaneta,
die zijn land momenteel in Canada ver
tegenwoordigt.
*v
Journalisten die drs. Roemers op
de voet hebben gevolgd in zijn
functie van lid van de Sociaal-
Economische Raad. boden gisteren
de afscheidnemende vakbonds
functionaris een passend geschenk
NDSM ontslaat
honderd man
AMSTERDAM De Nederiandsche
Dok- en Scheepsbouw Maatschappij
(NDSM) gaat honderd beambten ont
slaan. Over de voorwaarden van de af
vloeiing hebben directie en vakbondsbe-
sturen overeenstemming verkregen.
Het ontslag is noodzakelijk geworden
ten gevolge van de wanverhouding
sterkte tussen beambten en uurloners.
Voor werknemers boven de 58 jaar
een regeling getroffen op basis van ve
vroegde pensionering; voor werkne
mers jonger dan 58 jaar is een inkom-
stengarantieregeling gemaakt; waarbij
rekening wordt gehouden met de leeftijd
en de duur van het dienstverband.
Het ontslag zal vóór 1 decembr
den aangezegd. De opzeggingstermijn zal
niet vóór 1 januari 1966 ingaan.
Voorzitters
wisseling
(Van onze sociaal-econ. redactie)
AMSTERDAM Op een buitenge
woon congres van het Nederlands
Verbond van Vakverenigingen, van
middag in Krasnapolsky gehouden,
heeft de heer D. Roemers de leiding
van de grootste vakcentrale in ons
land overgedragen aan zijn opvolger,
de heer A. H. Kloos. Hij heeft, 50 jaar
oud, deze functie neergelegd omdat
(zoals hij in zijn afscheidsrede ver
klaarde) het gevoel heeft niet langer
voor honderd procent tegen de func
tie te zijn opgewassen. Hij acht de
tijd gekomen om, geestelijk zowel als
lichamelijk, nieuwe reserves te kwe-
De heer Roemers, die altijd een zwak
voor de politiek gehad heeft, zal zich
nu met hart en ziel wijden aan zijn
werkzaamheden als lid van de PvdA-
fractie in de Tweede Kamer, waarvan
hij sinds 1952 deel uitmaakt.
DIRK ROEMERS werd in 1940 docto
randus in de economie en aanvaard
de daarna een functie bij de Sectie
Prijsvorming Textielindustrie. Na de
oorlog trad hij in dienst van de Ver
eniging van Kerftabakfrabrikanten,
doch in 1947 sloot hij deze „werkge
verservaring" af door een benoeming
te aanvaarden als directeur van het
wetenschappelijk bureau van 't NW,
nadat hij een aanbod om secretaris
van de Stichting van de Arbeid had
afgewezen omdat hij dan niet over
politiek zou mogen praten.. In 1952
werd drs. Roemers lid van het dage
lijks bestuur van het NW en in 1959
voorzitter.
AiNDRé KLOOS (43 jadr) is al vanaf
1946 in NW-dienst. Hij begon als as
sistent-boekhouder. verhuisde in 1952
naar het wetenschappelijk bureau,
werd in 1956 bestuurdersecretaris en
in 1962 tweede voorzitter. Als lid van
de SER en de Stichting van de Arbeid
nam hij deel aan veel belangrijk so
ciaal-economische besluitvorming.
Ook verrichtte de heer Kloos veel
werk in EEG-verband. Drie maal ver
tegenwoordigde hij ons land in de ver
enigde Naties. De heer Kloos is sinds
1963 lid van de PvdA-fractie in de
Eerste Kamer.
Volgens voorzitter grafici:
(Van onze soc.-econ. redactie)
LUNTEREN We hopen dat we
ons vergissen, maar met onze ken
nis van dit moment menen wij, dat
de vakbeweging een te lage compen-
s^i^he^ft aanva^r^ y>or de huur
verhoging per 1 januari 1966. Wij
vrezen, dat de Stichting van de Ar
beid bij de vaststelling van haar ad
vies teveel met gemiddelde verho
gingen heeft gerekend.
Tot deze uitspraak kwam gisteren
de voorzitter van de Ned. Chr. Grafi
sche Bedrijfsbond, de heer G. Jens, in
zijn openingsrede op de algemene ver
gadering van de bond. Hij gaf een
overzicht van alle huurverhogingen,
die na 1945 hebben plaats gehad en
constateerde, dat thans de laagste com
pensatie, die ooit werd gegeven, is aan
vaard. Werknemers met minder dan
f 160 inkomen in de week by een huur
van 135 per maand en een huurver
hoging van 15 pet. komen aan deze
com-n°n°atip tekort.
De heer Jens twijfelde ook aan de
zin van de huurverhogingen. Volgens
hem is in de huurafstand tussen oude
en nieuwe woningen nog steeds niet
veel veranderd en in de grote steden
worden nog steeds jonge gezinnen ge
dwongen dure woningen te betrekken.
Van vrijwillig doorschuiven van goed
kope naar duurdere woningen is nog
geen sprake, zei de heer Jens. „Iemand
die naar zijn zin woont is nooit bereid
om terwille van het systeem, of ten ba
te van de gemeenschap, een duurdere
woninig te betrekken".
Als oorzaak van het nog maar weinig
afnemen van het aantal woningzoeken
den in ons land noemde de heer Jens het
grote aantal buitenlandse arbeidskrach
ten. Hij vond dat de toelating van bui
tenlanders afgeremd zou moeten worden,
wanneer aan deze mensen geen redelijke
woning kan worden aangeboden. Een
verlichting van de overspannen arbeids
markt noemde hij mooi, maar ook deze
werknemers hebben recht op een mens
waardig bestaan. Zolang een buitenlan
der niet met zijn gezin in ons land kan
wonen, is dit geen menswaardig bestaan.
Ernst met pbo
De voorzitter van het CNV, de heer
J van Ei bergen, vroeg in een korte rede
of de vakbeweging in eigen kring wel
voldoende ern6t maakte met de pbo en
de medezeggenschap. Naar buiten toe
wordt hard geroepen om medezeggen
schap, maar de heer Van Eibergen zette
er een vraagteken achter, of men zich
wel voldoende realiseert wat medezeg
genschap inhoudt en wat hiervoor ge
vraagd wordt. Intern zal men zich op de
ze zaak meer en diepgaander moeten be-
Scheelbeek (Hil
versum); kand. ex. economie; S Griffioen
(cum laude) (Loenen), A A Knipping. (Lent)
Th G J M Janssen (Persingen). B J Schep
PROMOTIES
l Gepromoveerd aan de T.H. te Delft t
tor in de technische wetenschappen: I
(Vervolg van pagina I)
Aanval
Overigens staat wel vast dat deze
vlucht in olie in de meeste gevallen geen
oplossing zal bieden voor het aardgas-
probleem. Want. de meeste handelaren
hébben de olie-omzetten al En snelle
vergroting daarvan lijkt niet waarschijn
lijk nu het aardgas klaar staat om een
aanval op de markt te beginnen.
Hoe die aanval zal uitpakken, welk
deel van de markt zal wegvallen, is nu
nog moeilijk te voorspe'ien. De een zegt
40 tot. 50 procent, de ander 60 tot 70.
Maar de aardgas-opmars is nog zó in
een beginstadium, dat niemand een ver
standig woord kan zeggen
Het staat in ieder ge--'al wel vast, dat
het niet de hele markt zal kunnen „pak
ken". Vooral in ,.oudbouw"-huizen zal
men niet zo gemakkelijk op aardgas
overgaan, omdat dit toch altijd nog vrij
aanzienlijke brekerijen vergt. In de
meeste woningen beschikt men niet
over een gasaansluiting in de woonka
mer. Den Haag is de enige gemeente,
waar dit verplicht is. In andere gemeen
ten ziet men het slecht sporadisch.
Met de nieuwbouw is dit anders: bij
vrijwel alle projecten wordt nü al re
kening gehouden met de komst van het
aardgas. De buizen liggen kant en klaar
en men zal slechts de kraan behoeven
open te draaien om het binnen te laten.
Daarom: juist in deze nieuwbouw zal
de aardgas-aanval het hevigst zijn.
Is er voor de handelaar dan geen en
kele uitweg meer? Zeker, er zijn moge
lijkheden om de verliezen zoveel moge
lijk te beperken, al zullen die verliezen
in de meeste gevallen wél komen. De
heer Oskam: de handelaar zal in de toe
komst meer warmteleverancier moeten
worden dan brandstoffenhandelaar. Dat
betekent, dat hij de levering van ver
warmingsapparaten en de aanleg daar
van voor zjjn rekening kan nemen.
Uiteraard gaat dit niet zonder meer.
Er zullen vakdiploma's nodig zijn en
men zal vestigingsvergunningen moeten
bezitten. Eisen, die vooral de oudere
handelaren voor problemen zullen plaat
sen. Een afdoende oplossing is het dan
ook zeker niet.
Een andere poging is het dan ook zeker
Een andere poging deden tot nu toe
de enkele honderden handelaren, die
benzine gingen verkopen. Van de 400 zgn.
„vrije pompen" zijn de meeste in bezit
van brandstofhandelaren, die er een flin
ke extra verdienste mee in de wacht
Overheidssteun
Maar belangrijker vinden de hande
laren overheidsmaatregelen ter onder
steuning van hun ondernemingen. Men
wenst een ontwikkelings- en sanerings
fonds voor de brandstoffenhandel. een
fonds, dat los staat van het waarschijn
lijk volgend jaar in werking tredende
fonds voor de middenstand. En dan:
investeringssubsidies.
In principe staat de minister hier niet
negatief tegenovei. Op het ogenblik
stelt het CBS een onderzoek in naar de
structuur van de brandstoffenhandel,
waarvan de resultaten in gezamenlijk
overleg met de handel zullen worden be
studeerd. Indien de ontwikkelingen
daartoe aanleiding geven zal de minis
ter overwegen of en. zo ja. welke voor
zieningen gewenst zullen zijn voor het
opvangen van mogelijk ernstige moei
lijkheden, aldus minister Den Uyl in
zijn memorie van toelichting. In novem
ber worden de uitslagen van de enquête
verwacht.
De handel hoopt, dot de resultaten
positief zullen zijn en dat er van
overheidswege wat zal worden gedaan
om dreigende gevaren te keren. Want
dat het aardgas voor vele handelaren
de nekslag zal kunnen betekenen,
staat wel vast.
DE
tegenstelling progressief-
conservatief snijdt weer diep
door ons politieke wereldje heen.
Tenminste, als we de linkse bla
den mogen geloven. Die zijn in
de radio-t.v.-kwestie even de
kluts kwijt geweest. Toen was er
geen touw meer aan vast te kno
pen. Wie was toen vooruitstre
vend? PvdA en ARP, die de „zui
len" verdedigden? Of de liberale
en christelijk-Jiistorische open
bestellers? De kwellende onze
kerheid is nu voorbij. Progressief
is iedereen die achter het kabi
net-Cals en deszelfs program
staat, conservatief wie daar min
of meer tegen is. Een kleine nuan
cering is men nog wel bereid
aan te brengen: de CHU heet ge
matigd- of pseudo-conservatief,
de VVD reactionair. KVP en ARP
varen momenteel een „linkse
koers", maar pas op: in die par
tijen schuilen „conservatieve
krachten. Reden waarom
Schmelzer en Roolvink vorige
week niet volmondig „ja" durf
den, wilden of konden zeggen te
gen het programma-Vondeling:
de hoofdschotel van het rege
ringsbeleid.
Een reusachtig aardig spelletje,
dat gegoochel met de infectieven
progressief, conservatief, reactio
nair, links en rechts. Als je aan de
goeie kant van de streep staat,
kan je je er heerlijk jong bij voe
len. Het is een soort leverinjectie
tegen oud worden. Je ogen worden
weer scherp en je gaat je conser
vatieve tegenstander zien als een
aderverkalkt mannetje, dat in het
politieke bejaardentehuis z'n droe
ve levensavond slijt. Je hebt boven
dien het voordeel, dat niemand
zichzelf graag conservatief noemt.
Zodra dat zou gebeuren, worden
je kwalificaties overbodig en is de
aardigheid eraf.
Maar het spelletje moet met
enige zelfspot werden beoefend,
anders gaat het verdraaid veel op
demagogie lijken. En demagogie is
„volksverlakkerij". Wie gebruikte
dat woord vorige week in de Ka
mer, tot grote verontwaardiging
van links? De by uitstek „conser
vatieve" mr. Geertsema.
Maatstaf
verkiezingsmanifest van 1963 bond
de strijd tegen de publieke armoe
de en de particuliere overdaad van
de „affluent society". Die strijd
wordt nu op regeringsniveau ge
streden. met medewerking van
twee partijen, die (naar mr. Beer-
nink aantoonde) volgens hun ver
kiezingsprograms de particuliere
bestedingen juist wilden uitbreiden
ten koste van de overheidsuitga
ven. Hebben ze zichzelf nu laten
meeslepen door de progressiviteits-
drang van hun rode partners
Goed, het program-Vondeling
(laten we het zo maar even noe-
m) heet dus progressief. Niet om
dat het afkomstig is van een kabi
net waarin socialisten zitten. Dat
is geen maatstaf, althans geen
honderd procent betrouwbare. Ook
socialistische ministers kunnen be
houdend zijn. De scherpslijpers van
links willen dat wel toegeven. Met
een lichte huivering denken ze te
rug aan het beleid-Drees-Van der
Kieft in de jaren 1952-'56.
Nee, niet de politieke herkomst,
maar de inhoud van het program-
Vondeling is progressief. Omdat
het zo sterk de nadruk legt op de
gemeenschapsbehoeften en daar
voor vele miljoenen meer uittrekt
dan vorige kabinetten. In die ver
snelling zit het 'm. Meer geld voor
collectieve voorzieningen is hét
sjibbolet voor progressiviteit.
Nu heeft minister Vondeling in
de Kamer gezegd, dat dit kabinet
de rijksuitgaven met slechts 250
miljoen méér heeft verhoogd dan
het kabinet-Marijnen zou hebben
gedaan als het was aangebleven.
Met andere woorden: het verschil
in koers tussen het huidige voor
uitstrevende en het vorige behoud
zuchtige (want rechts-liberale) ka
binet bedraagt maar een kwart mil
jard. Dat is een belangrijk bedrag,
maar toch nog net genoeg om de
aan het kabinet-Cals kleiende ima
ge van progressiviteit erg geloof
waardig te maken. Het verhaal
van Vondeling was in ieder geval
een lelijke tegenvaller voor wie
aanvankelijk in deze regering de
vleesgeworden vooruitstrevend
heid meende te herkennen Links
raakte er door in verwarring. Was
de club van Marijnen dan tóch
niet zo conservatief? Of Cals e-s.
onvoldoende vooruitstrevend?
De onzekerheid en teleurstelling
uitte zich in geprikkeldheid jegens
KVP en ARP. die de trouweloos
heid opbrachten om de regering
af te remmen door haar te verzoe
ken het uitgavenniveau te vermin
deren met uitgerekend dat
vervelende bedrag van 250 miljoen.
„De confessionele regeringspartijen
willen immers volhouden dat dit
kabinet het beleid-Marijnen voort
zet", zei de communist Bakker, die
met deze opmerking zoutzuur in
de socialistische wonden goot.
Het is wel te begrijpen, dat met
name de PvdA van de voorziening
in gemeenschapsbehoeften zo'n
zwaar punt heeft gemaakt. Haar
Belastingen
STELLENDAM. Prinses Beatrix en haar verloofde de heer Claus von
Amsberg. hebben gisteren een werkbezoek gebracht aan de in uitvoering zijnde
Deltawerken. Zij landden met twee helikopters van de Koninklijke Luchtmacht
op dt bouwput in het Haringvliet bij Stellendam.
De Prinses zat naast haar verloofde in de eerste helikopter. Het paar
werd rondgeleid door onder meer de directeur-generaal van de rijkswaterstaat
ir. J. van der Kerk, het hoofd van de deltadienst ir. J. Volkers en de heer
P. H. van der Weele, die belast is met de afsluiting van het Haringvliet.
De Prinses en haar verloofde toonden grote belangstelling voor de verschil
lende onderdelen van het werk. Kort na het middaguur stegen ze weer op
om het werk in het Brouwershavense Gat en de Oosterscheldebrug te be
zichtigen.
Laten we wel wezen: een dras
tische verhoging van de rijksuit
gaven heeft op zichzelf even
weiniig met progressiviteit te m^.
ken als een verlaging of stabilid%..
ring van die uitgaven met conaam
vatisme. Alle partijen, ook de „con
servatieve" liberalen, hebben vorige
week in de Kamer gezegd, dat ze
't uitgavenprogr.-Vondeling graag
verwezenlijkt zouden zien (zij het
niet in één keer, aldus VVD en
CHU). De tegenstelling tussen
vooruitstrevendheid en behoud
zucht komt hier pas om de hoek
kijken bij de vraag waér de extra
middelen voor de toegenomen ge
meenschapsbehoeften vandaan
moeten komen. Uit een verzwaring
van de directe belastingen waar
door vooral de hogere inkomens
en grote vermogens worden getrof
fen? Of uit een verhoging van de
indirecte belastingen waaraan de
minstdraagkrachtigen relatief meer
pijn hebben dan de „gegoeden"?
De eerste oplossing zou met recht
progressief kunnen worden ge
noemd. Maar deze regering heeft
overwegend voor methode no. 2
gekozen en daarmee komt haar
vooruitstrevendheid (in dë sociaal-
politieke zin van het woord) wel
in een wat ander licht te staan.
Anders gezegd: Vondeling is
feite niet progressiever dan Witte-
veen, die de overschrijding van de
uitgavennorm uit leningen wilde
financieren. En Vondeling was,
naar ejgen maatstaven gemeten,
bepaald conservatief toen hij vo
rig jaar met de overgrote meer
derheid van zijn fractie stemde
vóór de belastingverlaging van f 1
miljard, die beslag legde op een
gressieve tijdperk pas bij
begint, dat niet vergeten.
Het is misschien ouderwets en
dus conservatief, maar de werke
lijke tegenstelling tussen vooruit
strevendheid en behoudzucht zien
we toch veel meer dan in het vlak
van de publieke behoeften naar
voren komen in de sociale politiek
en in de inkomens- en vermogens
verdeling. Progressieven, conser
vatieven en reactionairen vinden
elkaar als het gaat om meer we
gen en beter onderwijs. Hun we
gen scheiden als de inkomens- en
bezitsverhoudingen in het geding
komen. Van dit centrale strijdpunt
leidt de progressiviteitscultus rond
het program-Vondeling de aan*
dacht af. Sociaal-politiek moet het
kabinet-Cals nog waarmaken dat
het boven zijn voorganger uitkomt,
dat er (wat altijd door KVP, ARP
en CHU is betwist) met de socialis
ten beter valt te regeren dan met
de liberalen. Daarbij gaat het niet
om wat procenten loonsverhoging
meer of minder, maar om eer
structurele ingreep in de verhou
dingen.
Tip van Vondeling
Hebt u nog bezuinigingstips voo^
Vondeling, schrijf de minister dan
geen benepen, serviel briefje, want
daar heeft hij een gloeiende hekel
aan. Dat had hij al als Kamerlid.
In een interview met Kamerlid
journaliste mevrouw Brautigam
zei hij begin dit jaar:
,.Er is iets grandioos mis in de
verhouding tussen kiezer en geko
zene. De mensen zetten een Ka
merlid in een andere, veel hogere
wereld. Dat zit me dwars. De
derdanige toon in brieven, ook
je eigen partijgenoten, is voor mij
onverteerbaar. Ze zetten er de
mooiste titels uit de zakagenda
boven tot en met excellentie toe.
En ze putten zich uit in veront
schuldigingen omdat ze je lastig
vallen, zoals ze dat noemen, of je
kostbare tijd in beslag nemen".
De bewindsman noemt dat „dwaze
gezagsaanbidding". ..We hanteren
standsbegrippen uit vroeger
eeuwen. Jongere maatschappijen
i kennen dat niet, maar onze maat-
schapnij is wat dat betreft ver
steend en verkalkt. Het galauni-
form voor Kamerleden bestaat of-
ficieel nog en sommigen dragen
het waarachtig by officiële plech-
tigheden. Belachelijk. Het nette
1 pak van de burger is een donker-
blauw pak, op zijn best een
jacquet
