Nieuwe Leidse Courant
Kabinet
in zorgen over
lonen
Nog geen gevecht
met Veldkamp
Strijdkrachten in dienst
van de wereldvrede
KOFFIE
&THEE
STOP
'N TIJGER
IN UW
TANK!
Djokja weer in handen
van regeringstroepen
uw
v matras
Oranj
je-comité betreurt
actie tegen het huwelijk
Vlam kan weer
vooruit
Commentaren
Woensdag 6 oktober 1965. 46*te jaargang
t Or. E. DIEMER
CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
„Stantvastlgh ia gheblev
Weinig verandering
De Bilt verwacht tot morgenavond:
In de nacht cn ochtend op vele plaat
sen mist of laaghangende bewolking.
Overdag zonnige perioden. Zwakke tot
matige wind tussen oost en zuidoost. Iets
lagere middagtemperaturen. (Opgemaakt
i 11.15 i
entsprijzen p.w.' 0,83, p.m. f 3,55, p.kw. 10,70
Kiachtendienst bezorging 18.00—19.00
Amerika's president Lyndon
d. Johnson moet vrijdag aan
de galblaas worden geope
reerd pagina 5.
V.U. congresseert pagina
Kernmerk.
„Staak het vliegen met
Starfighters" wordt in
Duitsland geëist pag. 5.
Duitsers op 18-jarige leef
tijd stemmen pagina 5.
Gasbuizen
De Gasunie ondervindt ern
stige moeilijkheden doordat de
aanleg van het buizennet wordt
vertraagd pagina 7.
jJ* I
Een schrijfmachine voor mu
ziekschrift vrucht van
jarenlang proberen pa-
Regering tegenover unaniem
standpunt bedrijfsleven
Ook in de overgangstijd
grotere vrijheid
Uitstel huurverhoging
geen oplossing
("Van i
parlementsredactie)
EXCLUSIEF
UTRECHT, De belastingplannen van minister
Vondeling zijn al niet meer de grootste zorg van het
kabinet. Bij de parlementaire behandeling zal hierover'
nog wel uitgebreid gediscussieerd worden, maar op de
achtergrond doemt een veel groter probleem voor dc
regering op namelijk dc loonpolitiek voor 1966. Naai
wij vernemen ziet de regering de vrije (re) loonpolitiek
voor 1966, die het bedrijfsleven voorstaat, als het grootste knelpunt voor
de komende regeerperiode.
KT KWARTET
Fred Plevier van
„The Mounties"
overleden
HILVERSUM Gistermiddag is
in Hilversum overleden de heer
Fred Plevier, die deel uitmaakte
van het bekende duo „The Moun
ties", dat o.a. bekendheid verwierf
door zijn optreden in de Rudi Car-
rellshow.
De heer Plevier werd omstreeks half
zes onwel tijdens een camerarepetitie
in de televisiestudio A voor de grote
jubileumshow van de Vara, die op za
terdag 23 oktober zal worden uitgezon
den. Na zijn overbrenging naar het
r.k. ziekenhuis is hij overleden, ver
moedelijk aan hartverlamming.
Het IJ-tunnelproject, dat over enkele
jaren Amsterdamcentrum en -Noord
zal verbinden is thans over zijn volle
lengte en breedte in uitvoering. Van het
ondergrondse tunnelgedeelte is honderd
meter in ruwbouw gereed gekomen, ge
rekend vanaf de in- en uitgang bij de
Ringsloot in Amsterdam-Noord.
De gerichte adviesaanvrage van
minister Veldkamp aan de Sociaal-
Economische Raad over een vrije
loonpolitiek voor volgend jaar ging
al veel minder ver dan de vakcen-
tralen wensten. Thans is het be
drijfsleven (en daarmee ook de vak-
centralen) bereid nog even te wach
ten met een definitief systeem voor
vrije loonvorming. Het gevecht met
minister Veldkamp wordt nog uitge
steld. Een uitstel dat de regering,
gelet op de gespannen economische
situatie, niet onwelkom zal zijn. De
SER gaat royaal de tijd nemen voor
het opstellen van een advies aan de
regering.
Inmiddels blijkt echter in het bestuur
van de Stichting van de Arbeid een tot
nog toe bijna verbazingwekkende
eensgezindheid bij het opstellen van
een overgangsregeling voor 1966 in af
wachting van een definitief systeem
voor vrije loonvorming. Men is het er
Over eens geworden, dat niet meer de
Stichting van de Aj'beid m«dr"de be
drijfstakken zelf de eerste verantwoor
delijkheid voor de loonvorming gaan
dragen. Het lijkt er op, dat het be
drijfsleven met de vrijheid voor loon
vorming ook nu al vrij ver wil gaan.
Tevens lijkt het er op, dat minister
Veldkamp en daarmee de regering met
een unaniem standpunt van het be
drijfsleven te maken zal krijgen, dat
zij moeilijk naast zich neer zal kunnen
leggen.
Beducht
Bij de regering leeft de beduchtheid
voor een economische overspanning met
een daarop noodzakelijk volgende beste
dingsbeperking, terwijl het bedrijfsleven
en met name de vakbeweging niet zo bang
voor enige loonontwikkeling in 1966.
Alle pessimistische verwachtingen zijn in
't verleden niet uitgekomen en alle op
roepen tpt matiging en voorzichtigheid
bleken ten onrechte gemaakt. Alle loon
explosies is Nederland zonder moeite te
boven gekomen. Voor 1966 valt er daar
om op loongebied ook wel wat te ver
wachten, temeer waar de regering niet
geschroomd heeft de lasten te helpen ver-
Lasten
Te denken valt aan de verhoging van
de indirecte belastingen voor sigaretten
en benzine, maar ook voor schoenen en
textiel. Voorts moeten officieel deTiuren
per 1 januari omhoog. De sociale verze
keringspremies stijgen met 2,5 pet. in
totaal en voorts zit er nog al wat bewe
ging in het indexcijfer voor de kosten
van levensonderhoud. Het zal minister
Veldkamp niet lukken ook voor 1966 dc
lonen weer aan banden te leggen: de
Stichting van de Arbeid staat reeds una
niem op het standpunt, dat het toetsings-
werk van dit college dient te worden ge
staakt.
De gedachte is hier en daar al ge
opperd dat de huurverhoging nog maar
een. half jaar uitgesteld zou moeten
orden, maar hiermee zal de minister
voor de lonen niet kunnen afkopen.
(Voor vervolg zie pag. 9)
DJAKARTA Radio Djakarta
heeft vandaag gemeld, dat de stad
Djokjakarta door de regeringstroe
pen is heroverd. Dit bericht maakte
een einde aan de onzekerheid die
vanmorgen nog bestond, wie de stad
sociale zaken de grotere vrijheid j nu in handen had.
i--eOpnieuw wordt uit Djakarta gemeld,
dat de gezondheidstoestand van
Soekarno gunstig is en dat hij
hedenmorgen een kabinetszitting zou
voorzitten in zijn paleis te Bogor.
Voorts waren vooraanstaande mili
taire en burgerlijke autoriteiten naar
het paleis ontboden voor een con-
ferentie. Soekarno is nog niet in het
I openbaar gezien, ook niet bij de be-
I grafenis van de vermoorde gene-
raals. Verder meldde radio Djakarta
Luns belooft VN grotere bijdrage
DEN HAAG Het Centraal Oranje-comité van Nieuw-Ginneken heeft
aan de leden van de Tweede Kamer een adres gezonden, waarin het zegt te
betreuren dat in een aan de Kamer gericht verzoekschrift een aantal voor
aanstaande Nederlanders opnieuw actie voert tegen het voorgenomen huwelijk
van prinses Beatrix met de heer von Amsberg.
.De vruchten van vijf jaar strijd tegen onderdrukking zouden wel bijzonder
wrarg zijn. als het Nederlandse volk vertegenwoordigd door uw Kamer
niet de grootheid van gemoed zou kunnen opbrengen om werkelijk ernst met
de vrede te maken", aldus het adres. Het comité ziet het a.s. huwelijk van de
Kroonprinses ..primair als een zaak, die de vooruitgang van de menselijke
moraal waarachtiger dient dan een omzien in wrok, hoezeer die wrok ook
door groot lijden is bepaald".
Het Oranje-comité van Nieuw-Ginneken heeft alle overige Oranje-comité'!
in Nederland om adhesiebetuigingen verzocht.
Ongeveer tegelijkertijd heeft de P.v.d.A.-afdeling. Amsterdam Noord-West
een motie aangenomen Waarin de socialistische Tweede-Kamerfractie wordt
gevraagd tegen de goedkeuringswet te stemmen, omdat de heer von Amsberg
niet overtuigend zou hebben doen blijken van een diepgewortelde afkeer van
het naziregime. Ook wordt een „verklaring van misnoegen" gevraagd i.vjn.
de „eigengereide houding van prinses Beatrix" bijde bekendmaking van haar
verloving en „bij het opdringen
d tm". In de komende dagen zou
gen in stemming komen.
NEW YORK Nederland is van
plan een krachtiger bijdrage te le
veren voor hel behoud van de vre
de in de wereld. Minister van bui
tenlandse zaken, mr. J. M. H. A.
s, beeft gisteren in een rede
<le Algemene Vergadering
tie Verenigde Naties meege
deeld, dat zijn land bereid is aan
zienlijk meer strijdkrachten ter
beschikking te stellen van de vol
kerenorganisatie. „Ik hoop"", zo
voegde mr. Luns aan deze medede
ling toe. „dat andere landen dit
voorbeeld zullen volgen".
Minister Luns liet het niet bij deze
algemene belofte, maar kondigde
aan. dat het reeds beloofde contin
gent van 300 mariniers verdubbeld
zal worden en dat er verder een
groot en snel bevoorradingsschip
(De Poolstermet hef schroef vlieg
tuigen voor transport- en verbin-
dingswerk en een aantal vaartuigen
voor patrouille en verkenning ter
beschikking worden gesteld.
Op een later tijdstip kan de bijdrage
van de marine nog worden uitgebreid
met een licht vliegkampschip (de Karei
De Poolster, het nieuwe bevoor
radingsschip var1 de Koninklijke
Marine, staat, ter beschikking
van de Verenigde Naties.
Doorman), een schip, dat als hoofdkwar
tier kan dienen, en met andere eenheden.
Ook de Koninklijke landmacht komt
aan bod voor het handhaven van de
vrede in de wereld. Gedacht wordt aam
een. zichzelf verzorgend pantserinfan-
teriebataljon. die in de loop van 1966
beschikbaar zal zijn en een geneeskun
dig detachement ter sterkte van een
bataljon.
Wanneer het transport is geregeld,
kunnen deze eenheden voor de vrede
worden ingezet.
Luchtmacht
De bijdrage van de luchtmacht zal
bestaan uit een Fokker F-27 (Friend
ship voor troepengebruikmet be
manning en/of drie helikopters van
het type Alouetle II, eveneens met be
manning.
In zijn rede legde mr. Luns er nog
de nadruk op, dat er bij dit aanbod
van wordt uitgegaan, dat in elk geval
voorafgaand overleg en instemming
van de Nederlandse regering is vereist.
(Voor andere punten uit de rede van
1 minister Luns zie pagina 5).
vanmorgen, dat er hevig wordt ge
vochten in Klaten, nabij Djokja en
Cheriban, 130 km ten oosten
Bandoeng.
Werd gisteravond door radio-Djakarta
gemeld, dat Djokja door de opstande
lingen veroverd was, hedenmorgen
hoorde men te Koeala Loempoer door
radio Djakarta vertellen dat de stad
drie maal In andere handen was
gegaan, en dat men niet wist, wil
Djokja in banden had.
Er zou eén nieuw opperbevel in
Midden-Java zijn ingesteld om de
opstandelingen te bestrijden. Gene
raal Soerjo. de commandant van de
Dipo Negorodivisie te Semarang, heeft
zijn trouw betuigd aan de regering.
Radio-Djakarta meldt dat een regi
mentscommandant door opstandelin
gen is omgebracht voor de ogen var
zijn gezin en dat vrouwen en kinde
ren van gezagsgetrouwe soldaten in
stukken werden gehakt. De opstandige
troepen bestaan uit parachutisten en
manschappen van de luchtmacht. Er
zouden troepen van de Siliwangi
divisie naar Midden-Java worden
gezonden.
Com munisten
Diplomatieke kringen te Djakarta
welen te vertellen dat Soekarno pro
beert als opvolger van de vermoorde
Jani. generaal Pranoto naar boven te
schuiven. Hy is een linkse figuu
zou lid geweest zijn van de com
nistische partijOok wordt beweerd
dat Soekarno het aantal communisten
en andere linkse figuren in het kabi
net sterk wil uitbreiden en dat als
de hoge officieren niet spoedig optre
den. hun kansen verkeken zullen zijn.
Pranoto vocht in 1945 als bataljons
commandant tegen de Nederlanders
en werd in 1961 hoofd der logistiek.
Dc communisten, die de opstand geen
steun hebben verleend, behalve in enige
hunner bladen, zijn spoorloos. Niemand
weet waar hun leider Aidlt zich bevindt.
Gemeld wordt dat weer de verschij
ning van acht bladen is toegestaan o a.
de Engelstalige Indonesian Herald en
Jakarta Daily Mail. Tot nu toe mochten
alleen het blad van de strijdkrachten
Angkatan Bersendjata en dat van het
leger Berita Yoedha verschijnen. Het
eerste meldt dat vier politieke partijen
(de Nahdatoel Oelema. de Pacta i Sarikat
Islam, de katholieke partij, en de I.P.K I.
f voornamelijk bestaande uit oud-mili
tairen). alsmede zes massa-organisaties
het verbod van de communistische partij
geëist hebben. Het leger zou 200 commu
nisten. agitators en onruststokers hebben
gearresteerd. Brigade-generaal Sictjipto
heeft de Mohammedaanse studenten en
overige jeugd aangespoord te helpen
bij het optreden tegen de beweging van
september
(Voor vervolg zie pag. 9)
GRONNGEN In het academisch zie
kenhuis is de 60-jarige mevrouw A. Teb-
bes-Hartman uit Groningen overleden,
die op 23 september jL bij het ophangen
gordijnen aan de waslijn op haar
balkon van vier en halve meter hoog
naar beneden was gevallen.
Deze schepen luisteren naar de il
lustere namen De Leeuw van Jude
en Koningin van Sheeba. Verolme,
bij wie deze schepen zijn gebouwd,
heeft hiermee waarschijnlijk een pri
meur in de wereld van de scheeps
bouw. De schepen zijn allebei het
zelfde. Bovendien zijn zij gelijktijdig
naast elkaar in hetzelfde dok ge
bouwd. De zeeschepen hebben dan
ook al de naam tweelingschepen ge
kregen.
De schepen zijn gebouwd in
dracht van de Ethiopian Shipping
Lines in Addis Abeba. Zij meten 6000
brt. De doop wordt maandagmid
dag verricht door mevrouw Yilma
Deressa, d.e echtgenote van de Ethio
pische minister van financiën. De
schepen worden op dat moment nog
niet te water gelaten. Dat geschiedt
's nachts om half twee.
De schepen zijn bestemd voor het
vervoer van stukgoed en gekoelde
lading. Zij zijn 121 meter lang en
17 meter breed. De tweelingen heb
ben accommodatie voor 52 beman
ningsleden. Maar, zullen zij zich
nooit vergissen, want welke van d<
twee is nou de Koningin van Shee
ba
AMSTERDAM De Vlam <Vlissingse
Aanneming Mij.) heeft van de bankier
een krediet verkregen en hiermee is ver
zekerd dat zij weer anderhalve week kan
voortwerken. Mr. Th. E. Kastein ge
looft thans dat dit wel de doorslag zal
geven en dat geleidelijk weer de op
drachtgevers zullen gaan betalen.
OPKOMST
De Tweede Kamer heeft zich met
vrij grote meerderheid uitgesproken
tegen afschaffing van de opkomst
plicht bij verkiezingen.
Zoals men weet behoeft de Neder
landse burger niet te stemmen, moet
hij echter wel in het stemlokaal ver
schijnen. Er wordt het is ook in
de Kamer over deze materie ver
schillend gedacht.
Wellicht is het aantal voorstanders
van afgeschafte opkomstplicht gro
ter dan de Kameruitspraak uitdrukt.
Maar dc vraag liet zich stellen of de
aanhangige wetswijziging dc aange
wezene was om ook deze verande
ring aan te brengen.
MINIMUM
Argument tegen opkomstplicht Is,
dat zij zich zo moeilijk waar laat
maken. Dan, zegt men, is het beter
zulk een voorschrift te schrappen.
Deze redenering geldt slechts tot op
zekere hoogte. Men kan ook betogen
dat verkiezingen voor bestendiging
van ons staatsbestel wezenlijk zijn
en dat deswege de burger blijvend
tot medewerken mag worden aange
maand.
Niet dat het stemmen daarbij inbe
grepen moet zijn (dit zou te ver
gaan), maar laat hij in elk geval ko
men, als een minimum-voldoening
aan zijn burgerplicht. Die trouwens
ook zijn recht is.
PLICHT
Is in dit vlak een recht altijd een
plicht?
Ons dunkt: wij moeten hier onder
scheiden. Reclit van meningsuiting
door de drukpers bijvoorbeeld is nog
geen plicht daartoe.
Ons staatsbestel staat cn valt niet
hiermee, of de burgerij al dan niet
door de drukpers haar mening uit
al zou ook hier grotere zelfwerk
zaamheid van de burger mogelijk
Maar bij verkiezingen ligt het even
anders. Men stelle zich eens voor,
dat straks bij de stembus even wei
nigen zich uiten als thans door de
drukpers.
Weshalve enige aansporing, ook van
overheidswege, hier niet overbodig
lijkt.
Dit is echter slechts één enkele kant
tekening. De materie is breder be
handeling waard. Breder ook dan
haar in dit terloopse kamerdebat
ten deel kon vallen.
INBRENG
Nederland is dus bereid tot groter
inbreng in de Verenigde Naties.
Zoals gisteren nog door ons vastge
steld: de VN leiden een moeilijk be
staan, al heeft naar het oordeel van
velen het bezoek van de paus nieu
we glans verleend.
In het menselijke ligt voor de we
reldvrede een voorwaarde in krach
tiger eensgezindheid binnen de Vol
kerenorganisatie.
Zij lijdt aan onmacht onder met na
me de groten om elkaar te vinden.
Juist dan kan van de kleinere sta
ten Nederland is overigens be
paald niet de kleinste een aan
manende stimulans uitgaan.
Die stimulans spreekt temeer, wan
neer vergezeld van bereidheid om
zelf in inbreng niet achter te blij-
Onze regering, bij wie wel wordt
aangedrongen op actiever buiten
lands beleid, betoonde hier de acti
viteit van het initiatief.
KLAVERBLAD
j^HNE FREDMAR uit Varas in Zweden heeft een nieuwe manier ge
vonden om zijn drie renpaarden tegelijkertijd te trainen. Hij maak.
en aanhanger, die hij in drie vakken verdeelde. Met de trekker
ervoor kan hij nu zijn dieren gezamenlijk laten galopperen. En het schijnt
de paarden best te bevallen.
De bladen van ons Kwartet voeren niet drie, maar vier paarden als
embleem. Wü proberen die ook de nodige trekkracht (of moeten we zeg
gen: aantrekkingskracht) te geven door u het nieuws zo goed en zo
prettig mogelijk te brengen. Als het voor u vier paarden zijn die de haver
wel verdienen, kunt u ons op pagina 2 (via de bon aan de achterkant
i dit stukje) weer een eindje op weg helpen.
