Nieuwe Leidse Conramnl
Actie tegen communisten
Niet zwichten voor
de Franse boycot
Brezjnef ook lid
van presidium
r~
Hitzacker
Staatsgreep volgens Soekarno een incident
Wordt de macht van
de president beknot?
Incidenten
aan grens
van Sikkim
3 oktober
Niets gemerkt
te Djakarta
Hevige opstand in
rijksasiel Balkbrug
Commentaren
Demonstranten steken
gebouwen in brand
CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
„Stintviitigh it gheblaven
mijn hart in teghenspoeH"
Maartdag 4 oktoher 1965. 46ste jaargang
Droog weer
De Bilt verwacht tot hedenavond:
Droog en zonnig weer. maar in de
nacht en vroege ochtend hier en daar
mist. Zwakke tot matige zuidoostelijke
wind. Ongeveer dezelfde temperaturen
als vandaag. (Opgemaakt om 11.15 uur).
%'f 0,83, p.m. 3,55, p.kw. 10,70
Klèchtendienst bezorging 18.00—19.00
Het Duitse stadje Hitzacker
heeft op zijn kop gestaan toen
prinses Beatrix en de heer
Claus von Amsberg er dit
weekeind op bezoek waren
pagina 5.
Paus op reis naar V.N.
pagina 2.
Heeft het nog zin om ker
ken te bouwen? pagina 2
Jouwe terug pagina 2.
Daverend
De vliegshow boven Zes
tienhoven zaterdag was dave
rend pagina 5.
Minder
Minder daverend was zater
dag een andere show: de
„grand gala du disque popu
laire". Het was weinig meer
dan een tienerfeest pag. 7.
Sport vandaag op pag. 9, 10
en 11.
Vrij belangrijke wijzigingen in Moskou
MOSKOU In de top van de Sow
jetunie zijn enkele wijzigingen aange
bracht, die niet onbelangrijk worden
genoemd. In de eerste plaats ziet het
er naar uit, dat de persoonlijke macht
van Brezjnef is geconsolideerd door
zijn benoeming tot lid van het presi
dium van de Opperste Sowjet. Daar
naast blijft hij secretaris van de com
munistische partij. Hij combineert nu
een regeringsfunctie met een partij
functie.
Personen, die bij de laatste wijzigingen
naar voren zijn gekomen zijn Dmitri
Poljanifky, Nicolaas Baibakof en Alex
ander Tsjelepin.
De twee belangrijkste „verliezers" zou
den Pierre Lomako en Coijstantiw Roed-
nief zijn.
Lomako
Lomako is ontslagen als vice-pre-
I mier en voorzitter van de staatsplan-
commissie. Hij zal in verband met de
economische hervorming de leiding
van een departement op zich nemen,
j Dit is ook het geval met Roednjef,
I die ontslagen is als voorzitter van de
staatscommissie voor wetenschappelijk
onderzoek en als vice-premier.
I Nieuw Dehli-India en Rood-China
hebben elkaar het afgelopen week
einde ervan beschuldigd de oorzaak
te zijn geweest van een grens
incident, dat zich in Sikkim voor
deed. In Nieuw Dehli deelde men
officieel mee, dat 25 Chinese militai-
j ren in het gebied van de strategisch
I zeer belangrijke Jakia-pas op het
grondgebied van Sikkim zijn doorge
drongen. Zij vielen een Indische waar-
I nemingspost aan. De Indiërs wisten de
I Chinezen weer te verdrijven.
De lezing van het Chinese persbu-
j reau Nieuw China is, dat Indische
militairen de grens tussen Sikkim en
China hebben overschreden „voor
militaire provocaties". Chinese grens
wachten waren beschoten.
DJAKARTA President Soekarno heeft vanmorgen opnieuw een radio
rede gehouden. Zijn stem zou „minder droevig" hebben geklonken, dan
in een vorige rede van zaterdagavond, toen zgn stem „moe en oud" zou
zijn geweest. Van de rede van vanmorgen had men echter de indruk, dat
zij van tevoren opgenomen was, in tegenstelling tot de rede van een dag
tevoren. Generaal Soeharto heeft nog steeds de leiding van alle strijd
krachten. Generaal Dank hoofd der luchtmacht, heeft verklaard dat hij
niets met de staatsgreep van Oentoeng te maken heeft gehad. Van Nasoe-
tions lot is nog niets zeker, evenmin als van het lot van Oentoeng, die naar
Midden-Java zou zijn ui'i weken. Ook van de leider der communisten
Aidit weet men niets. De bipo-Negoro-divisie op Midden-Java zou nu aan
de kant van de regering staan (Soekarno was in 1956 commandant dezer
divisie).
In zijn rede van hedenmorgen riep
Soekarno op tot eenheid tussen het le
ger en de luchtmacht. Soekarno ont
kende. dat de luchtmacht enige blaam
zou treffen in verband met de poging
tot een staatsgreep tegen zijn bewind.
Soekarno zeide niet waar hij vandaag
was. Wel vertelde hij dat hij vrijdag
morgen, toen de poging tot een staats
greep geschiedde, naar het vliegveld
Halim even buiten Djakarta was ge
gaan. Hij zeide nadrukkelijk dat dit uit
eigen vrije wil was geschied omdat het
voor hem beter was een vliegtuig te
hebben zodat hij elk ogénblik overal
heen kon gaan als er iets ongewenst
gebeurde. (Dit vliegveld wordt overi
gens het punt van uitgang van de
staatsgreep genoemd.) De rede duur
de twee minuten en twintig seconden.
Soekarno ging niet nader in op zijn
mededeling over een mogelijke botsing
tussen leger en luchtmacht.
Rede van zaterdag
De rede van Soekarno voor radio-
lndonesië op zaterdagav nd (opgevan
gen door radio Malesië) luidde als
'olgt:
„Mijn volk, hiermede bevestig ik als
president, opperbevelhebber van de
strijdkrachten, grote leider van de re
volutie, mijn op 1 oktober 1965 afge
kondigde order om een einde te maken
aan alle verwarring onder het volk en
mijn leiderschap van de Indonesische
revolutie te herstellen.
Vandaag, 2 oktoberheb ik alle lei
ders van de gewapende strijdkrachten
te zamen opgeroepen met de tweede
vice-premier (dr. Leimena) en andere
hoofden van belangrijke deoartemen-
ten met het doel onmiddellijk het pro
bleem van de beweging van 30 sep
tember te regelen.
(Voor vervolg zie pag. 15)
Mazoerof, die in maart tot eerste vice-
premier werd benoemd, is nu geen lid
meer van het presidium van de Opper
ste Sowjet.
Westerlijke waarnemers weten nog
niet precies weHca waarde zij moeten
hechten aan de wijzigingen in de Sow-
De Russische regering telt nu 47 mi
nisters en 15 voorzitters van verschil
lende staatscommissies. De 15 voorzit
ter van de ministerraden van de repu
blieken zijn nu ook lid van de regering.
Wie heeft de juichende herken-
ningskreten van de televisie-
kindertjes niet gehoord, toen
oubollige Fred Flintstone met
zijn mede-cartoonhelden kwam
langsrijden. Zie vooral „Dat was
anders het (3-oktober) dag je
wel" op pagina 3 en verder.
SCHIPHOL Zondagmiddag kwam
het vliegtuig van de Garuda Indonesian
Airways, de Sriwijjaya, met 20 uur
vertraging door motorstoring te Cairo
ongunstig weer te Frankfort. Het
vrijdagavond uit Djakarta ver
trokken maar niemand van de twintig
passagiers kon iets vertellen. Zij had
den niets van cle staatsgreep gemerKt.
Vier missiezusters van de Franciscanes-
senorde te Djakarta wisten zelfs niets
de staatsgreep. Er was geen «krant
boord en niemand had hun iets
verteld. De bemanning was in Cairo
verwisseld en kon dus niets vertellen.
Het vrijdagmiddag van Schiphol naar
Djakarta lijntoestel van de K.L.M.,
kwam zondags halftien Nederlandse
tijd te Singapore aan met 40 passagiers
uit Djakarta, waar het een uur geble
ven was. De gezagvoerder had normaal
radiocontact onderhouden met de ra
diotoren op het vliegveld van Djakarta.
et K.L.M.-vliegtuig uit Djakarta is van
morgen 10 uur op Schiphol aangekomen.
Van de 77 passagiers kwamen er 31 uit
Djarakarta van wie 17 spijtoptanten.
Drie mannen gevlucht,
twee al aangehouden
BALKBRUG. Het rijksasiel voor
psychopaten „Veldzicht" in Balkbrug
is zaterdagavond het toneel geweest
van een gewelddadig oproer. Na een
ontspanningsavond in het gymnastiek
lokaal trachtten enkele tientallen ge
detineerden 'n bewaker onder de voet
te lopen. Deze zag zich genoodzaakt
naar zijn vuurwapen te grijpen. Een
oproerkraaier werd in de voet gescho
ten. Van de algehele verwarring die
daarna ontstond maakten drie ver
pleegden gebruik om te ontsnappen.
Twee van hen zijn inmiddels al weer
aangehouden.
De opstand had een zeer dreigend ka
rakter. Ondanks het feit dat de bewakers
waarschuwingsschoten losten, kwam ge-
ONZEKERHEID
Over de gebeurtenissen in Indonesië
bestaat nog onzekerheid. Hoe zal het
verder gaan?
Zeker schijnt wel, dat dc macht nu
bij het leger berust. Dat is in de
gegeven omstandigheden de beste op-
lissing. Want de andere keuze was
de communistische partij.
Deze laatste is er overigens nog vol
op. Niet aan te nemen valt, dat zij
plotseling in het niet is verdwenen.
Zij is bovendien sterk georganiseerd
en kan een stootje velen.
De losgebroken strijd was er zelf dui
delijk een om de opvolging. De een-
heidsfiguuur Soekarno was niet lan
ger in staat, dc uiteendrijvende
machten bijeen te houden. Zijn po
sitie is door het gebeurde van de
laatste dagen stellig nog zwakker
geworden. Hij is nu een in eigen land
omstreden man.
Zal men nu naar Indonesische trant
trachten al pratend bijeen te blij
ven? Zonder Soekarno lijkt dit on
mogelijk. Thans wreekt zich een po
litiek die de democratie heeft ver
waarloost en alleen op revolutie was
PAUS
Vandaag brengt de Paus zijn bezoek
aan de Verenigde Naties. Zijn be
doeling is daarmee, in dit diploma
tieke centrum een boodschap des
v red es te brengen.
Een merkwaardig verschijnsel van
deze tijd: de reizende paus. Tot nu
was de paus die ontving. Hij had
zijn zetel in Rome en groot en klein
kwamen tot hem. En wie komt, be
tuigt hulde.
De paus gaat nu zelf. Hij gaat op
weg en onderneemt zijn pelgrims
tocht. En wie gaat, die brengt een
boodschap.
Dat is in elk geval een der ken
merken van het Evangelie, dat het
gebracht wordt, niet gehaald.
Maar voor het overige betekent dit
bezoek aan de VN, bij alle wellicht
beoogde bescheidenheid, een grote
pretentie.
Zal voor dc oren van het bonte ge
zelschap ginds de boodschap door
klinken van die ware vrede waar
van het Evangelie het geheim be-
zit?
was depaus een die ontving. Hij had
Een andere vraag: zullen straks an
dere vertegenwoordigers van wereld
godsdiensten roeping gevoelen tot
een soortgelijk bezoek?
DIERENDAG
detineerde J. van der W. met een steen
in de hand op bewaker J. D. Hartog af.
Hij strafte de opstandeling af door hem
in zijn voet te schieten. Van der W.
moest hiervoor worden opgenomen in
het ziekenhuis in Zwolle.
Er werd gelijk groot alarm gelagen.
Bewakers die bij het gesticht wonen en
hun vrije avond hadden, snelden toe.
Ook de politie in de omtrek werd ge
waarschuwd. Met loeiende sirenes kwa
men zij in auto's aangereden. Tot uit
Zwolle kwamen de dienaren van het
Hermandad aangesneld. Gezamenlijk za
gen zij kans de opstand te onderdruk
ken. Na een controle bleek, dat drie ge
detineerden v/aren ontsnapt. Alhoewel
gelijk een cordon om het gebouw werd
gelegd, hadden zij toch kans gezien te
ontkomen.
Onder de ontvluchten bevond zich J
M. van der S„ die was veroordeeld voor
een dubbele roofmoord in Sprang Ca-
pelle. Van der S. was al eens eerder bij
een gevangenisoproer betrokken. Dat
was in Breda. Hij heeft toen o.a. gepro
beerd de adjunct-directeur van de hoog- dier, hoe ook onwetend, zijn bij-
ste galerij in de koepel naar beneden te drage geleverd,
gooien. Hij kon zaterdag gauw worden I
ingerekend. Hij had zich verstopt op het I
gestichtsterrein
Een tweede ontvluchte, H. Z. werd
gistermorgen in Assen aangehouden. De
dérde. K. K. is nog spoorloos. De oproer
was van ie voren aangekondigd. Maar
zoals de geneesheer-directeur zei: „Er
doen in de inrichting zoveel geruchten
de ronde, dat we daar meestal niet op in
gaan".
De jacht van deze tijd doet dc be
hoefte aan speciale dagen te sterker
gevoelen, moederdag, vaderdag, van
daag ook de dieren dag.
Zij bedoelen de aandacht te rich
ten op zekere waarden in het leven,
opdat we ons die waarden ook
buiten deze dagen krachtiger be
wust zullen zijn.
Zo vandaag het dier. Ook op het dier
kan men een eigen kijk hebben. Men
kan het zien als een wat wonderlijke
speling van de natuur. Men kan het
ook zien als een eigen scheping van
God, ter verrijking van de door Hem
in aanzien geroepen aarde en waar
van de verantwoordelijkheid mee
aan de mens is toevertrouwd.
Schepsel zijn betekent geschapen
zijn, betekent dan ook delen in de
eerbied. In de bijbel treft ons altijd
weer de verantwoordelijkheid die de
mens ook voor het dier heeft.
Een trekje: wanneer God zich om
het lot van Ninevé laat vermurwen,
dan ook om het vee, in die stad ge
vonden. Aan de redding van dc stad
en van haar alleen? heeft het
UW
matras
Felle betogingen in Aden
Tenslotte heeft de Indische regering
op de Chinese ambassade in Nieuw Dehli
een nota laten overhandigen, waarin
wordt geprotesteerd legen de Chinese
grensschendingen en de steeds agres
sievere houding van de Chinese strijd
krachten aan de grens van Sikkim.
Warboel bij
Britse
reclamezender
LONDEN De Engelse Veronica. ra
dio-Caroline. heeft personeelsmoeilijk-
heden. Ontevreden over hun salariëring
weigerde een aantal omroepers en tech
nici gisteren te werken. Zij trachtten de
programma's in de war te brengen en
het schip van waaruit een groot deel van
Engeland wordt bestreken te beheersen,
hetgeen slechts gedeeltelijk gelukte.
De ontevreden personeelsleden zijn in
middels vertrokken en hebben ten dele
gelijksoortig werk gevonden op een an
der Brits „piratenschip", genar.-nd radio-
London.
Congres Europese Beweging:
CANNES Het buitengewone
congres van de Europese Beweging
in Cannes is gisteren besloten met
een oproep aan de vijf partners van
Frankrijk in de Europese Gemeen
schap om niet te zwichten voor de
Franse boycot. Het congres, dat door
circa 700 personen uit een twaalftal
Europese landen is bijgewoond, was
[Unaniem van mening dat de vijf Ide ministerraad van de Gemeenschap bij
geen compromissen met Frankrijk Bewonen en dreigt daarmee de Gemeen
mochten zoeken die de essentie van H
I uit gevaar moet voor de andere rege-
de Gemeenschap, dat wil zeggen het ringen aanleiding zijn een gesloten front
opgeven van het nationale vetorecht I te vormen ter bescherming van de ge
en de onafhankelijkheid van de meenschap. zonder over het „fond" een
EEG-commissie zouden ondergra-1™^,^:."'
(Voor vervolg zie pag. 15)
Julius von dem Bussche, oom
van Claus von Amsberg, presen
teert het verloofde paar en de
hele familie van Claus von Ams
berg aan de pers. Links van
prinses Beatrice staat de groot
moeder van Claus. Rechts zijn
moeder en zustersMeer over het
bezoek aan Hitzacker op pag. 5.
Clandestiene zender
opgespoord
DEN HAAG In samenwerking met
de rijkspolitie in Elburg hebben opspo
ringsambtenaren van de PTT gisteren de
clandestiene zondr Markies of Belphegor
opgespoord en in beslag geflomen. Daar
bij is proces-verbaal opgemaakt tegen de
21-jarige automonteur J. v. d. M. in Ol-
debroek.
Benoemd tot ridder in de orde van
Oranje Nassau pater J. G. Pfeil, gods
dienstleraar bij de gevangenis en het huis
van bewaring te Leeuwarden.
ADEN In Aden hebben zich ge
durende het afgelopen weekeinde fel
le betogingen voorgedaan tussen de
politie en een menigte betogers. De
demonstranten, die protesteerden te
gen de jongste opschorting van de
grondwet en het overnemen van het
bestuur door de Britse autoriteiten,
staken een protestante kerk. een sy
nagoge, een krantegebouw en een bak
kerij in brand.
Talloze langs de straat geparkeerde
auto's werden door de betogers ver
nield. Bij de gevechten met de politie,
die werd bijgestaan door 500 Britse
militairen, werd een scholier gedood
en een andere persoon gewond. Te
voren had de politie ongeveer 500 per
sonen gearresteerd, onder wie man
nen die uit protest tegen de Britse
maatregelen, waren gaan staken.
Barricades
Dc gevechten deden zich voorname
lijk voor in de wijk Crater, waar 100 000
mensen wonen. Gebruik makend van
de omstandigheid, dat het uitgaansver
bod was opgeschort, trokken de bewo
ners van deze wijk de straten op en
barricadeerden zich in nauwe graatjes.
De politie moest ettelijke keren gebruik
maken van traangas. Na deze demon
straties werd weer een uitgaansverbod
afgekondigd.
Incident
Gisteravond was de politie de toestand
weer meester. Er deed zich nog een in
cident voor. Dat was toen een bom ont
plofte. Een Brits echtpaar en een kind
werden gewond.
Intussen heeft Syrië zijn vertegen
woordiger bij de VN opgedragen de
kwestie-Aden in de Algemene Vergade
ring aan de orde te stellen.
Cubaans minister
naar „elders"
HAVANNA Premier Castro heeft
meegedeeld dat zijn minister van indus
trie. Ernesto Guevara, in april Cuba
heeft verlaten om elders revolutionaire
activiteiten te bedrijven. Hij zei niet
waar de minister zich nu bevindt. De
minister schreef Castro dat hij zijn taak
op Cuba als beëindigd beschouwde. An
dere landen in de wereld zouden zijn
„beseheiden inspanning" opeisen.