cetai
Bloemlezing uit Literair
Kijkschrift op Ned. 1
Herhaling of nieuwtje?
Brick Bradford
—Toch is het zo!-
«lesje en Josje
a
Senmoet
DË STENEN ZONDE
i
ZATERDAG 28 AUGUSTUS 1963
ETHERGOIVEN-ETHERGOIVEN-ETHERGOIVEN-ETH£RGOIVIN
CIHERGOLVEN-ETHERGOLVEN-ETHERGOLVEN-
Commentaar
Japanse kampen
De ocumentaire over de ellen,de,
die honderdduizenden Europeanen
hebben meegemaakt in Japanse kam
pen in bezet Nederlands-Indië heeft
als het ware een deel van de serie
„De Bezetting" nader toegelicht. Toch
slaagden de samenstellers er niet in,
dezelfde ontroering te wekken als dr.
De Jong in zijn lange reeks deed.
Met schrik en afschuw keken wij
naar rauwe en schokkende beelden en
voor degenen die deze ontzettingen
hebben meegemaakt moet de min of
meer geheelde wond der herinnering
wel bloedend zijn opengerukt.
Niettemin, een duidelijk beeld voor
de buitenstaander gaf het geheel niet.
Het was alles zeer fragmentarisch en
tot op zekere hoogte verward. Het
procentuele verschil tussen kampen
waarin men dodelijk leed en waarin
men vrijwel ongestoord de kunst
diende, werd bijvoorbeeld niet be
grijpelijk gemaakt.
Een verrassend element vormde de
toelichting van de heer De Heer, een
Japanse Nederlander die de botsing
in begrip tussen Japans en Westers
denken bescheiden aantoonde en
daarmee een grote portie stof tot na
denken aanbood. Het was zéker niet
zijn bedoeling misdaden goed te pra
ten, maar dat verhinderde niet, dat
grote aanklachten op onverwachte
wijze werden ontzenuwd. Toen het
dan zover was, hadden wij graag
meer achtergrondinformatie gehad.
De documentaire, die de lichte toon
van het vrijdagavondprogramma door
brak, volgde op de Nederlandse bij
drage aan Sextet, een met allerlei
folkloristische opsmuk handig door
schoten muzikale show, waarin Ma
rijke Merckens op haar best was als
charmante tourleidster en Matty Pe
ters een van de beroemde Peters Sis
ters, het leeuwenaandeel in de suc
cessen oogstte.
Op Nederland 2 had de NCRV een
pittig cabaretje met Fiet en Frans
Koster, dat het aankijken meer dan
waard was.
NCR V-ballet voor
Prix Italia
BUSSUM Zoals te verwachten
was (wij meldden dat reeds) heeft de
NTS nu besloten, voor het concours
om de Prix Italia 1965 dat van 13 tot
27 september a.s. in Florence wordt
gehouden, in de afdeling muzikale
televisieprodukties het ballet „Dessins
pour les six" in te zenden.
Het is een uitvoering van de NCRV,
gedanst door leden van het Nationaal
Ballet onder leiding van Sonia Gas-
kell op muziek van Tsjaikowski's
„Trio in a klein".
Zoals de titel van het ballet verraadt,
treden er zes dansers en danseressen
op. Dit zijn Leonie Nicholas, Jessica
Folkerts, Inge van Dijken, Iris Smitt,
Benjamin Feliksdal en René Vincent. De
choreografie is van de Amerikaanse dan
ser John Taras, die sinds 1959 balletmees-
ter is van het New York City Ballet en
de televisiebewerking van Karei Shook,
die even lang aan het Nationaal Ballet is
verbonden. Ook hij is een Amerikaan.
De NTS wordt in Florence vertegen
woordigd door de heren J. J. A. Caste-
lijns (KRO). In de jury voor televisie
documentaires heeft de heer A. Kleywegt
(VPRO) zitting.
HILVERSUM Vrijdag 3 septem
ber wordt een heel belangrijke dag
voor alweer een aantal televisiedebu
tanten, die van het amateurisme naar
het „beroep" willen overstappen en
daarvoor door de molen van de kriti
sche AVRO-jury gaan.
Er komen dan solisten en ensembles
voor de camera's: Lia Hokke uit Geer
vliet gaat zingen, Frans Kamp uit Waal
wijk bespeelt het hammondorgel, er zijn
zangduo's uit Den Helder en uit Harme
ien. die zich achter buiterilandse namen
verschuilen, men hoort en ziet Haagse
volksliedjes zingende jongelui en een
beatgroep uit Eindhoven, een Zuidameri
kaans ensemble uit Amsterdam en een
vocaal nonet „De mijnstreek trouba
dours", uit Schinveld.
1 yWWWWVWWl/V^AA/WWWVWWVWVVWWVWWW
(Van onze radio- en tv-redactie)
BUSSUM Bij literatuur past
een bloemlezing, een speciaal
lekker hapje uit fraai opgemaakte
schotels voor de fijnproever. Mor.
gen, zondagavond, gaat de NCRV
ruim een half uur lang op Ned. 1
enkele hoogtepunten uit het Lite.
rair Kijkschrift, dat een seizoen
lang op het tweede net verscheen,
uitzenden.
Zegt u nu niet meteen: O, dat is
niks. Al dat hooggestemde gepraat
over moeilijke boeken wat
Alleen berichten
over Gemini V
op televisie
(Van onze radio- en tv-redactie)
BUSSUM Het zal de NTS niet
gelukken, een directe reportage van
landing en berging van de Gemini V,
morgenmiddag verwacht, op het
scherm te brengen. Wel zullen ex
filmcamera's ter plaatse zijn, die op
namen zullen maken voor ev. latere
uitzending.
Toch zal de NTS zondagmiddag in de
lucht zijn met een extra uitzending
welke (indien de landing volgens plan
verloopt) om 3 uur begint en zo lang zal
doorlopen als nodig is.
Er zullen dan telkens nieuwberichten
worden doorgegeven en Gerton van Wa
lgen zal daarbij commentaar geven
kan de NTS wegens gebrek aar
materiaal uit Amerika dus niet doen.
Verzwakte ontvangst
via Hilversum II
(Van onze radio- en tv-redactie)
HILVERSUM Luisteraars die
voor de ontvangst van Hilversum II
gewend zijn.de middengolf 298 m. in
te schakelen, moeten van maandag 30
augustus tot ongeveer 25 september
rekenen op de mogelijkheid van ge
luidsverzwakking. Lopik II, de zender
die op deze golflengte uitstraalt,
wordt nl. voor onderhoudswerkzaam
heden tijdelijk uitgeschakeld en de
minder sterke reservezender Lopik III
zal de uitzendingen overnemen.
Uiteraard blijft de ontvangst van
Hilversum II (programma's van
AVRO, VARA en VPRO) via de FM-
band hetzelfde.
19.01 Voor de kleuters. KRO: 19.06
•s door Afrika, TV-film (dl. 6). 19.26
en dansen en spelen Rock and Roll,
hische filmimpressie. 19.35 Sir Lancelot,
TV-feuilleton (laatste aflevering). NTS: 20.00
Journaal en weeroverzicht. KRO. 20.20
andpunt. 20.50 Zomercarrousel, an
mentsprogramma. 21.40 Bonanza, TV-fllm
(aflevering 19). 22.30 Van onze sportredac-
22.40 Epiloog. NTS: 22.45-22.50 Journaal.
Tieneridolen. 20.50 The Saint De goede
burgemeester. TV-film. 21.40-22.05 De schone
heks. TV-spel.
België. Nederlands progr. kal
10.30 Tijd voor
Politiefilm. 22.35 Nws.
VANAVOND TE ZIEN
Ned. 1 KRO
8.50 uur laatste aflevering van de serie Zomercarrousel, gemaakt
'door de BRT, met voor Nederland Benny Behr en Sem Nij-
veen, violisten.
9.40 uur Bonanza, nu met een verdwenen huwelijksschat en een partij
leugens.
Ned. 2 AVRO
8-01 uur een nieuw avontuur van Top Cat.
8.25 uur in de serie Tieneridolen een ontmoeting met The Swinging
Blue Jeans.
8.50 uur gaat de Saint gemeenteraad-intriges oplossen en
9.40 uur is de Schone heks weer aan de gang met haar toverijen als
Samantha en Darrin een half jaar getrouwd zijn.
VANAVOND TE HOREN
Hilvei
I 1 KRO
8.30 uur in het programma Drie van elck wat wils o.m. ontmoetingen
met Westerns, grote steden in eigen land, The Beatles en
Joegoslavische volksdansen.
9.30 uur gedroomde en werkelijke werelden van Spanje tot Geertrui-
denberg in Reisoogst.
10.55 uur nieuwe klassieke platen.
Hilversum II VARA
8.05 uur herhaling van het hoorspel „Het Harakiri-mysterie", waarin
duchtig wordt gesold met het huwelijk, moord en terecht
stelling.
9.15 uur operamuziek op de plaat.
11.10 uur optreden van het orkest en koor van Ray Ellis.
kan ik in die tussentijd op Ned. 2
zien
Dat is op zichzelf een goedgeslaagd
grapje overigens, want in het tweede
programma kunt U op dat uur Vlaam
se literatoren zien, die het spelletje
met vreemde woorden spelen.
Men kan zeggen, dat de NCRV zijn
dikke reeks herhalingen voortzet in
deze aangekondigde „bloemlezing".
Maar ons komt het voor, dat het voor
zeer vele kijkers niet anders dan een
nieuwtje wordt, deze uitzending.
„Ten eerste de velen, die niet op
Nederland 2 kunnen kijken en ten
tweede de eveneens velen, die auto
matisch „zo'n ingewikkelde praatru
briek" overslaan. Literair Kijkschrift
is nl. een van die series, welke men
bepaald moet aanzetten uit belang
stelling.
Nu waagt de NCRV het, er op de
zondagavond een hoofdschotel van te
maken en het programma te laten
volgen op het eveneens van Ned. 2
herhaalde spel „Verder Ieren". Is dat
onbescheiden jegens de kijkers?
Wij geloven het niet, want nu is er
een gerede kans, honderdduizenden
kennis te laten maken met een van de
beste televisierubrieken, welke op het
Nederlandse scherm voorkomen.
Weest U daarom morgenavond eens
niet te vlug met het wegdraaien van
het beeld, als het 9.40 uur is gewor
den. Er bestaat nl. een grote kans, dat
U tot de erkenning komt, een stuk
schade in te halen met naar deze
bloemlezing te kijken en te luiste
ren.
Het programma van deze avond
komt wat men kan noemen „uit de
werkplaats". U verneemt, wat
Hoornik heeft te vertellen over „het
vak van de dichter" en Harry Mulisch
over dat van de schrijver.
Een drietal uitgevers, Tine
Buul (van de uitgeversmaatscha
Querido) en de heren Lubberhu
(Bezige Bij) en Van Gennep (Polak
en van Gennep) spreken samen over
hun eigen vak, waarin zij te maken
krijgen met werk van al dan niet
„vak"-mensen.
Prof. De Froe, hoogleraar in de
erflijkheidsleer, zit erbij om een heel
ander aspect aan het gesprek te ge
ven, hij heeft het over de menselijke
constitutie, de schedelbouw en het
intelligentiequotiënt en ook dat heeft
met de schrijfkunst te maken.
J&AéicCJ'
HÜver
19.10 Aktualiteitc
solisten (opn): populair-klass
grammofoonplaten. 23 55-24.00 M
n, 298 m. Vara: 18.00 Nieuws
op het nieuws. 18.20 Voor
19.20 Voor de kinderen. 19.30
anjjsoli'ton.
Stereo: Tangi
20.00 Nieuws. 20.05 Het Harakiri-mysterie.'
operamuziek. 22.30 Niei
zaterdag. 22.45 Reportage internationale
ichede.
Klassieke gr:
Hoogmis. 8.30 Hoogmis. 9.30 Klassieke grar
KRO: 11.15 Klassieke
lodeme grammofoonmi
lezing. 12.20 Volksliedjes
emi-klassieke
ziek. 12.10 Litera
(gr.). 12.30 Niein
klassieke muziek. 14.20
klassieke
muziek. 14.45 "Klein Radiokoor: klassieke
liederen. 15.00 Marathon: lichte grammofoon-
!i; I o:
ng. IKC"
oecumenisch nieu'
NCRV: 19.30 Verzoekprogramma
muziek. 20.00 Nieuws. 20.07 Reflex, meditatie.
KRO: 20.15 Promenade-orkest (opn.): amu-
lentsmuziek. 21.00 Voordracht. 21.15 Popu
laire grammofoonmuziek. 21.30 Klassieke
grammofoonmuziek. 22.25 Boekbespreking.
Klassieke
22.40 Epiloog. 22.50 L
23.30 Pianorecital (gr
klassieke muziek. 23.55-24.00
Hilversum II, 298 m. Vara: 8.00 Nieuws,
sstduivenberichten. sportmededelingen en
>cialistisch strijdlied. 8.18 Voor het platte
land. toespraak. 830 Weer of geen weer,
gevarieerd programma. (9.00 Sportmedede
lingen en postdulvenberichten). 9.45 Geeste
lijk leven, toespraak. 10.00 Stereo: Instru
mentaal ensemble: oude muziek. 10.30 Ge-
jroken portret. 10.45 Lichte grammofoon-
luziek. AVRO: 12.00 Muzikaal onthaal, bont
iuzikaal programma. (Om 12.30 Postduiven-
berichten en verkeersmededellngen. 13.00
13.07 De toestand in de wereld.
Carrousel, een programma dat
HBMHL op gaat. 15.55 De wereld van
Barend Bargerbeer, hoorspel. 16.30 Sportre-
vue. Vara: 17.00 Dlscobal: lichte grammo
foonmuziek voor de tieners. 17.30 Voor de
jeugd. 17.50 Nieuws en sportuitslagen. 18.05
Marathon: sportjournaal. VPRO: 18.30 Hoorn
en piano: moderne muziek. 19,00 Grenzen
der wetenschap, lezing (I). 19.15 Opgewekt
maar met gevoel. 19.30 Korte Heryonndc
muziek. 20.55 Wandc-
klassli
g met Clio in Oudewater, klankbeeld. 21.15
22.10 Twintig minuten
Hng
Show Time: liedjes.
delen met Jo Vlscher Jr.. eabaretpro-
mma. 22.30 Nieuws. 22.40 Actualiteiten
23.00 Licht instrumentaal kwartet en solisten
23.25 Licht instrumentaal ensemble. 23.55-
24.00 Nieuws.
tube snelfix tube velpon
per set f1.10 met gratis speldje
Ook wanneer U misschien niet zo'n
liefhebber (sters) van literatuur bent,
zal het interessant zijn, naar dit alles
eens te luisteren, al was het alleen
maar om dan later te kunnen uitleg-
U dit niet aantrok.
Maar gezien de sfeer van de pro
gramma's die in de reeks Literair
kijkschrift zijn verschenen, hebben
wij zo'n idee, dat U er om 10.15 uur
toch iets anders over bent gaan den
ken. Waag het maar eens!
Duisburg. IKOR: 17.00-18.00 Kerkdienst.
CVK/IKOR/RKK: 19.00 Bijbelvertelling door
voor kinderen. NTS: 1Öj06 Kentucky
es: Een vrouw in het spel. TV-fllm. 19.30
imatlonaal Agrarisch nieuws. 20.00 Jour
naal. 20.05 Sport ln beeld. NCRV: 20.30 Zeg
maar René: liedjesprogramma. 21.55 Verder
leren, toneelspel. 21.40 Eén Jaargang literair
kijkschrift. 22.15 Gerichte klank: kerkcon-
?rt. NTS: 22.25-22.30 JournaaL
Nederland II. NTS: Eurovisie: 17.00-17.45
Europese kampioenschappen roeien op de
Wedaubaan bij Duisburg. 19.30 Kapitein
Zeppos (herhaling van 8 aug. 1965). 20.00
Journaal. 20.05 Margie - Op kamers wonen.
1 Een Heer S., amuse-
Bclgië. Nederlands progr. kan. 2 en 10:
11.00-11.40 H. Mis te Diepenbeek. 16.30 De
Flintstones. 17.00 Roeikamploenschappen te
Duisburg-Wedau. 18.45 Klein, klein klei n
tje. 19.05 De
1904) We zouden vandaag kunnen
aanvangen met de opgewekte uit
spraak dat geen gemoed zo zwart is,
of het bevat nog wel wat lichtende
plekken. Wc kunnen dit opmerken
met betrekking tot de Dordtenaar
Simon de Danser, die als zeerover in
Algerijnse dienst trad, maar zoveel
karakter toonde dat hij weigerde zich
tot de Islam te laten bekeren. Dit in
tegenstelling tot vele renegaten die
zich klakkeloos lieten „overschrijven".
Dat deed ook Soliman Reis alias de
Vecnboer, maar van een admiraal van
de sultan kunnen we niet anders
verwachten. Daarom kunnen we het
hem niet zo erg kwalijk, vooral niet
omdat hij zich van een zeer gunstige
zijde deed kennen. Begonnen als
schrijver in dienst van Simon de
Danser, was de Veenboer reeds spoe
dig een der eersten in de machtige
Algierse kongsi van zeeschuimers, die
in de stad uiteraard het hoogste
woord voerden. Want niet alleen de
voorspoed van de stad hing van ben
af, maar bovendien bezaten zij de
macht zich te doen respecteren en
gehoorzamen. In dat milieu schijnt de
Veenboer een gevaarlijk spel te heb
ben gespeeld, want om hem heen
vormde zich een Nederlands blok dat
er naar streefde tot goede betrekkin
gen met de Republiek der Verenigde
Nederlanden te komen. Door de hou
ding van de consul te Algiers zijn
hieruit echter geen positieve resulta
ten voortgekomen. Van meer belang la
daarom het verschijnsel dat de Veen
boer als admiraal van de piratenvloot
herhaaldelijk zó slap tegen de sche
pen van de Republiek is opgetreden
dat vriend en vijand deze partijdig-
Veenboer, de
admiraal
heid is opgevallen. In een gevecht
met 7 schepen, waaronder 5 Neder
landers, 1 Napolitaan en 1 Fransman,
hadden de Veenboer en zijn kornuiten
reeds 2 schepen genomen, waarna ook
de rest hun in handen had knnnen
vallen. Vóór het echter zover kwam,
voer de Veenboer met zijn eskader de
Straat van Gibraltar nit en liet de
handelsschepen ontkomen! Een derge
lijke manier van handelen kon uiter
aard niet verborgen blijven en de
voorkeur van de Algerijnse admiraal
voor zijn landgenoten heeft dan ook
veel kwaad bloed gezet. Toen bij een
volgende gelegenheid tijdens een bij
zonder roemrijk gevecht tegen Neder
landse schepen een andere piraat
triomfantelijk de admiraalsvlag hees,
was de Veenboer door deze daad
praktisch uit zijn admiraalsfunktie
gestoten, zijn officiële rang ten spijt.
Een jaar lang voer hij niet uit, maar
in 1620 hernam hij het bevel over zijn
schepen, die tijdelijk onder de Neder
lander Jan Jonsz van Haarlem hadden
gestaan, terwijl Moestapha Reis ala
admiraal fungeerde. Het was echter
slechts van korte duur. Want in een
hevig gevecht met Nederlandse en
Franse schepen sneuvelde hij op 16
oktober 1620. Een sloep bracht zijn
lijk naar het roofnest Algiers.
Nu we dit hoofdstuk hebben afge
werkt, moeten we eens op zoek gaan
naar de oudste stad ter wereld. We
komen dan terecht bij Damaskus.
Daarover een volgende keer.
H. Petition
Nadruk verboden.
1£pus(icf
NCRV: 7.00 Dagop.
krant. 7.55 Lichte grammofoonmuziek. 8.10
Gewijde muziek (gr.). 8.30 Nieuws. 8.40
Zuidamerikaanse klanken (gr.). 9.00 Ver-
zoekprogramma voor de zieken. 9.35 Water
standen. 9.40 Voor de huisvrouw. 10.10
Klassieke grammofoonmuziek10.30 De weg
Woord in de wereld van Indonesië:
etherleergang. II.05 Lichte
Touring-Club:
theologische
grammofoonmuziek.
nieuws, informaties
voor de buitenlanders. 12.22 Voor boer en
tuinder. 12.27 Mededelingen t.b.v. land- en
tuinbouw. 12.30 Nieuws. 12.40 Grammofoon-
•entueel aktualiteiten. 12.50 Koor-
3 Klassieke grammofoonmuziek.
te orkestmuziek en zangsoliste
V, e grammofoonmuziek. 15.30 Blok
fluit. cello en klavecimbel (opn.): klassieke
muziek. 10.00 Bijbeloverdenking. 16.30 Om-
™«P- Dubbelk wartetgeestelijke liederen.
10.50 Klassieke grammofoonmuziek. 17.00
X'ÏSFJ!" kleuters- 17.16 Kinderkoren (gr.).
L-30 Lichte grammofoonmuziek. 1750 Over
heidsvoorlichting: Suriname Journaal. Spre
ker: Mr. dr H. J. Roethof. 18.00 Marlnlers-
-npel der Koninklijke Marine. 18.20 Uitzen-
ng van de Volkspartij voor Vrijheid en
e,^cr,a„tie„= Lu,stert naar de Stem van de
V.D. 18.30 Geestelijke liederen (opn.).
II. 298 m. Vara: 7.00 Nieuws,
cialistisch strijdlied.
.-luziek. 7.25 Van de
7.30 Lichte grammfoonmuzlek
Nieuws. 8.10 Lichte grammo-
chtendgymnastiek e
foonmuziek (verv.). 9.0Ó Planorecital
VPRO: 9-40 Onvoltooid
•denking. Vara: 10.00 Voor
)0 Nieuws. 11.02 Tramme
de Hor gevarieerd
klassieke
verleden tijd,
de huisvrouw. 11
lant in Loeren
programma (herhaling
Licht
Nieuws.
1340 Een goed geklede
haling van 7 juni 1965). 15.00 Sociëteit Zestig
minuten voor boven de zestig, programma
voor oudere luisteraars. 16.00 Nieuws. 16.02
uuae liedjes. 16.15 Lichte grammofoonmuziek
voor de jeugd. 17.30 Licht instrumentaal
ensemble. 1750 Actualiteitei
„Helemaal naar die houthakkers?"
vroeg Josje een tikje angstig. „Dan duurt
het zeker een half uur eer je terug bent
Blekkie. In die tijd kunnen wij je vader
bijna waarschuwen. En de postbode kan
nu immers toch niet weg!"
„Nee, dat is waar", knikte Blekkie. „Ja,
jij, vindt het natuurlijk, veryelend om hier
alléén bij hem achter te blijven. Dat kan
ik mij voorstellen."
„Ja, stel je voor dat hij zich eens van
die riem weet te ontdoen", fluisterde
„Ik ga veel liever meteen met jou
mee, hoor Blek!"
„Vooruit dan maar", antwoordde Blek
kie. „Als we doorfietsen zijn we in een
half uur thuis. Kom mee, Jos."
De Jongesn liepen naai' hun fiets, na
nog een laatste blik op de postbode te
hebben geworpen, die al die tijd zwij
gend en nog steed een tikje versuft voor
zich had zitten uit staren.
„Mijn vader zal wel opkijken als ik
hem vertel dat wij de brandstichter
hebben ontdekt", zei Blekkie, toen de
jongens door het bos reden. Blekkie
trappend zo vlug hij kon en Josje op de
bagagedrager.
„Nu, en mijn vader dan!" riep Josje
uit. „De begrijp alleen helemaal nog niet,
larom hij het deed."
„Nee, ik ook niet", antwoordde Blekkie.
„Maar daar zullen we wel achterkomen
als de politie hem ondervraagd heeft.
Het zal in ieder geval een hele rust
geven hier in de omgeving."
„Zeg dat wel!" riep Josje uit. „Als wij
niet in de buurt waren geweest, stond er
nu weer een flink stuk bos in brand! Was
je niet bang, toen jij zo achter hem
aanrende, Blekkie, en zijn bagagedrager
beetgreep? Dat zou ik nooit hebben
gedurfd."
„Een beetje bang was ik wel, ja",
knikte Blekkie. „Maar als we hem had
den laten wegfietsen, zou hij later alles
ontkend hebben. En dan zou het heel
moeilijk zijn geweest om het te bewij-
„Ja, nu zal ontkennen hem wel niet
erg veel meer baten," zei Josje. „En als
hij het toch probeert, zijn de paarse
lucifers er altijd nog!"
99
Sinds lang is hier niemand geweest. Het doet hem
plezier dat het Jochem Keige nog niet gelukte de
berg te veroveren. De nieuwe landschut zit veel
liever in „De Groene Specht" om het nieuws te
horen. De Oeler laat zioh alleen door liefde en
aandacht veroveren, maar het meest door liefde.
Joryt gaat ook langs de beek en weer komt hij
bij de Hidder. De takken die Jochem Keige
afbrak om het pad naar het molenhuis te vinden,
hangen neer met verlepte blaren. Joryt schuift ze
op zij. Het erf is nog licht, de hoge linden kunnen
het nooit helemaal beschaduwen. Maar over het
zand kruipen kleine slingerplanten met rode
stengels en fijne gele bloemkrooitjrj. Ze hebben
zich welig uitgebreid tot over de drempel van het
huis, waarvan Keige de deur liet openstaan. Een
kamperfoelie heeft haar ranken langs het venster
gelegd. Tegen het zonnewarme glas zoemen vlie
gen en een spin hangt in zijn kunstig net, dat
glinstert. Joryt kijkt om zich heen. Sinds de
brigadier het huis liet doorzoeken, na de verdwij
ning van Siewert, zat hier niemand meer. De
mensen hebben zich teruggetrokken en nu is er
de grote tastbare rust. Op alle dingen ligt het.
Met zijn vinger veegt Joryt het stof van de
tabakspot, waaruit ze vele malen hun pijpen
stopten. Als het stof weg is, hoort de pot niet
meer in het huis. Hel bruinaarden deksel glimt,
het is te levend, het heeft weer met mensen te
maken. Daarom neemt hij de pot mee om hem
thuis bij de dingen van Nanna te zetten. Haar
naaidoos en de stoof, die ze in haar laatste
maanden graag onder haar voeten schoof.
UUUi
door DIGNATE ROBBEKTZ
Het wordt een vaste gang naar het verlaten
molenhuis. Na die ene keer gaat Joryt er niet meer
binnen. Hij blijft op de voertrog zitten of in het
gras aan de rand van de kolk.
Een paar kinderen, die bloemen zoeken langs
de beek, zien hem. Ook Henne Lankheet, die met
zijn wagen door de zandweg rijdt. En anderen,
die van verre de rechte gang van hun oude
landschut herkennen en hem volgen met hun
ogen. Wat zou hij te doen hebben in het
muldershuis? Wat zou hij weten van Siewert? De
angst voor de zwarte mulder, hun wrok tegen
hem leven nog. Waarom laat Bernt Vasse de boel
niet afbreken? Gemalen wordt er toch niet meer
op de Hidder. Maar afbreken? De molen hoort bij
't Horst, zij moeten hem terugnemen. Eén van
hen moet er gaan zitten. Iedere zaterdagavond
moet die dan naar ,,De Groene Specht" komen,
zoals de mulders voor Siewert dat deden, om wat
te praten en het nieuws te horen. Op die manier
kunnen de Hidder en 't Horst weer tot elkander
komen.
De najaarswolken beginnen al over te drijven
als ze zo praten. De akkers zijn leeg. Grauw en
verlaten, met enkel wat langsprietige graspollen
en hier en daar wat onkruid, liggen ze onder de
wind. Die komt uit het noordwesten, eerst zacht
jes alsof hij niets kwaads bedoelt, dan groeiend
tot een bulderwind, die ranselt en beukt. Op een
avond begint het bovenslagrad te wentelen. De
molen kraakt en beeft en het water stort schui
mend en kolkend over de schotten. De storm
draagt het geluid van kraken en steunen tot in 't
Horst. Is de zwarte mulder teruggekomen?
fluistert een angstige stem. En dan holt het voort,
als opgejaagd: Siewert is er! De mulder is terug!
Zou Joryt Volmar hebben geweten dat hij kwam?
Zat hij daarom op de voertrog?
Lenter Borne's vrienden komen bij elkaar op
de brink. De zwarte mulder moet de kolk in. De
brigadier kon hem niet vinden en Volmar heeft
over hem gezwegen. Nu zullen zij afrekenen. Ze
kijken elkander aan. Wie zal voorgaan? Dries
Borne, die nu in het huisje van Ouwe Wolter
woont? Dries met zijn vrouw Rena? Ze noemen
de namen niet, denken er alleen aan. Dries is de
broer van Lenter; diens dood cn de zwarte
mulder malen nog in zijn hoofd. De wildeman
kan niet voorgaan, omdat hij geen wildeman
meer is. En ze hebben ook geen emmers en
stokken en pannen om geraad mee te maken. Dat
durven gaan. raken een paar leien van het
kerkdak los. Ze tuimelen naar beneden en nemen
in hun val andere mee. Het rieten dak van een
schuurtje wordt afgerukt en weggeblazen, houten
hekken worden neergeslagen en de stapel plan
ken achter Gerben Stuve's timmerwinkel stort
brink. De jongens huiveren en houden hun hoofd
scheef. Wie roept? Schreit iemand? Wie is er in
nood?
(Wordt vervolgd)
