Muzieknoten tikken
op schrijfmachine
Gasunie kampt
met tegenslag
a
Klaas Jansma:
wie doet er
een bod
Koningin waadt
naar kust
Al sinds vele jaren
is Aspirin overal ter
wereld de meest gebruikte pijnstiller.
Waarom denkt u?
ASPIRIN0BAYER
Geld gebruikt
om huis en
auto te kopen
DAMESBEURS
Dienstrit per
brommer: 6
et per km
Alblasserwaard krijgt
een ander aanzien
WEER
f
W OENSDAG OKTOBER l''f>A
i""i'»- - -I* f; l.;-f r r^r-r^j j- i *- ^rlr
[w (Van een onzer verslaggevers)
ECHTEN Maandenlang heb ik
's nachts doorgewerkt. En toen ik
klaar was, heb ik tegen mezelf ge
zegd: als 'ie het nou niet doet,
moet ik me inhouden, anders gooi
I ik de hele zaak op de grond te plet- V.C
ter. Met trillende handen had
Klaas Jansma de laatste schroefjes
vastgedraaid. Hij weet het nog goed
hoe hij transpireerde op de werk-
zolder van zijn woning in het
Friese Echten, luttele kilometers
van het Tjeukemeer. Maar al zijn
bange vermoedens bleken onge
grond. Toen ik de eerste noten
balk had getypt, kon ik wel
schreeuwen: de machine dééd het!
Na twintig jaar experimenteren, na
vele met Friese stijfhoofdigheid
opgevangen tegenslagen, na talloze
avonden van moeizame arbeid ach
ter de werkbank, had 65-jarige
Klaas Jansma zijn levenswerk vol
tooid. Zijn schrijfmachine voor mu-
plaatselijk elektriciteitsbedrijf, toch I
meer kantoorman dan technieker
moet zijn? Nee, zegt het polder
dorp, dat Klaas Jansma in zijn
vrije tijd kent: als 'n man met 'n
levendige belangstelling voor alles
wat hem onder ogen komt. Als een
man, die 's avonds op zijn zolder
gecompliceerde lenzenstelsels slijpt
voor telescopen tot op drie mil
joenste millimeters nauwkeurig!
In de wijde omtrek is hij daarom be
kend. Als dirigent van vier fanfare
korpsen, van een mandoline- en een
accordeonorkest, maakte de ambte-
naar-technieker-kunstenaar naam, on
danks zijn bescheidenheid. En het
was de muziek, die hem bracht Jot
zijn uitvinding.
Bescheiden
Jarenlang bracht Klaas Jansma
's avonds en zelfs 's nachts door
achter de werkbank, waar on
danks vele tegenslagen zijn levens
werk werd voltooid: zijn noten
schrijfmachine is er nu.
iHiiiiinniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiininiiiiiniiiiiiiiiiii
ziektekens was er. En nog die
eerste avond tikte hij er zijn eerste
melodie mee.
Samen met zijn 59-jarige broer Jel-le
garagehouder, ontwierp hij het sys
teem, dat hij zélf uitvoerde. De
machine staaf ruu oip zijn wenkzol-
der, maax 'Klaas Jansma houdt
hem giodd verborgen voor nieuws
gierige blikken. Niemand mag hem
zien als het odtrooi er wog (niet ds,
zegt hij. Op het ogenibTik wordt nog
nagegaan of de vinding wel zodanig
is, daf er ootrooi op kan worden
gegeven. Is de uitslag posi'tlief, dan
gaat er diireot een aanvraag de
deur uit, zegt uitvinder Jansma.
Klaas Jansma achter de schrijf
machine, die hem in de loop der
jaren zo vertrouwd werd, terwijl
zijn mouw (,pdj sprak me dik
wijls moed in") belangstellend
toeziet. Uiteraard: dit is niet DE
machine. Die staat, goed wegge
borgen, op zolder, want zolang het
octrooi er niet is, mag niemand
hem zien
heel kostbare affaire ge-
Geheim
Overigens zal men aan de buitenkant
nauwelijks enig verschil zien mei
een normale draagbare schrijfmachi
ne <voor een paar tientjes aan ma
teriaal) Er is alleen wat aange
bouwd, zegt de heer Jansma. Wat?
Dat blijft geheim. Het enige wat de
uitvinder loslaat is, dat het apparaat
tachtig toetsen heeft en dat mer
wel de lijnen als alle tekens
op papier kan zetten, eenvoudig door,
net als bij alle schrijfmachines,
toetsen in te drukken. Maar méér
vertel ik er nog niet van, zegt hij.
Eerst m'n octrooi. Dan kan elke goe
de bieder alles komen bekijken
WILLEMSTAD Wadend door de
zee begaf de Koningin zich gisteren
naar het strand van Saba, waar zij
weer haar schoenen aantrok. Maan
dagavond hadden de Koninklijke rei
zigers zich reeds aan boord van De
Zeven Provinciën begeven, die hen
naar het eiland bracht. Vervolgens
moest men in. motorsloepen en daarna
weer in roeiboten naar het strand,
doch honderd meter van het strand
wilde Ie Koningin liever op de tradi
tionele wijze verder gaan
Het eiland is een 'bijna duizend meter
hoge dode vulkaan met smalle, steile
slingerende wegen vol haarspeldboch
ten, .die alleen geschikt zijn voor jeeps,
die het gezelschap naar The Bottom
brachten. Men maakte een tocht over
het eiland. Hierna bracht de Koningin
een bezoek aan het Prinses Irenezieken-
huis te St. John. In roeiboten en motor
sloepen ging het terug naar de kruiser.
Bijna had men twee boten met journa
listen en gevolg vergeten. Daarna koerste
men naar St. Eustatius en weer was er
een landing met sloepen en roeiboten.
Op het strand lag een rode loper. Oude
vrouwtjes zongen de Koningin toe.
Tenslotte stelde de Prins de elektrische
centrale in gebruik, waarna de Antillen
nu geëlektrificeerd zijn. De Zeven Pro
vinciën lichtte weer het anker en het
officiële bezoek aan de Nederlandse
Antillen was ten einde.
Minister Samkalden:
Doorrijden na
ongeval neemt
sterk toe
DEN HAAG Minister Samkalden
(justitie) bevestigt in antwoord op
schriftelijke vragen van het Eerste
Kamerlid Buhrmann (C.H.), dat het
doorrijden na een ongeval toeneemt.
Deze toeneming is niet onaanzienlijk
groter dan die van de verkeersinten
siteit en de minister ziet daarvoor me
als oorzaak de vrees voor vervolging
wegens verkeersdelicten die met de
botsing of het ongeval verband hou
den en de toenemende parkeerproble
men, die steeds meer kleine botsingen
tot gevolg heeft.
Minister Samkalden wijst ook op de
verkeerspieken tijdens de weekein
den. De absolute aantallen der onher
roepelijke veroordelingen wegens door
rijden na een ongeval zijn opgelopen
van 369 in 1952 tot 1992 in 1963.
Verbod kartel voor
natuurlijk zand
BRUSSEL, De Euromarktcommissie
meldt dat zij een pas getroffen afspraak
van zes producenten van natuurlijk zand
voor de verkoop op de Nederlandse
markt verboden. Natuurlijk zand wordt
gebruikt bij vervaardiging van kerami
sche produkten, schuurpapier, zeep, verf
en emaille.
Het is fijn weer te leven zonder pijn!
Aspirin helpt elke dag miljoenen mensen
vlug en zeker van hun pijn af.
Hoofdpijn? Verkoudheid? Griep?
Neem snel Aspirin.
Daar knapt u van op!
UAAn blAAI
achter
20°/o voordeel bij aankoop van gezinsverpakking van 100 tabletten.
Aanleg leidingen
vertraagd
DEN HAAG De aanleg van
de aardgasleidingen in de Rand
stad Holland is vertraagd. De moei
lijkheden hebben zich vooral voor
gedaan op de trace's Jutphaas
Voorschoten en VoorschotenBot
lek.
Naar aanleiding van de tegensla
gen heeft de Nederlandse Gasunie
verklaard, dat verlengingen van de
bouwperiode op den duur de slag
vaardigheid van de Gasunie in haar
aansluicbeleid kunnen doorkruisen.
De onzekerheid over het niet op tijd
gereed komen van de leidingen, zal
het de Gasunie onmogelijk maken de
afnemers een vaste aanvangsdatum
van gaslevering te garanderen.
Op het ogenblik echter, aldus de
Gasunie, heeft de vertraging nog
geen invloed op de levering van
aardgas aan de gemeenten en in
dustrieën- Door het treffen van extra
voorzieningen kan nog aan de leve
ringsplicht worden voldaan.
Goedkeuringen
De Gasunie klaagt erover, dat het
lang duurt voor de toestemmingen en
goedkeuringen voor het werk zijn
De definitieve bepaling vap gedeelten
van het tracé heeft lange tijd in beslag
genomen, omdat men te maken had met
wegenaanleg, ruilverkaveling, die in
studie was, en gebieden met plannen
>or stadsuitbreiding.
Een andere moeilijkheid was, dat men
met de leiding 35 bedijkte poldervaarten
moest doorkruisen. Het was noodzakelijk
speciale constructies voor deze kruisin
gen te ontwikkelen. Het bereiken van
overeenstemming over deze constructies
met de verschillende autoriteiten kostte
veel tijd.
Anderhalf jaar geëist
Zoon probeerde
moeder over
balkon te duwen
ROTTERDAM De officier van
justitie bij de rechtbank, mr. R. A.
Schimmel, heeft gisteren anderhalf
jaar gevangenisstraf met aftrek van
voorarrest geiëst tegen de 20-jarige
Jan C. H. wegens poging tot zware
mishandeling.
In de vroege morgenuren van de 27ste
juni had H. geprobeerd zijn moeder 10 m
boven de begane grond van een balkon
te werken. Op het nippertje was de va
der erin geslaagd zijn zoon te beletten
het plan uit te voeren. Jan C. H. was be
hoorlijk onder invloed van sterke drank.
Toen zijn moeder daar aanmerkingen op
maakte en daarna met een fles melk
naar het balkon ging, liep H. haar na
en probeerde hij haar over de ballus-
trade te duwen.
Fraude (f37.000) bij
Joha n na-Sti chting
ARNHEM De verduistering van
f 37.000 bij de Johanna-stichting blijkt
te zijn gepleegd door de 25-jarige A.
W. J. uit Arnhem, die sinds twee jaar
op de loonadministratie werkzaam
J. pleegde de fraude in ongeveer an
derhalf jaar tijds Hij vroeg de kassier
meer geld dan hij voor de uitbetaling
van de lonen aan het personeel van de
Stichting nodig had. Een accountants
onderzoek bracht de verduistering aan
het licht.
J„ die pas getrouwd is. blijkt het geld
te hebben gebruikt voor de aankoop van
een huis en van een auto.
Opzienbarend
Een opzienbarende vinding? Klaas Jans
ma geeft toe: er bestaan al schrijf
machines voor muziektekens. Onder
meer in Amerika. Maar mijn machi
ne is aanzienlijk eenvoudiger. Het ge
heim daarvan wil hij niet vrijgeven,
maar wél belooft hij, dat hij een stuk
goedkoper zal worden dan alle be
staande apparaten. Lopen de huidige
prijzen nog uiteen van 1500 tot 3000
guiden, Jansma verwacht, dat zijn
machine voor een kleine achthonderd
gulden in de handel kan worden ge
bracht. Als er tenminste een geld
schieter kan worden gevonden. Daar
zoekt hij nu naar. Want. zegt hij,
ze kunnen de hele zaak zó van mij
overnemen. Voor een goed bod, doe
ik de vinding van de hand. En,
schertsend: als er maar een hoedje
voor mijn vrouw en een pijp met ta
bak voor mij overblijft, ben ik al dik
tevredei.
Maar in zijn hart hoopt hij toch wel
op een fors extra centje voor zijn
„oude dag", want over enkele maan
den gaat hij met pensioen („al
blijf ik nog ivel een tijdje doorwer-
Contact met schrijfmachine-fabrikan
ten heeft hij echter nog niet opge
nomen. Eerst wacht hij het ant
woord af van de octrooiraad. Pas
dan kan hij zaken doen.
Perspectief
kom naar de
's middags en s avonds
MODESHOWS
Fransen blijven
boycotten
waar een Franse delegatie schittert door
afwezigheid. Dit keer is het de halfjaar
lijkse conferentie van E.E.G.-statistici die
hans in Den Haag wordt gehouden. Hier.
aan nemen directeuren-generaal van d<
nationale bureaus voor de statistiek uit de
zes E-E.G.-landen deel en de directeur-
generaal van het E.E.G-bureau voor de
statistiek.
Perspectief voor zijn vinding? Zeker
zegt de heer Ja nsma beslist. Voor
al muziekdrukkers kunnen er een
goed gebruik van maken. Tot nu
toe werd, omdat alle bestaande ap
paraten veel te duur waren, de
muziek met de hand geschreven
om daarna geclicheerd te worden,
maar de nieuwe vinding stelt in
staat aanzienlijk sneller te werken.
Temeer ook omdat van het getypte
schrift in dezelfde machine tevens
een stencil kan worden gemaakt,
ok voor componisten «..iedere inval
kan direct en snel op schrift worden
gesteld") muziekscholen en dirigen
ten kan de muziekmachine een waar
devol hulpmiddel zijn. Dat onder
vindt Klaas Jansma nü wel. Als hij
vroeger de arrangementen moest
schrijven voor zijn orkesten kostte
hem dat vele avonden. Ook al omdat
het dupliceren zeeën van tijd vergde.
Nu gebeurt dat in een handomdraai.
Ik tik even snel als ik bij wijze
van spreken zing, zegt. hij.
Dure zaak
Natuurlijk, geeft de heer Jansma toe,
dit prototype heeft me handen vol
geld gekost: vele duizenden guldens.
Elke maand moest er wat voor op
zij worden gelegd. Twintig jaar lang
Er moest een hoop geïmproviseerd
worden, waarvoor mijn broer („die
twee rechtse handen heeft") waarde
volle adviezen gaf. Maar juist daar
door, doordat de meeste onderdelen
nergens te koop waren en groten
deels zelf moesten worden gemaakt, kilometer.
GROOTSTE RUILVERKAVELING VAN WEST-EUROPA
Medici van Euratom:
Stralingszieken
gemakkelijk
te genezen
BRUSSEL Medici van de Euro
pese gemeenschap voor atoom
energie (Euratom) hebben ont
dekt, dat verwondingen door ra
dio-actieve straling gemakkelijk
kunnen worden genezen. Tot voor
kort wisten medische onderzoe
kers niet beter of stralingsziekte
was ongeneeslijk.
De uitvinding betekent, dat naar alle
waarschijnlijkheid de slachtoffers
van de atoombommen op Hiroshi
ma en Nagasaki, voor wie geen hoop
op genezing meer was, van hun
pijnlijke wonden kunnen worden
verlost
Ook lepra
Volgens dr. A. Massart, hoofd van de
medische dienst van Euratom, is het
zo goed als zeker, dat thans ook een
middel is gevonden om leprapatiën
ten te genezen.
Het geneesmiddel voor stralirigsiefe-
ten, Padutine. werd al in 1925 ont
dekt. Het vond toepassing bij de
behandeling van gaangreen, df
ziekte waarbij lichaamsdelen afstez*
ven. Euratomartsen ontdekten, dal
er tussen stralingsziekte en gang
reen verband staat.
De artsen, die aan de onderzoekingen
hebben deelgenomen zijn volkomen
zeker van hun zaak. Hun proeven
hebben vijf jaar geduurd. Zij heb
ben de beschikking over gegeven*
van meer dan honderd patiënten
uit België, Duitsland, Frankrijk,
Spanjeen Afrika, die geheel zijtal
genezen.
Vennootschapsbelasting
wordt 46 procent
DEN HAAG Bij de Tweede Kamer
is een wetsontwerp ingediend tot verho
ging van de vennootschapsbelasting. De
ze zal met een punt worden verhoogd*
namelijk tot 46 procent (voor winsten
beneden f 50.000 tot 43 proeent). De bud
gettaire consequentie van de voorgestelde
verhoging wonden door minister Den Uyl
en staatssecretaris Hoéfnagels op 45 mil
joen geraamd.
Zeven Nederlandse
niet nodig
DEN HAAG. Het vertrek van de
fven officieren (twee van de lucht
macht en vijf van de landmacht) die
Nederland ter beschikking van de Ver.
Naties heeft gesteld om op te treden
waarnemers in India en Pakistan,
uitgesteld. Oospronkelijk was het de
bedoeling dat deze zeven officieren in
de loop van deze week zouden vertrek-
om ter beschikking te komen van
de United Nations India Pakistan Ob
servers Mission. Inmiddels heeft de
Nederlandse regering echter bericht
New York ontvangen dat er uit ve
le landen aanbiedingen ontvangen zijn
dat het vertrek van de zeven Neder
landers nog niet onmiddellijk noodzake
lijk
gehouden.
Wel worden de
DEN HAAG Voor dienstritten op
hun brommer krijgen rijksambtenaren
voortaan een vergoeding van zes cent
per kilometer. Dit is een verhoging
van ruim zeventig procent, want tot
was de vergoeding 3.5 cent per
HOORN AAR Bijna negentig
procent van de zesduizend landeige
naren in de Alblasserwaard hebben
zich uitgesproken voor het plan om
er de grootste ruilverkaveling van
West-Europa uit te voeren een
werk dat volgens de huidige becijfe
ring 87,5 miljoen gulden gaat kosten
en dat dit gebied straks zó grondig
zal veranderen dat natuurbescher
mers hun wenkbrauwen al hebben
opgehaald.
ZO IS HET NU IN DE WAARD:
boerderijen in lintbebouwing langs de
rivierdijken en de watertjes van bet
middengebied: Alblas, Graafstroom,
Giessen. Daarachter lange smalle
stukken land, een verkavel'ingspatrot
daf uit de middeleeuwen dateert. In
grote delen van het gebied gaat het
verkeer van boerderij naar land over
de oude onverharde ttiendwegen, land
scheidingen en achterkaden of (an
derhalf a drie kilometer ver) gewoon
door het land. Tweeduizend hennep-
akkertjes overblijfsel van een te
gronde gegane hennepteelt liggen
hor en der verspreid.
EN DIT GAAT GEBEUREN: er
wordt 103 kilonieter nieuwe weg aan
gelegd en 33 km wordt verbeterd.
Achter in de polders komen nieuwe
boerderijen, die met het erbij be
horende land worden toegedeeld aan
degenen die vrij willig hun oude boer
derij verlaten. De boeren krijgen het
land zoveel mogelijk in één kavel
bij hun bedrijf. Gestreefd wordt naai
de verplaatsing van 135 deels te vei
giroten boerderijen en vergroting van
nog 274 andere hoeven. Een deel van
de hennepakkertjes speelt na demping
van de omringende sloten in het ruil
verkeer meep. De waterbeheersing
wordt aangepast en 'n aantal particu
liere spoorwegovergangen kan ver
dwijnen-
DE ALBLASSERWAARD is eei
wijd en open land. en dat moet zo
blijven. Het landschapsplan wil dat
doen door een groot deel der wegen
onbeplant te laten en elke nieuwe
boerderij een ruime erfbeplanting te
geven. Grienden, eendekooien, wielen,
weteringen, riviertjes en donken wor
den in het nieuwe landschap ingepast-
Meer ruimte wordt er geschapen
voor de sportvissers, die nu al op de
smalle bermen voor een gedrang van
geparkeerde auto's zorgen: er koinen
parkeerplaatsen. picknickgelegenhe
den, uitwijkstroken e-d. Zandwinnin
gen voor de ruilverkaveling worden in
plassen veranderd.
ZO ZAL IN DE komende jaa-en het
wijde polderland tussen Lek, Noord,
Merwede en Merwedekanaal een an
der aanzicht krijgen. De veehouderij
zal er wel bij vanen Maar de natuur
beschermers hebben laten weten, dat
zij verre van gerust zijn. Zij stellen
dat niet is voorzien in afdoende be
planting die de storende invloed van
135 te bouwen boerderijen langs de
nieuwe wegen moet verminderen, en
dat recreatieve voorzieningen
enig formaat geheel ontbreken. Hoe
dan ook. de molens van de Kinderdijk
uilen blijven draaien
De molens aan de Kinderdijk,
toeristisch een der aantrekkelijk
ste plekjes van de Alblasser-
Jaar gevangenisstraf
voor soldaat, die
sergeant bedreigde
DEN HAAG Het Hoog Militair
Gerechtshof heeft gisteren de 21-jarige
dienstplichtige sergeant A. M. E. uit
Amersfoort veroordeeld tot een jaar
gevangenisstraf m.a., waarvan 6 maan
den voorwaardelijk, met een proeftijd
van drie jaar en onvoorwaardelijke ter
beschikkingstelling van de regering.
Soldaat E. was door de krijgsraad ver
oordeeld tot twee jaar m.a. en terbeschik
kingstelling. De advocaat-fiscaal bij het
H.M.G. had op 14 sept. een jaar gevan
genisstraf geist, waarvan zes maanden
voorwaardelijk.
Soldaat E. stond terecht omdat hij op
de dertiende april van dit jaar op de
schietbaan in Hilversum 'n sergeant met
een geladen Uzi (een pistoolmitrailleur)
had bedreigd. Voor het H.M.G. ver
klaarde hij in een vlaag van drift te heb
ben gehandeld.
PERSONALIA
Benoemd tot ridder in de orde van
Oranje Nassau: C. Roelands. technisch ad
viseur in algemene dienst bij centraal
bouw. en woningtoezicht en dienst ge
meentewerken in Oost Zeeuws Vlaande
ren in Terneuzen; J. G. Strijen, lid van
de gemeenteraad en oud-wethouder in
Sittard, en A. H. Vankan, directeur van
de Stichting Exploitatie Heerlense stads
schouwburg.
Rustig herfstiveer
DE BILT. De hogedruksituatie
boven het Europese vasteland blijft
nog steeds voortduren. De kern van
het hogedrukgebied lag vanmorgen
boven Polen. Bij Portugal ligt nog
steeds een depressiegebied. Deze lucht-
drukverdeling veroorzaakt over onze
omgeving een zuidoostelijke luchtstro
ming. Deze wind is echter niet sterk
genoeg om mistvorming te voorkomem.
Vanmorgen kwam in bijna het gehele
land mist voor, die plaatselijk zeer
dicht was.
In de algemene weersituatie wordt
ook de komende 24 uur weinig ver
andering verwacht. Het weer zal dus
het zelfde karakter behouden. Van-
nocht zal weer op vele plaatsen mist
ontstaan, maar de kans dat deze over
dag zal blijven hangen is niet groot.
In de temperatuur komt niet veel ver
andering.
ZON EN MAAN
Donderdag 7 oktober: Zon op 6.50, onder
18.04; maan op 17.38, onder 2.46.
Zondag 10 oktober: volle maan.
