Radio geeft zich niet aan de televisie gewonnen Veel zorg voor vormgeving Vanavond Frau Luna Brick Bradford -Toch is het zo!- Jesje en Josje Senmoet ^.assrassir'2 he'is 20 st"da'he' DE STENEN ZONDE j 9 VRIJD \G 3 SEPTEMBER 1965 ITHERGOtVEN-ETHERGOlVEN-ETHERGOLVEN-ETHERGOLVEN ITHERGOLVEN-ETHERGOIVEN-ETHERGOLVENI Commentaar Bartlebv De televisiévoorstelling van Her- l man Melville's „Bartleby" is niet zol goed tot zijn recht gekomen als men had mogen hopen. De half reële, half j symbolische aantoning van 's mensen eenzaamheid en weerloosheid wan- j neer hij de levensangsten en daar-1 mee in feite het leven zelf wil ont vluchten. werd door de uitgesponnen-1 heid en gebrek aan ruimtelijke aktie in vaart geremd. Zo vond de moei zaamheid van het praatstuk voorna-1 lier Ludwig Erhard heeft op de etyk afwisseling in de verscheiden- Killesberg in Stuttgart de nationa- le radio- en televisietentoon stelling geopend, die om de twee jaar in de bondsrepubliek heid aan prima getroffen decors. Over de bijzondere, in dit verhaal ontwikkelde gedachtengang. valt ech ter voor ieder persoonlijk veel na te denken en dat is het wat het stuk zijn waarde geeft. Nd-synchronisatie is ons niet best bevallen. Zij is hinderlijk wenselijkheid zich totaal in het stuk in te leven. Omdat men, vooral bij close-up, de niet synchrone mondbe wegingen voortdurend, opmerkt, en dat leidt niet alleen de aandacht af maar tast ook de realiteit aan. Dit doet echter niets af aan onze oprechte bewondering voor de wijze, waarop deze na-synchronisatie is verricht. Dat was uitstekend. Met niet te veel smart hebben wij afscheid genomen van de brave serie „Op-signoorke"Met telkens weer veel te lange en daardoor niet pun tige liedjes van Louis Neefs, die het zo best bedoelt, maar het. net niet haalt. In Attentie was een opmerkelijke Duitse reportage uit Kasjmir opge nomen, waarin via korte gesprekken werd aangetoond hoe de strijd tussen Pakistan en India wordt gestreden over de hoofden van de bevolking heen. Ds. Van deii Bosch kwam in zijn dagsluiting terug op zijn meditatie na de documentaire „Begraven of cremeren", en beantwoordde daar mee in het algemeen de vele brieven, die hij daarover had ontvangen. Het speet ons te moeten vernemen dat de der eïectrotechnische industrie, toon in deze brieven „van vriende-' lijk tot kwaadaardig" liep. Jammer. VIFR MILT4RD dat. PT nnn nTtii/i m -><iM j:- Duitse industrie is een miljoenenzaak STUTTGART Bondskanse- wordt georganiseerd. Hij heeft daar wel een paar dingen gezegd over het systeem van radio en te levisie zoals zich dat na de oorlog met zg. Landeromroepen heeft ont wikkeld. Hij. beklaagde zich er over dat de overheid geen of nau welijks enige invloed heeft op de radio. Een opmerking, die velen zal doen rillen, want de ervaring van invloed van de overheid op de omroep is niet al te best, noch uit het jongste verleden, noch uit het heden, zoals Frankrijk voortdurend opnieuw bewijst. Maar dat is een zaak van beleid, van democratie en daar houdt de Duitse industrie zich liever verre van. Het gaat haar in de eerste plaats om produktie en omzet. En wat dat be treft heeft deze tak van de electroni- sche industrie beslist niet te klagen. Jaar op jaar stijgt de Omzet zowel in aantallen als in geldwaarde. Het aan tal mensen dat in de radio- en televi sieproductie werkzaam is is momen teel ongeveer 155.000 en daarbij zijn dan niet inbegrepen al die mensen die in toeleveringsbedrijven werken, die niet gerangschikt kunnen worden on een hoogterecord zal bereiken. Dat is dan in de eerste plaats te danken aan de aanhoudende welvaart, maar bovendien aan de grotere activiteiten, die de Duit sers op de afzetmarkten ontwikkelen. Van de totale produktie gaat er nl. zo'n 25 pet. naar het buitenland en daarvan neemt Amerika en met name Zuid-Ame- rika het leeuwedeel voor zijn rekening. Daarna komen Afrika en Azië pas aan de beurt. Dat de gezamenlijke industrie de toekomst zo rooskleurig ziet komt omdat het prijsniveau ten opzichte van andere duurzame consumptiegoederen gehand haafd is kunnen worden en dat daardoor nog meer mensen een radio en/of televi sie-ontvanger hebben kunnen kopen. Op de televisiemarkt is er nog heel veel ruimte en de industrie heeft bepaald nog geen kleurentelevisie nodig om nieuwe koopimpulsen te scheppen. Op 1 juli van i dit jaar passeerde de officiële opgave van tv-bezitters de 10.000.000 en eigenlijk kan er nog minstens een evengvpot aantal zwart-wit ontvangers bij komen eer de markt verzadigd is. VERVANGEN Nog altijd zijn er in de bondsrepubliek zo'n negen miljoen gezinnen die nog geen ontvanger bezitten. Bovendien wordt het aantal ontvangers.dat aan vervanging toe is ook nog op een paar miljoen geschat. Het is zo, dat de meeste niet geschikt zijn voor ontvangst van het tweede en het derde televisieprogramma. Er is dus alle aanleiding om alle verkoopargumen ten in het geweer te brengen om hel publiek over te halen Jhtet oude toestel rnen^n dat kritiek 'opfltfo 'iw tota^e produktie heeft het afgelopen menen dat krxtxek oefenen het ge-jjaarde viermiljard gulden overschreden jen de vooruitzichten zijn zodanig dat I verwacht mag worden dat 1965 opnieuw D I IT ZIJN alle solisten uit de vrolijke Duitse operette „Frau Luna" (vanavond op Nederland 2) met Margit Schramm, titelrol, als stralend middelpunt. ..Frau. Luna", gecomponeerd door Paul Linke, is de eerste en waardigste representante van de vermaarde Berlijnse Operette en beleefde in 1899 een succesvolle première. Het gaat om een ballonreis naar de maan, waar het gezochte „mannetje" een charmante jongedame blijkt te zijn. Het zangspel bevat tal van overbekende liedjes en melodietjes. VANAVOND TE ZIEN Nederland 1 AVRO 8.20 uur debutanten voor de jury in Nieuwe Oogst. 9.15 uur tweede deel van het Durbridge-mysterie „De sleutel". Wat weel Andy Wilson? Nederland 2 KRO 8.01 uur zesde aflevering in de Phil Silvers Show van de avonturen, welke Harry Grafton beleeft als voorman in een fabriek. 8.25 uur tot 10.10 uur uitzending van de Duitse operette „Frau Luna" VANAVOND TE HOREN Hilversum I NCRV 8.10 uur uitzending van de opera „Don- Pasquale" van Donizetti. 10.40 uur nieuws uit kerk. zending en oecumene dichtbij en ver, in ..Wijd als de wereld". 11.00 uur Ellen Craamer en Dick Bikker presenteren het magazin „Studio' 2300". Hilversum II VPRO en VARA 8.05 uur werken van Sibelius, gespeeld door het Omroeporkest. 9.00 uur muziekjes uit films en musicals, 9.50 uur volksliedjes en balladen en 10.05 uur romantische muziek door hét Meester Trio. 11.10 uur vrolijke plaatjes en praatjes. cieel beleid te zijn. De fabriek heeft nl. zijn financiële onafhankelijkheid verloren, maar kan nu met minder risico op de voortgezette weg verder gaan. Het baanbrekende werk wordt ook door de andere grotere fabrikan ten voortgezet. Telefunken, Grundig, A.E.G., om maar enkele te noemen komen nu met apparaten, die met recht een sieraad voor de huiskamers mogen worden genoemd. Wanneer op 16 septèmber in Amster dam de internationale radio- en televisie tentoonstelling de Firato in Amsterdam haar poorten opent zullen de Duitse fabrikanten er ook zijn. En dan zullen jeugdige bezoekers, evenals dat in Stutt gart het geval is grote belangstelling hebben voor de muziekcassettes, die met handige recorders door Philips. Telefun ken en Grundig worden geleverd ei zo menen sommigen wel eens een vanging van de ..oude" grammofoonpla ten zou kunnen inluiden. Vandaar dat de grammofoonplatenindustrie zich op de productie van die cassettes heeft gewor- Dr. P. GROS. Nederland I. VARA: 16.00 Aalsmeer Bloe mencorso in Amsterdam: 16.30 Bespied: De Beerse Beek, filmreportage; 16.45 Op weg toeristische uitzending: 17.00-17.35 Voor de kinderen NTS: Tussen plm. 17.C0-18.15 Repor tage wereldkampioenschappen wielrennen te (Eurovisie). België: Nederlands progr. kan. 2 en 10: 14.50 Atletiek: België-Oostenrijk-Nederlanc in het Heizelstadion te Brussel; 16.30 Bloe- Amsterdam: 1700 Wereldkam- vervangen door een van de nieuwste produkten. Eén ander argument dat in de komende maanden steeds meer in de verkoopbevordering zal worden gehan teerd is het plezier dat men ervan heeft over een tweede apparaat te beschikken Het tweede apparaat is in Amerika al helemaal ingeburgerd en in Duitsland zal de industrie niets nalaten om die gewoonte te stimuleren. Vandaar ook de ontwikkeling van kleinere apparaten met een beeldbuisdiagonaal van 28 of 41 cm. handige draagbare toestellen, die tegen een aantrekkelijke prijs van zo rond de zes honderd gulden op de markt worden Hilversum i. 402 m gebracht. i 7.05 Semi-klassieke g Wie iahook'op de stands' vari ?j» grote fabrikanten zijn licht aptttkli&JgS lijd-uzj WenMkimbi«iuch>pp«i zal horendat. men voorlopig, nqg, niet wielrennen t* San Sebastian); 12.00 Angelus: irenteievi'sie zit te 'springen, 12 03 Licme- en amusementsmuziek (opn.): 1909) Frankische keizerlijke annalen twijfelen aan de veronderstelling dat zich voor en juist daarop wilden en het geschiedwerk van de kanunnik dit hele systeem, zoals de overleve- wij vandaag de aandacht vestigen Adam van Bremen, vertellen van een ring wil, door koning Godfred zou dat dit bolwerk dat uit de vroege middeleeuwen stamt, in de vorige aan, dat een be- eeuw nog als verdedigingslinie heeft ke" grondvestte. Aldus werd destijds paald gedeelte van dit verdedigings- dienst gedaan, nl. in de oorlog tussen stelsel, bekend staande onder de naam Duitsland en Denemarken in 1848. beschermen Kovlrke, door Godfred zou zijn ge- Veel heeft de linie 1 niet tegen aanvallen uit het zuiden. In maakt, waarbij dan de mogelijkheid opgeleverd, want Denemarken (dat ln onze tijd worden aan muren die een wordt geopperd, dat de Friezen hem eigen land met opstanden te kampen aanstormende vijand moeten weer- bij dit grootse werk niet onbelangrijk had) was niet tegen de Duitse krljgs- staan, hogere eisen gesteld en daarom hebben geholpen. Toen de Duitsers macht opgewassen. Gelukkig Interve- wordt de uit 808 stammende Danevir- ke nu geen muur meer genoemd, maar een uit aarde en stenen opge worpen wal. Die wal loopt over een lengte van 17 km tussen Eckenförde en het dorp Hollngstedt en werd in het verleden gesteund door enige oude burchten, zoals Oleburg bij He- deby en Thyraburg. Vóór de aarden zich in de 10de wal, die een hoogte van 8 tot 10 m had, liep een gracht, waardoor het versterkingssysteem aanzienlijk aan kracht won. Dat was in die tijd Wafdema"rswal trouwens ook wel nodig, want Hede- by was een havenstad, waarop de uit het zuiden opdringende Duitsers Oboriten vallen. Maar juist de uitgebreidheid niëerden de grote mogendheden, zodat Denemarken er nogal gelukkig af kwam. Tien jaren later hebben de Denen de meer dan 1000 jaar oude wanen nog versterkt, maar toen in 1864 wéér een oorlog met Duitsland volgde, hadden ze zelfs geen troepen genoeg om de hele linie voldoende te bezetten. Waaruit we de gevolgtrek- gebied hadden meester gemaakt, is ^8 kunnen maken, dat de troepen 'aarschijnlijk een noordelijker wal opgeworpen, bestaande uit de z.g.n. zijn verlenging r koning Godfred dit in de 9de evenmin gekund zouden hebben, we het toch over verdedigings zijn ook andere verklaringen er begerige blik lieten onderstellingen, maar die doen volslagen buitenstaanders, zoals wij zeker mogen noemen, minder belangrijk deel oorzaak zijn geweest van de taalgrens in Noord-Frankrijk? bolwerk doen deskundigen ernstig terzake. Het merkwaardige feit doet morgen KRO: 7.00 Meditatie: mmofoonmuziek: 7.30 iziek (opjv) v 7. ratoria natuurlijk voortgang vindt. De Duitse overheid heeft inmiddels al beslist, dat in de loop van 1967 de kleurenprogramma's experimenteel zullen worden uitgezonden. STEREOFOME Met de radio Is het in de bondsrepu bliek vreemd gesteld. Toen twee jaar geleden de laatste grote nationale ten toonstelling werd gehouden in Berlijn leek het er op dat de geluidsomroep zijn grootste tijd gehad zou hebben. Over stereo werd toen nauwelijks met een woord gerept. Uitzendingen waren er niet, met uitzondering van de Sen der Freies Berlin, die enige uren per week stereoprogramma's verzorgde, die maar op een half miljoen apparaten ontvangen konden worden. Twee jaar later en het stereo-beeld is grondig gewijzigd. De Duitse Bundespost is koortsachtig aan het werk geweest om stereozenders te bouwen en op dit ogenblik zijn er in heel Duitsland al 33 zenders daarvoor geschikt en zenden alle Duitse radio-omroepen, met uit zondering van Radio Bremen en de Bayerische Rundfunk in München ste reoprogramma's uit. Berlijn dat twee jaar geleden het spits afbeet zelfs 30 uur per week. En de Zuidduitse omroep in Stuttgart ïwlde met deze tentoonstelling blijkbaar met een primeur komen en heeft een reportage wagen in gebruik genomen, die speciaal bestemd is voor het opnemen van stereo- programma's. Het Duitse publiek, dat ten getale van 400.000 in Stuttgart wordt verwacht wordt met de neus op de stereo gedrukt en in een van de hallen kan men alles zien en te weten komen wat er op stereogebied maar te horen en te kopen Bovendien hebben de radiofabrikanten zich geworpen op een markt, die nog lang niet volledig is bewerkt. De markt van de autoradio's en de kleine draagba re ontvangers: de laatste categorie biedt een onoverzienbare reeks van toestellen in alle uitvoeringen naar grootte en prijs en vooral de tieners worden in de reclamecampagnes bewerkt. WEGENBERICHTEN Maar die automarkt is nog lang niet verzadigd. Men heeft uitgerekend, dat wanneer er op elke 15 inwoners in de bondsrepubliek een ^uto Is, dan zullen er over enige jaren 10 miljoen auto's rijden en zeker de helft daarvan zullen met een radio worden uitgerust. Dat schijnen optimistische geluiden, maar de fabrikan ten hebben besprekingen geopend met de omroepen en de verkeersautoriteiten om nog meer speciale programma's uit te zenden voor de automobilisten onderweg en nog meer mededelingen te doen over weersverwachtingen, de toestand van de wegen, omleggingen en dergelijke. 12.24 Marktberichte) t.b.v. land- en tulnboui Grammofoonmuziek; 12.45 Ov< tlng: Ge- De familie Van sttanten: fanfare-orfkest; 14.30 rs: 14.40 Dansorkest en in- lemtole (opn.): 15.30 Signaal. documentatie 15.V' Lichte. Sportperiscoop; 16.40 Fi 17.00-17.30 Evtl onderbreking isementsmuzlek: 16.3 reldkampioenschappen B 00LlLichteen grammo- ische tips: 18.50 Licht- ochtendgymnastiek e 8.10 Lichte gram- VPRO: 9.40 Gods hui verdenking (I); 9.55 De kleuter naar school, praatje. VARA: 10.00 ZO. 135. gevarieerd iziek; 8.00 9.10_ Klassieke kamei isme. bijbelo- delingen t.b.v. lar Actueel sportnieuw VARA-varia: 13.20 lichte vocali twintlgei 5): 12.27 Mede- 14.15 Radio Jazzclub; 14.45 Vot lezing; 15.00 Nederlandse zat >eger jaren (opn.): klassleV 40. Het hertje was inderdaad bijzonder lief. Het was al helemaal gewend en liet zich gewillig door Jesje en Josje strelen en vertroetelen.- 1 „Kunt u nu de baas van het park niet eens opbellen, vader?" vroeg Jesje. „Dan weten we of we .Pim mee kunnen nemen. Als dat niet kan. moeten we een ander onderdak voor hem zoeken." Vader Joppers beloofde dat hij het zou doen en de commissaris sprak: ,Als hij niet hij jullie in het park mag, zal ik wel een plekje voor hem weten te vinden in Pippeldi echt. Dan zien jullie hem na tuurlijk wel niet vaak meer, maar hij zal er in ieder geval goed bezorgd zijn." Jesje knikte een beetje bedremmeld. Het was natuurlijk heel fijn, als Pim een goed tehuis kreeg. Maar ze hoopte toch 1 Pim thuis," ging meneer Joppers verder, heel erg, dat hij in hun eigen stadspark „Want wij moeten wel voor het vervoer zou mogen komen. zorgen." Nu, Jesi' zei hun vadeft, tocitczo cent ..-.Kan niet met ons. mee 'de. tijdje later aan tirfel zaten. ..Ik heb trein?" vroeg Jösje. „Als we nu eert opgebeld. En het is goed, liet mag. Pim mooie halsband voor hem kopen?" kan bij ons .in het park komen ...Dóe tfiet zdk suf, Jos!" riep Jesje'Uit. Jesje -v-1- -J "■~s „Hoera!" riep Jesje verheugd. „Wat vindik dat reuze, vader! Dank u wel, „Daar moet je mij niet voor bedan-j ken," lachte vader Joppers. „Ik heb niets over het park te vertellen." „Nee, maar u hebt opgebeld en het in 1 vragen, of hij Pim naar ons park wil orde gemaakt." hield Jesje vol. En ze brengen?" sprong van haar stoel op en gaf haar „Nee hoor, dat kun je niet doen!" riep 1 moeder Joppers verschrikt. „Stel je toch doodsbang worden, tussen ai die mensen. En het mag waarschijnlijk niet eens. O, wat moeten we doen, vader? Hadden we nu maar een auto." „Commissaris Bonebakker heeft een auto," zei Josje. „Zal ik eens aan hem Hij spreekt ook over de diele, waar het leeg is sinds Dries bij Rena woont. De jongere kinderen zijn geen echte Bornes, meent Libbe. 'k Heb zo weinig op ze gelet dat het net is of ze cr vreemd zijn komen aanlopen. Hoe komt het toch dat Ante en Jentje nog een hele rij kin deren kregen toen Dries en Lenter al wijs ge noeg waren om te weten dat ze niet door de ooievaar gebracht werden? Het is een dwaze vraag, waarom ze ineens allebei veel plezier hebben. Vlak daarop is Libbe weer ernstig. Ante begint op Pee te lijken, nog zachter en goedmoediger dan hij al was maar zo ver van het gewone leven weg. 't Is net of hij op een rand loopt en je ieder ogenblik verwachten kunt dat hij opeens verdwenen zal zijn. Martine zit te bedenken of ze Libbe aan een huis kan helpen. Haar vaders huis staat nog leeg. Misschien heeft Libbe daaraan ook gedacht, maar liet niet rechtstreeks durven vragen. Ze heeft stil plezier bij de gedachte dat haar vader geen bezwaar zal kunnen hebben om het aan Libbe en Jeichien te verhuren. Als ze dat goede bericht aan Libbe zal brengen, wil ze hem vragen op „De Rodde" te komen, samen met Jeichien. Hoe heeft Lentei over het meisje gesproken, hoe hield hij van haar. Maar zij hield toen a] van Libbe. Misschien zijn toch alle dingen die gebeuren, nodig. Martine spint nog aan haar gedachten over dood en leven als Pee opstaat om te vértrekken. De vrieswind blaast over het erf en de behuizin gen De sterren tintelen aan de strakke hemel en van. achter de Schemheuvel rijst een felle maan. Bovendien gaan er besprekingen be- Het is koud tot in het gebeente, maar diep in de ginnen met de autofabrikanten om in dehorizon, als een beschutting die langzaam nadert leveren. Dat met de duurdere uitvoe- clgen aaemen Hoorbaar is. ringen in sommige gevallen al zo. maar ook de goedkopere auto's zouden met radio's gecompleteerd kunnen worden. VORMGEVING Wat de bezoeker bepaald niet kan ontgaan is de guitstige ontwikkeling in de vormgeving pan ontvangers, ook de televisie, in vroegere jaren waren dergelijketentoonstellingen voorbeelden van vjansmaak. van een burgermanssmaak, die op alle punten in conflict is met de eisen van goede vormgeving. In hél verleden is het' vooral de kleinere Braun geweest die met gedurfde ontwerpen voor de dag is gekomen. Daarmee ook zijn tijd vooruit is geweest, want het artistieke beleid bleek nl. geen goed commer-1 Allen gaan met de herder mee naar buiten. Luister, zegt hij, en wie het horen kan, die hore het. In deze nacht van Christus' geboorte blaten de schapen en zingen de bijen in hun korven. Zoveel vrede en goedheid gaan er uit van de oude man dat ze het horen. Zo stil is het dat ze wanen in de heilige nacht van Bethlehem te zijn. Alle donkere dingen vallen weg en alle grieven. Kinderen, bewaar deze vredq, God is waar lijk bij ons! Een voor een kijkt Pee hen aan, Zweder en Marye, Andres en Martine, de knechten, de meisjes en iedereen die erbij is. En allen geeft hij een hand. Die van de landschut houdt hij door DIGN.4TE ROBBEKTZ langer vast dan de anderen. En het is of het tusSen hen in ruist als ver zingen: sla uw ogen op naai de bergen vanwaar uw hulp zal komen, van Wie hemel, zee en aarde gemaakt heeft. Joryt kan niet meer mee terug naar binnen als Pee weg is. Martine en Andres moeten nog maar wat blijven. Het is niet ver van 't Grobbenuus naar „De Rodde". Naar de top van de Oeler is heel wat verder. Joryt is daar zoveel keren naar toe geklommen dat hij het niet meer tellen kan. Ook als er. zoals nu, gladbevroren sneeuw op de hellingen lag en toch was die toch hooit zo zwaar als deze. Dat komt, omdat hij Jeep Karsten meedraagt. Enige dagen geleden is die ook d« Schemheuvel opgekomen, glijdend door de sneeuw, mopperig en koud. Niet om te bedanken voor de redding van zijn kind. maar om een onderdak te vragen. Zijn gezin kan niet in „De Groene Specht" blijven en het zal lang duren voor het kot, waar ze hem naar toegestuurd hebben, weer zover hersteld is dat hij er opnieuw in kan trekken. Jeep heeft zelf geen geld en de mensen weten wel zoveel uitvluchten te bedenken dat de zomer voorbij kan zijn eer ze zelfs de brokken hebben weggeruimd. Die brokken kun je zelf wegruimen, zei Martine, die Jeep te woord stond. Ze begreep dadelijk wat hij wilde. Het gaf haar een soort schrik. Jeep Karsten met zijn slordige vrouw en z'n wilde kinderen in het huis van haar vader? In de tuin van moeder, waarvoor Joryt het liefst zelf willen blijven zorgen? - Niet voor me zelf, pleitte Jeep en het lukte om zijn mopperstem wat vriendelijker te doen klinken. 't Gaat om mijn vrouw en het kleintje, 't Is nog niet helemaal op zijn gemak, 't Hoest en 't zit in z'n buikje. Martine begreep het allemaal, maar ze werd kwaad toen hij ronduit zei dat landschut Volmar verantwoordelijk was voor de ongelukkige toe stand waarin hij nu verkeerde, 't Scheelde weinig of Martine had Jeep buiten de deur gezet. Het kwam door zijn handen, die gekerfd en verweerd aan zijn armen hingen alsof ze er niet bij hoorden. Die handen smeekten. Ze waren niet brutaal en niet achterbaks. Ineens zag ze de (Wordt vervolgd)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1965 | | pagina 9